De blik van de burger op de samenleving van Waar Staat Je Gemeente? Uitgevoerd in opdracht van: Gemeente, Strategie en Onderzoek DIMENSUS beleidsonderzoek Maart 2012 Projectnummer 451
2
INHOUD Inleiding.. blz. 5 Samenvatting burgerrollen. blz. 7 A. Het oordeel van de burger als kiezer blz. 8 B. Het oordeel van de burger als klant.. blz. 10 C. Het oordeel van de burger als onderdaan. blz. 14 D. Het oordeel van de burger als partner blz. 18 E. Het oordeel van de burger als wijkbewoner blz. 20 F. Het oordeel van de burger als belastingbetaler.. blz. 28 3
4
Inleiding KING, Waarstaatjegemeente en de burgeronderzoeken Het Kwaliteitsinstituut se gemeenten (KING) heeft als één van haar onderdelen de website www.waarstaatjegemeente.nl. We noemen deze website verder in het stuk: Waarstaatjegemeente. is deelnemer aan deze website. Dat houdt in dat wij burgeronderzoeken afnemen en deze en andere gegevens aanleveren om de website te vullen. Een onderdeel van deze website is: de Blik van burgers op de samenleving. Hier kan je een standaardrapport uitdraaien waarin de eigen gemeente wordt vergeleken met deelnemende gemeenten uit de eigen provincie, de groep gemeenten van vergelijkbare grootte en uit. Het rapport Blik van burgers bestaat uit resultaten van het klantheidsonderzoek aan de balie (onderdeel van de Benchmarking Publiekszaken) en burgeronderzoeken. In de gemeente is het burgeronderzoek afgenomen als onderdeel van de Stadsenquête (we noemen dit onderdeel de Burgerpeiling). Hierbij is uiteraard de vragenlijst en de werkwijze van de KING-Burgerpeiling gevolgd. Dit impliceert dat de enquête voor het onderzoek via internet of op een papieren vragenlijst kon worden ingevuld. De vragenlijst is gestandaardiseerd en bestaat uit een aantal verplichte vragenblokken, veelal in de vorm van stellingen. Een (klein) deel van het burgeronderzoek is via de Veiligheidsmonitor (najaar 2010) afgenomen. Omdat alle gegevens in de onderhavige rapportage afkomstig zijn van de burgeronderzoeken (Burgerpeiling als onderdeel van de Stadsenquête en Veiligheidsmonitor) en de website www.waarstaatjegemeente.nl is geen bronvermelding opgenomen bij elke grafiek. De rollen van burger Doel van het benchmarkonderzoek Waarstaatjegemeente (KING) is het oordeel over de gemeente te laten zien vanuit een aantal verschillen rollen van burgers: de rol van de burger als kiezer, de burger als klant, de burger als onderdaan, de burger als partner, de burger als wijkbewoner en de burger als belastingbetaler. Door de uitkomsten van de vragen in de burgeronderzoeken om te rekenen naar rapportcijfers en deze vervolgens te middelen ontstaat een cijfer voor de verschillende burgerrollen. KING heeft in de handleiding voorgeschreven op welke manier de burgerrollen moeten worden berekend. Betrouwbaarheid van de resultaten Voor de burgerpeiling is een steekproef aangeschreven van in circa 2.500 inwoners van. Uiteindelijk heeft dit 749 ingevulde enquêtes opgeleverd, een respons van 30% ten opzichte van de bruto steekproef. De respons ligt daarmee rond het gemiddelde bij dit type onderzoek. Het databestand is voorzien van weegfactoren, die recht doen aan de reële verdeling van de bevolking (18+) over de wijken leeftijdsgroepen en geslacht. Daarbij is de weegnorm voor Waarstaatjegemeente als uitgangspunt genomen. De rapportage en de referentiegroepen In het voorliggende rapport is de standaardrapportage Blik van de burger op de Samenleving van KING, waarin uitsluitend de berekende (rapport)cijfers zijn opgenomen, verweven met meer gedetailleerde uitkomsten uit de burgeronderzoeken. Dit betreft vooral het oordeel over de voorgelegde stellingen. Omwille van de overzichtelijkheid zijn de antwoordcategorieën helemaal en bij elkaar gevoegd tot en de categorieën helemaal on en on tot on. De antwoordcategorieën geen mening en geen antwoord zijn buiten beschouwing gelaten. 5
In de tabellen zijn de scores weergegeven voor ( en ) en ter vergelijking zijn ook de scores voor weergegeven voor de hele provincie, de grote gemeenten (i.c. alle deelnemende gemeenten met meer dan 100.000 inwoners) en (KING). Let wel, deze referentiegemiddelden zijn een momentopname, het gaat hierbij om de gemiddelde cijfers voor zover in maart 2012 gemeten. De zes 100.000+ gemeenten die op dat moment naast in het systeem zaten en waar we dus steeds mee vergelijken zijn: Almere, Arnhem, Dordrecht, Haarlemmermeer, Zoetermeer en Zwolle. In hebben 17 gemeenten meegedaan, in heel 102 gemeenten. Daarnaast is indien relevant gekeken naar verschillen in scores tussen mannen en vrouwen, tussen leeftijdsgroepen, tussen autochtonen en niet-westerse allochtonen en naar opleidingsniveau. Dit is alleen gedaan voor de onderwerpen die in de Stadsenquête aan bod zijn gekomen. 6
