Navorming en opleiding in de geestelijke gezondheidszorg VOORJAAR 2016 CURSUSSEN EN OPLEIDINGEN RINOVLAANDEREN.BE
INHOUD Introductie in de psychodynamische kindertherapie...4 De draad...5 6 DRUK DRUK DRUK...7 Groepstherapie... 8 Relationeel herstel na grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen... 9 Algemeen...10 Beste allen, Een warme zomer, een kleurrijke herfst en voor de winter zich op gang kan trekken, is onze nieuwe RINO-brochure klaar. De brochure bevat alle informatie over de cursussen van het voorjaar 2016. Inschrijven kan via onze website www.rinovlaanderen.be. Heeft u inhoudelijke of praktische vragen omtrent cursussen? Stuur ons een mailtje info@rinovlaanderen.be en wij beantwoorden uw vraag. We hopen u te boeien met ons aanbod en kijken er naar uit u te ontmoeten! Een hartelijke groet vanwege RINO Vlaanderen en alvast onze allerbeste wensen voor een gezond, inspirerend en verrijkend 2016! Bieke Detavernier, Marc Hermans, Martine Sucaet, Lieve Van Lier, Nicole Vliegen en Sus Weytens
RINO-Vlaanderen biedt u brochure n 12 aan Een boeiende Vlaamse week in Amsterdam In augustus vond er in RINO-Noord Holland (Amsterdam) een Vlaamse week plaats. Met het voltallige RINO-bestuur presenteerden we een voorproefje van het beste dat RINO Vlaanderen aan cursussen in huis heeft. Het was fijn doceren voor enthousiaste en geïnteresseerde Nederlandse cursisten die zich lieten meevoeren in praktijk en theorie van het psychodynamisch therapeutisch werk met kinderen en adolescenten. Het waren boeiende, hartelijke ontmoetingen niet alleen met de cursisten, maar ook, zoals steeds, met directie, personeel en andere docenten van RINO Amsterdam. Het aanbod werd door de cursisten zeer positief geëvalueerd zowel op vlak van inhoud als van toepasbaarheid op de werksetting. Een nieuwe IMH-opleiding ging van start Onze Infant Mental Health-opleiding gaat om de twee jaar van start en zo dus ook in september 2015. Van bij de aankondiging van deze nieuwe IMH-opleiding in het voorjaar, kregen we zeer veel geïnteresseerde reacties en vragen. Uiteindelijk kon, na onze selectie, een groep van 16 deelnemers de opleiding aanvatten. Zowel Nederlandse als Vlaamse psychologen, pedagogen en artsen zijn met veel enthousiasme begonnen aan hun tweejarig opleidingstraject. Dat er zo n grote groep zich verder wil bijscholen in het domein van de Infant Mental Health wijst op een positieve trend in de hulpverlening: meer oog voor het jonge kind en voor volwassenen die moeilijkheden ondervinden bij het opnemen van het ouderschap. Wat het voorjaar brengt In deze brochure vindt u het nieuwe aanbod voor het voorjaar van 2016. We hopen zoals steeds voor elk wat wils te bieden, zowel een grondige introductie in de psychodynamische kindertherapie, als specialistische verdiepingen in thema s als werken met groepen, een model om opvoedingsprocessen te begeleiden, relationeel herstel na grensoverschrijdend gedrag, het druk en impulsief gedrag bij peuters en kleuters. We kijken samen met u uit naar een kleurrijk en boeiend voorjaar met cursussen die verrijken en uitdagen. 3 RINO VLAANDEREN
INTRODUCTIE IN DE PSYCHODYNAMISCHE KINDERTHERAPIE Psychodynamische kindertherapie is een therapeutisch aanbod voor kinderen en jongeren met gedragsmoeilijkheden, emotionele en relationele problemen. De kindertherapeut zal van bij de start een werkrelatie aangaan met ouders, kind en ruimere context. Samen gaan ze op zoek naar de verschillende betekenissen en definiëringen van het probleem. De therapeut poogt kinderen in hun belevingswereld te leren kennen via leeftijdseigen communicatiemiddelen, zoals spel, tekeningen en gesprek. Hij streeft ernaar een therapeutische relatie te installeren waarin de belevingen van het kind kunnen gecontained en geëxploreerd worden. Het opbouwen van deze relatie vraagt een zoeken en afstemmen op de relationele