Onderzoek in Onderwijs binnen de lerarenopleiding @Leraren(opleiding) Belofte voor de toekomst KATHO Kortrijk 25 oktober 2012 Sylvia Mommaerts, Jonathan Cops, Anne Slaets, Joke Torbeyns, Ann Van Hooste, Thu Dang Kim, Stijn Dhert
Kader (1) Belang van onderzoekende houding en onderzoeksvaardigheden - Cf. beroepsprofiel en basiscompetenties van leraren (Vlaamse Regering, 2007) - BC 5 leraar als innovator / onderzoeker 1. Kennis nemen van relevante onderzoeksresultaten 2. Eigen functioneren kritisch in vraag stellen en bijsturen m.b.v. actieonderzoek Kloof tussen onderwijsonderzoek en onderwijspraktijk
Kader (2) Rol van de lerarenopleiding? Toekomstige leraren stimuleren bij de ontwikkeling van een onderzoekende grondhouding. vertrouwd maken met het opzoeken, lezen en interpreteren van onderzoeksmateriaal. betrekken bij het opzetten en uitvoeren van praktijkgericht onderzoek. ACTIEONDERZOEK
Kader (3)
Kader (4) Onderzoekende houding (Van der Donk & van Lanen, 2009) = - zoeken naar verbetering van de eigen beroepspraktijk - het vanzelfsprekende leren in vraag stellen en proberen te doorbreken - reflecteert over het eigen en andermans handelen - meer inzicht krijgen en op zoek gaan naar nieuwe antwoorden Onderzoeksvaardigheden (Van Braak, Vanderlinde & Aelterman, 2008) = Vaardigheden om onderzoeksmateriaal te verzamelen en te interpreteren
Opzet (1) Doel van het onderzoek De kloof tussen de onderwijspraktijk en -onderzoek dichten door het stimuleren van de ontwikkeling van een onderzoekende houding bij toekomstige leraren. Actieonderzoek leren opzetten en uitvoeren Hypothese We verwachten dat, door onze interventie, de onderzoekende houding van toekomstige leraren zich positief zal ontwikkelen doorheen de lerarenopleiding.
Opzet (2) Deelnemers Professionele Bacheloropleiding leraar kleuteronderwijs, lager onderwijs of eerste graad secundair (voortgezet) onderwijs GROEP T Leuven Education College Twee groepen 1. Experimentele groep (n=123): start opleiding 2008-2009; interventie tijdens driejarige opleiding 2. Controlegroep (n=130): einde opleiding 2008-2009; geen interventie
Procedure (3) Onderzoeksmateriaal: Schriftelijke vragenlijst: (1) Lezen van onderzoekspublicaties (2) Ervaring met het uitvoeren van onderzoek (3) Mening over onderwijsonderzoek Voorbeeld
Opzet (4) Onderzoeksmateriaal: Interventie: Controlegroep: / Experimentele groep: - Wat?: expliciete instructie van onderzoeksvaardigheden in kader van actieonderzoek - Waar?: vakoverschrijdende onderwijsprojecten - Wie?: vaklectoren - Concreet?: - Hoorcollege - Onderzoeksworkshops - Opdrachten
Opzet (5) Vakoverschrijdend onderwijsproject Interventie Cyclus voor actieonderzoek Kom(pas) in de klas (I.1) Breek uit je klas (I.2) Wat zegt een 10! (II.1) CLIM uit je klas (II.2) Zorgen voor de hele klas (III.1) dewereld@goept (III.2) HC Onderzoeksvaardigheden OWS Observeren OP Observeren van welbevinden en betrokkenheid OWS Kritisch lezen van onderzoeksliteratuur OP onderzoeksartikel kritisch bespreken OWS Interviewen OP Opstellen van een interviewleidraad OWS Opzoeken van literatuur OP Uitvoeren van een literatuurstudie OWS Enquête OP Opstellen en afnemen van enquête OWS Uitdiepen actiegerichte onderzoeksvraag OP Actiegerichte onderzoeksvraag beantwoorden via aangeleerde onderzoeksvaardigheden OWS Opstellen actiegerichte onderzoeksvraag OP Opzetten en uitvoeren van actieonderzoek Fase 1 en 2 Fase 1 en 2 Fase 1 en 2 Fase 1 en 2 Fase 1, 2, 3, 4 en 5 Fase 1, 2, 3, 4, 5 en 6