Samenvatting Burgerrollen De burgers geven hun oordeel over de gemeente in hun verschillende rollen: als kiezer, klant, onderdaan, partner, wijkbewoner en belastingbetaler. De rol van belastingbetaler is door KING nog niet goed uitgewerkt en wordt buiten beschouwing gelaten in de vergelijking. In de grafiek hieronder wordt duidelijk dat in (steeds het linker staafje van de vijf) voor elke burgerrol (bijna) gelijk scoort aan de referentiegroepen. In de volgende paragrafen wordt op elke rol ingegaan. Dan komen er meer verschillen op de onderdelen naar boven. Scores burgerrollen ( en ) en referentiegroepen 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Kiezer Klant Onderdaan Partner Wijkbew oner Zeven grote gemeenten Burgerrollen en referentiegroepen gemeenten De burger als kiezer 6,0 5,8 6,0 6,0 5,9 De burger als klant 7,5 7,5 7,5 7,5 7,6 De burger als onderdaan 6,4 6,3 6,3 6,4 6,3 De burger als partner 5,9 5,5 5,8 5,9 5,8 De burger als wijkbewoner 7,0 7,0 7,0 7,1 7,0 7
A. De burger als kiezer De burger als kiezer is de burger die in de lokale politiek wordt vertegenwoordigd en die een bepaalde kwaliteit van politiek en bestuur mag verwachten. Goede prestaties van de gemeente zijn in dit verband het leveren van een positieve bijdrage aan een optimaal werkende democratie en het waarmaken van beloften. In de enquête zijn vijf stellingen voorgelegd die betrekking hebben op de relatie van de burger met de gemeente en de gemeenteraad. Hieruit zijn scores afgeleid. De stellingen zijn verdeeld over twee blokken: de gemeente luistert naar de burgers en de gemeente maakt waar wat zij belooft en heeft gepland. Uiteindelijk levert deze input een gemiddeld cijfer op over de rol van de burger als kiezer. Gemiddeld oordeel: de burger als kiezer gemeenten De burger als kiezer 6,0 5,8 6,0 6,0 5,9 Het gemiddelde oordeel van de burger als kiezer ligt in op 6,0 en dat is (vrijwel) gelijk aan het cijfer voor de hele provincie, alle gemeenten met meer dan 100.000 inwoners samen en heel. Het cijfer is wel iets hoger dan in. De gemeente luistert goed naar haar inwoners Stelling Oordeel Scores gem. Als kiezer heb ik invloed op wat er in de gemeente gebeurt on 31% 35% 34% 5,9 5,6 5,9 5,9 5,8 22% Ik voel mij vertegenwoordigd door de 46% gemeenteraad on 32% 5,7 5,5 5,6 5,6 5,6 De bewoners zijn zeer verdeeld als het gaat om het oordeel over deze stellingen. Zo is bijna een derde (31%) het (helemaal) met de stelling dat men als kiezer invloed heeft op wat er in de gemeente gebeurt, maar een vergelijkbaar percentage (34%) is het hier (helemaal) niet mee en even vergelijkbaar is het aandeel dat de stelling beoordeelt. Even sterk verdeeld zijn de meningen over de stelling ik voel mij vertegenwoordigd door de gemeenteraad, waar 22% het (helemaal) mee is, 46% op reageert en 32% het juist (helemaal) niet mee is. De gemiddelde scores voor voor beide stellingen liggen iets onder de 6 (op een schaal van 0 tot 10). scoort op dit punt gemiddeld, vergeleken met 8
, en ook vergeleken met andere grote gemeenten. Er is een lichte verbetering ten opzichte van de vorige meting uit. De scores van mannen en vrouwen zijn nagenoeg gelijk en ook naar leeftijdsgroep zijn de verschillen klein. Bewoners tussen 30 en 54 jaar zijn een fractie positiever dan jongeren tot 30 jaar en 55- plussers. Hoger opgeleiden zijn in het algemeen positiever (score resp. 6,1 en 6,0) dan lager en middelbaar opgeleiden (scores rond 5,5). De gemeente maakt in het algemeen waar wat zij belooft en heeft gepland Stelling: Oordeel scores gem. ik heb vertrouwen in de burgemeester en wethouders on 15% 41% 44% 6,5 6,3 6,4 6,4 6,3 16% burgemeester en wethouders maken hun beloften waar on 27% 57% 5,7 5,5 5,7 5,7 5,7 35% de gemeente wordt goed bestuurd on 16% 49% 6,4 6,1 6,3 6,3 6,2 Meer dan vier op de tien bewoners (41%) hebben vertrouwen in het college van B en W, daarnaast oordeelt een vergelijkbaar aandeel (44%) over deze stelling. Circa 15% heeft geen vertrouwen in B en W. Op de vraag of het college hun beloften waar maakt gaven de bewoners vaker geen of een antwoord. Eén op de zes bewoners (16%) is het met deze stelling, een kwart (27%) is het er niet mee, de meeste bewoners (57%) hebben geen stelling ingenomen. Een derde van de aren (35%) vindt dat de gemeente goed wordt bestuurd, en dit aandeel is aanzienlijk groter dan het percentage aren dat het hier niet mee is (16%). Het feit dat meer inwoners vertrouwen hebben in het college van B en W en vinden dat de gemeente goed wordt bestuurd, dan inwoners die het hier niet mee zijn, leidt ertoe dat op deze punten gemiddeld een score behaalt van resp. 6,5 en 6,4. Deze cijfers liggen een fractie hoger dan in de gehele provincie, en de grote gemeenten en ook een fractie hoger dan in. De score voor het waarmaken van de beloften door B en W ligt wat lager, op 5,7, en daarmee op hetzelfde niveau als de score voor, de grote gemeenten en. Mannen en vrouwen laten nauwelijks verschillen zien. Jongeren tot 30 jaar zijn iets positiever dan gemiddeld over het vertrouwen in B en W (6,7) en over het gemeentebestuur (6,7), naar opleiding en etnische achtergrond zijn de verschillen heel klein. 9