en ontwikkelingsmogelijkheden van het kind. Deze cursus biedt een praktijkgerichte introductie in de psychodynamische kindertherapie. Doelgroep Psychologen, pedagogen en kinderpsychiaters werkzaam in de ambulante en residentiële hulpverlening met kinderen en jongeren Voorkennis Beginnende praktijkervaring in het werkveld van de kinder- en jeugdpsychotherapie is gewenst Doelstelling Na afloop van deze cursus hebben de deelnemers zich enkele belangrijke theoretische basisbegrippen betreffende de psycho- dynamische psychotherapie met kinderen en jongeren eigen gemaakt. Daarnaast hebben ze handvaten gekregen om deze toe te passen in de eigen klinische praktijk Inhoud Werken binnen een psychodynamisch therapeutisch kader Spelontwikkeling en spelobservatie: ontwikkelingspsychologische en psychodynamische visies De therapeutische relatie en het therapeutisch proces Werken met de context: een werkrelatie aangaan met ouders en kind Data en locatie Dinsdagen 12 januari, 23 februari, 15 maart, 26 april, 10 mei en 7 juni 2016 te Leuven RINO Vlaanderen, Justus Lipsiusstraat 65, 9u30-16u30 Kosten 625,- inclusief literatuurklapper en lunches Werkwijze Theoretische toelichting en bespreking van de concepten, illustratie aan de hand van casusmateriaal. Bespreking van casuïstiek van de deelnemers Docenten Lieve Van Lier, Ma, kinderpsycholoog / kinderpsychotherapeut Sus Weytens, Ma, kinderpsycholoog / kinderpsychotherapeut Bieke Detavernier, Ma, kinderpsycholoog / kinderpsychotherapeut 4 RINO VLAANDEREN
DE DRAAD TUSSEN OUDER EN KIND, TUSSEN CLIËNT EN HULPVERLENER Een model om opvoedingsprocessen te begeleiden De draad is een metafoor voor opvoeding en ontwikkeling, ontstaan als een vertaling op maat van ouders en begeleiders van de theorie rond emotionele ontwikkeling en ontwikkelings-pedagogie van Heijkoop en Došen. Ontwikkeling wordt in het model voorgesteld als een draad die vorm krijgt tussen ouder en kind. Het gaat om de band tussen ouders en kinderen die groeit en verandert doorheen het leven en hoe je bij opvoedingsproblemen kan terugvallen op de juiste verbinding, de juiste draad. Eerst moet de ouder de draad echt trekken naar de baby en geleidelijk aan viert de ouder de draad, komt er afstandsbediening en een netwerk. Dit model werd ontwikkeld voor hulpverleners die werken met cliënten met een verstandelijke beperking, maar is breder toepasbaar in (residentële) hulpverlening aangezien het gaat om algemeen menselijke processen en thema s. De draad wordt in deze opleidingsdag toegelicht als een methodiek. Wanneer opvoeding vlot verloopt, gebeuren opvoedingsprocessen intuïtief. Wanneer opvoeding stokt en er ernstige opvoedingsvragen komen, helpt het om de intuïtieve processen te expliciteren. Deze methodiek helpt om kinderen goed in te schatten met betrekking tot hun emotionele ontwikkeling wanneer er sprake is van een gehechtheidsproblemen, autisme, emotionele en gedragsproblemen, trauma, een fysieke of sensoriële beperking. Data en locatie Maandag 14 maart 2016 te Leuven JHB De Blauwput, 9u30-16u30 Kosten 135,- inclusief lunch en een exemplaar van het boek De draad tussen ouder en kind 5 RINO VLAANDEREN
DE DRAAD TUSSEN OUDER EN KIND, TUSSEN CLIËNT EN HULPVERLENER Een model om opvoedingsprocessen te begeleiden Doelgroep Het model is bedoeld voor psychologen en pedagogen werkzaam in de ambulante en residentiële hulpverlening. Doelstelling Pedagogen en psychologen die teams begeleiden leren een model kennen om de emotionele ontwikkeling van cliënten in te schatten. Zij kunnen het bovendien gebruiken in hun begeleiding om een gemeenschappelijke taal met ouders te ontwikkelen. Daarvoor worden een aantal tekeningetjes gebruikt die helpen de thema s vast te houden. Werkwijze Toepassing en oefening met videofragmenten. Casusbespreking. Docent Gerrit Vignero is orthopedagoog in MPC Terbank te Heverlee en zelfstandig opleider. De draad is verbonden aan het project SENSEO dat in Vlaanderen wil sensibiliseren voor het thema emotionele ontwikkeling in het algemeen, en bij personen met een verstandelijke beperking in het bijzonder. 6 RINO VLAANDEREN
