JAARVERSLAG COMMISSIE BEZWAARSCHRIFTEN 2016/2017 Gemeente Losser 14 mei 2018
Inhoudsopgave Voorwoord 2 1. Inleiding 3 2. Samenstelling en taakverdeling 4 3. Vergaderingen 5 4. Aantallen bezwaarschriften en adviezen per kamer 6 /7 5. Opmerkingen ten aanzien van de adviezen 8 6. Beslissingen van de bestuursorganen 8 7. Constateringen 8 8. Beroep 8 9. Conclusies 9 1
Voorwoord Hierbij bieden wij u het jaarverslag van de Commissie Bezwaarschriften van de gemeente Losser aan. In dit verslag wordt een beeld geschetst van de activiteiten en de werkwijze van de Commissie Bezwaarschriften over de jaren 2016 en 2017. Met dit jaarverslag wil de commissie het college informeren en verantwoording afleggen over de door haar uitgevoerde taken en werkzaamheden en de bestuursorganen - waar nodig en mogelijk te adviseren de besluitvormingsprocessen zowel inhoudelijk als procedureel te verbeteren. De commissie doet dit vanuit de wettelijk opgedragen taakopvatting dat in de bezwaarschriftenprocedure niet alleen de rechtmatigheid aan de orde behoort te komen, maar dat er ook een volledige heroverweging in beginsel op grondslag van het bezwaar dient plaats te vinden. Algemeen voorzitter en voorzitter van de kamer Ruimtelijke en overige zaken, Mr. W.D. Piek (Enschede) De voorzitter van de kamer Sociale Zekerheid, Mr. M.C. Arnoldus (Bathmen) 2
1. Inleiding Sinds de inwerkingtreding van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) in 1994 kent Nederland een verplichte procedure voor bezwaarschriften die gericht zijn tegen besluiten van de overheid. Deze regeling bepaalt dat iemand die het niet eens is met een besluit van een bestuursorgaan (de gemeenteraad, het college van burgemeester en wethouders of de burgemeester) in de meeste gevallen eerst bij dat bestuursorgaan bezwaar moet maken, voordat hij in beroep kan gaan bij de rechter. De bezwaarschriftenprocedure biedt de mogelijkheid om een besluit in al zijn aspecten opnieuw te bezien en te heroverwegen. Het horen van de indiener van een bezwaarschrift en eventuele andere belanghebbenden is daarbij een belangrijk en verplicht onderdeel. In de gemeente Losser worden de bezwaarschriften ter beoordeling voorgelegd aan de Commissie Bezwaarschriften. Dit is vastgelegd in de Verordening behandeling bezwaarschriften gemeente Losser. Hieronder valt tevens de taak om bezwaarschriften gericht tegen besluiten die zijn gebaseerd op een Bibob-advies (Bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur) te behandelen. De commissie is onafhankelijk en heeft geen functionele relatie met het gemeentebestuur van Losser. Zij biedt de gelegenheid tot hoor en wederhoor in aanwezigheid van (een vertegenwoordiger van) het bestuursorgaan en brengt advies uit aan het bestuursorgaan. Het bestuursorgaan neemt vervolgens een heroverwegingsbesluit op het bezwaarschrift. Het advies van de commissie is niet bindend, maar als het bestuursorgaan afwijkt van een advies dan bestaat er wel een zware plicht om de afwijking nader te motiveren. De behandeling van alle binnengekomen bezwaarschriften vindt plaats door de secretaris van de Commissie Bezwaarschriften tezamen met de daarvoor verantwoordelijke juristen van de betreffende afdelingen. Vanaf de binnenkomst van een bezwaarschrift tot aan de uiteindelijke afwikkeling ervan is de secretaris tezamen met de jurist van de afdeling verantwoordelijk voor de voortgang en afwikkeling. Na de ontvangst van een bezwaarschrift zoekt de secretaris naar mogelijkheden om, in overleg met de bezwaarde, een probleem langs niet-juridische weg op te lossen. Voordelen hiervan zijn dat voor een gevonden oplossing meer draagvlak is, een oplossing sneller gevonden wordt en hier minder tijd en kosten mee gemoeid zijn dan wanneer de reguliere bezwaren- (en eventueel beroeps-) procedure wordt gevolgd en er meer begrip ontstaat bij de bezwaarmakers. Een beslissing op bezwaar van het college is dan niet meer nodig. 3
