Dia 1. Rupsen horen poepen. Natuurbeleving in de opvang bij kinderen van 0-12 jaar

Vergelijkbare documenten
Ook$met$kinderen$van$0$/$4$jaar$de$natuur$in!

4-7 jaar Scharrelavontuur. 4-7 jaar Scharrelavontuur. Sterke geuren. Aardegeuren. Pluk een blaadje van een plantje.

3 hectare groot veenweide gebied, Amsterdam Westerpark st. Hart voor de Natuur

Wat weet jij over biologisch en over de bodem?

Materiaal Groen. Deel 2: Groen in de stad

Het adres van Vakantieopvang Holy is: Baarnhoeve 4 in Vlaardingen.

Themawandeling Herfst

Oude bomen. Opdracht 1 - Bijzondere bomen. Opdracht 2 De leeftijd van een boom meten. Benodigdheden

Werkblad: Vind me dan

Zomervakantie Beste ouder(s) en kinderen,

Deze zomervakantie is het thema Vakantieopvang Holy op tour

Groep: Schrijf achter elk dier waar je denkt dat het woont. a) De mensen in het clipje laten aan andere mensen zien dat het hun huis en tuin is.

MOS duurzame scholen straffe scholen GoodPlanet Belgium I I I

TRAININGEN NATUUR IS EEN FEEST NAJAAR 2015/ VOORJAAR 2016

Ons pedagogisch handelen kinderdagverblijf t Grut

2. Maak met de 4 buizen een vierkant op de grond. Dit is het zoekraam.

Thema nieuwsbrief Karel in de lente April 2015

Knokken voor natuurbeleving. Door Monique Dongelmans 20 september 2013

TRAININGEN NATUUR IS EEN FEEST NAJAAR 2015/ VOORJAAR

*Tijdens dit thema leren de kinderen verschillende plaatsen te benoemen bijv. op de kast, in het bedje, onder de tafel enz.

Ons pedagogisch handelen buitenschoolse opvang Kameleon Limoslaan

Ons pedagogisch handelen buitenschoolse opvang Kompas

Ons pedagogisch handelen buitenschoolse opvang Kloek

Doe locaties 50-dingenlijst

Pedagogisch beleidsplan

0-4 jaar dagopvang en peuterspeelzaal. Zo vertrouwd en zo veel te beleven!

groene pedagogiek daar gaan we op 21 mei op het Kinderopvangfestival eens goed voor zitten copyright

Activiteitenplanning 2014 (Het jaar van de groene kinderopvang)

PEUTER EXTRA PROJECT 2016 KDV WERELDPLEK

ACTIVITEIT. Tuinkers in een eierdop

Visie op natuurbeleving in de kinderopvang

Een duurzame ontwikkeling sluit aan op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties in gevaar te brengen 1.

DASSENWERK. werkbladen opdrachten Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen. Locatie De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen

Egel informatiemap. De egel die in Nederland leeft is de West-Europese egel. Zijn wetenschappelijke naam is Erinaceus Europeus.

LESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van

Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet

Beste ouders van Sinnerakkers,

Pedagogische werkwijze KDV De Torenmolen, versie november 2015 Selma Schalkwijk, locatiemanager

Een midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015

Nieuwsbrief KinderCampus Noord

Doe- pad Watertorenweg

pedagogische werkwijze op locatie KDV Baloe Wormer, Dorpsstraat 187,1531 HD Wormer november 2015 Locatie: KDV Baloe Wormer

Raadsel 1: Wat is het verschil tussen de westkant en de oostkant van de Grote Vlasroot?

PROTOCOL BUITENSPELEN

Flexibel NATUUR BEWEGEN INFORMATIEBOEKJE. inderhaven KINDEROPVANG 0-12 JAAR

14 Speuren naar dieren Handleiding voor begeleiders 01

Speel- & Leerbrief APRIL Marja Baeten. Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar NATUURLIJK SPELEN APRIL 2015.

