Euro Space Center 15/12/2013 1/5 ACTIVITEITENPROGRAMMA Astronomiestage 6 dagen - 5 nachten Duur 6 dagen / 5 nachten (van dag 1 om 17 u. tot en met dag 6 om 15 u.) Timing n Dag 1 17.00 u : Aankomst / onthaal + installatie in de kamers 18.30 u : Avondmaal 20.00 u : Briefing over het verloop van het verblijf n Dag 2 tot en met 5 07.30 u : Opstaan 08.00 u : Ontbijt 09.00 u : Astronomieactiviteiten 12.00 u : Middagmaal 13.00 u : Astronomieactiviteiten met pauze van 30 om 16 u 17.30 u : Vrij 18.30 u : Avondmaal en avondactiviteit n Dag 6 Tot 12.00 u : Idem als hierboven 13.00 u : Voorstelling aan de ouders 14.00 u : Diploma-uitreiking 15.00 u : Vertrek Opmerking : Dit uurrooster houdt geen rekening met mogelijke nachtelijke observatiesessies (in functie van het weer). Deze moeten dan worden afgetrokken van het aantal uren astronomieactiviteiten hierboven.
Euro Space Center 15/12/2013 2/5 Programma van de astronomieactiviteiten (onder voorbehoud van wijzigingen) Bouw van een telescoop met equatoriale montering 6.00 u Bouw en gebruik van een zonnewijzer 2.00 u Bouw van een sextant Opstelling van een hemelkaart Sessie in het planetarium de sterrenbeelden die op dat ogenblik van het jaar zichtbaar zijn Gebruik van de hemelkaart Sessie in het planetarium de planeten en de deep sky objecten Sessie in het planetarium film over de telescoop Keuze van een voorwerp voor de nachtelijke observatiesessie : Maan, planeet, sterrenhoop, Melkweg, enz. Hoe kan men deze objecten observeren en er een foto van maken? Welk materiaal moet worden gebruikt? Bouw en gebruik van een spectroscoop (analyse van het licht) 2.00 u Observatie van de zon * de voorzorgsmaatregelen : - met wit licht (aan het begin en aan het einde van de stage) 2.00 u - met H alfa voor de observatie van de protuberanties België en de ruimtelijke weersomstandigheden Invloed van de zon op de aarde ; het magnetisch veld van de aarde, het poollicht, enz... De instrumenten die in de astronomie worden gebruikt (de ogen, de verrekijker, de telescoop) - Hoe gebruikt men een telescoop? - Nachtelijke observatiesessies * 3.00 u Uiteenzetting - debat : - Het zonnestelsel - Het ontstaan, het leven en de uitdoven van de sterren Het reuze zonnestelsel in open lucht - Quiz Bezoek van het spektakelparcours Quiz De meteorieten Diploma-uitreiking TOTAAL van de astronomieactiviteiten s Avonds : ontspanning, wandelingen, sport, spelletjes, cinema, enz. 33.00 u * Onder voorbehoud van gunstige weersomstandigheden. In geval van ongunstige weersomstandigheden worden deze uren gebruikt om bepaalde bovengenoemde activiteiten grondiger uit te voeren.
