Jasper Felsch 9238575 Pieter Omlo 9620935 parkeren in en op gebouwen
Inhoud parkeergarages afmetingen constructie toegankelijkheid veiligheid automatisch parkeren
Parkeergarage/Parkeerdak Door het toenemende ruimtegebrek in stedelijke gebieden wordt het parkeren steeds meer binnen het gebouw opgelost. Dit kan op een binnenplaats, maar meestal gebeurt dit op 1 of meerdere lagen onder het gebouw. Daarnaast is het bij bepaalde gebouwen mogelijk een parkeerdak toe te passen. Het parkeren in een garage onder een gebouw moet aan vele eisen en wensen voldoen. Toegankelijkheid, capaciteit, veiligheid, constructie-eisen, belevingswaarde, enz... Een groot deel van deze eisen is beschreven in NEN 2443, Parkeren en stallen van personenauto s op terreinen en in garages. Deze norm heeft als basis gediend voor het algemene deel van dit verslag.
Afmetingen De in de NEN 2443 gebruikte afmetingen zijn gebaseerd op de tabel hiernaast. De parkeervakken die hierop gebaseerd zijn, zijn voor 95% van de auto s bruikbaar. Echter, de laatste jaren is de MPV (multi purpose vehicle) en vergelijkbare typen sterk opgekomen. Deze auto s zijn langer en breder dan de standaard. Hier dient dus zeker rekening mee te worden gehouden. Er kan voor gekozen worden het standaard vak wat te vergroten, maar het is ook mogelijk een deel van de vakken te vergroten. Verkleinen voor bijvoorbeeld de Smart is natuurlijk ook mogelijk. De lengte en breedte van de parkeervakken, de breedte van de parkeerweg en de hoek tussen vak en weg zijn van invloed op elkaar. Een smallere weg betekent bredere vakken. De verhoudingen zijn te zien in tabel 6 voor haaks of gestoken parkeren en in tabel 7 voor de visgraatopstelling.
Constructie De constructie-eisen kunnen in twee delen gesplitst worden. Enerzijds de constructie die nodig is voor de belasting van de garage en anderzijds de constructie van het bovenliggende gebouw. Plaats van constructie De meest ideale situatie in een garage is een obstakelvrije ruimte voor de parkeerstrook, dus de parkeervakken en de parkeerwegen. De overspanning die hiervoor nodig is, vanaf ongeveer 15 m, is echter niet altijd haalbaar. Wanneer dan wel constructie-elementen op de parkeerstrook nodig zijn, is de plaatsing erg belangrijk. Ze kunnen namelijk snel obstakels voor de parkeerbewegingen of de opening van portieren vormen. In figuur 18 staan een aantal eisen die hierop betrekking hebben. Een mogelijkheid om dit te vermijden is het plaatsen van de constructie op een middenberm op de parkeerweg. Daarvoor is wel een toeslag nodig voor de breedte van de weg, maar de parkeervakken worden vrijgehouden. Een bijkomend probleem van de constructieelementen op de parkeerstrook is een gevoel van onveiligheid. Zeker bij het toepassen van kolommen dient hier extra aandacht aan te worden besteed. Donkere plekken moeten voorkomen worden.
Toegankelijkheid Om vanaf de openbare weg uiteindelijk de auto op de parkeerplaats te parkeren is meestal een opeenvolging van wegen, bochten en hellingen nodig. De breedte van de wegen is al eerder bij de afmetingen van de parkeervakken behandeld. De standaard draaicirkel (tabel A1) heeft een diameter van 11,50 m. De minimale binnen straal is gesteld op 4,50 m en heeft bij tweerichtingsverkeer een buitenstraal van 13 m. Zie tabel 2. Het is belangrijk bochten overzichtielijk te maken, dus zonder zichtobstakels. De hellingshoek van hellingbanen is afhankelijk van de lengte van de hellingbaan. Zie tabel 8. Bij steile hellingbanen, het grijze gedeelte, zijn overgangshellingen nodig om beschadigingen aan de auto s te voorkomen. Zie figuur 2. De doorrijhoogte verdient bij hellingbanen ook speciale aandacht, omdat auto s bij het op en af rijden boven de normale doorrijhoogte kunnen uitsteken. De normale doorrijhoogte dient met 0,15 m plus 0,01 m voor elk procent hellingshoek ter plaatse van de overgang verhoogd te worden. Bij een spiraalvormige hellingbaan, dus een hellingbaan gecombineerd met een bocht, is de binnenstraal maatgevend voor de hellingshoek.
