RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN Het onderzoeksprogramma 2017 gemeente Kampen bestaat uit peilingen onder het burgerpanel van de gemeente Kampen, een aantal benchmarks/monitors en onderzoeken uitgevoerd in het kader van art. 213a gemeentewet (doelmatigheid- en doeltreffendheidonderzoeken). Burgeronderzoeken Burgeronderzoeken worden uitgevoerd om meningen en ideeën van burgers in kaart te brengen. Het doel is om te weten te komen of de gemeentelijke plannen, beleidsverandering, project of actie voldoende draagvlak heeft. Burgeronderzoeken worden uitgevoerd met gebruikmaking van het Burgerpanel van de gemeente Kampen. Het Burgerpanel van de gemeente telt op dit moment ruim 1400 leden. Benchmarking Benchmarking is één van de instrumenten die kunnen worden ingezet om prestaties te vergelijken. Benchmarking is een goed instrument om te werken aan verbetering van de kwaliteit van de gemeentelijke dienstverlening. Doordat gemeenten gezamenlijk hun prestaties meten en vergelijken, leggen zij verantwoording af en creëren zij verbetermogelijkheden. De betekenis van prestatievergelijking voor het openbaar bestuur moet worden gezien in de context van een vitale democratie. Een vitale democratie is gebaat bij goede checks and balances, heldere verantwoordelijkheden en (prikkels tot) openbaarheid en innovatie. Een vitale democratie is vooral gebaat bij betrokken burgers en bedrijven en kan niet zonder een overheid die haar burgers actief betrekt bij de resultaten van haar beleid. Monitoren Monitoring is het systematisch en periodiek volgen en presenteren van beleidsrelevant geachte ontwikkelingen. De belangrijkste functies van monitors: Signaleren: de overheid wil weten wat er in de beleidsomgeving gebeurt. Sturen en verantwoorden: beheersen van het beleidsproces en hulpmiddel voor de verantwoording van de bestede middelen; effectmeting. Leren: inzichten vergaren in beleidsontwikkelingen. Communiceren: in gang zetten van discussie over het beleid. Doelmatigheids- en doeltreffendheidsonderzoeken Artikel 213a van de Gemeentewet schrijft voor dat door het college doelmatigheids- en doeltreffendheidsonderzoeken worden uitgevoerd. Op 26 februari 2004 werd door de gemeenteraad van Kampen de Verordening onderzoeken doelmatigheid en doeltreffendheid vastgesteld. In art. 213a van de Gemeentewet staat: 1. Het college verricht periodiek onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van het door hem gevoerde bestuur. De raad stelt bij verordening regels hierover. 2. Het college brengt schriftelijk verslag uit aan de raad van de resultaten van de onderzoeken. 3. Het college stelt de rekenkamer of, indien geen rekenkamer is ingesteld, personen die de rekenkamerfunctie uitoefenen, tijdig op de hoogte van de onderzoeken die hij doet instellen en zendt (hem) haar, onderscheidenlijk hen, een afschrift van een verslag als bedoeld in het tweede lid. Verordening 213a verplicht tot het periodiek verrichten van onderzoek naar doelmatigheid en doeltreffendheid van het door het college gevoerde bestuur. Anders dan onderzoek door de rekenkamer, gaat het hierbij om 'zelfonderzoek'. Het gaat hier om een oordeelsvormend onderzoek over de doelmatig- en doeltreffendheid van beleid en bedrijfsvoering. De gemeenteraad geeft door het vaststellen van de verordening de kaders aan waarbinnen het college deze opdracht uitvoert. RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 1
Onderzoek Betreffend organisatieonderdeel Soort onderzoek Aanleiding Doel Wijze van uitvoering Veiligheidsmonitor Organisatiebreed. Landelijke monitor. Besluit tot periodieke deelname. De Veiligheidsmonitor wordt gebruikt als input voor het Integraal Veiligheidsplan en de Sociale index Kampen. Cijfers uit de monitor zijn bovendien opgenomen als effect indicator in de programmabegroting van de gemeente Kampen. Doelstellingen zijn: 1. onderling vergelijkbare uitspraken over de sociale veiligheid op landelijk, regionaal en lokaal niveau; 2. het oordeel van burgers over de prestaties van partners in veiligheid (zoals gemeenten en politie); 3. bruikbare informatie voor de ontwikkeling van veiligheidsplannen. De uitvoering geschiedt volgens het landelijk geldende Handboek Veiligheidsmonitor. De volgende aspecten worden onderzocht: Leefbaarheid en buurt Beleving overlast in de buurt Veiligheidsbeleving Slachtofferschap Tevredenheid laatste politiecontact Oordeel functioneren politie in de buurt Oordeel functioneren politie algemeen Oordeel functioneren gemeente Preventie Onveilige plekken Respectloos gedrag Achtergrondkenmerken De gemeente Kampen maakt daarnaast gebruik van de vrije ruimte van de vragenlijst. Voor de volgende onderwerpen zijn aanvullende vragen in de vragenlijst opgenomen: Risicocommunicatie Brandveiligheid en zelfredzaamheid Integriteit van het bestuur Drugsoverlast Woning Buurtbeleving Voor dit onderzoek is door het CBS een aselecte steekproef getrokken van 2.345 inwoners uit de GBA van de gemeente Kampen. In de periode september tot en met november 2017 heeft I&O Research in opdracht van onze gemeente de vragenlijsten uitgezet. De geselecteerde inwoners kregen een brief thuis met een persoonlijke uitnodiging voor deelname aan het onderzoek en konden vervolgens online de vragenlijst invullen. Ook is de mogelijkheid gegeven om een papieren vragenlijst in te vullen. In totaal hebben 965 van de 2.345 geselecteerde inwoners een volledige vragenlijst ingevuld. Dit komt neer op een respons van 41 procent (landelijk: 39 procent). RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 2
Het veldwerk voor de Veiligheidsmonitor 2017 is door I&O Research in december 2017 afgerond. Zij hebben vervolgens de data aangeleverd bij het CBS om de analyse en weging van alle verzamelde data uit te voeren. Begin maart zal het CBS de landelijke resultaten publiceren. I&O Research zal vervolgens voor onze gemeente een maatwerkrapportage maken. De resultaten daarvan komen medio april 2018 beschikbaar. De uitkomsten van dit tweejaarlijks terugkerende onderzoek worden gebruikt bij het vormgeven en evalueren van het Integraal Veiligheidsplan en de Sociale index Kampen. Data uit Veiligheidsmonitor worden ook gebruikt bij de reguliere planning en controlcyclus. Conclusies en aanbevelingen Volgt nog: De landelijke resultaten komen medio maart 2018 beschikbaar en de lokale resultaten medio april 2018. RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 3
