2018-377 Gemeenteraad Onderwerp Beleidskader Jeugd 2018-2022 Datum 6 november 2018 Raadsvoorstel Afdeling Strategie Maatschappelijke Ontwikkeling Portefeuillehouder J. Kuiper Onderwerp Vaststelling Beleidskader Jeugd 2018-2022 Gevraagd besluit 1. Het beleidskader Jeugd 2018-2022 vast te stellen met de uitgangspunten: a. De focus wordt gelegd op het opvoeden en opgroeien van de jeugdigen. Dit vanuit de pijlers pedagogische infrastructuur en jeugdhulp. b. Inzet vanuit de pedagogische infrastructuur wordt: het verder versterken van eigen/ informele netwerken van inwoners en de opvoedondersteuning van het formele netwerk te richten op wat mensen (op wijkniveau) nodig hebben, op wat zij samen en met anderen in hun omgeving kunnen. c. Jeugdhulp blijft gericht op de verdere ontschotting van professionele hulp, het effectiever inzetten (van zwaar naar lichtere vormen van hulp) en integraal aanpakken van multiproblematiek (gezinsgericht). d. de doelgroep voor het Onderwijsachterstandenbeleid wordt verbreed van taalachterstand naar achterstand in de breedte. Inleiding Sinds 1 januari 2015 is de nieuwe Jeugdwet van kracht. Voorafgaand hieraan is het Beleidsplan 2014-2018 Zorg voor jeugd Lekstroom door de gemeenteraden van Nieuwegein Houten, Lopik, IJsselstein en Vianen vastgesteld. In dit beleidsplan lag een scherpe focus op de decentralisatie en de transitie van de jeugdzorg naar de gemeente(n). Naast dit beleidsplan heeft Nieuwegein inhoudelijk een integrale transformatieagenda en bijbehorende transformatieprogramma s voor het sociaal domein. De gemeenteraad heeft het college gevraagd het beleidskader Jeugd te actualiseren. Het beleidskader bepaalt voor de komende jaren de richting van de ingezette transformatie. Gewenst effect Bijdragen en zorgen dat jeugdigen opgroeien tot zelfredzame volwassenen. Als dat nodig is, worden zij ondersteund in de omgeving van hun alledaagse leven.
Bladnummer 2/5 Argumenten 1.1 Met dit beleidskader staan de transformatie (verander) opgaven voor jeugd in twee pijlers centraal. In de inclusieve samenleving welke wij in Nieuwegein voor ogen hebben zijn opvoeders en opgroeiende jeugdigen een belangrijk fundament. Het fundament rust de komende jaren op twee pijlers waarin de transformatie (verander) opgaven voor jeugd centraal staan. Pedagogische infrastructuur: het verder versterken van eigen/ informele netwerken van inwoners, om de eigen (burger)kracht van mensen te benutten. Maar ook door de opvoedondersteuning van het formele netwerk te richten op wat mensen (op wijkniveau) nodig hebben, op wat zij samen en met anderen in hun omgeving kunnen. Jeugdhulp: gericht op de verdere ontschotting van professionele hulp, het effectiever inzetten (van zwaar naar lichtere vormen van hulp) en integraal aanpakken van multiproblematiek (gezinsgericht). De toeleiding naar deze pijlers (de brede toegang) vraagt een zorgvuldige afweging waarbij specialistische kennis laagdrempelig, en zo snel als noodzakelijk wordt geacht, kan worden ingezet. 1.2 Met het beleidskader ligt de focus op het opvoeden en opgroeien van de jeugdigen We versterken de pedagogische basisinfrastructuur door ons te richten op medeopvoeders, opvoedingsondersteuning en pedagogische preventie. Jeugdigen en ouders worden gestimuleerd om zelf en met elkaar oplossingen te vinden. Inzet is gericht op deelname aan- en/of (indien mogelijk) herstel naar- het gewone leven van de jeugdige. 