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

Introductieles. Tim eet op Texel. Brief - groepstekening - reactiespel

Thema: De buitenwereld ontdekken en beleven

Inhoudsopgave. Natuurmonumenten Nieuwkoopse Plassen Schoolreisjes en excursies. Programma voor groep Programma voor groep

Ons pedagogisch handelen buitenschoolse opvang De Zevensprong, Weezenhof 30

4 Vind me dan. Achtergrondinfo Planten en dieren hebben allerlei manieren om niet op te vallen. Deze kunnen onderverdeeld worden in:

Ons pedagogisch handelen Peutergroep De Verrekijker

Aanbod NME voorjaar 2014

Kinderopvang De Palmboom Professionele kinderopvang in je eigen buurt! Programma

Onderzoek op de Boerderij 2010 Buitenopdrachten

LESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van

inhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten

4-14 JAAR BUITENSCHOOLSE OPVANG KOM BIJ ONS KIJKEN!

Het onderzoek van de burgemeester 5/6

Programma meivakantie 2019 BSO Bruinisse

METHODEN EN THEMA S (1/6)

De Kinderkeet. Kinderdagverblijf op het AMC-terrein

Voorjaarsvakantie 2019 thema NIEUWSGIERIG

Workshop Betrekken van oudercommissie & ouders. Roelie van der Poel

Competentie: Leergebied: Zuid Nederland. Constructies

Zomervakantie week 1 - BSO De Rietpluim

Thema s: Nieuwsgierig naar voedsel Voedsel bereiden Buiten koken op school / kamp Voedsel verbouwen Voedsel kopen Voedsel beleid

Grond onder je voeten

NATUUR- EN MILIEU EDUCATIE ZWIJNDRECHTSE WAARD

Superboom. Kinderen onderzoeken op basis van een detail op een afbeelding hoe de volledige

onderzoek werkblad naam: Biodiversiteit les & In de klas Buiten - zoekkaart Bodemdiertjes of site dierenzoeker.nl of de app dierenzoeker

Zomervakantie programma Buitenschoolse Opvang Koppel 2016

Ons pedagogisch handelen kinderdagverblijf Spoenk

ACTIVITEITEN JAARPLAN 2015 KINDERDAGVERBLIJF WERELDPLEK

Ons pedagogisch handelen kinderdagverblijf De Lanteerne & peutergroep Bloem

Kooi. Lesaanbod

Natuuractiviteiten voor Basisscholen 2013 / 2014

Samenvatting pedagogisch beleidsplan Trias Kinderopvang, waar kinderen zich thuis voelen

Activiteitenaanbod BSO Zazou

1. Als vroege vogels

Pedagogisch werkplan BSO De Toermalijin het Rooster

Wist je dat?... Overwintering van vlinders. Vragen. De vlinder. De levenscyclus..

Pedagogische werkwijze KDV De Hoek, versie juli 2015 Esther Peijnenburg, locatiemanager

2. De omgeving. Tip: Speelse geheugentraining. Introductie. Wat is de natuur. Het weer

Lessuggesties voor groep 3 & 4

Ons pedagogisch handelen peutergroep Kleuterland

PEUTER EXTRA PROJECT 2014 KDV WERELDPLEK

Nieuwsbrief doelgroep: kinderen

Voeding. Gezonde kinderen presteren ook op latere leeftijd beter. Gezonde kinderopvang, 2017 GGD GRONINGEN NOVEMBER 2018

WERKBLAD OPDRACHTEN. Locatie: De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen

Ontdekkingstocht duin, bos en strand

Winkelen in het bos?

Werkbezoek kinderopvang

Verkiezingsprogramma. in eenvoudige taal

Inleiding Doelgroep Relatieschema Opzet van de lescyclus Opbouw van de lescyclus Doelstellingen...

Activiteiten bij De Helderse Vallei - mei 2018

Samen op ontdekkingsreis

NME-leerroute Kabouters in het Westerpark

Transcriptie:

Dia 1 Rupsen horen poepen Natuurbeleving in de opvang bij kinderen van 0-12 jaar

Dia 2 Welkom! Wie ben ik? Wie ben jij? Waarom ben je hier? Wat heb jij nou met groen? Heb je een kinderherinnering in de natuur?

