Adviesrapport. In opdracht van Pretty Woman. Auteurs: Angela van den Berg Marilen Blijleven. Christelijke Hogeschool Ede

Adviesrapport In opdracht van Pretty Woman Auteurs: Angela van den Berg Marilen Blijleven Christelijke Hogeschool Ede

Adviesrapport In opdracht van: Pretty Woman Begeleider: Bregje Spaans Onder begeleiding van: Christelijke Hogeschool Ede Begeleider: Hermine de Rijk Auteurs: Angela van den Berg Studentnummer: 060241 Marilen Blijleven Studentnummer: 060457 Opleiding: Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Klas: M4B Mei, 2010 Adviesrapport Pretty Woman Pagina 2 van 118

Voorwoord Voor u ligt onze afstudeeropdracht, een onderzoek wat we hebben verricht in opdracht van Pretty Woman. Na het doorlopen van een lang traject van voorbereiden, onderzoeken, analyseren en rapporteren, is dit adviesrapport het eindresultaat van ons project. Het onderzoek binnen Pretty Woman was een interessant leerproces voor ons, zowel op studieniveau als in de samenwerking met Pretty Woman en met elkaar. Vanaf deze plaats willen we dan ook iedereen van Pretty Woman bedanken voor de medewerking en het gestelde vertrouwen in ons. Een speciaal woord van dank voor onze begeleiders van dit project, Hermine de Rijk en Bregje Spaans, die tijd hebben gestoken in contact met ons en ons van feedback en advies hebben voorzien. We wensen u veel leesplezier bij het doornemen van dit adviesrapport en we hopen dat het voldoet aan uw verwachtingen. Met vriendelijke groet, Angela van den Berg Marilen Blijleven Onderzoeksduo CHE Ede, mei 2010 Adviesrapport Pretty Woman Pagina 3 van 118

Inhoudsopgave 1. Inleiding 5 1.1 Beschrijving opbouw adviesrapport 5 1.2 De organisatie 5 1.3 Aanleiding tot het onderzoek 7 1.4 Doel van het onderzoek 7 1.5 Probleemstelling en onderzoeksvragen 8 2. Methoden 10 2.1 Enquêtes 10 2.2 Interviews 12 3. Resultaten 14 3.1 Resultaten enquêtes en interviews (ex-)cliënten 14 3.2 Resultaten enquêtes en interviews ouders van (ex-)cliënten 21 3.3 Resultaten interviews medewerkers 27 3.4 Resultaten interviews management 33 3.5 Contextueel werken, wat houdt dat in? 39 4. Analyse 42 4.1 Sterkte/zwakteanalyse 42 4.2 Toelichting sterkte/zwakteanalyse 43 5. Conclusies 44 5.1 Beantwoording deelvraag één 44 5.2 Beantwoording deelvraag twee 45 5.3 Beantwoording deelvraag drie 46 5.4 Beantwoording deelvraag vier 47 5.5 Beantwoording hoofdvraag 47 6. Aanbevelingen en adviezen 49 6.1 Aanbevelingen en adviezen 49 6.2 Toelichting aanbevelingen en adviezen 49 6.3 Stappenplan n.a.v. aanbevelingen en adviezen 53 7. Bronvermelding 55 Bijlagen 56 1. Enquêtes 57 2. Interviews cliënten en ex-cliënten 59 3. Interview ouders van cliënten en ex-cliënten 66 4. Interviews medewerkers 76 5. Interviews management 97 6. Interview professional 116 7. Toelichting genoemde organisaties 117 Adviesrapport Pretty Woman Pagina 4 van 118

1. Inleiding 1.1 Beschrijving opbouw adviesrapport In dit onderzoeksrapport, wat uitmondt in een adviesrapport, komen de volgende onderdelen aan de orde: In het eerste hoofdstuk geven we de organisatie en de aanleiding tot het onderzoek weer. In dit eerste hoofdstuk vindt u ook de probleemstelling en de bijbehorende deelvragen. In hoofdstuk twee kunt u lezen met welke methoden we dit onderzoek hebben verricht en hoe we daarmee te werk zijn gegaan. In hoofdstuk drie worden de resultaten beschreven. Hier komen de meningen vanuit de interviews met alle betrokken partijen bij elkaar. In hoofdstuk vier vindt u een sterkte/zwakte analyse die we hebben gemaakt over Pretty Woman. Deze maakt inzichtelijk wat de sterke punten zijn van de organisatie en welke punten mogelijke bedreigingen vormen. Ook de zwakke punten en de kansen worden hierin uitgewerkt. In hoofdstuk vijf geven we concluderend antwoord op de deelvragen en de hoofdvraag van ons onderzoek. In hoofdstuk zes beschrijven we aanbevelingen en adviezen voor Pretty Woman. Ten slotte vindt u in de bijlagen de enquêtevragen en de uitgewerkte interviews met alle betrokken partijen en een externe professional uit het werkveld. Ook vind u hier een bijlage met uitleg over alle genoemde organisaties. 1.2 De organisatie 1 Pretty Woman is in 1996 opgericht. Sinds 2007 is Pretty Woman een samenwerkingsproject van Stichting Stade, De Rading en Bureau Jeugdzorg Utrecht 2. Pretty Woman is een ambulante hulpvorm, waar meiden op vrijwillige basis komen. Pretty Woman biedt voorlichting, individuele hulpverlening en groepshulpverlening aan meisjes en jonge vrouwen van 12 tot 23 jaar. Dit zijn meiden die risicovolle contacten hebben, hebben gehad of dreigen te krijgen met jongens en mannen die hen dwingen tot prostitutie, de zogenoemde loverboys. Het doel van Pretty Woman is het voorkomen dat meiden in misbruikrelaties terechtkomen en ondersteuning bieden om het patroon te doorbreken, dat de misbruikrelaties in stand houdt. Jaarlijks worden ongeveer 130 meiden aangemeld bij Pretty Woman, van wie driekwart minderjarig is. De grootste groep van de cliënten van Pretty Woman bestaat uit risicomeisjes. Risicomeiden zijn meestal tussen de 12 en 18 jaar oud en vertonen risicogedrag of lopen de kans in risicovolle relaties terecht te komen. Deze meiden kunnen al ervaringen hebben met misbruik, aanranding, mishandeling en verkrachting. Daarnaast zijn dit meiden waarvan vermoedens zijn dat ze ervaringen hebben met bepaalde vormen van misbruik of vermoedens zijn dat ze in de prostitutie zitten of hierin dreigen terecht te komen. 1 Schwarze, K., Berger, M. & Geurs, E. (2006). Pretty Woman: Een praktijkvoorbeeld voor de aanpak van meisjesprostitutie. Amsterdam: SWP 2 Toelichting genoemde organisaties: zie bijlage 7, pp. 117-118 Adviesrapport Pretty Woman Pagina 5 van 118