Onderzoek Betreffend organisatieonderdeel Soort onderzoek Aanleiding Doel Wijze van uitvoering Economisch inzicht Kampen Ruimtelijke Ontwikkeling. Lokale monitor. Voor het vormgeven van het lokaal ruimtelijk-economisch beleid van de gemeente Kampen is er behoefte aan inzicht in de economie van Kampen. Cijfers uit de monitor zijn bovendien opgenomen als kerncijfers in de programmabegroting van de gemeente Kampen. De beschikbaarheid hebben over actuele cijfers van een aantal economische indicatoren. Mede op basis daarvan kan het lokaal ruimtelijk-economisch beleid vorm gegeven en gemonitord worden. Het onderzoek is in 2011 voor de eerste keer uitgevoerd door I&O Research. De centrale vraagstelling voor het onderzoek is: Geef aan de hand van een aantal economische indicatoren inzicht in de ontwikkeling van economie van de gemeente Kampen en formuleer op basis van de resultaten een aantal ontwikkelkansen voor de Kampense economie. Daarbij wordt specifiek ingegaan op de thema s bedrijven, inwoners en er worden sectoranalyses gemaakt. De resultaten voor Kampen worden waar interessant en relevant vergeleken met de Regio Zwolle, de provincie Overijssel en het totaalcijfer voor Nederland. Jaarlijks worden de cijfers van de diverse indicatoren geactualiseerd. De indicatoren die deel uit maken van de monitor zijn: RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 4
Conclusies en aanbevelingen Kerncijfers economisch inzicht Kampen 2017 Samenvatting economisch inzicht Kampen 2017 Deze samenvatting geeft een overzicht van de cijfers (peiljaar 2016) zoals die in 2017 geactualiseerd zijn. Enkele cijfers zijn in 2017 niet geactualiseerd vanwege het ontbreken van nieuwe data. De monitor Economisch inzicht Kampen 2018 (peiljaar 2017) is vanaf medio oktober 2018 beschikbaar. Bedrijven Er zijn in 2016 3.692 bedrijven en instellingen in Kampen, waarvan 1.987 ZZP ers. De sectoren groot- en detailhandel, financiële en zakelijke diensten en de bouwnijverheid tellen de meeste vestigingen in Kampen. In relatieve zin zijn in vergelijking met de Regio Zwolle en Nederland vooral de bouwsector en in mindere mate de groot- en detailhandel oververtegenwoordigd in de productiestructuur. Het aantal vestigingen is tussen 2011 en 2016 met 15 procent gegroeid. Daarmee heeft Kampen een sterkere ontwikkeling dan Overijssel (11 procent) en de Regio Zwolle (12 procent). Landelijk heeft ook een groei van 15 procent plaatsgevonden. RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 5
In de periode 2011-2016 is ten opzichte van de referentiegebieden vooral het aantal vestigingen in de sectoren horeca en vervoer en opslag sterk gegroeid in Kampen. In mindere mate geldt dit voor de handel. In 2015-2016 is het aantal vestigingen met 4 procent gegroeid. Dit is in lijn met de landelijke trend en een grotere groei dan in Regio Zwolle en Overijssel. Veel nieuwe bedrijven zijn ZZP ers, tussen 2011-2016 groeide het aantal ZZP ers met 29 procent. Ten opzichte van een jaar eerder groeide het aantal ZZP ers met 6 procent. Ook het aantal vestigingen met 50 of meer werkzame personen zijn in deze periode gegroeid met 7 procent. Het gemiddelde aantal werkzame personen per vestiging in Kampen is afgenomen tussen 2011 en 2016. De toegevoegde waarde (het verschil tussen omzet en het aan- /inkoopbedrag) van bedrijven in Kampen heeft zich de afgelopen jaren positief ontwikkeld. Na een terugval in 2012 nam de toegevoegde waarde tussen 2013 en 2016 steeds toe. Overijssel en de Regio Zwolle herstelden zich langzamer van de terugval in 2012. Sectoren in Kampen die veel waarde toevoegen zijn de groot- & detailhandel, de financiële & zakelijke diensten en industrie & nutsvoorzieningen. In de sector financiële & zakelijke diensten is de toegevoegde waarde per arbeidsplaats het grootst. Werkgelegenheid De bedrijven en instellingen in Kampen leveren 19.899 arbeidsplaatsen in 2016. De grootste werkgevers zijn groot- en detailhandel, zorg en welzijn en de industriële sector. In verhouding tot de referentiegebieden zijn vooral de agrarische sector, de bouw en de groot- en detailhandel (sterk) vertegenwoordigd. De werkgelegenheid van Kampen is in 2016 met 1 procent toegenomen en daarmee weer op het niveau van 2013. De werkgelegenheid schommelt sinds 2011 tussen de 19.450 en de 19.900 arbeidsplaatsen. In de referentiegebieden zagen we sinds 2011/2012 een lichte daling van de werkgelegenheid, met in 2014/2015 een lichte stijging. De sterkste werkgelegenheidsgroei in de periode 2011-2016 heeft plaatsgevonden in de groot- en detailhandel, gevolgd door de horeca en de financiële en zakelijke diensten. Ook ten opzichte van de referentiegemeenten was in deze sectoren in Kampen sprake van een sterke groei in werkgelegenheid. In de sectoren openbaar bestuur en industrie daalde de werkgelegenheid sterker dan in de referentiegebieden. Ruimte voor bedrijfsvestigingen Het areaal bedrijventerreinen bedraagt circa 485 ha bruto en 391 hectare netto. Hiervan is nog een kleine 80 hectare uitgeefbaar, waarvan 24 direct. Inwoners Kampen heeft in 2017 52.511 inwoners, ruim 500 meer dan een jaar geleden. Tussen 2011-2017 nam het aantal inwoners met 4,2 procent toe. Dit is een iets sterkere groei dan in Overijssel als geheel en in de Regio Zwolle. Kampen heeft in 2017 een groene druk (= de verhouding tussen het aantal personen van 0 tot 20 jaar en het aantal personen van 20 tot 65 jaar) van 47 procent. Dit is hoger dan in de referentiegebieden. De grijze druk (= de verhouding tussen het aantal personen van 65 jaar of ouder en het aantal personen van 20 tot 65 jaar) is met 29 procent relatief laag. Net als landelijk is sinds 2011 de grijze druk gestegen in Kampen. RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 6
Beroepsbevolking De potentiële beroepsbevolking (15-75 jaar) is in 2016 ongeveer 38.000, de beroepsbevolking 27.000. De netto participatiegraad (% van de potentiële beroepsbevolking dat een baan heeft van 12+ uur in de week) bedraagt in 2016, net als in 2015, 69 procent. De participatiegraad van mannen en vrouwen (respectievelijk 78 en 67 procent) ligt iets boven het landelijk en provinciaal gemiddelde. Ten opzichte van 2011 is de participatie van mannen licht gedaald en van vrouwen gelijk gebleven. Kampen heeft een relatief jonge beroepsbevolking. Wel is het aandeel ouderen gegroeid sinds 2011, wat ook landelijk de trend is. Het werkloosheidspercentage in Kampen bedraagt in 2016 5,2 procent (bron: CBS). Daarmee is de werkloosheid nog altijd lager dan landelijk (6,09 procent) en in Overijssel (6,3 procent). De verhouding man-vrouw onder werklozen is 50-50 procent. Werklozen zijn vaak tussen 27 en 50 jaar (49 procent) en middelbaar of laag opgeleid (beide 42 procent). De grootste groep (51 procent) is minder dan 12 maanden ingeschreven en het aandeel langdurig werklozen is gedaald van 33 procent naar 23 procent. De gemiddelde werkloosheidsduur neemt dus af. Circa 12.400 werknemers woonachtig in Kampen, werken ook in Kampen. Per saldo is er sprake van een negatief pendelsaldo: circa 12.200 werknemers werken buiten Kampen, 8.100 werknemers woonachtig buiten Kampen werken in de gemeente. Inkomen, sociale zekerheid en onderwijs Het gemiddelde gestandaardiseerd inkomen (= het besteedbaar inkomen gecorrigeerd voor verschillen in grootte en samenstelling van het huishouden) per hoofd in Kampen bedraagt 23.500. Dit is relatief laag in vergelijking tot het landelijke niveau ( 25.600). In het vierde kwartaal van 2016 zijn 810 personen aangewezen op de bijstand (Participatiewet). Dit zijn 15,6 bijstandsgerechtigden op 1.000 inwoners. Dit is lager dan in de referentiegebieden. Kampen heeft een relatief uitgebreid aanbod van scholen. Zowel basisonderwijs als voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs is vertegenwoordigd. Daarnaast