B. De burger als klant De burger als klant heeft recht op een behoorlijke kwaliteit van dienstverlening. Gemiddeld verschijnt de se burger één keer per jaar aan het loket, daarnaast gaat het tegenwoordig in toenemende mate ook om digitale loketservice. Hoe wordt de burger behandeld als hij in het gemeentehuis of aan het digitale loket verschijnt? Om als gemeente goed te kunnen presteren als het gaat om de burger in rol van klant, moet er in ieder geval sprake zijn van een goede kwaliteit van dienstverlening bij de loketten van de gemeente. Daarnaast is het van belang dat de informatieverstrekking van de gemeente kwalitatief goed is. Gemiddeld oordeel van de burger als Klant gemeenten De burger als klant 7,5 7,5 7,5 7,5 7,6 Het gemiddelde oordeel van de Leidse burger als klant van de gemeente is met 7,5 vergelijkbaar met de andere groepen. Dat was in ook zo. De openingstijden van de gemeente zijn voldoende gemeenten Oordeel bezoekers over de openingstijden 7,7 7,6 7,5 7,5 7,4 De burgers van zijn, uitgaande van de gemiddelde score, iets meer over de openingstijden van de gemeente dan in heel. Bij het loket van de gemeente hoef je niet lang te wachten gemeenten Oordeel bezoekers over de wachttijden 8,4 7,7 8,0 7,9 8,1 Ook over de wachttijden bij de balies van de gemeente is de heid van de burgers groot. Het oordeel hierover is iets hoger dan het gemiddelde in, en bij de grote gemeenten en betekent een verbetering ten opzichte van. 10
De ambtenaren aan het loket van de gemeente zijn correct en vriendelijk gemeenten Oordeel bezoeker vriendelijkheid 8,3 8,4 8,3 8,3 8,4 Oordeel bezoeker verzorgdheid medewerker Oordeel bezoeker duidelijkheid informatie 8,2 8,1 8,1 8,2 8,2 8,0 8,1 8,0 8,1 8,1 De inwoners van oordelen positief over de vriendelijkheid, verzorgdheid en duidelijkheid van de ambtenaren aan het loket van de gemeente. Deze cijfers liggen op hetzelfde niveau als de cijfers van en als de provinciale en landelijke cijfers. De ambtenaren aan het loket van de gemeente helpen snel en vakkundig gemeenten Oordeel bezoeker deskundigheid 8,3 8,0 8,1 8,2 8,2 Oordeel bezoeker over inleving medewerker 7,9 8,0 8,0 8,0 8,1 Oordeel bezoeker doorlooptijd 7,7 7,6 7,8 7,9 8,0 Ook de gemiddelde score van de deskundigheid en het inlevingsvermogen van de loket-ambtenaar ligt rond de 8 en daarmee op een gemiddeld niveau. Iets lager dan gemiddeld is de score voor de doorlooptijd. Het gemeentehuis is goed verzorgd gemeenten Oordeel bezoeker bereikbaarheid 7,7 7,8 7,8 7,7 7,8 Oordeel bezoeker parkeergelegenheid 6,2 6,1 7,0 6,9 7,1 Oordeel bezoeker overzichtelijkheid 7,5 7,5 7,5 7,6 7,6 Oordeel bezoeker bewegwijzering 7,4 7,5 7,5 7,5 7,5 Oordeel bezoeker wachtruimte 7,8 7,7 7,6 7,5 7,6 Oordeel bezoeker privacy 7,2 7,7 7,3 7,4 7,4 De scores voor de bereikbaarheid, overzichtelijkheid en bewegwijzering van het gemeentehuis en voor de wachtruimte en de privacy liggen in tussen de 7 en de 8 en veelal op een gemiddeld niveau, vergeleken met, de provincie en de grote gemeenten. Aanzienlijk lager dan gemiddeld is de score voor de parkeergelegenheid (6,2). Vergeleken met is het cijfer voor de privacy gedaald. Waar dat mogelijk door komt wordt in dit onderzoek niet benantwoord. 11
De prijs voor de producten en diensten is redelijk gemeenten Oordeel bezoekers over de prijs 5,5 5,7 6,1 5,9 6,0 Vergeleken met, en de grote gemeenten blijft het oordeel van de inwoners van over de prijs van producten en diensten van de gemeente achter (5,5). De informatie die de gemeente geeft is voldoende en begrijpelijk Stelling: Oordeel Scores gem. De gemeente geeft in het algemeen duidelijke informatie on 9% 24% 67% 7,2 7,0 7,0 7,1 7,1 Ik kan gemakkelijk aan gemeentelijke informatie komen on 9% 25% 66% 7,2 7,1 7,1 7,2 7,2 De gemeentelijke informatie via de lokale kranten is goed on 6% 29% 65% 7,2 7,1 7,3 7,2 7,3 De informatie op de gemeentelijke website is goed on 8% 29% 63% 7,2 6,9 7,0 7,1 7,0 De meeste aren zijn positief over de informatievoorziening door de gemeente. Zo vinden twee op de drie inwoners dat de gemeente in het algemeen duidelijke informatie geeft (67%) en dat men ook gemakkelijk aan deze informatie kan komen (66%). Minder dan 10% van de bewoners is het hier (helemaal) niet mee. Ook is ongeveer tweederde van de bewoners die hierover een mening hebben gegeven (zeer) over de informatie via de lokale kranten (65%) en de gemeentelijke website (63%), niet meer dan 6% tot 8% is het hier (helemaal) niet mee. 12