Opzet (6) Procedure 3 meetmomenten Afname schriftelijke vragenlijst: - Effecten van de interventie op de onderzoekende houding van studenten - Controlegroep: juni 2009 - Experimentele groep: T1 (sept 2008), T2 (feb 2010), T3 (juni 2011)
RESULTATEN
Deelnemers Experimentele groep (n=123 (Uitval=59%)) n Male Female LK 26 1 25 LL 22 3 19 LSO ATV 51 20 31 LSO LO 15 12 3 LSO PO 9 1 8 Controlegroep (n=130 (Uitval: 17%))
Lezen van onderzoekspublicaties Wie leest? (n=123) 100 90 80 70 60 50 40 T1 T2 T3 30 20 10 0 Kindergarten Primary Education Secundary Education
Lezen van onderzoekspublicaties Wie leest? 100 90 80 70 60 50 40 Experimental group Control group 30 20 10 0 Kindergarten Primary Education Secundary Education
Lezen van onderzoekspublicaties Frequentie van lezen (n=96) 100 90 80 70 60 50 40 T1 T2 T3 30 20 10 0 1/week 1/month <1/month Each day
Lezen van onderzoekspublicaties Frequentie van lezen 100 90 80 70 60 50 40 Experimental group Control group 30 20 10 0 1/week 1/month <1/month Each day
Lezen van onderzoekspublicaties Waar vinden? (n=96) 100 90 80 70 60 50 40 T1 T2 T3 30 20 10 0 Boek Krant Tijdschrift Internet
Lezen van onderzoekspublicaties Waar vinden? 100 90 80 70 60 50 40 Experimental group Control group 30 20 10 0 Book Paper Magazine Internet
Lezen van onderzoekspublicaties Waarom lezen? (n=96) 100 90 80 70 60 50 40 T1 T2 T3 30 20 10 0 Interesse Graag lezen Bijleren Nuttig Titels Toevallig
Lezen van onderzoekspublicaties Waarom lezen? 100 90 80 70 60 50 40 Experimental group Control group 30 20 10 0 Interest Like to read Learn Useful Titels By accidant
Ervaring met onderzoek Ervaring met het doen van onderzoek? (n=123) 100 90 80 70 60 50 40 T1 T2 T3 30 20 10 0 GroupT Secundary Education Spare time Other
Ervaring met onderzoek Ervaring met het doen van onderzoek? 100 90 80 70 60 50 40 Experimental group Control group 30 20 10 0 GroupT Secundary Education Spare time Other
Mening over onderwijs(onderzoek) 100 90 80 70 60 50 40 30 T1/agree T2/agree T3/agree 20 10 0 Knowing new developments New by research publications Where to find? Critical reading Keep improving Improve through reading Conducting research Conducting research to improve
Mening over onderwijs(onderzoek) 100 90 80 70 60 50 40 Experimental group/agree Control group/agree 30 20 10 0 Knowing new developments New by research publications Where to find? Critical reading Keep improving Improve through reading Conducting research Conducting research to improve
Discussie (1) Lezen van onderzoekspublicaties Frequentie?: - T1 = T3 - experimentele groep > controlegroep interventie? Waar?: - tijdschrift, krant en internet (experimentele groep = controlegroep) - internet: T3>T1 - geen wetenschappelijke bronnen Waarom?: - persoonlijke interesse, plezier, en omdat ze willen leren: T3>T1, maar experimentele groep=controlegroep
Discussie (2) Onderzoekservaring Ervaring? - T3 > T1 - Experimentele groep > controlegroep Mening over (onderwijs)onderzoek Positieve houding (T1=T3) Zelf kleinschalig onderzoek uitvoeren over het eigen onderwijs om zichzelf te verbeteren (T3 > T1, experimentele groep > controlegroep)
Zelf aan de slag? http://projects.groept.be/~oio/
Sylvia Mommaerts GROEP T Leuven Education College Tiensevest 60 3000 Leuven 003216/30.11.90 sylvia.mommaerts@groept.be