kent de gemeente een theologische universiteit. Het hoger onderwijs is niet meer vertegenwoordigd binnen de gemeente. Toerisme en recreatie In Kampen is 7 procent van de bedrijven en 5 procent van de werkgelegenheid toe te schrijven aan de sector toerisme en recreatie. Het overgrote deel daarvan is actief in de horeca. Opvallend is verder het lage aandeel logies in het toeristisch-recreatieve aanbod. In de sector toerisme en recreatie was in 2015 en 2016 sprake van stabilisering na het herstel van werkgelegenheid tussen 2014 en 2015. Agrarische sector In Kampen is 11 procent van de bedrijven en 9 procent van de werkgelegenheid toe te schrijven aan de agrarische sector. Kampen valt binnen de Regio Zwolle en binnen de provincie op als een gemeente met relatief veel teelt van éénjarige gewassen en dienstverlening aan de gewassenteelt (onder meer samenhangend met de aanwezigheid van glastuinbouwgebied Koekoekspolder). Er zijn in Kampen relatief weinig veehouderijen. De werkgelegenheid in de agrarische sector is in de periode 2011-2015 geleidelijk gedaald, maar tussen 2015 en 2016 is er sprake van 1 procent groei. RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 7
Sector Logistiek In Kampen is 3 procent van de bedrijven en 6 procent van de werkgelegenheid toe te schrijven aan de logistieke sector. Het overgrote deel van de werkgelegenheid in de logistieke sector is actief in het vervoer over de weg (59 procent). Dit deel is groter dan in de regio (52 procent) en de provincie (53 procent). Daarbinnen is in Kampen relatief veel personenvervoer over de weg (23 procent) en relatief weinig goederenvervoer over de weg (36 procent). De werkgelegenheid in de logistiek daalt in tegenstelling tot de landelijke trend. Deze daling is vooral te zien in de postbezorging. Zorgsector In Kampen is 6 procent van de bedrijven en 12 procent van de werkgelegenheid toe te schrijven aan de zorgsector. Het gemiddeld aantal banen per vestiging is kleiner dan landelijk gemiddeld. Wel is de ontwikkeling gaande van minder banen en meer vestigingen, waarbij met name het aantal ZZP-ers in de zorg toeneemt, conform de landelijke ontwikkeling. Ondanks een stijging van de werkgelegenheid in de periode 2011-2013 is per saldo sinds 2011 in Kampen 5 procent van de werkgelegenheid in de zorgsector verdwenen. In 2016 is de werkgelegenheid in de Kampense zorgsector wel weer met 3 procent gestegen. Deze groei is vooral te danken aan de groei in de jeugdzorg en maatschappelijke dienstverlening. RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 8
Onderzoek Betreffend organisatieonderdeel Soort onderzoek Aanleiding Doel Wijze van uitvoering Klanttevredenheid publiekszaken Publieksdienstverlening. Klanttevredenheidsonderzoek. De gemeente vindt het belangrijk dat burgers en ondernemers tevreden zijn over de dienstverlening. Om de tevredenheid te kunnen peilen voeren we periodiek onderzoek uit naar klanttevredenheid baliebezoek, digitale dienstverlening en telefonische dienstverlening. Inzicht in prestaties van publieksdienstverlening. Door naar ervaringen van klanten te vragen worden aandachts- en verbeterpunten aangedragen waarmee we de dienstverlening en informatievoorziening kunnen verbeteren. Om inzicht te krijgen in de dienstverlening en deze te verbeteren is, onder andere, actuele management- en stuurinformatie van belang. De Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken (NVVB) biedt daarom sinds april 2015 haar leden een nieuwe service ( Dashboard Dienstverlening ) aan dat relevante en actuele gegevens oplevert rondom de eigen dienstverlening. Een onderdeel van het dashboard is een aantal continu klanttevredenheid onderzoeken naar klanttevredenheid baliebezoek, digitale dienstverlening en telefonische dienstverlening. Voor de uitvoering van deze onderzoeken moet gebruik gemaakt worden van het landelijke format dat door de NVVB ontwikkeld is. In 2016 is gestart met het uitvoeren van klanttevredenheid baliebezoek met de bedoeling om in 2017 ook de klanttevredenheid van de telefonische en digitale dienstverlening continu te gaan meten. De resultaten voor 2016 zijn overigens indicatief omdat het aantal respondenten (23) nog te beperkt is voor een representatief resultaat voor alle inwoners van Kampen. De voorgenomen uitvoering van onderzoeken naar de ervaren dienstverlening via de kanalen (telefoon en digitaal loket) heeft in 2017 niet plaatsgevonden. Bij de uitvoering van onderzoek naar klanttevredenheid baliebezoek is namelijk gebleken dat het erg lastig is om voldoende respondenten te vinden voor representatief onderzoek. Voor de andere kanalen is dat een nog grotere opgave. Bovendien voegen de vragenlijsten die de NVVB voor deze onderzoeken hanteert weinig nieuwe informatie toe. Conclusies en aanbevelingen Vanaf 2016 is begonnen om continu de tevredenheid te meten nadat inwoners de publieksbalie bezocht heeft. Hierbij een overzicht van de resultaten over 2017. RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 9
RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 10
Uit de resultaten de continue klantmeting van baliebezoekers in 2017 blijkt dat inwoners tevreden zijn over onze dienstverlening. Uiteraard worden ook suggesties gegeven om de dienstverlening te verbeteren. Maatregelen om de tevredenheid te vergroten zijn en worden uitgevoerd. Het komende jaar zullen we met name onderzoek gaan uitvoeren naar dienstverlening via het digitale kanaal. Zowel naar de klanttevredenheid digitale dienstverlening als het gebruik van het digitale kanaal. Aan GBBO Analytics BV is daarvoor onlangs een opdracht voor verstrekt. RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 11
Onderzoek Betreffend organisatieonderdeel Soort onderzoek Aanleiding Doel Wijze van uitvoering Burgerpeiling Waarstaatjegemeente.nl Organisatiebreed. Benchmark. Oproep vanuit VNG aan gemeenten om periodiek de algemene burgerpeiling in het kader van Waarstaatjegemeente.nl uit te voeren. Waarstaatjegemeente.nl is het gemeentelijke platform van het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING) waar gemeenten inzicht krijgen in eigen prestaties en zich kunnen vergelijken met andere gemeenten. Op deze website is een dashboard te raadplegen dat is onderverdeeld in de diverse thema s over gemeentelijke onderwerpen. De gegevens komen uit verschillende bronnen en onderzoeken, zoals burger- en ondernemerspeilingen, CBS en andere centrale databronnen. Gemeenten zijn zelf verantwoordelijk voor het periodiek (laten) uitvoeren van de burgerpeiling en ondernemerspeiling. De resultaten vanuit de andere databronnen worden door KING verzameld en gepubliceerd. Om beleid dienstverlening zo goed mogelijk te kunnen afstemmen op de wensen van inwoners is het belangrijk om te weten wat er leeft. Wat gaat goed en wat kan volgens de inwoners beter? De burgerpeiling wordt uitgevoerd om te kunnen prioriteren en om inwoners meer te kunnen betrekken bij de ontwikkelingen binnen de gemeente. De burgerpeiling is een standaard voor burgeronderzoek waarmee de mening en de mate van betrokkenheid van inwoners wordt gemeten. In dit gevalideerde onderzoek hebben de vragen betrekking op vier maatschappelijke thema s: woon- en leefklimaat; welzijn en zorg; dienstverlening; relatie tussen inwoners en gemeente. In 2017 laten we de burgerpeiling uitvoeren door een onderzoeksbureau of kennisinstituut dat de standaard van het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING) hanteert. De resultaten van de Burgerpeiling worden gepubliceerd op de website waarstaatjegemeente.nl. Conclusies en aanbevelingen Het onderzoek is dit jaar (2017) niet uitgevoerd. Dit onderzoek is namelijk ook in 2016 (in combinatie met Lokaal geluk Kampen) uitgevoerd. Bij nader inzien gaat de voorkeur uit om dit onderzoek niet jaarlijks maar tweejaarlijks uit te voeren. Enerzijds om inwoners niet enquête moe te maken en anderzijds omdat de resultaten van het onlangs uitgevoerde onderzoek voldoende input gaven om verder mee aan de slag te gaan. RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 12
