Personages Expliciet personage: je krijgt van het personage expliciete informatie over hoe hij eruit ziet, wat hij denkt en voelt,... Impliciet personage: Je leert een personage vooral kennen door zijn handelingen. Round character: Het personage is volledig uitgediept en maakt een geloofwaardige evolutie door in het verhaal. (bv.: Kudu in Lion, Frodo in Lord of the Rings) Flat character: Het personage is niet volledig uitgediept en maakt geen geloofwaardige evolutie door in het verhaal (bv. Mega Mindy, Mr. Bean)
Personages Protagonist Antagonist Tritagonist of nevenfiguur Figuranten
Ruimte - geografische ruimte: Waar speelt het verhaal zich af? sociale ruimte: Tot welke sociale klasse behoren de personages? Zorgt het verschil in deze sociale ruimte voor problemen? sfeerscheppende ruimte: de omgeving versterkt het innerlijk van versterkende sfeerscheppende ruimte: liefdesverdriet terwijl iemand voor het raam van zijn kamer zit terwijl het buiten hard regent contrasterende sfeerscheppende ruimte: Samen eendjes voederen in het park wanneer de ander het plots uitmaakt, een telefoontje krijgen dat een familielid is overleden net wanneer je de deur opentrekt en je vrienden tevoorschijn springen voor een verrassingsfeest voor je verjaardag.
Ruimte Symbolische ruimte: Wanneer de ruimte symbool kan staan voor iets diepers. bv. Een tocht door de woestijn als een tocht door de eigen onzekerheden van het leven, een man die eenzaam door de stad loopt als symbool voor hoe vervreemd mensen eigenlijk wel zijn voor elkaar,...
SOORTEN VERTELLERS vertellende Ik-verteller belevende ik-verteller Jij-verteller personeel vertelperspectief auctorieel vertelperspectief EFFECT OP DE LEZER?
Belevende ik-verteller Ik word naar een donkere ruimte geleid door een wachter. Hij trekt hard aan de ketting rond mijn hals. Ik zie een duistere figuur staan in de verte. Hij spreekt me aan. Ik ben Voldemort, zijn stem klinkt enorm hol, alsof ze al jaren heeft liggen rotten voor hij ze nu opnieuw heeft durven gebruiken. Hij heeft iets vast in zijn handen, het blinkt in het schaarse zonlicht dat door de ramen valt. We zullen het samen gezellig maken, hoor ik hem zeggen. Nu pas valt me op dat hij een zwaard in zijn handen heeft. Mijn handen beginnen nog harder te beven.
Vertellende ik-verteller Ik was enorm angstig toen Voldemort zijn gezicht toonde. Het was zo vreselijk vervormd, alsof zijn hoofd in bijtend zuur had gezeten. Ik vroeg me af wat hij met me van plan was. Had ik toen geweten hoe erg hij me haatte, ik had veel sneller proberen te vluchten. Ik kon natuurlijk niets anders meer doen dan te wachten en te hopen dat het goed afliep. > doorgaans confronterend, vooral in combinatie met de o.t.t., als iemand die tegenover je zit en verslag doet. > Moeilijker identificeren
Jij-verteller Je wordt weggeleid uit de kerker. Je voelt dat er iets ergs gaat gebeuren. Bij iedere stap die je zet sluipt de angst dieper je ledematen binnen. Je ziet in de verte een schimmige figuur staan. Je probeert in de contouren een bekende te zien, maar het lukt niet. Ik ben Voldemort, hoor je hem zeggen. Je ziet in zijn handen iets blinken in het schaarse zonlicht, maar het is je niet duidelijk wat. > De verteller stuurt je in je fantasie, in gedachten zie je jezelf doen wat je wordt opgedragen > Grote betrokkenheid van lezer, maar lastig om vol te houden als lezer
Personele hij-verteller Het was vreselijk om te moeten toekijken. Harry werd uit zijn cel weggeleid naar de man in het zwarte gewaad. Hij begon te sidderen van angst toen de man zijn naam vertelde. Ik ben Voldemort. Een kleine schreeuw van angst ontsnapte uit Harry s mond. Voldemort toonde Harry zijn zwaard. Het blonk in de zon. We zullen samen veel plezier maken, gingen zijn woorden hol door de kerker. > Hij-verteller, kost weinig moeite om als verhaal te volgen > We bekijken het verhaal nog steeds vanuit het perspectief van een personage
Auctoriële verteller Harry voelde zich niet goed toen hij werd weggeleid uit de kerker. Hij voelde de pijn in zijn litteken opkomen. Hij zag een donkere figuur in de verte. De man die daar op hem stond te wachten, was Harry s grootste vijand, Lord Voldemort. Voldemort had al jaren zitten wachten op dit moment, hij voelde zich dan ook opperbest nu. Hij bedacht zich hoe zoet wraak eigenlijk wel niet was en toonde zijn zwaard aan Harry, hopende dat hij zou beseffen dat hij hier niet was om vrienden te maken. Harry zag het zwaard blinken in het schaarse licht dat in de kerker viel. Een siddering van angst ging door hem heen. Hij dacht aan alles wat hij al verloren had in zijn leven: zijn ouders, zijn familie, en hoopte dat hij bij hen zou zijn als het allemaal voorbij was. >>> Verteller als een soort God boven het verhaal.