2 Samenstelling en taakverdeling van de commissie De werkwijze van de Commissie Bezwaarschriften van de gemeente Losser is gebaseerd op de Verordening inzake de behandeling van bezwaarschriften, vastgesteld door de gemeenteraad van Losser op 28 februari 2002 en gewijzigd per 1 oktober 2008. De commissie kent twee kamers, de Kamer Ruimtelijke en Overige Zaken en de Kamer Sociale Zekerheid. De Kamer Ruimtelijke en Overige Zaken bestaat uit de volgende leden: De heer mr. W.D. Piek, voorzitter (tevens algemeen voorzitter van de commissie); Mevrouw mr. A. Prins-de Haas, lid; De heer mr. M.C. Arnoldus, lid; De heer F.J. Logtenberg, lid; De Kamer Sociale Zekerheid is samengesteld uit de volgende leden: De heer mr. M.C. Arnoldus (voorzitter); Mevrouw B.G.F. Venterink-Westenbroek, lid; De heer F.H.B. Koel, lid; De leden van de commissie worden door het college voor een periode van vier jaar benoemd. De (her)benoeming van de leden vindt plaats in het jaar en de maand waarin tevens de (nieuwe) gemeenteraad wordt gekozen. Het ondersteunend secretariaat van de commissie (voor beide kamers) wordt sinds 1 april 2015 bemand door de heer mr. J. Boxem. De voorzitters van beide kamers vervangen elkaar onderling en ook de leden van beide kamers kunnen onderling in elkaars vervanging voorzien. 4
3. Aantal vergaderingen Commissie Bezwaarschriften De Kamer Sociale Zekerheid heeft in 2016 vijf keer vergaderd en in 2017 acht keer. De Kamer Ruimtelijke en Overige Zaken heeft in 2016 zeven keer vergaderd en in 2017 vijf keer. In de onderstaande tabellen ziet u hoe deze aantallen zich verhouden tot het aantal vergaderingen in de voorgaande vergaderjaren. Voor beide kamers geldt dat er een lichte daling te zien is ten opzichte van voorgaande jaren in het aantal hoorzittingen. Tabel aantal hoorzittingen Kamer Sociale Zekerheid 2007 11 2008 9 2009 6 2010 5 2011 3 2012 5 2013 6 2014 9 2015 9 2016 5 2017 8 Tabel aantal hoorzittingen Kamer Ruimtelijke en Overige Zaken 2007 9 2008 9 2009 11 2010 8 2011 6 2012 7 2013 7 2014 8 2015 8 2016 7 2017 5 5
4. Aantallen bezwaarschriften en adviezen per kamer In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de kwantiteit en kwaliteit van het werk van de commissie. Het gaat daarbij om het aantal ingediende bezwaarschriften, de hoeveelheid behandelde zaken en de aard van de advisering. Toelichting op de aard van de adviezen: - ongegrond: een bezwaarschrift wordt ongegrond verklaard als de aangevoerde gronden geen doel treffen en als ook geen onrechtmatigheid kan worden vastgesteld bij de totstandkoming van het besluit. Het instellen van bezwaar is ongegrond gebleken. - (deels) gegrond: het (gedeeltelijk) gegrond verklaren van een bezwaarschrift betekent dat de bezwaren doel treffen. Dat kan er toe leiden dat een bestreden besluit wordt herroepen, maar dat hoeft niet. Een bezwaarschrift kan bijvoorbeeld gedeeltelijk gegrond worden verklaard, omdat het bestreden besluit onvoldoende is gemotiveerd, de wettelijke grondslag niet is vermeld of een advies ontbreekt. In dat geval kan een besluit na verbetering of aanvulling toch in stand blijven. - niet-ontvankelijk: Als een bezwaarschrift of bezwaarde niet-ontvankelijk wordt verklaard, wordt het bezwaarschrift niet inhoudelijk behandeld. Dit kan een gevolg zijn van: het buiten de termijn indienen van het bezwaarschrift; het ontbreken van enig belang; indien de beslissing van het bestuursorgaan niet op rechtsgevolg is gericht. Tabel Kamer Sociale Zekerheid overzicht onderwerpen en wijze van afhandeling bezwaarschriften 2016/2017 Onderwerp Ongegrond Gegrond Niet-ontvankelijk / Primair besluit herzien Totaal 2016/2017 vervoersvoorziening 2 2 maat. ondersteuning 1 1 huishoudelijke hulp 2 2 3 7 pgb 1 3 4 jeugdzaken 2 2 bijstandsuitkering 5 17 6 28 bijz. bijstand 4 3 3 10 boete/verlaging 1 2 1 4 inkomenstoeslag 1 1 1 3 Totaal 14 30 17 61 Tabel Kamer Sociale Zekerheid overzicht onderwerpen en wijze van afhandeling bezwaarschriften 2014/2015 Onderwerp Ongegrond Gegrond Niet-ontvankelijk / Primair besluit herzien vervoersvoorziening 7 7 woonvoorziening 1 1 huishoudelijke hulp 2 16 18 jeugdzaken 1 2 3 bijstandsuitkering 7 2 2 14 7 32 Bijz. bijstand 6 1 6 1 14 boete/verlaging 2 2 4 Bbz (ROZ) 2 1 3 WWB/Pw inkomenstoeslag 1 1 3 2 7 Anders 1 1 Totaal 20 4 3 43 20 90 Totaal 2014/2015 6