Onderzoek Betreffend organisatieonderdeel Soort onderzoek Aanleiding Doel Wijze van uitvoering Sociale index Kampen Organisatiebreed. Peiling onder burgerpanel gemeente Kampen. Lokale monitor. Zie toelichting bij Wijze van uitvoering. Zie toelichting bij Wijze van uitvoering. Algemene toelichting Sociale index Kampen De Sociale index is een monitor. Door jaarlijks opnieuw scores vast te stellen voor verschillende thema s, kan worden bepaald of en hoe de sociale kwaliteit verandert in de tijd. De scores zijn inzichtelijk per deelgebied en voor Kampen als geheel. De Sociale index is niet geschikt om verklaringen te vinden voor veranderingen in de sociale kwaliteit. Juist in combinatie met gegevens uit andere onderzoeken en input van inwoners en/of professionals werkzaam in het gebied, is meer inzicht te verkrijgen in mogelijke verbanden en inzichten tussen investeringen en effecten. Op die manier kan de index aanknopingspunten bieden voor interventies. De Sociale index Kampen is opgebouwd uit vier dimensies van sociale kwaliteit: persoonlijke competenties, leefomgeving, participatie en binding. Elk van deze aspecten is onderverdeeld in een aantal thema s/ indicatoren. Voor al deze onderwerpen zijn gegevens verzameld uit onderzoeken en registraties. De gegevens zijn afkomstig uit: de Veiligheidsmonitor 1, de GBA, de Gebiedsscan Kampen van de politie, het UWV en het GWS. De andere onderzoeksgegevens zijn afkomstig uit de burgerpeiling Sociale index, die vanaf oktober 2013 jaarlijks uitgevoerd wordt. De Sociale index Kampen is te raadplegen via de website: http://www.socialeindex.nl/kampen/. Vanaf medio april 2018 is de jaarschijf 2017 ook via deze website te raadplegen. Vanaf 2017 zijn er geen data vanuit de Gebiedsscan (politie) meer beschikbaar voor de Sociale index Kampen. Voor het thema Veiligheid maken daardoor de indicatoren Criminaliteit registraties en Diefstal registraties geen deel meer uit van de Sociale index Kampen. Bij het thema Vervuiling maakt de indicator Vernielingen registraties geen deel meer uit van de Sociale index Kampen en bij het thema Overlast is dat het geval voor de indicator Overlast registraties. In deze rapportage worden ook de resultaten van de Sociale index Kampen 2016 gepresenteerd exclusief de data afkomstig uit de Gebiedsscan (politie). Op deze manier is het mogelijk om de uitkomsten van 2017 te vergelijken met 2016. 1 De Veiligheidsmonitor is een periodieke monitor die tweejaarlijks (oneven jaartallen) uitgevoerd wordt. De landelijke resultaten zijn medio maart (even jaartal) en de lokale resultaten zijn medio april (even jaartal) beschikbaar. In deze rapportage van de Sociale index 2017 zijn de resultaten van de Veiligheidsmonitor 2017 nog niet mee genomen. Medio april 2018 zullen deze wel meegenomen worden in de presentatie van de sociale index op de website. RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 13
Conclusies en aanbevelingen Resultaten Sociale index Kampen In het onderstaande overzicht zijn de resultaten van de Sociale index Kampen 2016 en 2017 opgenomen. Resultaten Sociale index Kampen 2016 en 2017 Kampen scoort in 2017 een 6,5 op sociale kwaliteit. Hiermee scoort de sociale kwaliteit in Kampen een voldoende. Drie van de vier dimensies scoren minimaal een voldoende ( persoonlijke competenties, leefomgeving en binding ). De dimensie participatie scoort als enige onder een 6, waardoor deze dimensie in de categorie kwetsbaar valt. Dimensie persoonlijke competenties 2017 De dimensie persoonlijke competenties scoort in Kampen in 2017 een 6,8 (in 2016 een 7,1). De inwoners van Kampen moeten in het algemeen dan ook voldoende in staat zijn om mee te kunnen doen in de samenleving. Op alle drie de thema s gezondheid en inkomen binnen de dimensie scoort de gemeente een ruime voldoende. De score op het thema opleiding is met een 7,0 weliswaar voldoende maar behoorlijk gedaald ten opzichte van 2016 (7,9). Dit is voornamelijk veroorzaakt door een forse toename van het aantal voortijdig schoolverlaters in 2017. Het percentage inwoners (tussen de 18 en 55 jaar) dat een startkwalificatie heeft is overigens juist in 2017 hoger geworden en dus verbeterd ten opzichte van 2016. Dimensie leefomgeving 2017 De resultaten voor de thema s binnen de dimensie leefomgeving komen hoofdzakelijk uit de Veiligheidsmonitor (waarvan de resultaten over 2017 nog niet bekend zijn). Voor het thema openbare ruimte zijn de resultaten wel geactualiseerd. De openbare ruimte blijft net zoals in voorgaande jaren met een score van 5,4 een aandachtsthema. Het gaat hierbij over het onderhoud van het openbare groen (perken, plantsoenen en parken) en verharding (wegen, paden en pleinen) maar ook verlichting in de buurt en goede voorzieningen voor jongeren scoren geen voldoende. RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 14
Dimensie participatie 2017 Participatie is in 2017 met een 5,6 (in 2016 een 5,3) de laagst scorende dimensie. De dimensie richt zich op de mate waarin de inwoners van Kampen meedoen aan de maatschappij. Dat de dimensie laag scoort is voornamelijk te wijten aan de lage scores op het thema sociale voorzieningen. Het aantal NWW ers is in 2017 (peiljaar 2016) behoorlijk lager geworden, vandaar dat de score op het thema economische participatie in 2017 met een 5,6 fors verbeterd is (in 2016 een 3,3). De resultaten op de overige thema s zijn min of meer gelijk gebleven. Dimensie binding 2017 De vierde dimensie laat een voldoende zien voor alle onderliggende thema s. De dimensie binding bevat indicatoren die laten zien in welke mate de Kampenaren verbonden zijn met de wijk, de stad en de mensen in Kampen. De dimensie binding scoort in Kampen in 2017 een 6,7. Deze hogere score is vooral te danken aan de hogere score op het thema binding wijk / Kampen 7,1. Dit beeld is ten opzichte van 2016 vrijwel ongewijzigd gebleven. Resultaten Beheer en onderhoud openbare ruimte De gemeente Kampen heeft tweejaarlijks deelgenomen aan de benchmark Waarstaatjegemeente.nl. Dit is een instrument dat het mogelijk maakt om op hoofdlijnen een goed beeld te krijgen van het functioneren van de gemeente. De vraag die daarbij centraal staat