Werkgroep KNNV IJssel en Lek. Blauwe passiebloem (Passiflora caerulea)

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Werkgroep KNNV IJssel en Lek. Blauwe passiebloem (Passiflora caerulea)"

Gerda van Dongen
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Werkgroep KNNV IJssel en Lek Op de ALV 2017 aan de zaalwand getoonde foto s. Blauwe passiebloem (Passiflora caerulea) Oorspronkelijk afkomstig uit Zuid Amerika. Redelijk winterhard.

1 1 Werkgroep KNNV IJssel en Lek Op de ALV 2017 aan de zaalwand getoonde foto s. Blauwe passiebloem (Passiflora caerulea) Oorspronkelijk afkomstig uit Zuid Amerika. Redelijk winterhard. Een klimplant die zich met ranken vast houdt. De stengels kunnen 10 m en meer lang worden. Elke ca. 12 cm ontwikkelt zich aan de stengel een combinatie van blad, rank, een stel steunblaadjes en eventueel een bloem. Tussen de steunblaadjes kan een zijstengel, die reeds in aanleg aanwezig is, tot ontwikkeling komen. Dit laatste gebeurt als de stengel na deze knoop beschadigd raakt of afbreekt. De bloem heeft 5, bijna witte, kelkbladeren elk met een kafnaald. Daartussen staan de 5 kroonbladeren die, behalve de kafnaald, gelijk zijn aan de kelkbladeren. Op de kroonbladeren staan in 3 cirkels, aaneengesloten, zeer smalle kroonslippen. De slippen van de buitenste cirkel zijn, vanaf de basis gezien, eerst donker violet dan wit en aan de top blauw. De slippen van de middelste rij Foto N3158 zijn zeer kort en donker violet. De binnenste rij slippen is dan weer iets langer en eveneens violet. Als de bloem pas geopend is zijn de meeldraden en stampers nog omhoog gericht en naar binnen gevouwen alsof zij nog door de kelk- en bloembladeren omsloten zijn. Op deze foto staan alleen de stampers nog omhoog en kunnen niet met stuifmeel worden bestoven. De vijf meeldraden presenteren de helmhokjes aan de grote insecten (hommels) of zelfs vogeltjes (Colibrie) die de nectar komen halen.

2 2 In dit zijaanzicht is te zien hoever de stampers en helmhokjes uit elkaar liggen om zelfbestuiving te voorkomen Foto N3156

3 Bloemdoorsnede juist vóór het midden. Onderaan beginnend zien wij, aan de bloemsteel, eerst de bijkelk. Daarboven de bloembodem met, aan de rand gehecht, de kelk- en kroonbladeren.

3 3 Bloemdoorsnede juist vóór het midden. Onderaan beginnend zien wij, aan de bloemsteel, eerst de bijkelk. Daarboven de bloembodem met, aan de rand gehecht, de kelk- en kroonbladeren. Het gele deel van de bloembodem bestaat onder andere uit nectar klieren. De nectar komt in een rondlopende goot die geheel gevuld wordt met nectar. De kolom die op de bloembodem staat, draagt de meeldraden met hun helmhokjes. Deze laatste zijn aan de meeldraden bevestigd met een heel kort en dun steeltje waardoor zij heel gemakkelijk kunnen bewegen om zo met hun gehele oppervlak tegen de passerende dieren aan te kunnen drukken, die daarbij het stuifmeel op nemen. Nog hoger aan de kolom is een bolletje, het vruchtbeginsel, te zien. Hierin zijn de nog niet bevruchte zaden te zien. De, inmiddels uitgespreid staande, stampers bekronen de top. Foto N3128

4 4 Bloemdoorsnede juist door het midden Aan de bovenzijde van de rondlopende nectar goot staat de binnenste ring kroonblaadjes. Als wij goed kijken zien wij niet één rij maar twee rijen van deze blaadjes. Deze staan aan weerszijden van een lipvormige opening waardoor de nectar naar boven, tussen de lippen / blaadjes door, kan ontsnappen. Hier komen dan ook de dieren op af. De kolom is hol en daardoor loopt een buis waardoor het vruchtbeginsel wordt gevoed. Foto N3141

5 5 Het einde van een plantenstengel. Bloemen zijn (nog) niet gevormd. De ranken hebben geen houvast gevonden en dan krult het uiteinde op tot een stijf rolletje. De bladeren bestaan meestal uit 5 lobben. De steunblaadjes wijzen naar onder. Foto N3148

6 6 De groeipunt van een stengel. De steunblaadjes zijn hier vrij goed te zien. Foto N3153

7 7 Een nectar klier op een bladsteel. Deze produceert nectar, wat niet altijd het geval is. Foto NMM1415

8 8 Een rank die de plant eerder heeft verankerd aan een andere plant of een deel van de eigen plant, maar nu is losgemaakt om de foto te kunnen maken. Let op de tegengestelde draairichting van de twee delen. Als, door wind bijvoorbeeld, de rank wordt uitgerekt zullen de hechtplaatsen ten opzichte van elkaar niet draaien of wringen. Daardoor zullen de ranken niet gemakkelijk losraken. Foto N3164

9 Plantenstengel met het steeds weerkerende patroon: blad, (bloem), rank en steunblaadjes die telkens op één punt ontstaan (gezien op de achterzijde).

