Orionis Walcheren JAARVERSLAG 2012

Transcriptie

1 Orionis Walcheren JAARVERSLAG 2012

2 Inhoudsopgave Voorwoord Pagina: 3 Inleiding Pagina: 4 Hoofdstuk 2: Ontwikkelingen Pagina: 5 / 6 Hoofdstuk 3: Statistieken Pagina: 7 / 8 / 9 Hoofdstuk 4: Beroep Pagina: 10 Hoofdstuk 5: Conclusies en aanbevelingen Pagina: 11 2

3 Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag 2012 van de bezwaarschriftencommissie van Orionis Walcheren. Deze commissie organiseert de hoorzittingen om bezwaarden in de gelegenheid te stellen hun bezwaren toe te lichten en brengt vervolgens advies uit aan het bestuursorgaan, dat het primaire besluit genomen heeft, in dit geval het bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling Orionis Walcheren. Er is gekozen voor een cijfermatig verslag. Dit is mede ingegeven door de keuze van de organisatie voor een beperkte ondersteuning van de commissie. Er wordt niet voorzien in voorbeeldcasussen. Ook om de privacy van de bezwaarmakers te kunnen waarborgen. Er zijn in bezwaarschriften bij het bestuur van Orionis Walcheren ingediend. De commissie heeft in bezwaarschriften in 24 hoorzittingen behandeld en hierover advies uitgebracht aan het bestuur. De andere bezwaarschriften zijn ambtelijk afgehandeld en niet aan de commissie voorgelegd. De commissie is verheugd dat zij kan melden dat het bestuur in (bijna) alle gevallen het advies heeft overgenomen. Inhoudelijk heeft de commissie de meeste bezwaarschriften behandeld over bijzondere bijstand, langdurigheidtoeslag en re-integratie. De commissie heeft in ongeveer 27% van de gevallen aan het bestuur geadviseerd het besluit te heroverwegen en geheel of gedeeltelijk aan te passen. Een aantal bezwaarschriften voldeed niet aan de vereisten en is niet inhoudelijk behandeld. In 69% van alle bezwaarschriften is de bezwaarde niet tegemoet gekomen in zijn of haar bezwaar. Daarnaast zijn 4 bezwaren ingetrokken. De commissie pleit in zijn algemeenheid voor een goede voorlichting van de regelgeving. Daarnaast pleit de commissie voor duidelijkheid in de motivering van het besluit omdat voor de ontvanger altijd helder moet zijn wat het besluit inhoudt waarom het bestuur op deze manier besloten heeft. Met name wanneer er sprake is van ver- en berekening van inkomsten is dit extra van belang. Vlissingen, 18 maart 2013 Wilma Antes, voorzitter 3