is: Hoe tevreden is de burger van Kampen over Kampen?. Deze vraag wordt beantwoord vanuit verschillende invalshoeken, ook wel burgerrollen (de rol van de burger als kiezer, klant, onderdaan, partner, wijkbewoner) genoemd. De verschuiving van beleidsparticipatie naar zelfredzame vormen van burgerparticipatie, en de veranderde rol van gemeenten daarbij, heeft ertoe geleid dat het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING) met experts om de tafel is gaan zitten om een nieuwe standaard tot stand te brengen (en in 2015 in te voeren) voor het burgeronderzoek van Waarstaatjemeente.nl (voorheen bekend als burgerrollen, vanaf nu als de Burgerpeiling). De Burgerpeiling vraagt de burger de gemeente te beoordelen op de zorg voor de woon- en leefomgeving, het betrekken en samenwerken en de mogelijkheden om volwaardig deel te nemen aan het maatschappelijk leven. Specifieke aandacht is er voor de mate waarin de gemeente slaagt aan te sluiten bij de leefwereld van burgers. Het onderzoek neemt niet zozeer de regels en de bureaucratie als uitgangspunt, maar de mate waarin de gemeente meebeweegt met de wensen en behoeften van haar burgers. RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 15
Als gemeente blijven we echter ook behoefte hebben aan de oude tevredenheidmetingen onder inwoners van Kampen in de rol van de burger als wijkbewoner. Vandaar dat we er voor gekozen hebben om de oorspronkelijke vragen die daarover gesteld werden in het kader van Waarstaatjegemeente.nl met ingang van 2013 mee te nemen bij de burgerpeiling Sociale index Kampen. De resultaten daarvan zijn als volgt: De resultaten van deze burgerpeiling worden gebruikt om doelstellingen zoals opgenomen in de Programmabegroting (Programma 3 Beheer Openbare Ruimte) te kunnen monitoren. Vergelijking van de cijfers afkomstig uit Waarstaatjegemeente.nl versus Sociale index Kampen geeft slechts een indicatief beeld. De steekproeftrekking en weging is namelijk niet geheel identiek. Het monitoren van de cijfers afkomstig uit dezelfde bron door de loop der jaren is wel representatief. RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 16
Onderzoek Betreffend organisatieonderdeel Soort onderzoek Aanleiding Doel Wijze van uitvoering Stadsarchief Kampen Maatschappelijke Ontwikkeling. Peiling onder burgerpanel gemeente Kampen. Het Stadarchief Kampen wil het burgerpanel graag een aantal vragen stellen over het Stadsarchief Kampen. Het doel van deze peiling is om de bekendheid van het Stadsarchief te achterhalen en de kennis die men heeft van het Stadsarchief te peilen en een beter beeld te krijgen voor welke tentoonstellingen men interesse heeft. Bij de enquête voor de Sociale Index van Kampen 2017 onder het Burgerpanel is aan de deelnemers gevraagd om aanvullend een drietal vragen over het Stadsarchief Kampen te beantwoorden. De volgende vragen zijn via een online enquête aan hen gesteld: Heeft u in 2017 een bezoek gebracht aan het Stadsarchief Kampen? Welke van de volgende punten kunnen er toe leiden dat u het Stadsarchief (vaker) gaat bezoeken? Voor welke tentoonstellingen zou u interesse hebben? In totaal 578 van de 1400 burgerpanelleden hebben antwoord op deze vragen gegeven. Conclusies en aanbevelingen Hieronder treft u de gegeven antwoorden (in percentages) aan op de drie gestelde vragen. RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 17
Het Stadsarchief Kampen was blij met de mogelijkheid dat een drietal vragen over het Stadsarchief Kampen meegenomen konden worden bij enquête voor de Sociale Index van Kampen 2017 onder het Burgerpanel. Mede door deze uitkomsten, die verbeterpunten laten zien en inzicht geven in wensen en behoeftes, kan het strategisch marketing plan onderbouwd worden. RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 18
Onderzoek Betreffend organisatieonderdeel Soort onderzoek Aanleiding Doel Wijze van uitvoering Cultuurparticipatie Maatschappelijke Ontwikkeling. Lokale monitor. De gemeente Kampen heeft de ambitie om de cultuurdeelname van inwoners van Kampen te vergroten. Niet alleen het bezoek aan bijvoorbeeld een theater, bioscoop of museum. Maar ook het deelnemen aan culturele activiteiten, zoals schilderen, muziek maken of toneelspelen. De sectie Onderzoek & Informatie van de gemeente Zwolle heeft in opdracht van de gemeente Kampen in 2010 daarom voor de eerste keer een onderzoek uitgevoerd - een nulmeting - om de cultuurdeelname van Kampenaren in beeld te brengen. Het onderzoek wordt tweejaarlijks herhaald om de cultuurdeelname te blijven monitoren. Cijfers uit de monitor zijn opgenomen als effect-indicator in de programmabegroting van de gemeente Kampen. De resultaten van de onderzoeken zullen ook gebruikt worden bij de evaluatie van de Cultuurnota Kampen. Inzicht te verkrijgen in de werkelijke ontwikkeling in de cultuurparticipatie van de inwoners van Kampen. In 2017 heeft dit onderzoek voor de vierde keer plaatsgevonden, om de cultuurdeelname in 2016 inzichtelijk te maken. Net zoals in 2013 en 2015 is het onderzoek behalve onder volwassenen ook uitgevoerd onder de jeugd, waarvan een afzonderlijk rapport is uitgebracht. De onderzoeken zijn ook dit jaar door de sectie Onderzoek & Informatie van de gemeente Zwolle uitgevoerd. Volwassenen Het veldwerk van het onderzoek heeft plaatsgevonden van 24 maart tot en met 12 april 2017. Op verschillende wijzen zijn inwoners van de gemeente Kampen aangeschreven om deel te nemen aan het onderzoek. Onder het burgerpanel van Kampen is een online enquête uitgezet onder de panelleden die graag via internet meedoen aan onderzoek. Een deel van het burgerpanel wenst schriftelijk aan onderzoeken mee te werken. Deze groep heeft een schriftelijke vragenlijst met retourenvelop ontvangen. Verder is een aselecte steekproef getrokken uit het GBA van de gemeente Kampen; de betreffende inwoners hebben een uitnodigingsbrief ontvangen met een verwijzing naar de online vragenlijst en een inlogcode, om de vragenlijst via internet in te vullen. In totaal zijn 2618 uitnodigingen (per e-mail of brief) verstuurd om aan het onderzoek deel te nemen: 817 personen hebben de vragenlijst ingevuld. Dit komt neer op een totale respons van 31%. Om te controleren of de responsgroep representatief is voor de gemeente Kampen, is de verdeling naar leeftijd, geslacht en gebied van de steekproef vergeleken met de werkelijke verdeling. Vanwege een verschil tussen de verdelingen, is een weging toegepast om de steekproef naar de betreffende kenmerken evenredig te maken aan de werkelijke verdeling. De resultaten zijn hierdoor representatief voor de gemeente Kampen. Jeugd In totaal zijn 821 jongeren van 12 tot 18 jaar uit de gemeente Kampen benaderd om deel te nemen aan het onderzoek. Aan het onderzoek hebben 110 jongeren meegewerkt, wat neerkomt op een respons van 13%. Om te controleren of de responsgroep representatief is voor de jeugd in gemeente Kampen, is de verdeling van de steekproef naar geslacht en gebied vergeleken met de werkelijke verdeling. Vanwege een klein verschil tussen de verdelingen, is een weging toegepast om de steekproef naar de betreffende kenmerken evenredig te maken aan de werkelijke verdeling. De resultaten zijn hierdoor voor deze kenmerken representatief voor de jongeren van 12 tot en met 17 jaar in de gemeente Kampen. De uitkomsten moeten door de relatief lage respons worden geïnterpreteerd als indicatief. RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 19