Dia 3 Wat is natuurbeleving voor jou? En wat voor mij?

Dia 4 Natuurbeleving Natuurbeleving is niets meer dan het ervaren van de natuur met gebruikmaking van je zintuigen Natuuractiviteiten stimuleren groepsprocessen en sociale vaardigheden Natuur daagt uit tot ontdekken, het kind blijft nieuwsgierig en ziet dat er altijd iets gebeurt (seizoensverandering bijv.) Het draagt bij aan respect voor alles wat groeit, bloeit, ademt, leeft

Dia 5 Daycenter in Noorwegen (eeuwenoude traditie om kinderen tot 3 jaar buiten te laten slapen in de thuissituatie en in de kinderopvang)

Dia 6 Childcare center in Amerika

Dia 7 Forest school in Engeland

Dia 8 Adventure playground The Land in Wales

Dia 9 Natuur BSO in Nederland

Dia 10 Natuur kinderopvang in Nederland

Dia 11 Natuur is overal; in de plantsoentjes in de buurt, in de bloembakken op het schoolplein, in je zaaipotje van de moestuinzaadjes van AH, in je plant op de vensterbank, in het park, bos of weiland. Je kunt direct ermee beginnen: Hup naar buiten! Kan al zonder kennis (je groeit mee met het proces) Je kunt al starten zonder kosten te maken Een groene omgeving is niet alleen gezond voor de kinderen maar draagt ook bij aan een gezonde werkomgeving Van de ruim 11.000 kinderopvanglocaties zijn er niet meer dan 250 groene locaties (<2,5%) Alleen maar voordelen?

Dia 12 Hoe begin je? Bedenk vooraf waarom je wilt vergroenen? Wat zijn je beweegredenen? Wil je je onderscheiden? Verlangen ouders dat van je? De concurrent? Wil je andere kwaliteit bieden dan nu? Waar sta je nu? Aan het beginpunt of al een beetje groen? Hoe ziet het pedagogisch beleid er nu uit? Afhankelijk hiervan bepaal je de eerste stappen. Wat doen jullie al wel en juist niet? Wat weet ik al? En mijn team? En waar zou je willen beginnen? Is er een positieve houding van pedagogisch medewerkers rondom dit onderwerp? Wie heb je om je heen die je kunt gebruiken? En nog belangrijker; wie wordt de kartrekker uit het team? Wat is je doelstelling; een volledige natuur- of groene opvang of een stuk natuurbeleving inbrengen in je pedagogisch beleid? Wat wil je meenemen in je veranderingen? Buiten of ook binnen? Ook gezonde voeding? Duurzaamheid? Aandacht voor het milieu? Dieren? Planten? Moestuin? Risicovol spel?

Dia 13 Naar een groen beleid Betrek je team, oudercommissie, ouders, buurt en oudere kinderen (bij een bso) erbij Zorg dat je team achter het besluit staat en ga daarna met ouders aan de slag (teamavond(en), informatie avond, OC vergadering etc.) Organiseer scholing of huur een externe (groene expert) in die iets kan vertellen aan team of ouders Indien mogelijk bezoek een groene kinderopvangorganisatie met je team Maak stappen die passen bij waar je staat en waar je naar toe wilt Denk ook aan andere beleidsstukken; opleidingsplan, veiligheid- en gezondheidsbeleid, personeelsbeleid, bepaalde protocollen die de organisatie kent

Dia 14 Naar een groen beleid Groene kinderopvang is alle kinderopvang die zich in haar activiteiten mede laat leiden door de mogelijkheden van de natuur Ieder inspanning om invulling te geven aan een meer groen beleid is positief. Verwoord een visie waar jullie je in kunnen vinden (waarom vinden wij buitenspelen belangrijk, waarom vinden wij natuurbeleving belangrijk) en hoe je dit gaat doen (wij gaan dit doen door ) Bekijk de inhoud van de 4 pedagogische basisdoelen die staan beschreven in jullie pedagogisch beleid en hoe betrek je daar de groene visie bij.