DRUK DRUK DRUK! De ontwikkeling van druk en impulsief gedrag bij jonge kinderen Druk en impulsief gedrag komt frequent voor bij peuters en kleuters en blijft soms hardnekkig doorspelen in de volgende jaren. Dergelijk gedrag kan ouders voor de lastige klus plaatsen om de interacties positief te houden en kan de integratie in de kleuterschool bemoeilijken. De vraag naar ADHD of DCD rijst al gauw. Maar hoe kan je daar vanuit ontwikkelings- en psychodynamisch perspectief anders naar kijken? Verwijst dergelijk druk gedrag enkel naar een dysfunctie van het brein, die eventueel verholpen kan worden met medicatie? Loont het dit gedrag ook te begrijpen als het resultaat van een persoonlijke geschiedenis van rijpen, leren en kiezen? Aandacht, zelfsturing en impulsbeheersing kunnen immers gediagnosticeerd worden als processen met diverse componenten. De regulatie van aandacht, sensorimotorische integratie en affect is ook het resultaat van een levenslange interactie tussen constitutionele factoren en relationeel aanbod. Vanuit dit samenspel ontstaat een unieke persoonlijkheid. Ook het drukke en impulsieve kind is in de eerste plaats een kind met een specifieke biologische toerusting dat betekenis verleent aan wat het meemaakt en aan de voortdurende interactie met zijn omgeving. In deze cursus wordt aandacht besteed aan auteurs die vanuit deze brede en vernieuwende inzichten het denken hebben verrijkt. Besproken wordt welke nieuwe perspectieven dit kan bieden voor de behandeling van jonge kinderen en de ondersteuning van de ouders. Doelgroep (Klinisch) psychologen, kinder- en jeugdpsychiaters, orthopedagogen en gezinstherapeuten of -begeleiders die in hun praktijk te maken hebben met drukke en impulsieve kinderen Voorkennis De gangbare basiskennis over de ontwikkelingspsychologie van het jonge kind, ADHD en DCD, en enige ervaring met de diagnostiek en / of behandeling van impulsieve en drukke kinderen en hun ouders Doelstelling De opbouw van een breed referentiekader van waaruit druk en impulsief gedrag begrepen kan worden en behandeld. Het kunnen begrijpen van de problemen van kinderen met druk gedrag en hun ouders vanuit een perspectief waarin betekenisgeving en relationele ervaringen ook mee betrokken worden: een perspectief dat o.a. gebaseerd is op de integratie van kennis uit de neuropsychologie, de hechtingstheorie en de psychodynamische psychologie Data en locatie Maandagen 7 en 21 maart 2016 te Leuven JHB De Blauwput, 9u30-16u30 Kosten 225,- inclusief literatuurklapper en lunches 7 RINO VLAANDEREN Werkwijze Inleidingen door de docent, gezamenlijke reflectie en casuïstiekbesprekingen die de verbinding leggen met de eigen praktijk Docent Guy Couturier, Ma, klinisch psycholoog, kinder- en jeugdpsychotherapeut specialist VKJP
DOE HET IN GROEP Ervaringsgerichte groepstherapie met kinderen en adolescenten Groepstherapie voor kinderen en adolescenten kan naast het aanleren van vaardigheden ook bestaan uit het leren via hier en nu ervaringen. Het groepsproces wordt dan gebruikt om een inzicht te krijgen in het eigen functioneren en verandering te initiëren in de interpersoonlijke relaties. Tijdens deze opleidingsdagen maakt men kennis met een theoretisch kader om een dergelijke groep op te stellen en worden nodige aanpassingen op vlak van setting, methodiek en therapeutische houding toegelicht. Daarnaast wordt aan de hand van concrete oefeningen (leren uit ervaring) kennisgemaakt met deze vorm van groepstherapie. Doelgroep Psychologen, pedagogen en psychiaters met interesse in het opzetten van groepspsychotherapie voor kinderen en jongeren. Voorkennis Basiskennis van het