4 1. Inleiding De bezwaarschriftprocedure vormt een belangrijke en karakteristieke schakel in het Nederlandse stelsel van bestuursrechtelijke rechtsbescherming. In de Algemene wet bestuursrecht hierna Awb is bepaald dat ten behoeve van de beslissing op een bezwaar een adviescommissie kan worden ingesteld. Sinds 2006 hebben gemeenteraden van de gemeenten Middelburg, Vlissingen en Veere gezamenlijk besloten tot het instellen van een gemeenschappelijke regeling. Deze gemeenschappelijke regeling voert alle taken uit die de diverse gemeenten eerst zelfstandig uitvoerden. De gemeenschappelijke regeling heeft in 2007 besloten om een commissie bezwaarschriften in te stellen. De bezwaarschriftencommissie van Orionis Walcheren heeft tot taak het adviseren aan het bestuur inzake bezwaarzaken. De samenstelling van de commissie bevoegdheden en werkwijze liggen vast in de Verordening behandeling bezwaarschriften Orionis Walcheren. Als een belanghebbende bij Orionis Walcheren een bezwaarschrift indient tegen een besluit dient het betrokken bestuursorgaan, het bestuur van de regeling, dit besluit te heroverwegen. Een heroverweging houdt in dat het bestuursorgaan de toetsing niet beperkt tot de feiten en de vraag of de wet goed is toegepast, maar strekt zich ook uit over beleidsaspecten. De commissie adviseert het betreffende bestuursorgaan over de te nemen beslissing op het bezwaarschrift. De commissie bestaat uit onafhankelijke externe leden. Het bestuursorgaan is in principe vrij om het advies van de commissie niet op te volgen, maar moet dan wel motiveren waarom het advies niet is opgevolgd. De bezwaarschriftenprocedure heeft de volgende functies: 1. Integrale heroverweging van het besluit (toetsing rechtmatigheid en hertoetsing van beleidsaspecten); 2. Verbeteren van de kwaliteit van de besluitvorming (terugkoppeling via de bezwaarschriftenpraktijk kan tot bijstellingen van het beleid en besluitvormingsprocedures leiden); 3. Zeefwerking (een aanzienlijk deel van de bezwaarden gaat na de beslissing op het bezwaarschrift niet door naar de rechter); 4. Dossiervorming (als de bezwaarde beroep op de rechter instelt, draagt de bezwaarschriftenprocedure er aan bij dat het punt van geschil beter is afgebakend alsmede dat de op de zaak betrekking hebbende stukken al beschikbaar en geordend zijn). Door middel van het jaarverslag legt de commissie verantwoording af aan het bestuur van de gemeenschappelijke regeling Sociale Dienst Walcheren en daarmee aan de gemeenteraden van de deelnemende gemeenten. Tevens is het een middel in de communicatie met directie, managementteam en alle andere belangstellenden over de rol van de commissie in de juridische kwaliteitszorg van de Sociale Dienst Walcheren. Met haar signaalfunctie vraagt de commissie aandacht van bestuurders voor het verbeteren van de besluitvorming in de bestuurspraktijk. 1.2 Samenstelling commissie De vaste leden voor de bezwaarschriftencommissie zijn: Mevrouw mr. W.C. Antes, voorzitter; Mevrouw mr. A.B.Evertz, lid en waarnemend voorzitter; Mevrouw mr. M.A.J. Smits, lid; Plaatsvervangend lid zijn: Mevrouw M. Blom (tot 1 april 2013); Mevrouw mr. R. van de Weel-Van der Neut. 4

5 Ambtelijke ondersteuning van de commissie geschiedt door het secretariaat van de commissie bezwaarschriften. De commissie wordt ondersteund door mevrouw C. van der Meule. In voorkomende gevallen wordt er een vervanger geregeld. Hoofdstuk 2. Ontwikkelingen 2.1 Wet Werk en Bijstand (WWB) Vanaf 1 januari 2012 is de WWB gewijzigd. Er is voorzien in een overgangsperiode tot 1 juli 2012 voor personen die op 31 december 2011 al een beroep op de WWB. Een van de inhoudelijke wijzigingen was de zogenaamde 'Huishoudtoets'. De toets op het partnerinkomen werd vervangen door een toets op het huishoudinkomen. Een gezin, dat gezamenlijk bijstand aanvroeg had dan recht op één gezinsuitkering. Hiertoe werd het begrip gezin aangepast en gebruikt als overkoepelend begrip voor samenlevingsvormen waarbij in ieder geval meerderjarige bloed- of aanverwanten hun hoofdverblijf in dezelfde woning hebben. De Huishoudtoets is door de val van het kabinet afgeschaft. Daartoe heeft de Tweede Kamer op 26 april 2012 besloten. Dit is gebeurd met terugwerkende kracht Afstemmingsverordening In 2011 zijn de gemeentelijke projecten gestart en dit heeft geleid tot een consequentere uitvoering van de Afstemmingsverordening. Dit met gevolg dat er meer bezwaarschriften zijn binnen gekomen. 2.2 Wet investeren in jongeren(wij) Op 1 juli 2009 is de wet investeren in jongeren(wij) in werking getreden. Deze nieuwe wet moet ervoor zorgen dat alle jongeren tot 27 jaar een opleiding volgen of werken. Ook jongeren die nu niet naar school gaan en geen werk hebben. Jongeren die vanaf 1 oktober 2009 naar het jongerenloket van het UWV WERKbedrijf gaan voor werk, kunnen geen uitkering aanvragen maar krijgen een werkleeraanbod. Dat is een opleiding of werk, of een combinatie daarvan. Op basis van het werkleeraanbod, beoordeelt de gemeente of iemand recht heeft op een (aanvullende) inkomensvoorziening op grond van de WIJ. De gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van de WIJ. Deze wet voorkomt dat jongeren zonder diploma of werkervaring thuis zitten. Een goede opleiding en een goede baan helpt jongeren een financieel zelfstandige toekomst op te bouwen. Nu deze wetgeving behoort tot het domein van de Sociale Dienst Walcheren behandelt de commissie deze bezwaarschriften ook. In 2011 werd de WIJ nog uitgevoerd. Met ingang van 1 januari 2012 is deze ondergebracht onder de WWB en is de WIJ als wet opgeheven. Wet werken naar vermogen (Wwnv) en Participatiewet. Per 1 januari 2013 zou de Wet werken naar vermogen (WWNV) inwerking treden. Met de invoering van deze wet zou er sprake zijn van een regeling voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. De wet had tot doel om te komen tot een brede voorziening met zoveel mogelijk gelijke rechten, plichten en arbeidsmarktkansen voor mensen met arbeidsvermogen die nu nog gebruik maken van verschillende regelingen (Wajong, Wsw en WWB). Na de val van het kabinet os de WWNV controversieel verklaard. In het huidige regeerakkoord wordt de WWNV vervangen door een nieuwe Participatiewet, die met ingang van 1 januari 2014 moet ingaan. 5