1.3 De doelen in het beleidskader bepalen de gewenste beweging voor de komende periode. In het beleidskader jeugd staan voor de pijlers pedagogische basisinfrastructuur, jeugdhulp en de toeleiding doelen opgenomen. Deze beschrijven de beweging die we willen maken met onze inzet en activiteiten. Ze geven sturing op onze prioriteit van inzet van capaciteit en besteding van beschikbare middelen. De doelen worden gemonitord op basis van beschikbare cijfers in Nieuwegein. Daarnaast zoeken wij andere vormen zoals storytelling om het effect van het beleidskader te vertalen naar concrete ervaring van onze inwoners. Door de ervaringen van een aantal inwoners nu en in de toekomst uit te schrijven ontstaat er een beeld wat het beleidskader bij inwoners teweeg brengt. 1.4 Met dit beleidskader wordt de doelgroep voor het Onderwijsachterstandenbeleid verbreed van táálachterstand naar achterstand in de breedte. Vanuit het OAB (onderwijsachterstandenbeleid van het rijk) ontvangen wij vanat het rijk meer geoormerkte middelen per 2019. Voor 2019 stelt het rijk 1.493.000 (in 2018 was dit 742.000). Met deze middelen willen we passend in de voorwaarden die de rijk ons stelt- de doelgroep voor vroegtijdse educatie verbreden van táálachterstand naar achterstand in de breedte. Dit
Bladnummer 3/5 betreft kinderen die geen beperking hebben in de aanleg, hun achterstand komt door de omgeving waarin ze opgroeien. Door de doelen voor OAB in het beleidskader op te nemen, wordt een link gemaakt tussen het jeugdbeleid en de inzet van Rijksmiddelen voor het OAB. 1.5 Het beleidskader kent een duidelijke samenhang met de transformatieagenda Sociaal domein Het beleidskader Jeugd markeert de noodzaak tot verdere integratie van het jeugdbeleid en de uitvoering ervan in de transformatieagenda en in de transformatieprogramma s. In de eerste plaats omdat jeugdigen niet altijd jeugdigen blijven maar volwassen worden. Die overgangen verdienen een integrale aanpak vanuit diverse transformatieprogramma s. In de tweede plaats omdat jeugdigen gedurende de eerste fasen van de levensloop deel uitmaken van vele sociale verbanden (gezin, school, buurt) die in verschillende maar belangrijke mate beperkingen en kansen voor hen scheppen in latere fasen, die hen uitdagen of juist niet. Ook dat vraagt om verdere integratie van jeugdbeleid in de verschillende transformatieprogramma s. 1.6 De adviesraad sociaal domein (ASD) kan zich vinden in dit beleidskader De adviesraad sociaal domein heeft zijn advies gegeven op het beleidskader (bijlage 2). OP basis van dit advies is het beleidskader op enkele punten aangescherpt. In de reactie van het college van B&W op het advies (bijlage 3) staat dit benoemd. Kanttekeningen 1.1 Het Nieuwegeinse beleidskader wordt grotendeels in (boven) regionale samenhang uitgevoerd. In de regio Lekstroom werkt de Gemeente Nieuwegein met de gemeenten Houten, Lopik, IJsselstein en Vijfheerenlanden samen in het Sociaal Domein vanuit het motto Lokaal waar mogelijk, regionaal waar nodig. De inkoop en administratieve verwerking van jeugdhulp gebeurt regionaal o.a. via de Regionale Backoffice Lekstroom (RBL). Regionaal worden ook afspraken gemaakt in het kader van Passend Onderwijs via het zogenaamde Op Overeenstemmingsgerichte Overleg (OOGO) om instemming te krijgen op elkaars plannen. Bovenregionaal werken we samen met de andere Utrechtse regio s m.b.t. de inkoop van gecertificeerde instellingen, essentiële functies (verblijf) en crisisopvang. Ook werken we bovenregionaal samen aan de bestrijding van voortijdig schoolverlaten via bovengenoemde vijf actielijnen en het verbeteren van de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Het Nieuwegeinse beleidskader Jeugd bepaalt onze inzet in de regio, regionaal kan anders worden besloten wat consequenties kan hebben in de uitvoering van ons beleid. 1.2 Voor de uitvoering van het beleidskader is een goede samenwerking met onze partners noodzakelijk. De uitvoering van dit beleidsplan kan alleen slagen als het Nieuwegeinse beleid in de samenwerking met Geynwijs en onze partners een plek krijgt.