Vaak hebben deze meiden een laag zelfbeeld en een lage zelfwaardering, wat ertoe kan leiden dat ze zich in risicovolle situaties begeven, omdat zij sterk beïnvloedbaar zijn. Ongeveer een vijfde van de cliënten van Pretty Woman zijn meisjes die in een misbruikrelatie zitten of in de prostitutie hebben gewerkt. De (ex-)prostituerende meiden zijn vaak tussen de 14 en 24 jaar oud. Zij werken of hebben gewerkt in de prostitutie. Deze meiden hebben hulpvragen die te maken hebben met het verwerken van hun ervaringen, het opbouwen van een ander leven en het voorkomen van terugval. 3 Werkwijze en methodiek Bij Pretty Woman werken negen betaalde krachten (waaronder de teamleider, gedragswetenschapper en een medewerker van Bureau Jeugdzorg Utrecht), twee vrijwilligers en een stagiair. Alle medewerkers zijn vrouwen. Pretty Woman wordt gefinancierd door de provincie Utrecht en de gemeente Utrecht. Pretty Woman heeft een eigen methodiek ontwikkeld. Inzichten van de vrouwenhulpverlening en de relatieverslavingstheorie van Robin Norwood vormen hiervoor de basis. Vanuit deze methodieken wordt gewerkt vanuit een visie op empowerment en op overlevingsstrategieën. Daarnaast worden er principes uit de cognitieve gedragstherapie gebruikt. Belangrijke aspecten zijn 4 : - Het seksualiseren van gedrag en prostitutie worden benoemd in termen van overlevingsmechanismen; - De hier-en-nu-situatie vormt het uitgangspunt voor hulpverlening; - De hulpverleners hebben de flexibiliteit om te kunnen aansluiten bij de behoeftes van verschillende cliënten; - Vindplaatsgericht werken; - Het sociale en professionele ondersteuningssysteem van de cliënt wordt zo mogelijk betrokken in de hulpverlening; - De ondersteuning sluit aan bij de kracht van de cliënt en vergroot de competenties; - Wanneer noodzaak daartoe bestaat slaat Pretty Woman een route richting bescherming in. De hulpverleners van Pretty Woman werken vanuit een basishouding waarin de volgende kenmerken tot uitdrukking komen: - Outreachend; - Accepterend; - Intiem en persoonlijk; - Uitnodigend en laagdrempelig; - Transparant, open en eerlijk; - Confronterend vanuit betrokkenheid; - Vriendschappelijke partner én pedagoog. 3 Stichting Stade, de specialist voor hulp op maat (2009). Bundeling van krachten: Medewerkers vertellen over de praktijk van alledag. (pp. 18 21) Utrecht: AD Druk 4 Stichting Stade (2009). Handboek Kwaliteit 2009. (pp. 101-102) Utrecht Adviesrapport Pretty Woman Pagina 6 van 118

1.3 Aanleiding tot het onderzoek Ouders/verzorgers De beste beschermingsfactoren voor jongeren zijn hun ouders of verzorgers. Hoewel de medewerkers van Pretty Woman een hulpverleningscontact aangaan met een cliënt, zullen zij de ouders hierbij zoveel mogelijk betrekken. Als de cliënt nog thuis woont of in de nabije toekomst weer thuis gaat wonen, legt de hulpverlener, in overleg met haar, contact met haar ouders. Zo mogelijk gaat de hulpverlener bij de ouders op bezoek. Pretty Woman heeft als uitgangspunt ouders te betrekken bij de hulpverlening. Als dit niet mogelijk blijkt is dat geen contra-indicatie voor de hulpverlening. Bij minderjarigen is contact met ouders nodig, bij meerderjarigen is het contact gewenst. Ouders kunnen een belangrijke beschermende factor zijn. Doel van het contact met de ouders is informatie verzamelen, de visie van de ouders op de huidige situatie te weten komen en nagaan op welke wijze ouders de hulpverleningsdoelen kunnen ondersteunen. Dit kan door middel van bijvoorbeeld een huisbezoek en het voeren van gesprekken die het bereiken van de doelen van de cliënt bevorderen. Voor cliënten onder de zestien jaar geldt dat ouders akkoord moeten gaan met de doelen in het hulpverleningsplan van hun dochter. Bij het aangaan van een hulpverleningscontact is een vertrouwensband tussen de cliënt en de hulpverleenster van Pretty Woman van essentieel belang. Dit betekent dat hulpverleensters van Pretty Woman ouders alleen informatie kunnen geven over het hulpverleningscontact als hun dochter daar expliciet toestemming voor geeft. Wanneer het gaat om ernstige of levensbedreigende situaties is de hulpverleenster van Pretty Woman wettelijk verplicht om contact op te nemen met de ouders en verzorgers van de cliënt. Spanningsveld Pretty Woman ervaart momenteel een spanningsveld tussen enerzijds de hulpverlening aan de meiden en anderzijds het stuk voorlichting en begeleiding dat zij ter ondersteuning aan ouders willen bieden. Het vertrouwen tussen de hulpverlener en de cliënt staat op de eerste plaats. De hulpverleners van Pretty Woman vernemen van ouders, dat zij als ouder ook behoefte hebben aan voorlichting en begeleiding van Pretty Woman. Pretty Woman wil daarom graag onderzocht hebben in hoeverre dit klopt en of de behoefte inderdaad leeft bij ouders. Daarnaast is het, omdat het contact met de cliënten het belangrijkste is, belangrijk hoe de cliënten tegenover een eventueel aanbod voor ouders staan. De vertrouwensband met de cliënten mag niet onder druk komen staan door een eventueel aanbod voor ouders. 1.4 Doel van het onderzoek Pretty Woman heeft een duidelijk doel voor ogen met dit onderzoeksrapport. Zij wil graag onderzocht hebben of er behoefte is aan een voorlichtingsaanbod en/of hulpverleningsaanbod voor ouders van cliënten van Pretty Woman. Daarnaast wil zij weten op welke manier dit dan vormgegeven zou moeten worden. Pretty Woman wil alle meningen van de betrokken partijen duidelijk en helder uitgewerkt op papier hebben. Op grond daarvan wil Pretty Woman aanbevelingen of zij ouders van cliënten ter ondersteuning een aanbod moet aanbieden en hoe dit er dan uit zou moeten zien. Het onderzoek is van groot belang voor Pretty Woman, omdat zij zich voortdurend moeten verhouden in het spanningsveld om de context van hun cliënten erbij te betrekken of juist niet. Adviesrapport Pretty Woman Pagina 7 van 118