Met de resultaten uit de enquête wordt antwoord gegeven op de volgende onderzoeksvragen: In hoeverre zijn inwoners van Kampen bekend met de culturele voorzieningen en evenementen in Kampen? Hoe zijn ze hiermee bekend geraakt? In hoeverre brengen inwoners van Kampen een bezoek aan culturele voorzieningen en evenementen in Kampen? Wat is het oordeel van inwoners van Kampen over de culturele voorzieningen en evenementen in Kampen (aantal, variatie in aanbod, kwaliteit, etc.)? Missen inwoners van Kampen bepaalde voorzieningen en evenementen in Kampen? Aan welke aanvullende voorzieningen en evenementen hebben ze behoefte? Conclusies en aanbevelingen De resultaten van zowel het onderzoek onder volwassenen en jeugd zijn vastgelegd in een onderzoeksrapport. Waar dat mogelijk was is in de rapportage een vergelijking gemaakt met de resultaten van de onderzoeken die in voorgaande jaren uitgevoerd zijn. Voor beide onderzoeken treft u hierbij een samenvatting aan. Cultuurdeelname volwassenen Kampen 2016 De receptieve cultuurdeelname onder de inwoners van de gemeente Kampen is in 2016 zeer licht gedaald ten opzichte van 2014. Binnen Kampen bezoeken inwoners met name films, festivals/evenementen, muziek, theater en archeologische vondsten. Voor de inwoners zijn huis-aan-huisbladen nog altijd de belangrijkste informatiebron van het cultuuraanbod in Kampen. De actieve cultuurdeelname van inwoners (aan culturele activiteiten) is ten opzichte van voorgaande jaren enigszins gedaald. Zingen / muziek maken blijft de culturele activiteit die relatief het meest wordt gedaan. Of men wel of geen culturele activiteiten doet, hangt vooral af van het wel of niet hebben van (vrije) tijd. Het (relatief kleine) deel van de inwoners dat ideeën heeft hoe de cultuurdeelname positief kan worden beïnvloed of hoe Kampen meer gezien kan worden als Cultuurstad, noemt vooral: een ruimer en gevarieerder aanbod (met vooral muziekfestivals), meer PR/communicatie en het meer benutten van aanwezige mogelijkheden. De belangrijkste uitkomsten van het onderzoek zijn puntsgewijs als volgt: Bezoek aan culturele voorzieningen algemeen In 2016 heeft 83% van de inwoners van de gemeente Kampen wel eens een culturele voorstelling of voorziening bezocht; het merendeel deed dat één of enkele keren. De inwoners hebben in 2016 het meest een bezoek aan films (62%) en musea (53%) gebracht. De afwezigheid in Kampen van specifieke culturele voorstellingen of voorzieningen die men wil bezoeken, is de voornaamste reden waarom inwoners hiervoor soms naar een andere plaats gaan. Bezoek aan culturele voorzieningen in Kampen Van zeventien voorgelegde culturele voorzieningen hebben inwoners in 2016 de bioscoop (64%), de Stadsgehoorzaal (59%) en de bibliotheek (58%) het meest bezocht. De meeste inwoners (86%) missen in de gemeente Kampen geen culturele voorzieningen. Kampenaren die voorzieningen missen (14%), missen vooral muziek gerelateerde voorzieningen, expositie(ruimte)s en een ruimer aanbod in het algemeen. RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 20
Van de inwoners heeft 34% de behoefte om vaker een culturele voorstelling of voorziening te bezoeken dan zij doen. Bij 43% van hen zou korting op de entreeprijs hier toe kunnen leiden. Ideeën ter verbetering van het cultuuraanbod zijn door 16% van de inwoners genoemd. Deze hebben vooral te maken met uitbreiding van het aanbod (op verschillende vlakken) en betere informatievoorziening/pr. Informatie over culturele voorzieningen Huis-aan-huisbladen (71%) zijn het communicatiemiddel via welke de meeste inwoners op de hoogte worden gesteld van het culturele aanbod in Kampen. Familie/vrienden (45%), affiches/posters (39%) en social media (38%) zijn eveneens belangrijke informatiebronnen. Culturele activiteiten Van de inwoners heeft 41% in 2016 deelgenomen aan een culturele activiteit, waarbij zingen / muziek maken het meest voorkwam (24%). Inwoners die culturele activiteiten doen, doen dat het meest alleen (36%) of bij een vereniging (31%). Bij 26% van de inwoners bestaat de behoefte om vaker aan een culturele activiteit deel te nemen dan zij doen, maar met name tijdgebrek weerhoudt hen hiervan. 40% van de inwoners doet op cultureel gebied wel eens vrijwilligerswerk. Een op de vijf inwoners doet dat niet, maar staat er wel voor open. Of zij vrijwilligerswerk gaan doen, is afhankelijk van de tijd (die het kost en die zij hebben) en de mate waarin het werk hun interesse heeft. Cultuurfonds en Kampen als Cultuurstad Van de inwoners van Kampen weet 38% van het bestaan van het Cultuurfonds, dat in mei 2015 is opgericht. 27% van de Kampenaren vindt dat Kampen een Cultuurstad is, vooral vanwege gevarieerd, voldoende aanbod. De inwoners die van mening zijn dat Kampen geen Cultuurstad is (15%), vinden het aanbod juist niet ruim en gevarieerd genoeg. Ongeveer 20% noemt suggesties hoe Kampen kan groeien als Cultuurstad. Zij noemen vooral: meer communicatie/pr/aandacht, meer festivals/evenementen en beter benutten van de aanwezige mogelijkheden (ook op zondag). Cultuurdeelname jeugd Kampen 2016 De receptieve cultuurdeelname van jongeren in de gemeente Kampen is in 2016 ongeveer gelijk gebleven aan die in 2014. Binnen Kampen zijn de bioscoop, bibliotheek en Stadsgehoorzaal onder jongeren het meest populair. Zij worden het meest via familie/vrienden en social media geïnformeerd over het cultuuraanbod in Kampen. Culturele activiteiten worden door de meerderheid van de jongeren gedaan. Een klein deel van de jongeren heeft suggesties hoe de cultuurdeelname van jongeren positief kan worden beïnvloed, waardoor zij Kampen ook meer gaan zien als Cultuurstad. Zij noemen vooral: een ruimer aanbod voor jongeren en meer aanbod op het gebied van muziek. RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 21