De afgeleide scores laten dan ook zien dat de gemeente op het punt van informatievoorziening een royale score behaalt. Op elk punt is de gemiddelde score 7,2. De scores liggen veelal op hetzelfde niveau als de scores voor de provincie, en de grote gemeenten en zijn een fractie hoger dan in. Tussen mannen en vrouwen bestaat geen verschil. Jongeren zijn iets positiever over het gemak waarmee men aan informatie kan komen (7,4) en over de informatie op de website (7,4). Voor lager opgeleiden is de score voor de duidelijkheid van de informatie iets lager (6,9) dan gemiddeld, bij hoger opgeleiden ligt de score hiervoor juist wat hoger (7,4). Het verschil naar etnische achtergrond is klein. 13
C. De burger als onderdaan De burger als onderdaan heeft recht op kwaliteit van orde en gezag. Een basisbehoefte, want zijn veiligheid is in het geding. Wat doet de gemeente daaraan? Hiervoor is regelgeving nodig, zodanig dat burgers weten waar zij aan toe zijn. Een belangrijke functie van de lokale overheid is het afgeven van vergunningen en andere beschikkingen in individuele gevallen op basis van de geldende regelgeving. Om geloofwaardig te zijn is voor de gemeente een doeltreffende handhaving van de regelgeving van groot belang. Een gemeente doet het goed voor haar burgers in de rol van onderdaan als het in de gemeente voldoende veilig is op straat, de sociale veiligheid goed wordt aangepakt, de regels van de gemeente duidelijk zijn en niet in strijd met elkaar en als deze regels goed gehandhaafd worden. In de Stadsenquête zijn stellingen voorgelegd die betrekking hebben op de regels en verordeningen die door de gemeente worden gehanteerd en de wijze waarop deze worden gehandhaafd. De uitkomsten van deze stellingen worden in dit hoofdstuk weergegeven. Daarnaast is informatie voor dit hoofdstuk afkomstig uit de Veiligheidsmonitor. Het gaat daarbij onder andere om stellingen over de aanpak van de leefbaarheid en veiligheid door de gemeente en de mate waarin burgers daarbij worden betrokken. Uiteindelijk levert deze input een gemiddeld cijfer op over de rol van de burger als kiezer. Gemiddeld oordeel van de burger als Onderdaan gemeenten De burger als onderdaan 6,4 6,3 6,3 6,4 6,3 Het gemiddelde oordeel van de burger als onderdaan ligt op 6,4 en dat is (vrijwel) gelijk aan het cijfer voor de hele provincie, de grote gemeenten en. Ook verschilt het cijfer nauwelijks met dat van. N.B. De cijfers in dit hoofdstuk die uit de Veiligheidsmonitor komen betreffen 2010. Dit kan verwarrend zijn omdat boven de kolom staat. Dit is echter op dit moment het meest actuele cijfer. 14
Het is in de gemeente voldoende veilig op straat gemeenten % inwoners dat zich vaak onveilig voelt in de eigen buurt % inwoners dat vaak onveilige plekken mijdt in de buurt % inwoners dat vaak s avonds of s nachts de deur niet open doet 2% 3% 3% 2% 2% 6% - 3% 5% 2% 10% - 8% 11% 8% % inwoners dat kinderen niet toestaat naar elders in de buurt te gaan 3% - 3% 4% 3% % inwoners dat zich s avonds in de buurt onveilig voelt 6% - 3% 4% 2% % inwoners dat zich s avonds alleen thuis niet veilig voelt 34% - 2% 3% 4% Oordeel inwoners over de veiligheid in de buurt 7,0 6,9 7,0 6,8 6,9 Circa 2% van de inwoners van voelt zich vaak onveilig in de buurt en dat is een gemiddeld cijfer. Het rapportcijfer voor de veiligheid in de buurt is 7,0 en dit cijfer is vergelijkbaar met de gemiddelde rapportcijfers voor, en grote gemeenten. Het percentage bewoners dat vaak onveilige plekken in de buurt vermijdt (6,2%) ligt hoger dan gemiddeld in en. Dit geldt ook voor het percentage inwoners dat zich s avonds in de buurt onveilig voelt. De gemeente pakt de sociale veiligheid goed aan gemeenten aandacht gemeente voor verbeteren leefbaarheid en veiligheid 6,6 6,6 6,5 6,6 6,5 informatie over aanpak verbeteren leefbaarheid en veiligheid 6,4 6,4 6,2 6,3 6,1 betrekken burgers bij de aanpak van sociale veiligheid 6,1 6,0 6,0 6,2 5,9 bereikbaarheid gemeente voor meldingen en klachten over onveiligheid en overlast 6,8 6,7 6,5 6,6 6,6 reactie van gemeente op meldingen en klachten 6,3 6,2 6,0 6,2 6,1 gemeente doet wat ze zegt bij verbetering leefbaarheid en veiligheid 6,1 6,0 5,9 6,0 5,9 de leefbaarheid in de buurt 7,3 7,2 7,4 7,3 7,4 15