Bladnummer 4/5 Zo wordt via de regionale samenwerkingsverbanden de inzet en afstemming in (jeugd)hulp en onderwijszorgarrangementen bepaalt. Naast deze regionale samenwerking zijn onze uitvoerende partners in Nieuwegein van essentieel belang. Om het belang van een goede samenwerking te benadrukken is in oktober 2018 een werkconferentie voor onze Nieuwegeinse partners georganiseerd (o.a. Geynwijs, scholen, kinder- en peuteropvang, GGD, vrijetijdssector, Nieuwegeinse jeugdhulpaanbieders, welzijnswerk) wat positief werd ontvangen gezien het aantal deelnemers. De inbreng op deze werkconferentie sluit goed aan op de uitgangspunten van het beleidskader. Ook het onderwijs gaat graag met de gemeente in gesprek over het beleidskader via het OOGO. Bij wet dient een beleidsplan Jeugd met het onderwijs geagendeerd te worden in het 'op afstemmingsgericht overleg' (OOGO). In de regio Lekstroom wordt nu een vast te stellen procedure voor een dergelijk OOGO opgesteld, waardoor het niet mogelijk was op formele wijze OOGO te voeren over het voorliggende beleidskader Jeugd. Wel zijn onderwerpen uit dit beleidskader regelmatig besproken met onze onderwijspartners en waren zij genodigd voor de werkconferentie Jeugd. Het beleidskader zelf is bestuurlijk doorgenomen in een informeel overleg met de directeur/bestuurder van de samenwerkingsverbanden wat als constructief is ervaren. Het OOGO over het beleidskader zal in 2019 plaatsvinden. Financiële aspecten Dit beleidskader beschrijft de inzet voor jeugdigen en de transformatie binnen de jeugdhulp, met als uitgangspunt dat de uitvoering past binnen de beschikbare middelen van het sociaal domein die jaarlijks wordt vastgesteld in de programmabegroting. De transformatieagenda Sociaal Domein geeft hier mede invulling aan. Het voorspellen van financiële effecten van dit beleidskader vraagt een meerjarige registratie van jeugdhulp. Voor Nieuwegein kunnen wij nu gebruik maken van 3 ervaringsjaren op dit voor de gemeenten- nieuwe terrein. Budgettair hebben we te maken met financiële schommelingen, waarin in 2017 de uitgaven voor jeugdhulp flink gestegen zijn t.o.v. 2016. Deze trend is landelijk waargenomen. Het CBS voorspelt dat landelijk de stijging van kosten in jeugdhulp blijft toenemen. Daar Nieuwegein in 2016 (positief) afweek van de landelijke trend, is het te vroeg om voor Nieuwegein uit te gaan van de landelijke trend. Wel vraagt de monitoring van cijfers aandacht zodat het prognosticeren een groeiende mate van betrouwbaarheid oplevert. In Denemarken waar de decentralisaties soortgelijk zijn doorgevoerd per 2007 (maar zonder landelijke taakstelling) heeft het bijna 10 jaar geduurd voordat er een positief financieel effect optrad. Communicatie aspecten Het beleidskader wordt verstuurd naar de genodigden van de werkconferentie Beleidskader Jeugd. Daarnaast wordt met een persbericht aandacht geschonken aan de vaststelling van dit beleidskader. Uitvoering
Bladnummer 5/5 Het beleidskader jeugd vormt de leidraad om het jeugdbeleid in de komende jaren door te ontwikkelen. Het geeft richting aan de ingezette transformatie van de jeugdhulp binnen de transformatieagenda om deze integraal en in samenhang met de andere leefgebieden vorm te geven en te verankeren. In de transformatieagenda sociaal domein die in het voorjaar van 2019 ter vaststelling voor ligt bij de gemeenteraad wordt de uitvoering van het beleidskader uitgeschreven binnen de transformatieprogramma s. Daarnaast krijgt het beleidskader in onze reguliere activiteiten zoals de Educatie agenda en het onderwijsachterstanden/ VVE beleid. In de P&C documenten van de gemeenteraad wordt dit verantwoord. Bijlagen 1. Beleidskader Jeugd 2018-2022 2. Rapport Preventie Nieuwegein, 2018 3. Rapport Onderzoek Jeugd-GGZ in Nieuwegein, 2017 4. Advies van de adviesraad sociaal domein (ASD) 5. Reactie van college van B&W op advies ASD burgemeester en wethouders, P.J.M. Liebregts secretaris F.T.J.M. Backhuijs burgemeester