Hier? Waarom heeft auteur deze keuze gemaakt?
Hier? Vertellende ik-verteller Verteller vertelt verhaal waarin zij zelf de hoofdrol speelt, maar zij vertelt het verhaal achteraf. Hoe verandert dat de manier van vertellen?
Vertellende ik-verteller - geeft ironische commentaar; - weet al meer dan de personages op het moment van de handeling; - doet gissingen over wat de betekenis van bepaalde elementen kan zijn; - doet aan zelfanalyse.
Verhaalbegin Ab ovo In medias res post rem
Tijd Historische tijd: In welke periode van de geschiedenis speelt dit verhaal zich af? anachronisme: fout tegen historische tijd vertelde tijd (in verhaal) <> verteltijd (voor lezer, in pagina s of minuten/uur) flashback > een tijdsprong maken naar een vroeger stuk in het verhaal (langer dan 1 zin) flashforward > een tijdsprong maken naar een later stuk in het verhaal (langer dan 1 zin)
vooruitverwijzing: gedachte of uitspraak van verteller die vooruit verwijst in verhaal bv.: Ik schudde zijn hand als een laatste strohalm. Dat hij ons later nog zou verraden, wist ik toen nog niet. terugverwijzing: gedachte of uitspraak van een personage of verteller dat terugverwijst naar iets wat al in het verhaal gebeurd is. Ik dacht aan de keer dat hij mij verraden had en voelde hoe zijn ogen zich vulden met angst.
Anachronisme
Spanningstechnieken Een schrijver kan op verschillende manieren spanning aanbrengen in een verhaal. informatie voor de lezer verzwijgen. de aanwezigheid van een geheim of raadsel dat beetje bij beetje wordt onthuld. het verhaal vertragen: de afloop van een situatie niet meteen vertellen, maar uitvoerig beschrijven. de personen in een enge of gevaarlijke situaties plaatsen. het verhaal in een griezelige of gevaarlijke omgeving laten spelen. het verhaal op een spannend moment afbreken (cliffhanger).
een onverwachte wending gebruiken: er gebeurt iets onverwachts en verrassends waardoor jouw vermoedens over het vervolg totaal veranderen. het wekken van verwachtingen en het oproepen van vermoedens bij de lezer door aanwijzingen te geven over de afloop. het vervolg uitstellen: op het moment dat de ontknoping verteld lijkt te worden, stapt het verhaal over naar een andere gebeurtenis, naar een andere verhaallijn of naar een voorval uit het verleden (terugblik of flashback). de lezer een informatievoorsprong geven: de lezer iets vertellen wat de personages niet weten: ze dreigen in een gevaarlijke situatie terecht te komen, weten dit zelf niet, maar jij als lezer weet het wel.
Actiespanning vs. Pysychologische spannng Er zijn twee soorten spanning: actiespanning en psychologische spanning. Bij actiespanning wordt het verhaal spannend door wat er direct gebeurt. Zo kan de hoofdpersoon betrapt en bedreigd worden. Bij psychologische spanning gaat het om de gedachten en gevoelens van de hoofdpersoon. Het gaat om de angst voor wat er zou kunnen gebeuren. Vaak mondt psychologische spanning uit in actiespanning.
Concrete en abstracte motieven
Concrete en abstracte motieven Oh, life is bigger It's bigger than you and you are not me The lengths that I will go to The distance in your eyes Oh no, I've said too much I set it up
That's me in the corner That's me in the spotlight Losing my religion Trying to keep up with you And I don't know if I can do it Oh no, I've said too much I haven't said enough
I thought that I heard you laughing I thought that I heard you sing I think I thought I saw you try
Betekenis? Malaria Het vaccin Eva - Ellen - Melissa
Malaria
Betekenis? Malaria -------> ziekte, koortsachtige toestand Het vaccin -------> vaccin tegen malaria? Ellen? -------> of was Melissa vaccin tegen kwade wereld? Eva - Ellen de leven gevende - de fakkel - Melissa de honingbij