De gemiddelde scores die betrekking hebben op de aanpak van leefbaarheid en veiligheid door de gemeente liggen veelal tussen de 6 en de 6,5. Alleen de bereikbaarheid van de gemeente voor meldingen en klachten over onveiligheid en overlast scoort iets hoger (6,8). De scores voor zijn vergelijkbaar met de cijfers voor, en de grote gemeenten. Dat geldt ook voor het rapportcijfer dat inwoners geven voor de leefbaarheid in de buurt (7,3). Ten opzichte van zijn de verschuivingen minimaal. De in de gemeente geldende verordeningen en andere regels zijn nodig, helder en niet in strijd met elkaar Stelling: Oordeel Scores gem. De gemeente heeft duidelijke regels en verordeningen on 17% 42% 41% 6,5 6,6 6,7 6,6 6,7 Op een aantal terreinen ontbreken gemeentelijke regels on 14% 28% 58% 5,7 5,5 5,8 5,8 6,0 De burger heeft te maken met tegenstrijdige gemeentelijke regels on 18% 31% 51% 5,7 5.,7 6,0 5,9 6,0 Vier op de tien inwoners van (42%) vinden dat de gemeente duidelijke regels en verordeningen hanteert, een vergelijkbaar percentage is het met deze stelling, noch on en 17% vindt dat de gemeente niet over duidelijke regels beschikt. Over de uitspraak op een aantal terreinen ontbreken gemeentelijke regels wordt door de meeste inwoners geen stelling ingenomen. Daarnaast wordt deze bewering door 28% beaamd en door 14% niet onderschreven. Vergelijkbaar is het oordeel over de stelling dat de burger te maken heeft met tegenstrijdige gemeentelijke regels: 51% oordeelt, 31% is het met de stelling en 18% on. De scores die zijn gebaseerd op de twee laatste stellingen liggen op 5,7 gemiddeld, wat iets lager is dan landelijk en regionaal. Over de duidelijkheid van gemeentelijke regels en verordeningen is men iets positiever. De score bedraagt 6,5 en ook deze score ligt een fractie lager dan gemiddeld in, de provincie en de grote gemeenten. Ook vergeleken met zijn de verschillen minimaal. De score voor duidelijkheid van gemeentelijke regels is iets lager onder 40-plussers (6,3). Voor de rest zijn de verschillen naar sekse en leeftijdsgroep klein. Ook naar opleidingsniveau en etnische achtergrond doen zich nauwelijks verschillen voor. 16
De gemeente controleert en handhaaft regels voldoende Stelling: Oordeel scores gem. 30% De gemeente controleert en handhaaft de regels goed on 21% 49% 6,1 6,0 5,9 6,0 5,9 Eén op de drie aren vindt dat de gemeente de regels in het algemeen goed handhaaft, één op de vijf inwoners vindt juist van niet. De helft oordeel op deze uitspraak. De gemiddelde score voor dit aspect is 6,1, sterk vergelijkbaar met (6,0) en ook met de gemiddelde score voor, de provincie en de grote gemeenten. 17
D. De burger als partner De burger wil door de gemeente serieus genomen worden in het kader van de ontwikkeling en uitvoering van gemeentelijk beleid. Ontwikkelt de gemeente haar beleid interactief, samen met haar inwoners? En betrekt zij hen bij de uitvoering ervan? Voor dit hoofdstuk zijn in de Stadsenquête stellingen opgenomen over de wijze waarop de bewoners worden betrokken bij de totstandkoming en uitvoering van beleidsplannen, de mate waarin de gemeente interesse heeft in de mening van burgers en de mate waarin de bewoners hun mening kunnen geven en invloed kunnen uitoefenen. Hieruit zijn scores afgeleid, die bij elkaar genomen een score opleveren voor de burger als partner voor de gemeente. Gemiddeld oordeel van de burger als Partner gemeenten De burger als partner 5,9 5,5 5,8 5,9 5,8 De gemiddelde score voor de burger als partner ligt op 5,9 en dat is een verbetering ten opzichte van (5,5). De score ligt op hetzelfde niveau als de score voor, de provincie en de grote gemeenten. De gemeente betrekt burgers in voldoende mate de totstandkoming van beleid Stelling: Oordeel scores gem. Burgers worden voldoende betrokken bij totstandkoming van plannen on 25% 32% 43% 5,8 5,3 5,8 5,8 5,8 Er zijn voldoende mogelijkheden tot inspraak op gemeentelijke plannen on 31% 25% 44% 6,0 5,8 5,9 6,0 5,9 45% De gemeente is geïnteresseerd in de mening van haar burgers on 32% 23% 6,4 6,0 6,3 6,4 6,2 Over de mate waarin de burgers betrokken worden bij de totstandkoming van het beleid zijn drie stellingen opgenomen. Een kwart van de bewoners vindt dat men voldoende wordt betrokken bij de totstandkoming van plannen, maar een derde vindt van niet. Net andersom is het oordeel op de 18