Tabel Kamer Ruimtelijke en overige zaken overzicht onderwerpen en wijze van afhandeling bezwaarschriften 2016/2017 Onderwerp Ongegrond (gedeeltelijk) gegrond Nietontvankelijk /Primair besluit herzien Totaal 2016/2017 Omgevingsvergunning 1 3 5 9 Derdenbezwaar 2 1 11 2 16 Bestuursdwang/dwangsom 2 3 5 Verzoek handhaving 1 1 1 1 4 Planschade 2 1 3 Leerlingenvervoer 2 2 Wet openbaarheid bestuur 1 1 2 Overige (APV etc) 2 3 8 1 14 Totaal 10 2 8 31 4 55 Tabel Kamer Ruimtelijke en overige zaken overzicht onderwerpen en wijze van afhandeling bezwaarschriften 2014/2015 Onderwerp Ongegrond (gedeeltelijk) gegrond Nietontvankelijk /Primair besluit herzien Omgevingsvergunning 1 1 2 4 Derdenbezwaar 15 6 5 26 Bestuursdwang/dwangsom 1 2 3 Verzoek handhaving 7 1 1 1 10 Planschade 1 1 Leerlingenvervoer 1 1 2 Wet openbaarheid bestuur 1 1 1 3 Overige (APV etc) 1 1 2 Totaal 26 2 12 6 5 51 Totaal 2014/2015 5. Opmerkingen ten aanzien van de aantallen en de inhoud van de adviezen Na een aantal jaren waarin het aantal binnengekomen bezwaren een stijgende lijn liet zien, is het aantal ingediende bezwaren in 2016/2017 aanzienlijk gedaald ten opzichte van 2014/2015. Met name het aantal bezwaren voor de Kamer Sociale Zekerheid neemt terug. Voor de Kamer Ruimtelijke en Overige Zaken kan worden geconstateerd dat het aantal ingediende bezwaarschriften nagenoeg gelijk is gebleven met voorgaande jaren. Net als in de voorgaande jaren is het aantal ingetrokken bezwaarschriften in 2016/2017 ook weer relatief hoog (meer dan 50 %). Opvallend is dat dit ook geldt voor de kamer Ruimtelijke en overige zaken. Een ingetrokken bezwaarschrift kan meerdere redenen hebben. Het kan een gevolg zijn van nader overleg met bezwaarde. Uitleg over de beschikking leidt dan tot intrekking van het bezwaar. Het secretariaat van de commissie speelt hierin een grote rol. Indien de secretaris van de commissie op basis van de inhoud van het bezwaar concludeert dat er wellicht een andere oplossing mogelijk is dan het volgen van de formele procedure, wordt door het secretariaat van de commissie of door de behandelende afdeling contact gezocht met bezwaarde. In 2016/2017 heeft dit geleid tot 61 intrekkingen. Echter de intrekking kan ook het gevolg zijn van het feit dat bezwaarde na beoordeling van het bezwaarschrift alsnog in het gelijk wordt gesteld. Naar aanleiding van 21 ingediende bezwaarschriften zijn in die gevallen de primair genomen besluiten herzien. Hierbij merkt de commissie op dat de herziening van deze gevallen heeft geleid tot het voorkomen van het moeten volgen van de volledige bezwaarprocedure. 7
De commissie merkt daarnaast op dat het aantal intrekkingen na herziening van de primair genomen besluiten wel afneemt ten aanzien van de voorgaande jaren. De kwaliteit van met name de besluiten uit de sociale zekerheidshoek lieten in het verleden nog wel te wensen over. De commissie constateert met genoegen een aanzienlijke kwaliteitsslag in de besluitvorming in de jaren 2016/2017. Deze kwaliteitsslag is met name de reden voor het afnemen van het aantal ingediende bezwaren en herziende primaire besluiten. Met betrekking tot de inhoud van de advisering constateert de commissie dat er in 2016/2017 slechts 2 van alle ingediende bezwaarschriften geheel of gedeeltelijk gegrond zijn verklaard. Dit is een opvallend laag percentage. In het verleden lag dit veel hoger. Met het gegrond verklaren van een bezwaarschrift wordt invulling gegeven aan de functie van verlengde besluitvorming. Een gegrond bezwaarschrift hoeft er niet altijd toe te leiden dat een bestreden besluit wordt herroepen. Een bezwaarschrift kan bijvoorbeeld gedeeltelijk gegrond worden verklaard, omdat het bestreden besluit onvoldoende is gemotiveerd, de wettelijke grondslag niet is vermeld of een advies ontbreekt. In dat geval kan een besluit na verbetering of aanvulling toch in stand blijven. Ook hier merkt de commissie op dat met name de gemaakte kwaliteitsslag een plausibele reden kan zijn voor het lage aantal gegronde bezwaarschriften. 