Concreet zijn de doelen van het onderzoek: 1) Pretty Woman adviseren over de plaats van ouders van cliënten binnen de begeleiding van cliënten; 2) Aangeven wanneer en hoe ouders van cliënten van Pretty Woman betrokken moeten worden bij de routing van een cliënt; 3) Handreiking van advies aan Pretty Woman, op welke punten de methodiek gewijzigd zou moeten worden. Omdat naar onze mening meerdere instellingen aanlopen tegen het spanningsveld in hoeverre zij de context betrekken bij de hulpverlening, is dit onderzoek ook interessant en van waarde voor andere disciplines binnen het maatschappelijk werk. 1.5 Probleemstelling en onderzoeksvragen Onderzoeksvraag Onze onderzoeksvraag luidt als volgt: Welk voorlichtingsaanbod en/of hulpverleningsaanbod kan ter ondersteuning aangeboden worden aan de ouders van cliënten van Pretty Woman, rekening houdend met de verschillende perspectieven van de betrokkenen? Binnen deze onderzoeksvraag zullen we onderzoeken of er behoefte is aan een ondersteunend aanbod voor ouders en hoe dit aanbod er bij behoefte uit zal moeten zien. Hierbij wordt rekening gehouden met de mening van de verschillende betrokkenen van Pretty Woman: ouders, cliënten, medewerkers en het management. Zij kijken allen vanuit een ander perspectief aan tegen een eventueel aanbod voor ouders, daarom is het belangrijk dat alle meningen in kaart gebracht worden. Onder een voorlichtingsaanbod en/of een hulpverleningsaanbod zoals gesteld in de hoofdvraag, verstaan wij het volgende: - Een voorlichtingsaanbod bestaat uit een informatieve avond over de werkwijze en de doelgroep van Pretty Woman, met de mogelijkheid om vragen te stellen en in contact te komen met andere ouders; - Een hulpverleningsaanbod is een aanbod waar de ouders een hulpverleningscontact aangaan voor ondersteuning bij de problematiek van hun dochter; - Daarnaast onderscheiden wij ook een oudergroep, een gespreks-/lotgenotengroep voor ouders. Dit aanbod past onder zowel een voorlichtingsaanbod als een hulpverleningsaanbod, omdat beide facetten in een lotgenotengroep terugkomen. (In de hoofdvraag wordt een oudergroep niet expliciet genoemd, maar in de enquêtes en interviews komt dit wel letterlijk terug.) 5 5 In het adviesrapport wordt bij de cliënten en ouders gesproken over een oudergroep en bij de medewerkers en het management over een lotgenotengroep. Met beide benamingen wordt hetzelfde bedoeld: een groep voor ouders waarin ruimte is voor lotgenotencontact. Adviesrapport Pretty Woman Pagina 8 van 118

Deelvragen De onderzoeksvraag is opgedeeld in de volgende deelvragen: Deelvraag 1: Is er behoefte aan een ondersteunend aanbod voor ouders? Hoe zien de ouders, de cliënten, de werknemers en het management van Pretty Woman dit? Binnen deze deelvraag onderzoeken we aan de hand van enquêtes en interviews of alle betrokken personen behoefte hebben aan een ondersteunend aanbod voor ouders van cliënten. Hierin houden we rekening met het spanningsveld wat er kan zijn tussen een aanbod voor ouders en het huidige aanbod voor cliënten. Het kan zijn dat de belangen van cliënten tegengesteld zijn aan de behoeften van ouders. Onder het spanningsveld verstaan wij dat het vertrouwen en de veiligheid van de meiden en de privacy die de cliënten hebben, voorop staat bij Pretty Woman. Dit kan betekenen dat ouders niet of later op de hoogte worden gesteld van het traject wat is ingezet met hun dochter. Ook praktisch gezien bestaat er een spanningsveld, omdat er een kans bestaat dat het vertrouwen van de meiden beschadigd wordt, als hun ouders bijvoorbeeld in hetzelfde pand voorlichting of hulpverlening krijgen. Deelvraag 2: Hoe zou een ondersteunend aanbod voor ouders van cliënten van Pretty Woman eruit moeten zien en aan welke voorwaarden moet dit aanbod voldoen? Onder deze deelvraag onderzoeken we hoe een aanbod voor ouders van cliënten van Pretty Woman eruit moet komen te zien. We willen onderzoeken waarom de betrokken partijen vinden dat er een aanbod gestart zou moeten worden en hoe zij denken dat dit het beste vorm gegeven kan worden. We onderzoeken hierin of dit aanbod bij Pretty Woman moet plaatsvinden, hoe vaak dit aanbod zou moeten plaatsvinden, hoe het aanbod voor ouders vormgegeven kan worden, et cetera. Deelvraag 3: Welke instanties zouden kunnen meewerken aan een ondersteunend aanbod voor ouders van cliënten van Pretty Woman en op welke manier? Binnen deze deelvraag onderzoeken we welke mogelijkheden er zijn voor een aanbod voor ouders. We onderzoeken of een eventueel aanbod door Pretty Woman moet worden aangeboden, of dat dit uitbesteedt zou moeten en kunnen worden aan een andere instantie uit het netwerk van Pretty Woman of daarbuiten. Deelvraag 4: Welke wezenlijke dingen zouden er moeten veranderen in de methodiekstelling van Pretty Woman om een ondersteunend aanbod voor ouders te realiseren? In deze laatste deelvraag onderzoeken we of er, als er behoefte is aan een aanbod voor ouders van cliënten, wellicht een toevoeging of aanpassing zou moeten plaatsvinden in de methodiek van Pretty Woman. We zullen onder deze vraag onderzoeken welke aspecten dat zouden zijn en we zullen beschrijven wat wij denken dat er nodig is om aan te passen om een aanbod voor ouders te realiseren. Adviesrapport Pretty Woman Pagina 9 van 118

2. Methoden Inleiding methoden In dit hoofdstuk beschrijven we de methoden die we hebben gebruikt om informatie te verzamelen om ons onderzoek te kunnen onderbouwen. Zoals we in ons plan van aanpak hebben aangegeven kunnen we de benadering van ons onderzoek voornamelijk kwalitatief noemen. Dit omdat we ons met het onderzoek richten tot verschillende betrokken partijen, om hun mening te horen over een mogelijk voorlichtingsaanbod en/of hulpverleningsaanbod ter ondersteuning voor ouders van cliënten van Pretty Woman. Het type onderzoek is vooral te definiëren als een behoefteonderzoek. We hebben ons gericht op de behoeftes van de betrokkenen. Daarom hebben we ouders van cliënten, cliënten, medewerkers en het management betrokken bij ons onderzoek. Om een zo hoog mogelijke respons te krijgen, hebben we ervoor gekozen om via de methoden enquêtes en interviews te werk te gaan. In dit hoofdstuk beschrijven we hoe we dit hebben aangepakt en welke partijen er uiteindelijk zijn benaderd. 2.1 Enquêtes Inleiding De enquêtes zijn belangrijk voor ons onderzoek, omdat deze ons kort en helder antwoord verschaffen op de eerste deelvraag: Is er behoefte aan een ondersteunend aanbod voor ouders? Hoe zien de ouders, de cliënten, de werknemers en het management dit?. Daarnaast geeft het ook voor een gedeelte antwoord op de tweede deelvraag: Hoe zou een ondersteunend aanbod voor ouders van cliënten eruit moeten zien en aan welke voorwaarden moet dit aanbod voldoen?. Door middel van korte en anonieme enquêtes wilden we duidelijkheid krijgen over de meningen van (ex-)cliënten en van ouders van (ex-)cliënten over een eventueel aanbod voor ouders. Enquêtes cliënten en ouders van cliënten Wat betreft het afnemen van de enquêtes zijn we als volgt te werk gegaan. We hebben bij de start van ons onderzoek zo snel mogelijk de enquêtes verspreid voor cliënten en ouders van cliënten. Gebaseerd op het aantal cliënten in de caseload van elke hulpverlener hebben we voor de ouders van huidige cliënten, gefrankeerde enveloppen gemaakt met daarin de enquête en een gefrankeerde antwoordenvelop. De medewerkers hadden hierna de taak om de enveloppen te adresseren met de ouders die in aanmerking kwamen en de enveloppen te versturen. Verder hebben we onder de hulpverleners enquêtes verspreid voor de huidige cliënten. De hulpverleners hadden de taak om aan het einde van een groep of individueel gesprek een cliënt onze enquête in te laten vullen. Ook kreeg de cliënt daarbij een motivatiebrief over ons onderzoek, waarop een cliënt kon aangeven of ze wilde meewerken aan een interview met ons. We hebben in overleg met Pretty Woman afgesproken op deze manier te werk te gaan, aangezien de doelgroep moeilijk te bereiken is en ook niet elke cliënt en/of ouder in aanmerking kwam voor ons onderzoek. Adviesrapport Pretty Woman Pagina 10 van 118