9 9 Plantenstengel met het steeds weerkerende patroon: blad, (bloem), rank en steunblaadjes die telkens op één punt ontstaan (gezien op de achterzijde). Zie bij de bloem: de bijkelk, de kelkbladeren met kafnaald en de kroonbladeren. Om de foto te kunnen maken is de rank los gemaakt van zijn hechtingsplaats. Foto N3150

10 10 In veel planten wordt, naast in de bloem, ook op andere plaatsen nectar gevormd: extra-florale nectar genoemd. Op deze Passiebloemen komen deze nectarklieren voor op bladstelen en bladranden. Op deze foto produceren de klieren (nog) geen nectar. Foto NMM1475

11 11 De stampers staan nog omhoog en de stempels hebben nog geen stuifmeel. In ons land worden weinig vruchten gevormd omdat er te weinig grote dieren zijn die het stuifmeel kunnen aanraken en opnemen (of afgeven) tijdens het benaderen van de nectar. Foto N3162

12 Een stempel in doorsnede, met 40 x stereomicroscoop vergroting. De bovenzijde van de stempel is bezet met korte stevige haren, waarop het kleverige stuifmeel vast blijft zitten.

12 12 Een stempel in doorsnede, met 40 x stereomicroscoop vergroting. De bovenzijde van de stempel is bezet met korte stevige haren, waarop het kleverige stuifmeel vast blijft zitten. Als de stuifmeelkorrels ontkiemen groeien daaruit buisjes door het stamperweefsel naar de nog onbevruchte eicellen in het vruchtbeginsel. Door die buisjes vloeien de spermacellen naar die eicellen, waarna de bevruchting plaats vindt. Foto NMM1427

13 Beide volgende foto s tonen huidmondjes. Gemaakt met 400 x microscoop vergroting. Huidmondjes dienen voor de ademhaling van de plant en liggen meestal in de onderzijde van de bladeren.

13 13 Beide volgende foto s tonen huidmondjes. Gemaakt met 400 x microscoop vergroting. Huidmondjes dienen voor de ademhaling van de plant en liggen meestal in de onderzijde van de bladeren. Verticale doorsnede door de onderzijde van een blad. Aan de onderrand zijn de ongekleurde epidermis cellen te zien met een huidmondje. Twee sluitcellen kunnen door zwellen of krimpen de opening afsluiten of openen. De door bladgroen (chlorofyl) gekleurde cellen in het blad (tussen de boven en onderlaag) vormen (op een spons lijkende) holle, met elkaar in verbinding staande ruimten. Hierdoor kunnen de ademhalingsgassen op alle plaatsen in het blad komen. Boven het huidmondje is dus altijd een holte. Er zijn daar op de foto geen celwanden in doorsnede te zien (de verder terug liggende celwanden zijn daar vaag). Het chlorofyl maakt met zonlicht (= energie), water en kooldioxide voedsel voor de plant en, indirect, voor alle andere levende wezens op aarde). Foto NMM1420

14 De oppervlakte van de blad onderzijde is dicht bezet met deze huidmondjes. De holte boven elk mondje staat in verbinding met alle cellen met chlorofyl van het blad.

14 14 De oppervlakte van de blad onderzijde is dicht bezet met deze huidmondjes. De holte boven elk mondje staat in verbinding met alle cellen met chlorofyl van het blad. In werkelijkheid verzorgt elk mondje slechts de cellen in de buurt. Aan de bovenzijde van de bladeren zijn meestal geen huidmondjes omdat deze door regenwater en stof en vuil kunnen worden afgedekt. Daardoor zou de ademhaling worden belemmerd. Foto NMM1479

Vergelijkbare documenten

Samenvatting Biologie Planten en cellen

Samenvatting Biologie Planten en cellen Samenvatting door een scholier 1333 woorden 5 juni 2004 5,6 147 keer beoordeeld Vak Biologie Planten Planten zijn overal om ons heen. Bomen en struiken. De een opvallend