uitspraak dat men voldoende mogelijkheid heeft om in te spreken op gemeentelijke plannen: 31% is het met deze uitspraak, 25% is het er niet mee. Bijna de helft (45%) van de aren onderkent dat de gemeente wel geïnteresseerd is in de mening van haar burgers, een kwart (23%) vindt dat dit niet zo is. Voor de belangstelling van de gemeente voor de mening van de burgers is de gemiddelde score 6,4, vergelijkbaar met, en de grote gemeenten. Het cijfer is wel hoger dan in (6,0). Dat geldt ook voor de scores over de inspraakmogelijkheden (6,0) en het betrekken van burgers bij de totstandkoming van plannen (5,8). De achterstand die op dit punt had in is daarmee ingelopen. Over de mate waarin burgers betrokken worden bij de totstandkoming van beleid zijn de 55-plussers minder dan gemiddeld. De scores voor de mate van betrokkenheid bij totstandkoming van plannen (5,6), de interesse van de gemeente voor de mening van burgers (5,9) en de inspraakmogelijkheden (5,8) zijn iets lager dan bij de andere groepen. Dat geldt ook voor lager opgeleiden (resp. 5,6, 6,0 en 5,9). Hoger opgeleiden zijn juist een fractie positiever (resp. 5,9, 6,6 en 6,2). Ook bij niet-westerse allochtonen zijn de scores op deze punten hoger dan gemiddeld (resp. 6,5, 7,0 en 6,4). De gemeente betrekt burgers in voldoende mate bij de uitvoering van beleid Stelling: Oordeel scores gem. Burgers worden voldoende betrokken bij de uitvoering van gem. plannen on 22% 33% 45% 5,7 5,2 5,7 5,7 5,6 18% Burgers hebben voldoende invloed op datgene wat de gemeente doet on 42% 40% 5,5 5,1 5,2 5,4 5,3 Als het gaat om de invloed van burgers bij de uitvoering van het beleid is het oordeel iets minder positief. Zo vindt 33% van de bewoners dat de burgers niet voldoende worden betrokken bij de uitvoering van plannen (22% vindt van wel) en 40% dat de bewoners onvoldoende invloed hebben op wat de gemeente doet (18% vindt van wel). Op beide stellingen antwoordt meer dan 40% van de bewoners. De gemiddelde scores op deze twee stellingen (5,7 en 5,5) liggen echter wel hoger dan in en zijn vergelijkbaar met de landelijke en provinciale scores en de gemiddelde score van de grote gemeenten. Ook als het gaat om de betrokkenheid van burgers bij de uitvoering van het beleid blijven de scores van 55-plussers (betrokken bij uitvoering: 5,5, invloed op wat de gemeente doet: 5,2) iets achter bij het gemiddelde. Naar opleidingsniveau zijn de verschillen hier kleiner. Niet-westerse allochtonen scoren op dit punt ook hoger dan gemiddeld (resp. 6,5 en 6,2). 19
E. De burger als wijkbewoner De burger als wijkbewoner heeft recht op kwaliteit van zijn leefomgeving. Deze dient prettig en schoon te zijn, met allerhande voorzieningen binnen bereik. Dan denken we in het bijzonder aan de wijk in geheel, lokale voorzieningen, milieu en groen en verkeer en vervoer. Voldoende en goede voorzieningen in de directe woonomgeving en in de gemeente, goed onderhouden openbaar groen, een buurt die er schoon en opgeruimd uitziet, een goede bereikbaarheid met de auto en openbaar vervoer, goed onderhouden wegen en fietspaden en een goed geregelde verkeersveiligheid, zijn voorwaarden voor de gemeente om goed te kunnen presteren richting de burger als wijkbewoner. In de Stadsenquête is de burger een groot aantal voorzieningen en situaties (bijvoorbeeld onderhoud, bereikbaarheid en verkeersveiligheid) op buurt- en gemeenteniveau voorgelegd, met de vraag in welke mate men hierover wel of niet is. Bij elkaar leveren deze uitkomsten een score op voor de burger als wijkbewoner. Gemiddeld oordeel: de burger als wijkbewoner gemeenten De burger als wijkbewoner 7,0 7,0 7,0 7,1 7,0 De gemiddelde score voor de burger als wijkbewoner is 7,0. Dit cijfer is niet anders dan de gemiddelde score voor, de provincie of de grote gemeenten bij elkaar. Ook is er geen verschil met. Als de bewoners wordt gevraagd de directe woonomgeving en de leefbaarheid met een rapportcijfer te beoordelen, levert dit in beide gevallen een ruime voldoende (7,3) op. Deze cijfers sporen met de landelijke cijfers en wijken niet af van. De heid over de woonomgeving en de leefbaarheid is in wel hoger dan gemiddeld in en aanzienlijk hoger dan gemiddeld in de grote gemeenten samen. De bewoners is gevraagd een oordeel te geven over allerlei voorzieningen in de directe woonomgeving. De heid varieert nogal per voorziening. De beste waardering krijgen het de winkels in de buurt, de straatverlichting en het basisonderwijs, Het minst is men over de voorzieningen voor jongeren. Vergeleken met scoort alleen slechter op het basisonderwijs. Op bijna alle onderdelen scoort beter dan de andere grote gemeenten. Zelfs op het in slechtst scorende onderdeel, nl. voorzieningen voor jongeren, scoort iets hoger dan de referentiegroepen. 20
Er zijn voldoende voorzieningen in de directe woonomgeving, buurt Stelling: Oordeel Scores gem. de woonomgeving de leefbaarheid Rapportcijfer 7,3 7,3 7,4 7,3 7,5 Rapportcijfer 7,3 7,2 7,4 7,3 7,4 82% winkels in de buurt 10% 8% 7,9 7,7 7,9 8,0 7,8 59% speelmogelijkheden 19% 22% 6,9 6,7 6,7 6,9 6,7 77% de straatverlichting 11% 12% 7,6 7,5 7,4 7,5 7,5 72% het basisonderwijs 6% 22% 7,5 7,8 7,9 7,8 7,9 onderhoud wegen, paden en pleintjes 15% 21% 64% 6,9 6,9 6,6 6,8 6,7 22% voorzieningen voor jongeren 33% 45% 5,4 5,3 5,1 5,3 5,2 21