In totaal zijn er 48 enquêtes verspreid onder de hulpverleners van Pretty Woman om daarmee ouders te benaderen. Daarvan hebben we van de hulpverleners teruggekregen dat er uiteindelijk 41 ouders daadwerkelijk zijn benaderd met een enquête. De overige 7 enquêtes zijn niet verspreid, omdat er geen ouders meer waren die in aanmerking kwamen voor ons onderzoek. Daarnaast hebben we ongeveer 60 enquêtes verspreid onder de cliënten, ook via de hulpverleners. Hiervan hebben we 18 ingevulde enquêtes teruggekregen van cliënten en 9 ingevulde enquêtes van ouders van cliënten. Enquêtes ex-cliënten en ouders van ex-cliënten De respons op de enquêtes bleek laag te blijven, terwijl dit wel van belang was voor ons onderzoek. Daarom hebben we besloten om het archief van Pretty Woman door te lopen, om ex-cliënten en ouders van ex-cliënten te selecteren die we konden benaderen met onze enquête. Hierdoor hebben we 50 enquêtes op kunnen sturen naar deze doelgroep, waarvan 26 enquêtes naar ex-cliënten en 24 enquêtes naar ouders van ex-cliënten. Hiervan hebben we 11 ingevulde enquêtes teruggekregen van ex-cliënten en 8 ingevulde enquêtes van de ouders van ex-cliënten. In de grafieken zoals we die hebben uitgewerkt in de resultaten in hoofdstuk 4, zijn de aantallen van de cliënten en ex-cliënten naast elkaar in één grafiek te zien. Dit geldt ook voor de grafieken die gaan over de ouders van cliënten en de ouders van ex-cliënten. Daarnaast is ook de totaalscore te zien van de doelgroep cliënten of ouders bij verschillende vragen. Hieronder vindt u een tabel waarin de respons op onze enquêtes wordt weergegeven in procenten. Tabel 1. Responstabel Cliënten 6 30,0% Ex-cliënten 7 42,3% Ouders cliënten 8 22,0% Ouders ex-cliënten 9 33,3% Cliënten en ex-cliënten 10 34,5% Ouders cliënten en ouders ex-cliënten 11 25,4% 6 Respons = 18 / 60 100% 7 Respons = 11 / 26 100% 8 Respons = 9 / 41 100% 9 Respons = 8 / 24 100% 10 Respons = 60 + 24 = 84 / 29 100% 11 Respons = 41 + 26 = 67 / 17 100% Adviesrapport Pretty Woman Pagina 11 van 118

2.2 Interviews Inleiding In de ons onderzoek hebben we ons door middel van interviews verdiept in de meningen van de directe betrokkenen bij Pretty Woman: ouders van (ex-)cliënten, (ex-)cliënten, medewerkers en het management. Deze interviews hebben een belangrijk aandeel geleverd aan de beantwoording van onze eerste twee deelvragen, namelijk: Is er behoefte aan een ondersteunend aanbod voor ouders? Hoe zien de ouders, de cliënten, de werknemers en het management van Pretty Woman dit? en Hoe zou een ondersteunend aanbod voor ouders van cliënten van Pretty Woman eruit moeten zien en aan welke voorwaarden moet dit voldoen?. Geïnterviewde personen De volgende betrokken personen hebben we geïnterviewd: - Ouders van (ex-)cliënten van Pretty Woman: o Zeven ouders van cliënten; o Vier ouders van ex-cliënten. We hebben voor ons onderzoek zeven ouders van huidige cliënten geïnterviewd. Dit is hoger dan we hadden verwacht; ons streven was om minimaal vijf ouders te interviewen. De reden hiervan is dat we met verschillende aspecten rekening moesten houden. Een deel van de cliënten (bijvoorbeeld cliënten boven de zestien jaar) komen zonder medeweten van ouders bij Pretty Woman. Deze ouders kwamen daarom niet in aanmerking voor ons onderzoek. Verder zijn er ouders die moeilijk bereikbaar zijn door problemen in de thuissituatie. Daarnaast zijn er meiden die niet meer thuis wonen, maar in een gezinsvervangend tehuis verblijven. We wilden ook graag minimaal twee ouders interviewen van voormalige cliënten. Dit is gelukt, met zelfs een verdubbeling. - (Ex-)Cliënten Pretty Woman: o Drie cliënten; o Drie ex-cliënten (waarvan het traject succesvol is afgerond). De lopende caseload van Pretty Woman bestaat uit ongeveer zestig cliënten. Omdat we met verschillende aspecten rekening moesten houden, hadden we ingezet op minimaal vijf huidige cliënten om te interviewen. Vaak willen meiden niet geïnterviewd worden in verband met privacy, daarnaast zijn de cliënten van Pretty Woman vaak lastig te bereiken en komt de hulpverlening regelmatig niet op gang. We hebben het aantal van vijf niet gehaald, dit is bij drie cliënten gebleven. We hebben wel drie voormalige cliënten kunnen interviewen, waarvan het traject succesvol is afgesloten in de jaren 2009 of 2010. Adviesrapport Pretty Woman Pagina 12 van 118

- Medewerkers Pretty Woman: o Gedragswetenschapper; o Medewerker vanuit Bureau Jeugdzorg Utrecht; o Vier hulpverleners. Het team van Pretty Woman bestaat uit negen betaalde krachten. Hiervan hebben wij zeven personen geïnterviewd, waaronder vier hulpverleners en de drie bovengenoemde personen. De twee overige personen hebben wij niet benaderd, aangezien zij beiden in hun inwerkperiode bij Pretty Woman zijn. Dit hebben we in overleg met de teamleider besloten. - Management: o Teamleider Pretty Woman; De teamleider hebben we geïnterviewd in haar functie als teamleider, waarin we ook aandacht hebben gegeven aan haar rol als hulpverlener. De medewerker vanuit Bureau Jeugdzorg Utrecht hebben we geïnterviewd in haar rol als medewerker van Pretty Woman, met daarin meegenomen haar rol als medewerker van Bureau Jeugdzorg Utrecht waar ze ook de nodige ervaringen met ouders heeft opgedaan. o Directeur Stichting Stade; o Projectleider De Rading. Pretty Woman is een samenwerkingsproject van Stichting Stade, De Rading en Bureau Jeugdzorg Utrecht. De Rading en Stichting Stade spelen hierin een belangrijke rol. In die hoedanigheid hebben we de directeur van Stichting Stade en de projectleider van De Rading benaderd voor een interview. Bureau Jeugdzorg Utrecht speelt een belangrijke rol in de financiering van de hulpverlening van minderjarige cliënten en is in die zin belangrijk voor Pretty Woman. Voor ons onderzoek kwam Bureau Jeugdzorg Utrecht echter niet in aanmerking, aangezien zij nauwelijks betrokken is bij de praktische invulling en uitvoering van de hulpverlening van Pretty Woman. Daarnaast is Bureau Jeugdzorg Utrecht geen zorgaanbieder. De teamleider van Pretty Woman behoort tot het management, maar we hebben haar ook vermeld onder de medewerkers, aangezien zij meewerkend teamleider is. - Externe professional: o Dhr. C. Verduijn, docent Christelijke Hogeschool Ede en contextueel therapeut We wilden graag advies van een professional uit het werkveld over contextueel werken met de doelgroep van Pretty Woman. We hebben daarom dhr. C. Verduijn benaderd per e-mail en hem een aantal vragen voorgelegd. Adviesrapport Pretty Woman Pagina 13 van 118