De belangrijkste uitkomsten van het onderzoek zijn puntsgewijs als volgt: Bezoek aan culturele voorzieningen in het algemeen In 2016 heeft 83% van de jongeren een of meerdere culturele voorstellingen of voorzieningen bezocht; 12% deed dat in 2016 één of meerdere keren per maand. De jongeren hebben in 2016 het meest een bezoek gebracht aan een bioscoop/filmhuis (89%) en musea (80%). De afwezigheid in Kampen van specifieke culturele voorstellingen of voorzieningen die jongeren graag willen bezoeken, is de voornaamste reden waarom jongeren hiervoor soms naar een andere gemeente gaan. Bezoek aan culturele voorzieningen in Kampen In 2016 hebben de jongeren in Kampen vooral de bioscoop (83%), de bibliotheek (79%) en de Stadsgehoorzaal (72%) bezocht. De meeste jongeren missen in Kampen niets op cultureel gebied; 28% mist wel iets. Zij missen voornamelijk gelegenheden voor jongeren, muziek, specifieke musea en nieuwe films. Van de jongeren zou 32% vaker een culturele voorstelling of voorziening willen bezoeken dan zij in 2016 hebben gedaan; korting op de entreeprijs kan daar voor de meesten van hen (79%) toe leiden. Familie/vrienden (70%) en social media (59%) zijn de informatiebronnen via welke jongeren het meest worden geïnformeerd over het culturele aanbod in Kampen. Culturele activiteiten Van de jongeren heeft 62% in 2016 culturele activiteiten gedaan, waarbij zingen / muziek maken (32%) en tekenen/schilderen (25%) het meest populair zijn. De jongeren doen de culturele activiteiten vooral bij een instelling voor kunstzinnige vorming (39%) of alleen (37%). Ongeveer een derde van de jongeren (32%) heeft behoefte om meer aan culturele activiteiten te doen, maar voornamelijk door tijdgebrek komt dit er niet van. Vrijwilligerswerk voor een culturele instelling/vereniging doet 20% van de jongeren. Bijna de helft van de jeugd (49%) staat hier wel enigszins voor open. Cultuurfonds en Kampen als Cultuurstad Van de jongeren is 9% op de hoogte van het bestaan van het Cultuurfonds, dat in mei 2015 is opgericht. Volgens 37% van de jongeren is Kampen erin geslaagd een Cultuurstad te zijn, door het (volgens hen) grote en diverse aanbod. Ruim 25% heeft een suggestie hoe Kampen verder kan groeien als Cultuurstad. Deze jongeren noemen vooral: een groter aanbod, meer promotie en lagere prijzen. De eerste uitkomsten van het onderzoek zijn op 11 september 2017 tijdens het jaarlijkse Cultuurcafé in de Stadsgehoorzaal gepresenteerd. Het was een geslaagd Cultuurcafé waarbij er dit jaar rond de 100 deelnemers aanwezig waren. De uitkomsten van het onderzoek zijn op 4 oktober 2017 besproken aan de Kamper Cultuurtafel en voorgelegd aan SAMBIQ (samenwerkingsplatform van Stadsgehoorzaal, Quintus, Stedelijk Museum, Bibliotheek en Stadsarchief). De resultaten van het uitgevoerde onderzoek zijn input voor enkele kengetallen / prestatie indicatoren in de programmabegroting. Bovendien worden de uitkomsten meegenomen bij de evaluatie van de Cultuurnota Kampen. RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 22
Onderzoek Betreffend organisatieonderdeel Soort onderzoek Aanleiding Doel Wijze van uitvoering Publieksonderzoek Stedelijk Museum Kampen Maatschappelijke Ontwikkeling. Klanttevredenheidsonderzoek. Vooruitlopend op de verzelfstandiging van Het Stedelijk museum Kampen is er behoefte aan een actueel beeld van bezoekers van het museum en de mate inhoeverre zij het bezoek waarderen. De resultaten daarvan dienen als input voor het vormgeven van de nieuwe koers van het Stedelijk museum Kampen. Een actueel beeld van in hoeverre de bezoekers van het Stedelijk Museum Kampen het museum waarderen. Maar ook waar ze vandaan komen, met welke andere activiteiten ze hun bezoek aan het museum hebben gecombineerd en of ze Kampen in de toekomst nog vaker gaan bezoeken. In de zomermaanden van 2017 hebben medewerkers van het Stedelijk Museum Kampen vragenlijsten uitgedeeld aan bezoekers van het museum, met het verzoek deze tijdens het bezoek in te vullen. Bij vertrek konden de bezoekers de ingevulde vragenlijst achterlaten bij de balie. De vragenlijst is ontwikkeld door gemeente Zwolle, in overleg met gemeente Kampen en het Stedelijk Museum Kampen. De vragenlijst die in 2010 voor een vergelijkbaar onderzoek is gebruikt, heeft hiertoe als basis gediend. Respons Via de beschreven werkwijze zijn 193 ingevulde vragenlijsten van bezoekers verkregen. De vragenlijsten zijn verwerkt door gemeente Zwolle. De onderzoeksuitkomsten zijn waar mogelijk en relevant vergeleken met de uitkomsten van een vergelijkbaar onderzoek dat in 2010 is uitgevoerd onder bezoekers van het Stedelijk Museum Kampen. Conclusies en aanbevelingen De resultaten van het onderzoek zijn vastgelegd in een rapport. Wanneer we in dit rapport spreken over bezoekers, hebben we het over de bezoekers die hebben meegewerkt aan dit onderzoek. Een samenvatting van het rapport is hieronder weergegeven: Profiel bezoekers Bijna de helft van de bezoekers ouder is dan 65 jaar en één op de vijf is jonger dan 50 jaar. Dit beeld is nauwelijks veranderd in vergelijking met 2010. Ongeveer evenveel mannen (49%) als vrouwen (51%) bezoeken het museum. Ruim vijftien procent van de bezoekers komt uit Kampen zelf. De woonplaats van de rest van de bezoekers ligt buiten Kampen. Wat opvalt is dat geen enkele respondent uit de kernen (IJsselmuiden, Grafhorst, s Heerenbroek, Kamperveen, Wilsum, Zalk) rondom Kampen komt. RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 23
Veel bezoekers wonen in nabijgelegen plaatsen in Flevoland, Gelderland, Overijssel en Drenthe. Geen enkele respondent komt uit Friesland. Daarnaast zijn er veel bezoekers uit de Randstedelijke provincies Noord-Holland, Zuid- Holland en Utrecht. De woonplaatsen van de bezoekers van het Stedelijk Museum Kampen vertonen een sterke landelijke spreiding. Van de bezoekers die niet in Kampen wonen, bezoekt meer dan de helft (55%) het museum vanuit de eigen woonplaats. Meer dan één derde (35%) bezoekt het museum vanuit het vakantieadres. Van alle bezoekers die van buiten Kampen komen, geeft meer dan 40 procent aan speciaal voor het museum te komen. Bijna 60 procent komt ook voor andere doeleinden of bezienswaardigheden naar Kampen. Bijna 70 procent van de bezoekers geeft aan dat dit het eerste bezoek is aan het museum. Ruim 30 procent heeft het museum al eens eerder bezocht. In 2010 is hetzelfde gevraagd, toen kwamen precies dezelfde percentages naar voren. Informatievoorziening Bezoekers is gevraagd via welke kanalen zij over het Stedelijk Museum Kampen hebben gelezen of gehoord. De meeste bezoekers (22%) zeggen via familie, vrienden of collega s op de hoogte te zijn van het bestaan van het Stedelijk Museum Kampen. Ongeveer vijftien procent geeft aan het museum toevallig te zijn tegengekomen, bijvoorbeeld tijdens een stadswandeling. Een vergelijkbare groep bezoekers is via andere kanalen op de hoogte van het museum. Daaronder vallen vooral de nieuwsbrief van de Museumjaarkaart, folders (bijvoorbeeld in het hotel), de Max Omroepgids, de IJsselbiënale en de VVV. Verder is er een grote groep die via de websites van Kampen en van het Stedelijk Museum Kampen kennis heeft genomen van het museum (elk 13%). Respondenten hebben via een open vraag kunnen aangeven via welk medium zij op de hoogte willen blijven van ontwikkelingen bij het Stedelijk Museum Kampen. De meeste bezoekers (56%) hebben hier geen antwoord ingevuld of aangegeven dat zij geen informatie over het museum nodig hebben. Vijftien procent wil op de hoogte blijven via websites, 10 procent via e-mail. Een substantiële groep (15%) wil nog via kranten en dagbladen op de hoogte blijven, waarvan 5 procent aangeeft dit via de huis-aan-huisbladen te willen en 4 procent via de Stentor. Een kleine groep (3%) wil via de sociale media op de hoogte blijven. De bezoekers is gevraagd of zij voor een specifieke tentoonstelling, expositie of ruimte naar het Stedelijk Museum zijn gekomen. Iets minder dan de helft (47%) van alle bezoekers komt voor een specifieke tentoonstelling. RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 24