6. Beslissingen van de bestuursorganen Door de bestuursorganen is in de jaren 2016/2017 geen enkele keer afgeweken van een advies van de Commissie Bezwaarschriften. Uitgaande van de beslistermijn inclusief verdagingsmogelijkheid constateert de commissie dat in 2016/2017 nagenoeg alle beslissingen op bezwaar binnen de wettelijke termijn door het college zijn genomen. 7. Constateringen De Commissie Bezwaarschriften constateert dat de stijgende lijn bij de afdeling WIJZ met betrekking tot kwaliteitsverbetering bij het nemen van besluiten in 2016 en 2017 is doorgezet. Dit geldt ook voor de vertegenwoordiging van het college tijdens de hoorzittingen van de commissie. Voor wat betreft de afdelingen die gaan over ruimtelijke en overige zaken merkt de commissie op, dat net zoals in de afgelopen jaren, de besluitvorming van een goed niveau is. De commissie pleit dan ook voor voortzetting van de geconstateerde kwaliteit in besluitvorming en vertegenwoordiging op alle vakgebieden. 8. Beroep Op grond van artikel 8:81 Awb kan een belanghebbende beroep instellen tegen een beslissing op bezwaar bij de sector bestuursrecht van de rechtbank Overijssel. In het kader van dit jaarverslag wordt er alleen ingegaan op beroepszaken waarvan het beroep in 2016 en 2017 zijn ingediend. In 2016 en 2017 is er bij de rechtbank Overijssel in totaal 13 keer beroep ingesteld tegen een besluit van de gemeente Losser waarvan 3 voorlopige voorzieningen. Van deze zaken zijn er 4 zaken ongegrond verklaard, 5 zaken gegrond verklaard en 2 zaken ingetrokken. Tot slot is er in 4 zaken uitspraak gedaan in hoger beroep bij de Raad van State en in 1 zaak bij de Centrale Raad van Beroep. Van deze zaken zijn er 3 gegrond en 1 ongegrond verklaard. 8
9. Conclusies Tot slot geeft de commissie nog eens kort de belangrijkste conclusies weer die naar aanleiding van dit jaarverslag 2016/2017 naar voren zijn gekomen: - Het aantal ingediende bezwaarschriften op het gebied van Sociale Zekerheid is ten opzichte van het aantal in 2014 en 2015 aanzienlijk gedaald. Het aantal ingediende bezwaarschriften op het gebied van Ruimtelijke Ordening en Overige Zaken is nagenoeg gelijk gebleven. - Het aantal adviezen waarin de commissie adviseert een bezwaarschrift (gedeeltelijk) gegrond te verklaren ligt net als in de voorgaande 2 jaren erg laag. - Het aantal intrekkingen van bezwaarschriften is net als in 2014 en 2015 wederom hoog; - In voorgaande jaren werden de termijnen voor het afhandelen van de te nemen beslissingen op bezwaar door het college niet in alle gevallen gehaald. In 2014/2015 constateert de commissie dat nagenoeg alle beslissingen op bezwaar binnen de daarvoor geldende wettelijke termijn zijn genomen. Dit geldt eveneens voor de afhandeling van de bezwaren in 2016 en 2017; - Het bestuursorgaan (college en burgemeester) is geen enkele keer afgeweken van een advies van de Commissie Bezwaarschriften. - De afname van het aantal bezwaarschriften in 2016/2017, het hoge aantal intrekkingen, het lage aantal gegrond verklaringen en het volledig volgen van de adviezen van de commissie bij de beslissingen op bezwaar van het college, vindt zijn oorzaak in de kwaliteitsslag die in de laatste 3 jaren heeft plaatsgevonden in het primaire besluitvormingsproces, daarnaast de deregulerende werkwijze van het secretariaat van de commissie en de deskundigheid bij advisering van de commissie aan het college. 9