psychodynamisch kader. Doelstelling Na afloop van deze opleidingsdagen zijn deelnemers op de hoogte van model van groepspsychotherapie voor kinderen en adolescenten. Daarnaast hebben ze handvatten om in de praktijk een dergelijk groepsaanbod op te zetten Inhoud Groepsprocessen en theoretisch model(len) Leeftijdsspecifieke aanpassingen aan kader (setting, methode en therapeutische houding) Werkwijze Theoretische presentatie en interactieve uitwisseling, ervaringsgericht leren via rollenspelen Docent Caroline Vanderhallen, Ma, psycholoog / psychotherapeut Datum en locatie Donderdagen 18 februari en 28 april 2016 JHB De Blauwput, 9u30-16u30 Kosten 225,- inclusief literatuurklapper en lunches 8 RINO VLAANDEREN
RELATIONEEL HERSTEL NA GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG TUSSEN KINDEREN/JONGEREN. EEN STAP TE VER? Een psychodynamisch-systemisch perspectief Grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen / jongeren onderling daagt hulpverleners uit om ook rond het thema van herstel na te denken. Vaak roept dat bij de betrokken hulpverleners een eerste reactie van terughoudendheid en weerstand op. Het is een moeilijke oefening om binnen een therapeutisch kader op zoek te gaan naar een evenwicht tussen normering en veiligheid enerzijds en kansen en begrip anderzijds. Toch is het soms de expliciete wens van het cliëntsysteem om opnieuw op zoek te gaan naar verbinding, niet zelden gedreven vanuit de dagelijkse realiteit van het verder samenleven. Deze vorming tracht antwoorden te bieden op de vele vragen die een herstelproces oproept bij hulpverleners die met deze thematiek aan de slag gaan. Doelgroep Hulpverleners die geconfronteerd worden met situaties waarbij kinderen / jongeren onderling grensoverschrijdend gedrag meegemaakt of gesteld hebben en die mee op zoek gaan op welke manier herstel mogelijk kan worden gemaakt. Inhoud Hoe verder na een voorval van grensoverschrijdend gedrag op school, in een residentiële voorziening, in het gezin, Verschillende betekenissen van herstel Individuele dynamieken bij slachtoffers en daders Dynamiek slachtoffer / dader ten tijde van en na het grensoverschrijdende gedrag Hoe werken naar relationeel herstel slachtoffer dader en hun omgeving Positie van de therapeut binnen het individuele en relationele herstelproces van de cliënt Werkwijze We bieden theoretische kaders aan, nemen je mee in inleef- oefeningen en bespreken casusmateriaal waarbij wordt stil- gestaan bij de mogelijkheden die een herstelproces biedt. Je krijgt handvatten aangereikt om binnen je werkcontext aan de slag te gaan rond het thema herstel. Data en locatie Maandag 11 en dinsdag 12 april 2016 te Lint, Tuinkantoor Nieuwstraat 24, 9u30-16u30 Kosten 225,- inclusief literatuurklapper en lunches Docenten Bieke Detavernier, kinderpsycholoog / psychodynamisch kinder- therapeut, werkzaam met slachtoffers en hun gezin in het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Antwerpen Stein De Sterck, kinderpsycholoog / systeemtherapeut, werkzaam met jonge zedendeliquenten en hun gezin in het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Antwerpen 9 RINO VLAANDEREN
ALGEMENE INFORMATIE RINO Vlaanderen RINO Vlaanderen is een regionaal instituut voor navorming en opleiding op het gebied van geestelijke gezondheidszorg en aangrenzende terreinen. RINO Vlaanderen organiseert navormingscursussen met open inschrijving en trainingen op vraag en op maat. Navorming, voor wie? De activiteiten van RINO Vlaanderen zijn bestemd voor professionals in de geestelijke gezondheidszorg: psychologen, pedagogen, psychiaters, psychotherapeuten,... Bij de cursussen staat steeds vermeld tot welke doelgroep deze zich richten. Brochure en website In deze brochure vindt u het RINO Vlaanderen navormingsaanbod zoals dat momenteel bekend is. Voor de meest uitgebreide en actuele informatie kijk je best