Euro Space Center 15/12/2013 3/5 BESCHRIJVING VAN DE ACTIVITEITEN Astronomiestage 6 dagen - 5 nachten 1. Bouw van een telescoop Elke stagiair vertrekt naar huis met een telescoop die hij/zij zelf heeft gebouwd. Dit toestel bestaat uit twee lenzen met een diameter van 60 mm en een oculairlens. Het wordt op een equatoriale montering geplaatst die volledig zelf door de stagiaire wordt gebouwd. De stagiaire bepaalt zelf de vergroting van de telescoop, de brandpuntlengte van de lenzen, het belang van de plaatsing van de telescoop op een equatoriale montering, enz. Het toestel gebruiken om de zon (mits naleving van alle nodige voorzorgsmaatregelen) en de nachtelijke hemel te observeren. 2. Bouw van een zonnewijzer Dankzij deze horizontale zonnewijzer kan het uur aan de hand van de zon worden gelezen. Het weergeeft echter niet hetzelfde uur als op ons uurwerk, waarom? Men moet rekening houden met de positie van de persoon op onze planeet en met de beweging van de aarde rond de zon... 3. Bouw van een sextant Aan de hand van dit instrument kan de hoogte van de sterren boven de horizon worden gemeten. Men kan de sextant op de poolster richten en zo de breedtegraad van de locatie bepalen of hem op een gebouw richten en er gemakkelijk de hoogte van bepalen! 4. Hemelkaart Deze workshop is zeer interessant omdat het belangrijk is om zich aan de hand van de duizenden sterren in de hemel te kunnen oriënteren. Het laat onder andere toe de sterrenbeelden van het moment, de maan en de zichtbare planeten te ontdekken alsook het schijnbare traject van de zon aan de hemel (ecliptica) en de hemelevenaar en om op om het even welk ogenblik van het jaar de hoogte van de zon boven de horizon te tonen. 5. Sessies in het planetarium n Onder de fulldome leren we de hemelkaart te gebruiken om de sterrenbeelden, de planeten en de deep sky objecten die op een gegeven moment van het jaar zichtbaar zijn, te bestuderen. n Daarnaast bekijken we een film die in het kader van het Internationaal jaar van de Sterrenkunde werd beloond en waardoor we de passie van twee jongeren voor astronomische toestellen ontdekken.
Euro Space Center 15/12/2013 4/5 6. Keuze van een hemellichaam die men gaat observeren Maan, planeet, dubbele ster, sterrenhoop, nevel, Melkweg, enz. Welk is het beste toestel om deze hemellichamen te observeren? Hoe gebruikt men een telescoop op een correcte manier? Hoe bereidt men de observatiesessie voor en hoe vereeuwigt men zijn keuze van een hemellichaam via fotografie? 7. Bouw van een spectroscoop Het licht heeft vele geheimen. We trachten ze te ontdekken aan de hand van een lichtanalysator, spectroscoop genaamd. Wanneer men deze in de richting van een lichtbron draait : de regenboog die men waarneemt is een spectrum ; deze onthult ons de geheime handtekeningen va het licht! 8. Observatie van de zon De noodzakelijke voorzorgsmaatregelen in het kader van elke observatie van de zon! n Mits gunstige weersomstandigheden observeren we de zon aan het begin en aan het einde van de stage. Op de oppervlakte van de zon ontdekken we donkere vlekken, die getuigen van de activiteit van de zon. Hebben deze vlekken zich verplaatst (bewijs dat onze ster draait), hebben ze geëvolueerd, zijn ze van vorm en van grootte veranderd? n Daarnaast gebruiken we ook toestellen uitgerust met filters die slechts een klein deel van de stralingen van onze ster doorlaten en die toelaten de prachtige protuberanties van de zon waar te nemen! 9. België en de ruimtelijke weersomstandigheden Ons land is een baanbreker op het vlak van observatie van de zon en van interacties tussen onze ster en de aarde. We ontdekken waarom het belangrijk is om de zon voortdurend te observeren. 10. De activiteit van de zon en de aarde We bootsen een van de mooiste natuurfenomenen na: het poollicht ; we ontdekken hoe en waarom dit licht ontstaat. 11. Nachtelijke observatiesessies Mits gunstige weersomstandigheden ontdekken we de hemel en de mooiste objecten ervan ; met het blote oog, met de verrekijker, met de eigen telescoop of met een grotere telescoop. 12. Uiteenzettingen - debatten n Het zonnestelsel, onze ster en zijn acht planeten die zo sterk van elkaar verschillen, de asteroïden, de kometen, de dwergplaneten, enz. n Het ontstaan, het leven en het uitdoven van de sterren : We ontdekken het volledige leven van onze zon aan de hand van een gewone ster als onze zon. Indien deze ster groter is dan de onze, wat gebeurt er op het einde?
Euro Space Center 15/12/2013 5/5 13. Reuze zonnestelsel (buiten) Quiz Groot vraag- en antwoordspel doorheen het hele parcours, tussen de planeten van het zonnestelsel die op een dubbele schaal werden nagebouwd (volume en afstand). 14. De meteorieten Deze stenen die uit de hemel vallen, boeien ons. Er eentje vasthouden is een uniek moment. Waar komen ze vandaan? Hoe ontstaan de kraters op de aarde, op de maan, op Mars, enz.?