Veiligheid Een aantal van de eerder genoemde aspecten hebben invloed op de sociale veiligheid in een parkeergarage. In de tabel hiernaast is een opsomming gemaakt van alle aandachtspunten t.a.v. de sociale veiligheid in een parkeergarage. Hoewel een aantal van deze punten niet direct te maken heeft met bouwtechnische beslissingen, zijn het wel punten die vanaf het begin van het ontwerp van een parkeergarage meegenomen moeten worden.
automatisch parkeren In het kader van dit verslag zijn twee verkrijgbare systemen gekozen ter verduidelijking van de mogelijkheden: het ecosafe parking system en het Computerised Vehicle Storage Systems van gelijknamige firmas. Het basisprincipe is bij beiden gelijk: De auto wordt in een ingangsbox van de garage gereden. Nadat bestuurder en passagiers de auto en de box verlaten hebben, wordt de auto volledig automatisch op een door de computer geselecteerde parkeerplaats geparkeerd. Het ophalen van de auto gaat al even gemakkelijk. Na het oproepen van de auto, wordt deze in rijrichting weer in een uitgangsbox gepresenteerd. Automatisch parkeren levert enkele voordelen op t.o.v. een parkeergarage: veiligheid Geautomatiseerd parkeren is veilig voor zowel de gebruiker als voor de auto. De toegankelijke ruimtes zijn overzichtelijk, goed verlicht en eenvoudig te beveiligen. De opslagplaats van de auto s kan worden afgesloten. Kans op diefstal of inbraak is hierdoor vrijwel uitgesloten. Milieuvriendelijk Weinig verlichting en ventilatie en geen uitlaatgassen maken geautomatiseerd
parkeren tot een milieuvriendelijke oplossing. Evenzo geldt dit voor het lage geluidsniveau, het efficiënte gebruik van materialen en de mogelijkheid tot esthetische inpassing in de omgeving. Ruimtebesparing Op een identieke locatie kunnen met een geautomatiseerd parkeersysteem twee maal zoveel parkeerplaatsen worden gerealiseerd of kan 50% op ruimte worden bespaard. Er is t.o.v. een parkeergarage minder verkeersruimte nodig omdat het systeem in plaats van hellingbanen, rijbanen en personenontsluitingen slechts corridors nodig heeft voor het plaatsingsmechanisme. Door de ruimtebesparing is het systeem ideaal voor binnenstedelijke gebieden en bij ondergronds parkeren. Tegenover de hoge investeringskosten voor het systeem staan de ruimtebesparing, besparing op personeel en installaties en de lage onderhoudskosten. Extra service en voorzieningen inrit Om het gebruik van de automatische garage zo comfortabel mogelijk te maken voor de gebruiker dient men extra aandacht aan de inrit te besteden. Omdat de gebruiker niet meer bij zijn auto kan als deze gestald is, zullen voorzieningen die het in- en uitladen van goederen makkelijker maken noodzakelijk zijn. Hierbij kan men denken aan voldoende ruimte om bv. de boodschappen neer te zetten. Een
aparte in- en uitlaadzone bij de ingang van het gebouw voorzien van lockers kan ook een mogelijkheid zijn. Optie APP AOP ACP Snelle deuren A S S Automatisch openen deuren A S S Profielmeting A S S Draaiplateau A S S Afstandsbediening auto-oproep O A S Softwarematige optimalisatie O A S Aangeven resterende wachttijd O O S Betaalautomaat Gedeeltelijk doorzichtige deuren O O O O S S Tussentijdse auto-oproep S A A Videobewaking Video-opname van binnen O O A A A A Nummerbord herkenning O O A Alarm O O O Plaatsen voor grote auto s O O O Automatische wasstraat O O O Verder is het mogelijk extra opties in de garage in te bouwen, zoals alarm, videobewaking in de garage, een automatische wasstraat, waardoor de auto gewassen en al klaargezet wordt voor de gebruiker. toepasbaarheid Geautomatiseerd parkeren is mogelijk in zeer kleine tot zeer grote systemen. In bestaande bouw of als nieuwbouw, ondergronds of bovengronds, rond of vierkant. Bovendien maakt de modulaire opbouw het mogelijk de installatie te verplaatsen. In de nederlandse situatie met toenemend ruimtegebrek in de bebouwde omgeving is dit type parkeeroplossing vooral geschickt voor toepassing in gebouwen. Men kan het systeem ook als (tijdelijk) los gebouwtje neerzetten.