Er zijn voldoende voorzieningen in de gemeente Stelling: Oordeel scores gem. winkels in de gemeente 15% 10% 75% 7,5 7,5 7,3 7,7 7,4 uitgaansmogelijkheden, horeca e.d. 21% 14% 65% 7,1 7,1 6,4 6,8 6,6 75% cultuur 19% 7,6 7,6 6,5 7,1 6,6 6% verenigingen en clubs 3% 24% 73% 7,6 7,4 7,4 7,4 7,5 sportvoorzieningen 8% 20% 72% 7,4 7,4 7,5 7,6 7,6 onderwijs in de gemeente 3% 19% 78% 7,6 7,7 7,5 7,5 7,5 gezondheidszorgvoorzieningen 3% 14% 83% 7,8 7,8 7,5 7,6 7,4 welzijnsvoorzieningen 10% 38% 52% 6,7 6,9 5,9 6,3 6,2 22
Als de bewoners wordt gevraagd in hoeverre men is over voorzieningen in de gemeente, lijkt er een grote mate van heid te bestaan. Circa driekwart tot rond de 80% van de bewoners is namelijk (zeer) te spreken over het winkelaanbod in de gemeente, het aanbod aan culturele voorzieningen, verenigingen en clubs, de sportvoorzieningen het onderwijs en de gezondheidszorg. Het percentage (zeer) bewoners is iets lager als het gaat om de uitgaansmogelijkheden (65%) en de welzijnsvoorzieningen (52%). Over de uitgaansmogelijkheden is 14%, bij het winkelaanbod en de welzijnsvoorzieningen is dit circa 10% en over de andere voorzieningen is minder dan 10%. Het positieve oordeel over de voorzieningen in de gemeente levert in verhouding ook hoge scores op, die veelal liggen tussen de 7,4 en de 7,8. Alleen de scores voor uitgaansmogelijkheden (7,1) en welzijnsvoorzieningen (6,7) zijn wat lager. De scores voor het winkelaanbod, de verenigingen en clubs, de sportvoorzieningen, het onderwijs en de gezondheidszorg liggen op hetzelfde niveau als de gemiddelde scores voor, en de grote gemeenten. Het cijfer voor het cultuuraanbod, maar ook voor uitgaansmogelijkheden en welzijnsvoorzieningen ligt in boven het landelijke en regionale gemiddelde en boven het gemiddelde cijfer voor de grote gemeenten. De verschillen met zijn klein. Ouderen zijn in het algemeen minder dan gemiddeld over de voorzieningen in de gemeente. Met uitzondering van de uitgaansgelegenheden ligt de gemiddelde score bij alle voorzieningen lager bij de 55-plussers. Jongeren tot 25 jaar zijn minder dan gemiddeld over de uitgaansvoorzieningen (6,5), voor de rest wijken de jongeren niet af. Ook lager opgeleiden laten bij alle voorzieningen een lagere gemiddelde score zien, terwijl hoger opgeleiden veelal iets boven gemiddeld scoren. Onder niet-westerse allochtone aren ligt de score veelal ook wat lager dan onder de autochtonen. Het verschil is echter beperkt. De buurt is goed onderhouden Stelling: Oordeel scores gem. 52% het schoonhouden van de buurt 24% 24% 6,5 6,3 6,7 6,6 6,7 onderhoud van het groen in de buurt 19% 16% 65% 7,1 6,9 6,8 7,0 6,7 67% de afvalinzameling 15% 18% 7,1 7,2 7,6 7,5 7,7 23
Twee op de drie inwoners zijn (zeer) over de afvalinzameling in de gemeente, 18% is hierover niet. Het oordeel over het onderhoud van groen in de buurt is hetzelfde. Over het schoonhouden van de buurt zijn de meningen iets meer verdeeld. De meerderheid (52%) is hierover echter (zeer), een kwart is. Over het schoonhouden in de buurt en de afvalinzameling zijn de meeste bewoners redelijk. Dit levert een gemiddelde score op van 6,5 voor het schoonhouden in de buurt, 7,1 voor het onderhoud van het groen en ook 7,1 voor de afvalinzameling. De scores zijn ongeveer hetzelfde als in. Het onderhoud van het groen scoort in iets beter dan gemiddeld in en. De score voor de afvalinzameling ligt juist iets lager dan gemiddeld. Bewoners van het Boerhaavedistrict (6,9) en het Stationsdistrict (7,0) zijn iets positiever dan gemiddeld over het schoonhouden van de buurt, in Binnenstad-Noord (6,2), het Morsdistrict (6,2) en met name -Noord (5,7) hebben een lagere score dan gemiddeld. Over de afvalinzameling is men het meest in het Stationsdistrict (8,0) en het minst in Binnenstad-Zuid (6,3) en Noord (6,5), -Noord (6,8) en het Boerhaavedistrict (6,9). Ouderen zijn meer dan gemiddeld te spreken over de afvalinzameling (7,6), lager opgeleiden zijn minder dan gemiddeld over het schoon houden van de buurt (6,0). 24
