Ganzenvoeten? Amarentenfamilie Amaranthaceae

Transcriptie

1 Ganzenvoeten? Amarentenfamilie Amaranthaceae

2 Programma Inleiding Amatanthaceae, Amarantenfamilie Soorten van de Amarantenfamilie die in de Bossenwaard voorkomen pauze Zelf een aantal soorten determineren

3 Amarantenfamilie Wereldwijd Bijna 200 geslachten Meer dan 2000 soorten In Nederland 13 geslachten Geslacht voorbeeldsoorten Amaranthus Papagaaienkruid Sierplanten, oorspronkelijk niet inheems Beta Biet, Strandbiet, Voederbiet, Suikerbiet, Snijbiet Chenopodium Ganzenvoeten Spinacia Spinazie Niet inheems Atriplex Melde Bassia Zoutkruid Coripernum Vlieszaad Salicornia Zeekraal Suaeda Schorrenkruid Salsola Loogkruid

4 Kenmerken Amaranthaceae Meestal kruiden. Planten 1- of 2-huizig, bloemen 1- of 2-slachtig. Bladen verspreid of tegenoverstaand, enkelvoudig, zonder steunblaadjes, al of niet met doolhofnervatuur. Geen kroon- en kelkbladen maar meestal een bloemdek 1-5-tallig, in de vruchttijd vaak vergroot, of zelfs geen bloemdek. Meeldraden 1-5, voor de slippen ingeplant, vaak aan de voet vergroeid. Vruchtbeginsel bovenstandig of halfonderstandig, 1-hokkig, met 1 stijl en 2-4 stempels of met een 2-4-delige stijl. Vrucht een nootje; wand vaak zeer dun.

5 Andere opvallende eigenschappen van de Amarantenfamilie De meeste Nederlandse soorten zijn éénjarig Krachtig wortelstelsel vergeleken met andere éénjarigen Aanpassingen aan droogte, zilte omstandigheden Bladeren met vlezige bouw Dichte witte beharing, melig Vaak smalle bladeren Pionier planten Nooit samengestelde bladeren Geen steunblaadjes Steppenroller o.a. Vlieszaad, Loogkruid

6 Geslachten die we kunnen aantreffen in de Bossenwaard en hun verschillen Geslacht Amarantus De soorten van het geslacht Amaranthus hebben altijd bloemdekbladen met een breedvliezige rand In Nederland alle soorten exoten. De meeste zijn verwilderde tuinplanten en vrij zeldzaam behalve Papagaaienkruid

7 De andere geslachten van de Amarantenfamilie De andere geslachten van de Amarantenfamilie hebben vlezige bloemdekbladen of geen bloemdek.

8 Verschil tussen het geslacht Amarantus en de andere geslachten van de Amaranthaceae Amaranthus Papagaaienkruid Bloemdekbladen met brede vliezige rand Beta Biet Chenopodium Ganzenvoeten Spinacia Spinazie Bloemdekbladen zonder brede vliezige rand of Atriplex Melde Bassia Zoutkruid geen bloemdekbladen Coripernum Vlieszaad Salicornia Zeekraal Suaeda Schorrenkruid Salsola Loogkruid

9 Verschillen tussen de geslachten Melde en Ganzenvoet Melde / Atriplex Éénslachtige bloemen Mnl. met bloemdek Vrl. Geen bloemdek maar twee gedeeltelijk vergroeide kleppen, driehoekig. Ganzenvoet / Chenopodium Tweeslachtige bloemen met bloemdek Beide geslachten in Nederland altijd éénhuizig

10 Soorten die we in de Bossenwaard tegen kunnen komen

11 Kenmerken Breed vliezig bloemdek dus geslacht Plant éénhuizig met mannelijke en vrouwelijke bloemen in dezelfde bloeiwijzekluwens Stengelvoet behaard Bloemdekbladeren met stekelpunt Amarantus retroflexus Papagaaienkruid anten/papegaaienkruid

12

13 Kenmerken Vlezige bloemdekbladen Eenslachtige bloemen dus geslacht. Alle bladeren met wigvormige bladvoet >110 o Vruchtkleppen zonder knobbels Uitstaande melde Atriplex patula n/uitstaande_melde

14

15 Kenmerken Vlezige Bloemdekbladeren Eenslachtige bloemen dus geslacht.. Bladhoek < 90 0 Onderste bladeren driehoekig Vruchtkleppen met knobbels Atriplex prostrata Spiesmelde

16

17 Kenmerken Bloemdekbladeren vlezig Tweeslachtige bloemen dus geslacht Bladeren ca. driehoekig met pijlvormige voet, grof getand Bloemen in pluimen in bladoksels As bloeiwijze en bloemdekbladen niet melig Bladonderzijde zonder melige oppervlakte geheel kaal en glanzend Chenopodium rubrum Rode Ganzenvoet

18

19 Kenmerken Vlezige bloemdekbladeren Tweeslachtige bloemen dus. Plant met klieren, kleverig en aromatisch Stengel liggend/opstijgend vanaf onderen vertakt Bladlengte 4 cm, eikachtig gelobd Zwak aromatisch Chenopodium pumilo Liggende ganzenvoet

20

21 Kenmerken Vlezige bloemdekbladeren Tweeslachtige bloemen dus. Plant met klierharen, kleverig en sterk aromatisch Plant rechtopstaand Bloeiwijze rijk vertakt en bebladerd Chenopodium ambrosioides Welriekende ganzenvoet Flora van Nederland: Welriekende ganzenvoet - Chenopodium ambrosioides

22

23 Kenmerken Vlezige bloemdekbladeren Tweeslachtige bloemen dus. As bloeiwijze en bloemdekbladeren niet melig Rijpe zaden opvallend zwart Bladeren gaafrandig vaak met smalle paarse rand Bladeren kaal of weinig melig Bladeren ovaal/eirond/smal eirond Chenopodium polyspermum Korrelganzenvoet

24

25 Kenmerken Vlezige bloemdekbladeren Tweeslachtige bloemen dus. As bloeiwijze en bloemdekbladeren niet melig Onderzijde bladeren bedauwd makkelijk wegveegbaar Bladeren dik en 4cm lang Bladeren getand/gelobd 3-5 tanden per zijde Chenopodium glaucum Zeegroene ganzenvoet

26

27 Kenmerken Vlezige bloemdekbladeren Tweeslachtige bloemen dus. Bladeren, stengel en bloeiwijze melig Bladeren eirond/ruitvormig, onregelmatig getand/gelobd. Zeer variabel Hoogstaande bladeren smaller, ca. gaafrandig Chenopodium Album Melganzenvoet melganzenvoet

28

29 Kenmerken Vlezige bloemdekbladeren Tweeslachtige bloemen dus. Middelste en onderste bladeren. zijn spiesvormig met drie lobben. Grote middelste lob met grotendeels evenwijdige zijden Twee zijlobben zijn kleiner en steken naar voren. Het blad is min of meer melig behaard, met name aan de onderkant. De bovenste bladeren zijn meestal smaller en zonder lobben. Chenopodium ficifolium Stippelganzenvoet

30 Pauze Zelf determineren

31 Zaterdag excursie Tijd 9.30 uur Plaats Lekdijk bij kruispunt met Klaphek A2 Afslag 10 Nieuwegein Zuid Bij rotonde rechts af Bij 2 e weg rechts, links af de dijk af.