3. Resultaten Inleiding In dit hoofdstuk kijken we naar de resultaten die we kunnen halen uit de afgenomen enquêtes. Ook zullen we de overeenkomsten en verschillen beschrijven uit de afgenomen interviews met ouders van (ex-)cliënten, (ex-)cliënten, medewerkers en het management. 3.1 Resultaten enquêtes en interviews (ex-)cliënten 3.1.1 Resultaten enquêtes (ex-)cliënten We hebben ongeveer 60 enquêtes verspreid onder de cliënten, door middel van de hulpverleners. Hiervan hebben we 18 ingevulde enquêtes teruggekregen van cliënten. Dat is een respons van 30 procent. Onder de ex-cliënten hebben we 26 enquêtes verspreid, hiervan hebben we 11 ingevulde enquêtes teruggekregen. Dat is een respons van 42,3 procent. Denk jij dat je ouders/verzorgers behoefte hebben aan een aanbod van Pretty Woman? Als we kijken naar de ingevulde enquêtes door de huidige cliënten, dan zien we dat 4 van de 18 huidige cliënten aangeeft dat ze denken dat hun ouders/verzorgers behoefte hebben aan een aanbod. Daarbij denken 7 van de 18 cliënten dat hun ouders/verzorgers geen behoefte hebben aan een aanbod en nog eens 7 cliënten geven aan het niet te weten. Van de ex-cliënten geven 6 van 11 meiden aan dat ze denken dat hun ouders/verzorgers behoefte hadden aan een aanbod. Hierop antwoorden 2 ex-cliënten Nee en antwoorden 3 excliënten Ik weet het niet. Grafiek 1 Behoefte ouders aan aanbod volgens (ex-)cliënten Grafiek 2 Totaalscore grafiek 1, cliënten en ex-cliënten Adviesrapport Pretty Woman Pagina 14 van 118

Hoe zou je het vinden als er vanuit Pretty Woman een aanbod voor ouders/verzorgers komt? Belangrijker is echter de vraag of de cliënten het goed zouden vinden als er een aanbod voor ouders gerealiseerd kan worden. Van de cliënten geven 7 van de 18 aan dat ze het prima zouden vinden als er een aanbod voor ouders komt. 5 van de cliënten vind het prima, maar dan wel met een andere hulpverlener. 2 cliënten geven aan dat ze dan liever zien dat het door een andere hulpverlener wordt gegeven en in een ander gebouw. 1 cliënt geeft aan het niet goed te vinden en 3 cliënten hebben opgegeven: Anders, namelijk: Ik weet het niet, Ik wil wel vooraf bepalen wat er wel en niet besproken wordt en Alleen met mij. De ex-cliënten geven de volgende antwoorden op de vraag hoe ze hadden gevonden als er aanbod vanuit Pretty Woman was geweest voor ouders tijdens hun hulpverlening: 5 van de 11 ex-cliënten geven aan dat ze dit prima hadden gevonden en 5 ex-cliënten geven aan dat ze het prima vinden, maar met een andere hulpverlener. 1 ex-cliënt geeft aan het niet goed te vinden. Grafiek 3 Mening over aanbod voor ouders Grafiek 4 Totaalscore grafiek 3, cliënten en ex-cliënten Adviesrapport Pretty Woman Pagina 15 van 118

Als er een aanbod voor ouders/verzorgers kan worden gerealiseerd, hoe zou dat er volgens jou dan uit moeten zien? Als we kijken naar wat de huidige cliënten hebben aangeraden als het gaat om het soort aanbod, is de uitslag als volgt: 9 van 18 huidige cliënten raden een voorlichtingsaanbod aan, 8 een hulpverleningsaanbod en nog eens 9 een oudergroep. 2 cliënten hebben opgegeven anders, namelijk Gewoon met mij. De ex-cliënten hebben het volgende aangeraden als het gaat om het soort aanbod: 8 van 11 ex-cliënten raden een voorlichtingsaanbod aan, 5 ex-cliënten een hulpverleningsaanbod en 5 ex-cliënten een oudergroep. Grafiek 5 Soort aanbod 12 Zoals in de grafiek te zien is geven totaal 17 cliënten en ex-cliënten aan dat hun voorkeur uitgaat naar een voorlichtingsaanbod. Daarna volgt een oudergroep met 14 stemmen en als laatste een hulpverleningsaanbod met 13 stemmen. 3.1.2 Resultaten interviews cliënten 13 Door de hulpverleners van Pretty Woman is een motivatiebrief van ons uitgedeeld onder de huidige cliënten om hen op die manier te vragen of wij hen mochten benaderen voor een interview. Ook schonken ze aandacht aan ons onderzoek tijdens de gesprekken met de cliënten. We hebben drie huidige cliënten en drie ex-cliënten kunnen interviewen. Zij hebben allemaal een enquête ingevuld, de resultaten hiervan zijn ook verwerkt in de grafieken hierboven. We hebben hen enkele verdiepende vragen kunnen stellen. De uitwerking daarvan wordt hieronder beschreven. 12 Beide cliëntgroepen konden bij deze vraag maximaal 2 antwoorden geven. We laten de grafiek daarom niet in procenten zien, maar in exacte aantallen. 13 Zie uitwerkingen interviews cliënten: pp. 59-63 Adviesrapport Pretty Woman Pagina 16 van 118