De gemeente is goed bereikbaar met de auto en met het openbaar vervoer Stelling: Oordeel scores gem. bereikbaarheid van de buurt met de auto 16% 18% 66% 7,1 7,0 7,7 7,6 7,8 46% parkeermogelijkheden in de buurt 19% 35% 6,1 6,2 6,3 6,5 6,6 70% het openbaar vervoer in de buurt 10% 20% 7,4 7,4 7,1 7,5 6,9 26% parkeermogelijkheden in de gemeente 30% 44% 5,4 5,3 6,5 6,2 6,5 61% het openbaar vervoer in de gemeente 12% 27% 7,1 7,2 7,0 7,3 6,8 Twee op de drie bewoners zijn (zeer) over de bereikbaarheid van hun buurt met de auto, 18% is hier over. Ook over het openbaar vervoer in de buurt (70%) en in de gemeente (61%) zijn de meeste bewoners goed te spreken. Duidelijk minder positief oordelen de bewoners over de parkeerruimte. Met name de parkeermogelijkheden in de gemeente worden niet goed gewaardeerd: 44% is hierover (zeer), ongeveer een kwart (26%) is hierover wel. De parkeermogelijkheden in de buurt worden door 46% goed gewaardeerd en door 35% slecht. Op basis van de mate van heid zijn ook voor deze aspecten scores berekend. De scores voor het openbaar vervoer en de bereikbaarheid van de buurt per auto liggen boven de 7,0, voor de parkeermogelijkheden in de buurt is de score 6,1 en voor de parkeermogelijkheden in de gemeente 5,4. De scores voor het openbaar vervoer liggen rond of iets boven het gemiddelde van en en is vergelijkbaar met de andere grote gemeenten. Als het gaat om de bereikbaarheid van de buurt per auto en de parkeermogelijkheden in de buurt en in de gemeente scoort lager dan gemiddeld. 25
De bereikbaarheid van de buurt per auto wordt het minst gewaardeerd door bewoners van Binnenstad-Zuid (6,3), -Noord (6,6) en het Morsdistrict (6,6). In het Boerhaavedistrict is de score hiervoor het hoogst (7,7). Bewoners van het Stationsdistrict zijn het meest over het openbaar vervoer in de buurt (8,3), bewoners van het Stevenshofdistrict het minst (7,0). Over parkeermogelijkheden in de buurt zijn de bewoners van het Stevenshofdistrict (5,2) het minst en ook in Noord (5,7), Binnenstad-Noord (5,8) en -Zuid (5,9) ligt de score onder het gemiddelde. Het Bos- en Gasthuisdistrict heeft op dit punt de hoogste score (6,8). Mannen en jongeren tot 25 jaar zijn iets minder dan gemiddeld over de parkeergelegenheid in de buurt (resp. 5,9 en 5,7) en de bereikbaarheid van de buurt per auto (resp. 6,9 en 6,3), ouderen iets minder dan gemiddeld over het openbaar vervoer in de buurt (7,1) en in de gemeente (6,8). Hoger opgeleiden zijn in het algemeen positiever over de aspecten van de bereikbaarheid dan gemiddeld, lager opgeleiden wat negatiever. De wegen en fietspaden binnen de gemeente zijn goed onderhouden Stelling: Oordeel Scores gem. het onderhoud van wegen en fietspaden 23% 24% 53% 6,6 6,7 6,7 6,8 6,7 Ruim de helft van de bewoners is (zeer) over het onderhoud van wegen en fietspaden in de gemeente, een kwart is hierover. De score die hieruit wordt afgeleid (6,6) is vergelijkbaar met en ligt op hetzelfde niveau als de scores voor, en de grote gemeenten. De gemiddelde score voor het onderhoud van wegen en fietspaden is wat lager bij de ouderen (6,2) en wat hoger dan gemiddeld bij de jongeren (7,3). Ook lager opgeleiden zijn minder dan gemiddeld (6,1). Voor de rest zijn de verschillen klein. De verkeersveiligheid in de gemeente is goed Stelling: Oordeel scores gem. 45% de verkeersveiligheid in de gemeente 20% 35% 6,5 6,4 6,7 6,8 6,6 57% de verkeersveiligheid in de buurt 22% 21% 6,7 6,5 6,4 6,6 6,4 26
De meeste bewoners van zijn ook (zeer) over de verkeersveiligheid in de buurt (45%) en in de gemeente (57%), maar aan de andere kant is één op de vijf bewoners niet hierover. Deze beoordeling levert een score op van respectievelijk 6,5 en 6,7. De verkeersveiligheid in de gemeente scoort daarmee een fractie lager dan gemiddeld in, en de grote gemeenten, de verkeersveiligheid in de buurt juist een fractie hoger. De verschillen zijn echter niet groot. Dat geldt ook voor het verschil met de scores uit. Jongeren zijn iets meer dan gemiddeld over de verkeersveiligheid in de gemeente (7,0). Bij hoger opgeleiden is de score voor de verkeersveiligheid in de buurt (6,9) en in de gemeente (6,6) iets hoger. Ook niet-westerse allochtonen zijn positiever over de verkeersveiligheid in de buurt (7,1) en in de gemeente (6,8). 27
F. De burger als belastingbetaler De mate waarin de burger waar krijgt voor het (belasting)geld Stelling: Oordeel scores gem. De gemeente doet voldoende voor het belastinggeld dat ik de gemeente betaal on 25% 32% 43% - - - - - Eén op de drie bewoners is het niet met de stelling dat de gemeente voldoende doet voor het gemeentebelastinggeld dat de bewoners hiervoor betalen. Een kwart van de aren vindt dat de gemeente wel genoeg teruggeeft in ruil voor de gemeentebelasting. De meeste bewoners hebben op deze vraag geantwoord. Voor dit aspect zijn geen scores berekend. Op basis van deze stelling bedraagt de score voor 5,7. Dat was in ook zo. De scores voor de referentiegroepen zijn niet bekend. Daarom is ook geen totaal berekend voor de rol van belastingbetaler. Mannen en vrouwen oordelen nagenoeg hetzelfde over de mate waarin en wijze waarop de gemeente beleid voert in relatie tot het betaalde belastinggeld. Ouderen (55-plus) (5,5) en lager opgeleiden (5,4) zijn iets minder positief hierover dan gemiddeld, hoger opgeleiden (6,0) en niet-westerse allochtonen (5,9) juist iets positiever. 28