op onze website: www.rinovlaanderen.be. Inschrijving en betaling U nam de brochure door, u bent geïnteresseerd om deel te nemen aan een bepaalde cursus. Dan raden we u aan om u spoedig in te schrijven. Dat kan tot een week voor aanvang van de cursus via onze website: www.rinovlaanderen.be. Na inschrijving ontvangt u een bevestiging. Wanneer een cursus volzet is of onverhoopt niet kan doorgaan zullen we u op de hoogte brengen van de eerstvolgende uitvoering. De RINO behoudt zich het recht voor iemand niet tot een cursus toe te laten, bijvoorbeeld bij onvoldoende vooropleiding of een niet geschikte werksetting. Enkele weken voor de start van de cursus ontvangt u een uitnodiging tot betaling. Zodra deze in orde is bent u definitief ingeschreven. Vlaamse accreditering en Nederlandse accreditatie Accreditering voor de cursussen bij RINO Vlaanderen is aangevraagd voor Vlaamse psychiaters. In Nederland geldt voor steeds meer beroepsgroepen in de geestelijke gezondheidszorg een registratie- en herregistratieregeling. RINO Vlaanderen laat cursussen accrediteren op vraag van Nederlandse deelnemers aan een cursus bij RINO Vlaanderen. Deze deelnemers betalen dan de Nederlandse prijs voor deze cursus omwille van de kosten verbonden aan de accreditatie. Literatuur Bij de cursussen hoort een literatuurklapper. Deze is in de cursusprijs inbegrepen. Certificaat U ontvangt na afloop van een workshop of cursus een certificaat wanneer u minimaal 90 % van de tijd aanwezig bent geweest. 10 RINO VLAANDEREN
Annulering Bij annulering van deelname worden de annuleringsvoorwaarden van RINO Noord-Holland gevolgd, zie www.rino.nl. Over Mijn RINO RINO Noord-Holland ontwikkelde een eigen, op de cursisten afgestemde, digitale leeromgeving: Mijn RINO. Voor deelnemers is het makkelijk om direct te kunnen communiceren met medecursisten, docent(en), en medewerkers van de RINO, óók na afloop van de cursus. Ook RINO Vlaanderen kan binnen het samenwerkingsverband dat er met RINO Noord-Holland bestaat gebruik maken van de know how die hierrond ontwikkeld werd. Speciaal voor Vlaanderen gaat mijn.rino.be van start. Er bestaat de mogelijkheid om via Mijn RINO een discussie te starten, literatuur te printen, roosters en deelnemerslijsten te bekijken. Verder kan u eenvoudig opdrachten naar de docenten sturen of een e-mail naar je eigen groep sturen. Ook kunnen er links vermeld worden om bijvoorbeeld actuele onderwerpen te vinden. Mijn Rino is erg gebruiksvriendelijk. Om in te kunnen loggen doet u het volgende: Ga naar http://mijn.rino.be; log in met uw e-mailadres en vul het wachtwoord in (u ontvangt het wachtwoord van de RINO). Het wachtwoord kunt u zelf wijzigen. Indien uw e-mail adres wijzigt, vernemen wij dit graag omdat wij dit voor u moeten aanpassen. Voor vragen en / of opmerkingen kan u contact opnemen met info@rinovlaanderen.be. Locatie en bereikbaarheid De cursussen gaan door in Leuven in Jeugdherberg De Blauwput Martelarenlaan 11A 3010 Leuven (makkelijk te bereiken met trein en bus want gelegen aan de achterzijde van station Leuven) en in RINO Vlaanderen Justus Lipsiusstraat 65 3000 Leuven en in het Tuinkantoor Nieuwstraat 24 2547 Lint met de fiets bereikbaar via de fietsostrade Antwerpen- Mechelen- Lier met de trein bereikbaar via station Kontich ( kant Lint, 5 min stappen) met de auto (via afrit Kontich op E 19, via afrit Lier/Massenhoven op E 313) Lunch Bij onze cursussen wordt tijdens de pauzes drank en over de middag drank en broodjes voorzien. Dit alles is in de cursusprijs inbegrepen. Inlichtingen Wenst u verdere informatie, zijn er onduidelijkheden, hebt u specifieke vragen, laat het ons weten en mail naar info@rinovlaanderen.be. We beantwoorden spoedig uw vragen. 11 RINO VLAANDEREN
www.rinovlaanderen.be info@rinovlaanderen.be Verantwoordelijke uitgever: RINO Vlaanderen vzw, Kastanjelaan 5, 3001 Heverlee MadebyHanna.com