Overeenkomsten interviews cliënten Wat opvalt als overeenkomst in de interviews met de huidige cliënten die we hebben kunnen benaderen, is dat zij alle drie aangeven dat ze het goed vinden dat hun ouders weten hoe ze geholpen worden bij Pretty Woman. Wel geven ze aan dat hun ouders niet alles tot in detail hoeven te weten van wat er besproken wordt binnen de hulpverlening. Opvallend is dat alle drie de cliënten inschatten dat hun ouder(s) geen behoefte zullen hebben aan een aanbod, geen tijd ervoor hebben of maar een paar keer zullen komen naar een eventueel aanbod. Alle drie de cliënten geven aan dat ze het goed vinden dat er wordt nagedacht over een aanbod voor ouders. Eén cliënt zegt hier het volgende over: Als ik me verplaats in een moeder; het blijft toch altijd je kind. Als jouw kind iets erg meegemaakt heeft met een jongen of wat dan ook en het kind krijgt daardoor meer problemen thuis, wil je als moeder graag weten wat er aan de hand is. Ik vind het dus wel goed als ouders een aanbod krijgen, zodat ze weten wat er aan de hand is met hun dochter en wat ze doet bij Pretty Woman. Verschillen interviews cliënten 14 Hoewel alle drie de cliënten aangeven dat zij een aanbod voor ouders goed vinden, denken ze wel verschillend over wie dit aanbod zou moeten geven. Twee van de cliënten geven aan dat zij het juist goed en prettig zouden vinden als hun eigen hulpverleenster ook hulp zou geven aan hun ouders, omdat zij haar situatie helemaal kent en dan ook het complete gezin ziet. Eén meisje geeft aan dat ze dat juist niet prettig vind. Daarnaast verschillen de cliënten van mening over de invulling en inhoud van een eventueel aanbod voor ouders. Daar wordt het volgende over gezegd: Ik vind alles wel goed: hulpverlening, oudergroep en een informatieavond, Een informatieavond of een oudergroep kan ook. Hulpverlening voor ouders vind ik niet zo goed. Een informatieavond vind ik het beste en: Je kunt het denk ik het beste individueel doen voor ouders; informatieavonden bijvoorbeeld. Informatieavonden waar qua hulpverlening echt informatie gegeven wordt. Verder kan je denk ik niet veel doen. Je kunt voor ouders denk ik minder doen dan je voor ons meiden kan doen. Dus een informatieavond waar ze heen kunnen en daarnaast hulpverlening als ze willen. De cliënten verschillen ook van mening of een aanbod voor ouders in het pand van Pretty Woman gehouden zou moeten worden. Eén cliënt geeft aan dat een aanbod juist in het pand van Pretty Woman gegeven moet worden, omdat ouders dan zien en ervaren hoe het bij Pretty Woman is. Daarnaast vind zij dat de hulpverlening net zo lang moet duren als de ouders nodig hebben. Een andere cliënt maakt het niet uit of het bij Pretty Woman of ergens anders plaatsvindt en geeft als tip voor de frequentie van een aanbod, dat het één keer in maand of één keer in de twee maanden moet plaatsvinden. De derde cliënt heeft hier geen mening over. 14 Het beschrijven van de verschillen behoeft vaak meer uitleg, daarom zal dit wat uitgebreider zijn dan de overeenkomsten. Maar we willen benadrukken dat de focus op de overeenkomsten ligt, zonder overigens tekort te doen aan de genoemde verschillen. Adviesrapport Pretty Woman Pagina 17 van 118

3.1.3 Resultaten interviews ex-cliënten 15 Via het enquêteformulier konden ex-cliënten aangeven of we hen mochten benaderen voor een interview. In het totaal hebben we drie voormalige cliënten kunnen interviewen. Overeenkomsten interviews ex-cliënten Alle drie de ex-cliënten geven aan dat ze het belangrijk en goed vinden dat ouders weten hoe hun dochter geholpen wordt bij Pretty Woman. Zij vinden het alle drie goed dat er wordt nagedacht over een aanbod voor ouders, zodat ouders hun dochters kunnen steunen. Ze zeiden hier de volgende dingen over: Ouders moeten toch weten wat hun dochter heeft mee gemaakt, maar er moet wel een grens zijn wat ze wel en niet wil vertellen en: Ik had het prima gevonden als mijn ouders hulp kregen. Een ander meisje staat sceptischer tegenover de rol van haar ouders binnen haar hulpverlening bij Pretty Woman, maar ziet de meerwaarde voor de andere meiden wel. Ze zei hierover: In mijn geval vind ik het niet goed dat mijn ouders weten hoe ik geholpen werd bij Pretty Woman; het interesseert mijn ouders toch niet hoe het met mij gaat. Maar voor andere meisjes die goed in contact staan met hun ouders kan het denk ik wel van belang zijn, zodat de ouders er meer begrip voor hebben. Alle drie de ex-cliënten geven aan dat ze het goed vinden als er een aanbod voor ouders gerealiseerd kan worden, maar dan wel met een andere hulpverlener dan zij zelf hebben gehad. Verschillen interviews ex-cliënten De drie ex-cliënten verschillen wel van mening als het gaat om het soort aanbod voor ouders. In de interviews zijn verschillende mogelijkheden genoemd door de ex-cliënten. Zo is er twee keer een voorlichtingsaanbod genoemd, twee keer een oudergroep en twee keer een hulpverleningsaanbod als optie. Het komt erop neer dat één ex-cliënt niet positief staat tegenover voorlichting voor ouders, één ex-cliënt een oudergroep niet als optie ziet en één excliënt een hulpverleningsaanbod niet noemt. Op de vraag of een aanbod voor ouders had geholpen in hun situatie tijdens de hulpverlening bij Pretty Woman, antwoordden de ex-cliënten verschillend. Eén ex-cliënt geeft aan dat ze niet wilde dat haar ouders iets wisten over haar situatie. Eén ex-cliënt denkt dat een aanbod voor ouders had geholpen, omdat haar ouders dan minder aan haar hadden gevraagd, omdat ze meer zouden weten wat ze met hun dochter moesten doen en wat er bij Pretty Woman met haar gebeurde in de hulpverlening. De laatste ex-cliënt zegt hier onder andere het volgende over: Hulpverlening had mijn moeder goed kunnen helpen, omdat ze problemen kreeg doordat ik problemen had en dan had ze mij kunnen ondersteunen. 15 Zie uitwerkingen interviews ex-cliënten: pp. 63-65 Adviesrapport Pretty Woman Pagina 18 van 118

3.1.4 Samenvatting enquêtes en interviews (ex-)cliënten Zowel de drie huidige cliënten als de drie ex-cliënten staan positief tegenover een eventueel aanbod voor ouders. Bij de huidige cliënten wordt als beste optie de informatieavond genoemd, maar twee van de drie cliënten noemen ook hulpverlening voor ouders als optie. Bij de ex-cliënten worden zowel de oudergroep, de voorlichting en de hulpverlening genoemd. Hieruit is geen beste optie te halen, aangezien alle drie de mogelijkheden even vaak zijn genoemd. Vier van de cliënten, waaronder één huidige en drie ex-cliënten, geven aan dat ze het niet prettig vinden als hun eigen hulpverlener een aanbod voor ouders geeft. Twee huidige cliënten geven aan dat ze het niet erg vinden of zelfs goed als hun eigen hulpverlener ook een aanbod aan ouders geeft. 3.1.5 Onze visie m.b.t. enquêtes en interviews met de (ex-)cliënten Bij zowel de interviews als de ingevulde enquêtes betreft het (ex-)cliënten waarvan de ouders weten dat ze hulpverlening volgen/volgden bij Pretty Woman. Hiermee zijn de (ex-)cliënten die zonder medeweten van ouders bij Pretty Woman komen/kwamen niet aan bod gekomen. We vinden het jammer dat we deze doelgroep niet hebben kunnen bereiken, omdat we nu niet weten hoe zij tegenover een aanbod voor ouders staan. Lage respons We vonden het jammer om te merken dat we maar drie huidige cliënten hebben kunnen interviewen. We hebben meerdere cliënten benaderd, maar helaas is de respons laag gebleven. Opvallend aan de hierboven beschreven resultaten uit de interviews met de (ex-)cliënten is dat alle ex-cliënten aangeven dat ze het beter vinden als een aanbod voor ouders niet door hun eigen hulpverlener wordt gegeven en juist twee huidige cliënten aangeven dat ze het niet erg vinden of juist goed vinden als een aanbod voor ouders door de eigen hulpverlener wordt gegeven. We hadden verwacht dat cliënten die nog in het hulpverleningsproces zitten hier afwijzender tegenover zouden staan dan cliënten die de hulpverlening hebben afgesloten, omdat het voor huidige cliënten dichterbij staat dan voor ex-cliënten. Aanbod voor ouders Uit grafiek 3 blijkt dat van de 29 (ex-)cliënten die de enquête hebben ingevuld 2 (ex-)cliënten geen aanbod voor ouders willen. Het was voor ons verrassend om te zien dat zoveel meiden positief tegenover een aanbod voor ouders staan. Blijkbaar zien meiden het niet als een bedreiging als er een aanbod voor ouders gerealiseerd wordt. Uit de interviews met de medewerkers begrepen we dat er voorzichtig wordt omgesprongen met de cliënten, omdat de vertrouwensband voorop staat en deze niet in het geding mag komen. Pretty Woman vermoed dat cliënten afwijzend staan tegenover een aanbod voor ouders. Wat vooral uit de interviews blijkt is dat meiden toch ook een stukje steun verwachten van ouders en ook zien dat hun ouders het ook moeilijk hebben met hun problemen. Ze geven aan dat ze enerzijds graag willen dat hun ouders zelf worden geholpen, maar anderzijds willen ze ook graag dat ouders hun tot steun kunnen zijn. We zijn zelf van mening dat een cliënt altijd in zijn systeem gezien moet worden en dat daarom een aanbod voor ouders heel helpend kan zijn voor de hulpverlening van het meisje, maar ook voor de ouders zelf. Daarom is het fijn dat de meiden positief tegenover een aanbod voor ouders staan. Adviesrapport Pretty Woman Pagina 19 van 118