principe schroeflift schroeflift detailfoto aandrijving transportband technieken De twee systemen gebruiken verschillende technieken om de voertuigen op zijn plaats te vervoeren: - palletsysteem (Ecosafe) - parkeerboxen met transportband (CVSS) liftsystemen: -schroeflift (CVSS) - kriklift (Ecosafe) Het transportbandsysteem: Bij het transportbandsysteem wordt de auto via transportbamnden van de lift naar de plaats getransporteerd. De transportbanden op de plaats koppelen aan het systeem van de lift. Het voordeel hiervan is, dat de transportbanden op de plaats passief zijn op het moment dat er geen lift is, waardoor de auto niet uit zichzelf kan gaan schuiven. De lift van CVSS bestaat uit een schroefpaal die het platform met de auto via wieltjes omhoogschroeft. De transportbanden worden middels kettingen en tandwielen aangedreven. Grote en kleine parkeerplaatsen in één garage Eén van de bijzonderheden van het CVSS systeem, is de mogelijkheid parkeerplaatsen met verschillende afmetingen in één systeem onder te brengen. De parkeerplaatsen kunnen
niet alleen in hoogte, maar ook in breedte en/ of lengte van elkaar verschillen. Dit bespaart extra ruimte doordat kleinere voertuigen niet op een grote parkeerplaats gestald hoeven te worden. Deze mogelijkheid in variaties biedt ongekende mogelijkheden. Bijvoorbeeld voor het optimaal benutten van beperkte ruimtes of voor het verkleinen van het volume van de garage bij ondergronds bouwen plaatsen transportbandsysteem
Het paletsysteem Bij het paletsysteem wordt de auto bij de inrit op een lege palet gezet. Deze palet wordt vervolgens via een hydraulische kriklift tot de plaats vervoerd en eringezet. Doordat de auto permanent op de palet staat is de kans op beschadiging kleiner, echter moeten de palets in lege toestand gestald worden. lift en plaatsen paletsysteem principe kriklift
Technieken algemeen Alle systemen worden door een computer aangestuurd.de computer stald de voertuigen op zijn plaats en brengt ze weer naar de inrit op aanvraag. Afhankelijk van de opties kan men zijn auto vanuit de woning naar de inrit bestellen, laten wassen of het voertuig middels een draaischijf in rijrichting neer laten zetten. Bij eventuele storingen kunnen deze van afstand door de bedrijven verholpen worden. overige systemen schappenkast systeem paternoster systeem Naast deze twee geavanceerdere systemen bestaan er ook nog het Paternostersysteem en het schappenkastsysteem. Bij het Paternostersysteem komen alle plekken in beweging totdat een lege plek zich voor de inrit bevindt. Een iets minder efficiente, maar, indien de beweging zichtbaar is, wel een leuke optie voor kleine garages. Het schappenkastsysteem plaatst de voertuigen links en rechts in een grote ruimte gestald worden. Deze systemen zijn minder complex dan de hiervoor beschreven schuifpuzzelsystemen, waarbij meerdere autos achter elkaar gestald kunnen worden d.m.v. bufferplekken. Hiernaast zijn er nog kleinere systemen, zoals hefplatvormen om twee auto s boven elkaar te parkeren. Deze zijn in de bronnen te vinden, maar zullen door de kleinschaligheid hier niet verder behandeld worden.