6 2.4 Wet Gemeentelijke Schuldhulpverlening Met ingang van 1 juli 2012 start de Wet Gemeentelijke Schuldhulpverlening. Of bezwaarschriften over dit onderwerp aan deze commissie zullen worden voorgelegd, is nog onbekend. 6

7 Hoofdstuk 3. Statistieken In 2012 zijn er 375 bezwaarschriften ingediend waarvan er 290 bezwaarschriften aan de commissie zijn voorgelegd. Dit heeft uiteindelijke geleid tot de behandeling door de bezwaarschriftencommissie van 266 bezwaarschriften in 24 zittingen. Van de 266 zaken zullen 24 zaken behandeld/afgerond worden in Deze gegevens zijn verwerkt in tabel 1. Tabel 1. Aantallen 2012 Hoorzittingen 24 Behandelde bezwaarschriften Lopende zaken (naar 2013) 24 Tabel 2. De conclusie van de uitgebrachte adviezen (aantallen) De commissie heeft op basis van de gegevens die in het dossier aanwezig zijn en hetgeen op de hoorzitting door de bezwaarde en de vertegenwoordiger van het bestuur naar voren is gebracht de volgende adviezen uitgebracht. Uitgebrachte adviezen commissie 2012 Ongegrond 195 Gegrond 5 Gedeeltelijk gegrond 26 Niet-ontvankelijk 36 Ingetrokken 4 Totaal 266 Er zijn 36 bezwaarschriften niet-ontvankelijk verklaard. De oorzaak van deze nietontvankelijkheid lag voornamelijk bij het te laat indienen van het bezwaarschrift en het ontbreken van een belang bij de behandeling van het bezwaarschrift, bijvoorbeeld omdat al aan het bezwaar tegemoet is gekomen. Ook het bezwaar maken tegen een brief, dus geen besluit, leidt tot niet-ontvankelijkheid. 1 Het aantal voorgelegde zaken is niet gelijk aan het aantal behandelde bezwaarschriften. Over één zaak kan immers door verschillende belanghebbenden een bezwaarschrift ingediend worden. 7

8 5 bezwaarschriften zijn gegrond verklaard. De commissie heeft hiervan geoordeeld dat de besluiten door het bestuur in redelijkheid niet genomen hadden kunnen worden op basis van wet en regelgeving. 26 bezwaarschriften zijn gedeeltelijk gegrond verklaard. De oorzaak was meerdere malen gelegen in onvoldoende zorgvuldige voorbereiding dan wel onjuiste toepassing van de regelgeving. Van 195 bezwaarschriften heeft de commissie geconcludeerd dat het bestuur terecht een bepaald besluit genomen heeft. Door de commissie uitgebrachte adviezen in 2012 in % 13% 3% 13% 2% 69% ongegrond gegrond deelsgegrond nietontvankelijk ingetrokken Tabel 2 Tabel 3. Verdeling per gemeente De verdeling van de bezwaarschriften in percentages over de gemeenten is als volgt: 55% van de ingediende bezwaarschriften is gedaan door inwoners van de gemeente Vlissingen; (125 bezwaarschriften zijn ingediend door inwoners van de gemeente Vlissingen; 38% van de ingediende bezwaarschriften is gedaan door inwoners van de gemeente Middelburg; (102 bezwaarschriften zijn ingediend door inwoners van de gemeente Middelburg; 5% van de ingediende bezwaarschriften is gedaan door inwoners van de gemeente Veere; (11 bezwaarschriften zijn ingediend door inwoners van de gemeente Veere; 2% van de ingediende bezwaarschriften is gedaan door inwoners van buiten Walcheren. Een overzicht van de gegevens in een grafiek verwerkt 8