Soort aanbod Wat betreft het soort aanbod is in grafiek 4 te zien dat een voorlichtingsaanbod, een hulpverleningsaanbod en een oudergroep vrijwel gelijk scoren bij de huidige cliënten. Bij de ex-cliënten scoort een voorlichtingsaanbod het hoogst. Wat hier in ieder geval uit blijkt is dat de voorlichtingsavonden moeten blijven bestaan. Wat wij opvallend vinden is dat 8 van de 18 huidige cliënten een hulpverleningsaanbod als optie aangeeft. Naar ons idee zijn een oudergroep en/of een voorlichtingsaanbod minder bedreigend voor de meiden dan een hulpverleningsaanbod voor ouders waarin ouders meer te horen en te leren krijgen. Dit onderstreept dat de meiden niet afwijzend staan tegenover een aanbod voor ouders. Dit te weten betekent voor Pretty Woman vanuit de cliënten gezien een goede mogelijkheid om een aanbod voor ouders vorm te geven. Adviesrapport Pretty Woman Pagina 20 van 118

3.2 Resultaten enquêtes en interviews ouders van (ex-)cliënten 3.2.1 Resultaten enquêtes ouders van (ex-)cliënten Er zijn 48 enquêtes verspreidt onder de hulpverleners om daarmee de ouders te benaderen van de huidige cliënten. Daarvan zijn uiteindelijk 41 ouders benaderd. Hiervan hebben we 9 ingevulde enquêtes teruggekregen. Dat is een respons van 22 procent. Daarnaast hebben we 24 enquêtes naar ouders van ex-cliënten verstuurd. Hiervan hebben we 11 ingevulde enquêtes teruggekregen. Dat is een respons van 33,3 procent. Voelt/voelde u zich voldoende betrokken bij de hulpverlening? We hebben in de enquête aan beide oudergroepen eerst de vraag gesteld of zij zich betrokken voelen/voelden bij de hulpverlening van hun dochter. Van de 9 ingevulde enquêtes door ouders van huidige cliënten, geven 3 ouders aan dat ze zich goed betrokken voelen bij de hulpverlening aan hun dochter, 3 ouders voelen zich voldoende betrokken, 1 ouder voelt zich matig betrokken, 1 ouder voelt zich onvoldoende betrokken en 1 ouder weet het niet, omdat ze nog te weinig ervaring met Pretty Woman heeft. Van de 11 ingevulde enquêtes door ouders van ex-cliënten, geven 4 ouders aan zich goed betrokken te hebben gevoeld, 1 ouder voelde zich voldoende betrokken, 1 ouder voelde zich matig betrokken en 2 ouders voelde zich onvoldoende betrokken bij de hulpverlening van hun dochter. De volgende grafiek geeft hiervan de uitslag weer in procenten: Grafiek 6 Gevoel van betrokkenheid bij hulpverlening Adviesrapport Pretty Woman Pagina 21 van 118

Grafiek 7 Totaalscore grafiek 6, ouders van cliënten en ouders van ex-cliënten Heeft/had u behoefte aan een aanbod voor ouders vanuit Pretty Woman? Als we afgaan op de ingevulde enquêtes door ouders/verzorgers zien we dat 6 van de 9 ouders van huidige cliënten hebben aangegeven dat ze behoefte hebben aan een aanbod voor ouders. Bij de ouders van ex-cliënten geven 6 van de 8 aan dat ze behoefte hadden aan een aanbod voor ouders in de tijd dat hun dochter hulpverlening volgde bij Pretty Woman. Deze aantallen zien er in procenten als volgt uit: Grafiek 8 Behoefte ouders aan aanbod Grafiek 9 Totaalscore grafiek 8, ouders van cliënten en ouders van ex-cliënten Adviesrapport Pretty Woman Pagina 22 van 118

Als er een aanbod kan worden gerealiseerd, naar wat voor soort aanbod gaat uw voorkeur dan uit / wat zou u Pretty Woman aanraden? Als we kijken naar wat de ouders van huidige cliënten hebben aangeraden als het gaat om het soort aanbod, is de uitslag als volgt: 3 van de 8 ouders raden een voorlichtingsaanbod aan, 3 ouders een hulpverleningsaanbod, 2 ouders een oudergroep, 2 ouders geen aanbod en 1 ouder geeft aan: Anders, namelijk: Telefonisch of per e-mail vragen kunnen stellen, zo nodig. De ouders van ex-cliënten hebben het volgende aangeraden als het gaat om het soort aanbod: 6 van de 9 ouders raden een hulpverleningsaanbod aan, 3 ouders een voorlichtingsavond, 1 ouder een oudergroep en 1 ouder geeft aan: Anders, namelijk: Meer op de hoogte gehouden worden van de vorderingen. Grafiek 10 Soort aanbod 16 In de grafiek is te zien dat een hulpverleningsaanbod met totaal 9 stemmen van ouders van cliënten en ouders van ex-cliënten eruit springt. Daarna volgt met 6 stemmen een voorlichtingsaanbod en als laatste met 3 stemmen een oudergroep. 3.2.2 Resultaten interviews ouders van cliënten 17 Via de enquêteformulieren konden ouders aangeven of we hen mochten benaderen voor een interview. Hier hebben meerdere ouders gebruik van gemaakt, waardoor we totaal zeven ouders van huidige cliënten en vier ouders van ex-cliënten van Pretty Woman hebben geïnterviewd. Overeenkomsten interviews ouders cliënten Van de ouders die we hebben kunnen benaderen voor een interview geven zes van de zeven ouders aan dat zij vooral behoefte hebben aan informatie over en van Pretty Woman. Ze willen graag weten hoe er gewerkt wordt met hun dochter en hoe dit vordert. Ook willen ze graag vragen kunnen stellen aan de hulpverleenster van hun dochter. 16 Beide oudergroepen konden bij deze vraag maximaal 2 antwoorden geven. We laten de grafiek daarom niet in procenten zien, maar in exacte aantallen. 17 Zie uitwerkingen interviews ouders van cliënten: pp. 66-72 Adviesrapport Pretty Woman Pagina 23 van 118