afmetingen en constructie De constructie van beide systemen is verglijkbaar. Het bestaat uit een staalskelet, waarin transportbanden als vloeren werken. Bij het transportbandsysteem is de vloer geintegreerd in de band, bij het paletsysteem ligt de vloer (de palet) op het transportsysteem. CVSS systeem: longitudinaal stallen plattegrond doorsnede De afmetingen van de staalconstructie is afhankelijk van de maat van de parkeerplaats. Men kan deze laten varieren voor grote en kleine voertuigen (bv. voor een middenklasse auto, een fourwheeldrive, een busje of een caravanplek). afmeting liftschacht De afmetingen van de liftschacht zijn afhankelijk van de wijze van satllen: bij een longitudinaal systeem dient de breedte 5,4 meter te zijn (inclusief constructie). Bij een transversaal systeem bedraagt de noodzakelijke breedte 2,25 meter. Deze maten zijn net iets ruimer dan de afmetingen van de grotere autotypen. afmeting draaischijf Als gekozen wordt voor een draaischijf om de auto in rijrichting bij de inrit terug te plaatsen (bijvoorbeeld in situaties waar men niet achteruit wil rijden) dient men rekening te houden met een noodzakelijke diameter van 6 meter plus ca. 0,5 meter speelruimte aan de zijkanten (toegankelijkheid bij eventuele storingen).
afmetingen plaats De afmetingen van de plaatsen zijn ook afhankelijk van de gekozen wijze van stallen: Bij longitudinaal stallen bedraagt de afmeting van de plaats 5,4 m x 2,75 m x 1,9 m (lxbxh). De breedte is 2 x 0,5 meter breder aan beide uiteinden van de garage voor het liftsysteem. De hoogte kan varieren, 1,9 m is het minimum, voor hogere voortuigen kan men grotere hoogten nemen (bv. 2,4 meter voor spacewaggons). Inpassing in bestaande draagstructuur Bij de toepassing van dit type parkeergarahge zonder bovenliggend gebouw wordt deze uitgevoerd als een betonnen bak, met een licht dak op de staalconstructie van de parkeerpplattegrond Bij transversale plaatsing zijn de afmetingen: 5,4m x 2,25m x 1,9m (lxbxh). In de lengte dient men ook hier 2 x 0,5 m voor het liftsysteem te reserveren aan de uiteinden van de garage. CVSS systeem: transversaal stallen doorsnede afmetingen inrit De inrit dient groter uitgevoerd te worden, met voldoende ruimte om in en uit te stappen, met een ruime verdiepingshoogte. Er dient rekening gehouden te worden met ruimte onder de vloer voor het lift- en transportsysteem. afmetingen constructie De staalconstructie bestaat uit I-profielen met de minimale doorsnede van 0,28m x 0,28m (liggers). De kolommen zijn 0,16m x 0,16m (h x b).
laatsen. Als men het automatische parkeersysteem in bv. de kelder van een gebouw wil plaatsen, is er naast de draagstructuur van de garage ook nog de draagstructuur van het gebouw noodzakelijk. Men dient bij de keuze voor dit systeem rekening te houden met de afmetingen van de extra staalcontructie, zodat deze tussen de draagstructuur van het gebouw past. vloer en fundering De vloer en de fundering dienen uitgevoerd te worden na berekening van de belasting. Deze is afhankelijk van het aantal gestapelde voertuigen (zie ook volgend hoofdstuk). variaties van het systeem Door de modulaire opbouw en de computersturing is het zeer goed mogelijk om dit systeem in een veeltal van variaties toe te passen. Maatgevend blijven dan enkel de inrit, de plaatsafmeting en de liftschacht. variaties van het systeem installaties Naast licht, het transportsysteem en eventueel videosystemen benodigen ook deze garages installaties voor het geval van brand. Een sprinklerinstallatie wordt boven de parkeerplaatsen opgehangen zodat een eventuele brand van een voertuig snel geblust wordt zonder de overige voertuigen te beschadigen. Er dient dus rekening gehouden te worden met waterleidingen.
bronnen Parkeergarages: -NEN 2443 -Bouwbesluit 2003 automatisch parkeren: - http://www.cvss.nl/nl/cvss.htm - http://www.transportmiddelen.nl/materiaal/index_parkeerbeleid.html - http://www.iba.nl - http://www.ecosafeparking.nl - http://www.verkeerskunde.nl/artikelen/foutentoptien.htm - http://www.mecpark.nl/ - http://www.autopark.nl/ - http://www.carparkers.nl/ - http://www.compark.nl/ - http://www.parking-net.com/ - http://www.vexpan.org/default.htm - W.H. van der Heide e.a., parkeercatalogus Amsterdam, een leidraad over gebouwde parkeervoorzieningen in de vooroorlogse stadswijken, coordinatiegroep Optimalisering Grondgebruik - Mechanische parkeersystemen, CROW, Ede