Dia 15 Wat kan morgen al? Ieder dag naar buiten Buiten eten, buiten knutselen Thema s bedenken bij groen Iets zaaien (in een kweekbakje of nog simpeler in bekertjes op de vensterbank of in een doorzichtig mapje op het raam geplakt) Hang nestkastjes op en kleine insectenhotelletjes Zet planten neer, binnen en buiten Ander materiaal in de zandbak zoals buizen, trechters, stenen, potten, pannen, serviesje etc Een dier? Denk eens aan een wandelende tak of een slak, of maak een tijdelijk wormenhotel, of kikkerdrilbak Ga op struintocht en verzamel schatten die je tentoonstelt; mooie steen, tak, leeg slakkenhuis, een afgevallen bloem of blad Ga bouwen of knutselen met natuurlijke materialen Laat kinderen vrij spelen met zand en water (ook bij niet warm weer) Haal natuurlijke materialen naar binnen (stenen, takken, dennenappels)

Dia 16 Natuur in huis halen

Dia 17 Maak een lijstje met een groen netwerk: Website boerderij educatie (zuivelboerderij, boomgaard, geitenboerderij, schapenhouder, kippenboer) Groen Cement Zorgboerderijen en boerderijen Loeren bij de boeren en kom in de kas Slootjes, vijver Molens Natuurcentra/bezoekerscentra Bijenhouder/bijenoase Boerderijwinkel (Natuur)speeltuin, park, bos Boswachter Iemand met dieren, kinderboerderij, diereneducatie.nl Groene kinderopvang waar je mag kijken Blote voetenpad Opa/oma/papa/mama die iets kan vertellen laten zien Aansluiting vinden op Facebook, Twitter, Instagram met alles wat groen is Groen netwerk (in je omgeving) Pinterest voor groene activiteiten Meedoen met landelijke activiteiten (opschoondagen, modderweek, boomfeestdag, vogeltelling, bijentelling, Buitenspeeldag, Paddentrek, Dag van de Groene Kinderopvang ) Jantje Beton, Natuur is een feest, Springzaad, IVN, OERRR, Scharrelkids, Veldwerk Nederland, Natuursprong, Groen Gelinkt

Dia 18 Wanneer ben je helemaal groen? Als je iedere dag, ongeacht het weer, met alle kinderen minimaal 1 uur buiten bent (en dat is al weinig) Als je regelmatig buiten eet Als je de mogelijkheid hebt om buiten te slapen voor baby s en peuters Als je groene visie volledig is verankerd in al het beleid, je thema s, het spelmateriaal, de boekjes, de activiteiten Als je in je buitenruimte kunt ontdekken, klimmen, er verschillende ondergronden zijn, je er kunt verstoppen, er zand, aarde en water is, er natuurlijke materialen voorhanden zijn om mee te spelen, als je ruimte biedt aan dieren zoals vogels, insecten, kleine zoogdieren Als je bijna ieder seizoen kunt zaaien en oogsten in een moestuin, moestuinbak, kweekbak of kweekpotje Als je regelmatig samenwerking hebt met je groene netwerk Als je een groene kartrekker hebt (groene/natuurcoach, groen metselaar) Als je binnen ziet dat je een groene visie hebt door planten, ontdekhoeken met gevonden schatten uit de natuur, de loeppotjes en verrekijkers onderdeel zijn van je materiaal, er natuurlijke materialen liggen, natuur informatieboeken, knutselwerkjes hangen van restmateriaal etc. Als je aandacht hebt voor duurzaamheid en milieu Als je aandacht hebt voor gezonde voeding (en je eigen oogst eet) Als je een groen vervoersmiddel hebt zoals een Stint, een bakfiets, bolderwagen Als je geen activiteiten doet die schadelijk zijn voor mens en natuur Als de kinderen en medewerkers laarzen aan moeten en de kruipers buitenoveralls

Dia 19 Vragen?

Dia 20 Bronvermelding De inhoud van deze workshop komt oa uit de boeken van: Rupsen horen poepen van Jeanette Boogmans Stap voor stap van Groen Cement Horen en zien, ruiken, voelen, proeven van Annet Weterings