Opvallend is dat een ouder heeft aangegeven dat ze zich voldoende betrokken voelt bij de hulpverlening, met als reden dat ze een informatieavond heeft bijgewoond. Een andere ouder zegt het volgende: Ik heb vorig jaar een eerste gesprek en begin maart een voorlichtingavond bijgewoond. Ik heb ook een paar keer telefonisch contact gehad omtrent de hulpverlening. Deze gesprekken waren duidelijk. Vandaar een voldoende als beoordeling. Dit onderstreept de behoefte aan een stuk informatie vanuit Pretty Woman en vanuit de hulpverleners. De ouders die aangeven dat zij behoefte hebben aan een voorlichting- en hulpverleningsaanbod voor ouders bij Pretty Woman geven vooral aan dat ze willen weten hoe ze met hun dochter om moeten/kunnen gaan. Een ouder zegt daarover het volgende: Ik wil weten hoe ik het beste met mijn dochter om kan gaan. Er gaan veel emoties door je heen als je geen contact krijgt met je kind; wanhopig, verdrietig, boos, echt alles en je weet niet hoe je haar het best kan benaderen om tot haar door te dringen. Een andere ouder geeft aan: Ik vind het ook belangrijk om op de hoogte te blijven, zodat ik weet hoe ik met mijn dochter kan omgaan om haar te helpen, want dat wil ik graag. Dit geeft aan hoe machteloos ouders zich soms voelen in de situatie rondom hun dochter en dat ze graag handreikingen willen krijgen om daarmee om te gaan en hun dochter te helpen. Wat betreft de frequentie van een aanbod, zijn een aantal mogelijkheden genoemd, bijvoorbeeld: één keer in de twee maanden, eens per kwartaal of om de twee, drie maanden. Dit kan als overeenkomst gezien worden, aangezien de frequentie dan neerkomt op een aanbod één keer per kwartaal. Verschillen interviews ouders cliënten Opvallend in de interviews met de ouders, is dat ouders die een goede relatie hebben met hun dochter zich vaker ook voldoende betrokken voelen bij de hulpverlening. Daarnaast zijn er ook ouders die aangeven zelf ook contact te zoeken met Pretty Woman, waardoor ze zich daardoor ook meer betrokken voelen. Over het soort aanbod wordt verschillend gedacht door de ouders. Twee ouders geven aan behoefte te hebben aan een voorlichting en hulpverleningsaanbod. Drie ouders geven aan geen behoefte te hebben aan een aanbod voor ouders nu, omdat zij bijvoorbeeld momenteel een ander soort hulpverlening volgen of omdat zij goed met hun dochter erover kunnen praten. Eén ouder geeft de voorkeur aan een oudergroep en nog eens één ouder noemt een informatieavond als optie. Telefonisch contact kunnen opnemen en doorverwijzing door Pretty Woman naar andere instanties, worden ook genoemd als opties. Ook geven de ouders verschillend antwoord op de vraag of een hulpverlener van Pretty Woman dit aanbod zou moeten geven of op welke locatie een aanbod gehouden zou moeten worden. Eén ouder geeft de voorkeur aan hulpverleners vanuit Pretty Woman, een andere ouder heeft het over een combinatie van hulpverleners van Pretty Woman en iemand anders. Daarnaast geeft één ouder de voorkeur aan externe hulpverlening en één ouder maakt het niet uit of het door hulpverleners van Pretty Woman gegeven wordt, maar vind het wel makkelijk als ze ook haar dochter zouden kennen. Vrijwel iedere ouder benoemt dat een aanbod voor ouders een positief effect zou kunnen hebben op de hulpverlening van hun dochter. Eén ouder geeft hierbij aan dat zij denkt dat een oudergroep een belemmering kan zijn, omdat de meiden dan kunnen denken dat ouders controle willen in hun genezingsproces. Adviesrapport Pretty Woman Pagina 24 van 118

3.2.3 Resultaten interviews ouders van ex-cliënten 18 Overeenkomsten interviews ouders van ex-cliënten Twee van de vier ouders van ex-cliënten voelden zich voldoende betrokken bij de hulpverlening van hun dochter. Beiden hadden behoefte aan een hulpverleningsaanbod, om te horen hoe zij met hun dochter om konden gaan. De twee andere ouders van ex-cliënten geven aan minimaal tot niet betrokken te zijn geweest bij de hulpverlening van hun dochter. Eén ouder geeft aan dat zij op meer op de hoogte gehouden had willen worden, zodat zij meer voor haar dochter had kunnen betekenen. De andere ouder geeft aan dat Pretty Woman voor haar dochter een verkeerde hulpvorm was en had graag gezien dat haar dochter was doorverwezen door Pretty Woman naar een andere instantie. Een duidelijke overeenkomst is het feit dat een aanbod voor ouders gezien wordt als positief effect voor de hulpverlening van de dochters. Eén ouder zegt het volgende: dit kan er toe leiden dat zowel ouders als dochter elkaar gaan begrijpen. Een andere geeft aan: ik ben van mening dat gezamenlijke betrokkenheid de kans vergroot op verbetering, in ieder geval bij mijn dochter. Verschillen interviews ouders van ex-cliënten Van de vier ouders hebben twee ouders geen uitgesproken mening over hoe een aanbod voor ouders vormgegeven kan worden. Van de andere twee ouders noemt er één dat zij een aanbod één keer per maand goed zou vinden, de locatie niet goed weet, maar dat dit wel met hulpverleners van Pretty Woman zou kunnen. De andere ouder geeft de voorkeur aan minimaal drie keer per jaar een voorlichtingsaanbod, bij Pretty Woman zelf omdat het een huiselijk gevoel creëert en dit zou wel door de hulpverleners van Pretty Woman kunnen, maar dan niet de hulpverlener die betrokken is bij haar dochter. 3.2.4 Samenvatting enquêtes en interviews ouders van (ex-)cliënten Uit de resultaten van de enquêtes is te herleiden dat meer dan de helft van zowel de ouders van cliënten als de ouders van ex-cliënten behoefte hebben aan een ondersteunend aanbod. In grafiek 8 is te zien dat eenenzeventig procent van alle ouders die de enquête heeft ingevuld behoefte heeft aan een aanbod voor ouders. Bij de ouders van huidige cliënten is te zien in grafiek 9 dat het soort aanbod wat zij aanraden dicht bij elkaar ligt. Een hulpverleningsaanbod en een voorlichtingsaanbod scoren gelijk en ook een oudergroep en geen aanbod scoren gelijk. De ouders van ex-cliënten raden een hulpverleningsaanbod aan, daarna een voorlichtingsaanbod en als laatste een oudergroep. Uit de interviews met beide oudergroepen is geen eenduidig beeld te halen over de invulling van een aanbod. Ze hebben hier geen uitgesproken mening over. 18 Zie uitwerkingen interviews ouders van ex-cliënten: pp. 72-75 Adviesrapport Pretty Woman Pagina 25 van 118