9 Bezwaren verdeeld naar gemeenten in % 5% 2% 38% 55% Vlissingen Middelburg Veere overig Tabel 3 Gemiddelde doorlooptijd Op 1 oktober 2009 is de Wet dwangsom en beroep bij niet-tijdig beslissen in werking getreden. De commissie volstaat hier met de vermelding dat door de wetswijziging de beslistermijnen ook zijn opgerekt. Van een overschrijding van de wettelijk toegestane termijn uitgaande van de nieuwe wetgeving is niet gebleken. De commissie heeft de indruk dat de bezwaarschriften daadwerkelijk in kortere tijd worden afgehandeld. In 2012 is één bezwaarschrift de commissie behandeld waarbij een beroep is gedaan op de wet dwangsom. Het bezwaar is door het Bestuur van Orionis ongegrond verklaard. Bezwaarmaker heeft tegen de beslissing op bezwaar beroep ingesteld bij de rechtbank. 9

10 Hoofdstuk 4: voorlopige voorziening en rechtstreeks beroep (Rechtstreeks) beroep In 2012 is geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid om de bezwaarschriftprocedure over te slaan en rechtstreeks beroep aan te tekenen bij de Rechtbank. Opmerking: voor 2012 is hier ook nog steeds sprake van. 4.2 Uitspraken in voorlopige voorziening in 2012 In 2012 zijn er 10 voorlopige voorzieningen aangevraagd. Van deze 10 voorlopige voorzieningen zijn er 7 afgewezen en 3 zijn er gegrond verklaard. Uitspraken voorlopige voorziening 36% 55% toegewezen afgewezen ingetrokken 9% Tabel 4 10

11 Hoofdstuk 5: Conclusies en aanbevelingen 5.1 Conclusies 1. De commissie constateert dat vaker een groter aantal zaken per zitting worden aangeboden om een snellere afhandeling mogelijk te maken. De commissie constateert dat de druk per zitting toeneemt en vindt dat geen goede ontwikkeling. 2. De commissie komt daarbij tot de voorzichtige conclusie dat een inzet op snelle afhandeling ten koste kan gaan van de zorgvuldigheid en de kwaliteit van de besluitvorming. Als voorbeeld ziet de commissie bijvoorbeeld de inkrimping van de hersteltermijnen en het summier motiveren. Dit is zowel vanuit de medewerker als de klant onbevredigend. 3. Het bevoegde bestuursorgaan heeft een klein aantal van alle uitgebrachte adviezen niet integraal overgenomen; 4. Een aantal bestreden besluiten voldoen niet aan de juridische basisvereisten, zoals deugdelijke én kenbare motivering. Daarnaast is door het ontbreken van een berekening in de beschikking niet altijd duidelijk waarom een besluit genomen is. Als dit niet het geval is, zal de ontvanger ook minder begrip hebben voor het besluit. 5. De commissie constateert dat er bij cliënten van Orionis Walcheren veel onbekendheid is met veranderende regelgeving. 5.2 Aanbevelingen 1. De commissie pleit voor kwaliteit aan de voorkant van het besluitvormingsproces, met name bij belastende beschikkingen, dit voorkomt bezwaren. De adviezen in de bezwaarschriftenprocedure zijn van goede kwaliteit, dezelfde kwaliteit aan de voorkant kan wellicht een redelijk aantal bezwaren voorkomen. 2. Door de druk op de hoorzittingen en het vertrek van een commissielid (de plaatsvervangend voorzitter was al in een veel eerder stadium overleden) verzoeken de leden de commissie weer op sterkte te brengen, te weten 3 leden en 3 plaatsvervangend leden. 3. De commissie beveelt aan om de veranderende wetgeving en beleidsregels op een heel duidelijke en actieve manier te communiceren richting de cliënten van Orionis Walcheren. 11