Beoordeling De meeste bezoekers geven het museum en de verschillende onderdelen een goede beoordeling, met een gemiddeld cijfer van rond de acht. Met uitzondering van één onvoldoende geven alle bezoekers cijfers tussen de zes en de tien. Voor de Gemeentelijke Expositieruimte en de Koornmarktspoort is het aantal respondenten erg laag, waarschijnlijk omdat de meeste mensen niet bekend zijn met deze exposities. Rapportcijfers van bezoekers: De bezoekers zijn ook in de gelegenheid gesteld hun rapportcijfer toe te lichten. Alleen bij Het Rijks aan de IJssel en het Stedelijk Museum Kampen is het aantal toelichtingen groot genoeg om hiervan een algemeen beeld te kunnen geven. De volgende toelichtingen zijn representatief voor de meeste genoemde motivaties van de rapportcijfers: Rijks aan de IJssel: Prachtige etsen en schilderijen Mooi en overzichtelijk ingericht De uitleg soms te laag gehangen en de etsenzaal te donker Verlichting matig en tekst info te laag Stedelijk Museum Kampen: Prachtig ingericht, uitnodigend, overzichtelijk Mooi museum Goed verzorgd museum Boeiende presentatie van geschiedenis, leuke toelichtende films Mooie collectie en aardige ontvangst Toekomst Bijna de helft van de bezoekers (48%) denkt het museum zeker nogmaals te bezoeken. Een vergelijkbare hoeveelheid bezoekers (46%) denkt het museum misschien nog een keer te bezoeken. Een kleine minderheid (6%) weet zeker dat niet te zullen gaan doen. Een overgrote meerderheid (84%) zal het museum zeker aanraden aan familie of vrienden. De rest weet het niet zeker (16%). Een enkeling zal het museum niet aanraden. RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 25
Onderzoek Betreffend organisatieonderdeel Soort onderzoek Aanleiding Doel Wijze van uitvoering Evaluatie wijkverbinders Maatschappelijke Ontwikkeling. Klanttevredenheidsonderzoek. Doelmatigheids- en doeltreffendheidsonderzoek. In 2016 is een pilot Wijkverbinders gestart. De pilot is één van de projecten in het kader van het programma Kamper Kracht in Actie. Op basis van tussenevaluaties en de eindevaluatie wordt door het college over de voortgang, stopzetting of aanpassing van het project besloten. Oorspronkelijk zou de eindevaluatie na een jaar plaatsvinden. Echter nadat de wijkverbinders aangesteld waren en de kennismakingsgesprekken met de diverse wijken en buurten gevoerd waren bleek dat er veel herstelwerk nodig was (is) als het gaat om het vertrouwen in de gemeente. Het heeft dus relatief lang geduurd voordat wijkverbinders daadwerkelijk invulling hebben kunnen geven aan hun rol. De wijkverbinder versterkt initiatieven en positieve ontwikkelingen door verbindingen te leggen met de gemeentelijke organisatie. Kortom, er is meer tijd nodig om een goede evaluatie van de pilot uit te kunnen voeren. Inzicht krijgen in de ervaringen met en toegevoegde waarde van wijkverbinders. De evaluatie van de pilot bestaat uit verschillende verschillende elementen. Om een weloverwogen beslissing te kunnen nemen, vindt onder verschillende doelgroepen een evaluatie plaats. Eén van die doelgroepen betreft het personeel van de gemeente Kampen, dat via online onderzoek bevraagd is ten behoeve van de evaluatie. De evaluatie van de pilot onder de medewerkers van gemeente Kampen heeft als doel: Het verkrijgen van inzicht in de interne ervaringen met en toegevoegde waarde van wijkverbinders. Het onderzoek is uitgevoerd door de sectie Onderzoek & Informatie van de gemeente Zwolle. Alle medewerkers van de gemeente Kampen zijn uitgenodigd om deel te nemen aan een online onderzoek. Medewerkers zijn gevraagd naar hun ervaring met en/of mening over de volgende onderwerpen: Bekendheid wijkverbinders Rol van de wijkverbinders Bijdrage wijkverbinders aan: o Kracht van de inwoners o Analyse omgeving Relatie wijkverbinder en inwoners Rol richting/binnen gemeente Om ook de ontwikkelingen in de loop van de tijd wat betreft ervaringen en toegevoegde waarde in beeld te kunnen brengen, heeft in februari 2017 een nulmeting plaatsgevonden en in oktober 2017 een effectmeting. De respons op de twee metingen is 33% respectievelijk 30%. Het is niet bekend om welke reden de niet responderende medewerkers geen medewerking aan het onderzoek hebben verleend. RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 26
Conclusies en aanbevelingen De uitkomsten van zowel de nul- en de effectmeting zijn vastgelegd in een onderzoeksrapport. In de duiding zijn de uitkomsten van de effectmeting als basis genomen; deze worden vergeleken met die van de nulmeting. De belangrijkste uit het onderzoeksrapport worden hieronder weergegeven. Bekendheid wijkverbinders De bekendheid met de aanwezigheid van wijkverbinders binnen de gemeentelijke organisatie is niet veranderd ten opzichte van de nulmeting: 97% weet dat de gemeente Kampen vijf wijkverbinders heeft. Wel is te zien dat een groter deel van de organisatie met de wijkverbinders te maken heeft gehad (68% bij de effectmeting ten opzichte van 55% bij de nulmeting). Rol van wijkverbinders Via een open vraag is nagegaan wat de rol precies is die wijkverbinders volgens medewerkers zouden moeten nemen. De volgende kreten geven weer wat de medewerkers hierop hebben geantwoord: Verbinden Ambassadeur, gezicht van de gemeente Aanspreekpunt voor inwoners, klankbord, luisterend oor Schakel tussen gemeente en inwoners/ondernemers e.d., intermediair, bemiddelen tussen binnen en buiten, koppelen Gat vullen tussen gemeente en inwoner, vertrouwen terugwinnen van inwoners Weten wat er speelt in de wijken en dorpen Initiatieven in de wijken en dorpen oppakken Bevorderen van overheidsparticipatie Niet doen: klachtenloket zijn De rol die wijkverbinders volgens de medewerkers nemen, sluit bij ruim de helft van hen aan op de rol die wijkverbinders volgens hen zouden moeten hebben. Bijna een kwart zegt dat dat deels het geval is. Vergeleken met de nulmeting is de mate waarin de rol aansluit bij de eigen verwachting toegenomen: meer medewerkers zijn van mening dat de rol van de wijkverbinders helemaal aansluit bij de eigen verwachtingen. RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 27
Bijdrage wijkverbinders aan: kracht van de inwoners De gemeente wil een organisatie zijn die vertrouwt op en uitgaat van de kracht van haar inwoners. De meeste medewerkers zijn van mening dat de wijkverbinders hier enigszins een bijdrage aan leveren, ruim een kwart van de medewerkers vindt dat dat in sterke mate het geval is. Ten opzichte van de nulmeting is hierin geen duidelijke verandering zichtbaar. Bijdrage wijkverbinders aan: analyse omgeving Bij ruim de helft van de medewerkers komt het wel eens voor dat zij in een bepaalde wijk of dorp een analyse nodig hebben van de omgeving (netwerk / fysiek etc.), ten behoeve van een project of andere werkzaamheden. Deze medewerkers zijn voor het grootste deel van mening dat wijkverbinders een bijdrage kunnen leveren aan deze analyse. Bij de nulmeting was dat ook al het geval. Relatie wijkverbinder en inwoners Via een aantal stellingen is in beeld gebracht hoe de medewerkers aankijken tegen de relatie van de wijkverbinders met de inwoners en ondernemers in de wijken en dorpen. Uit de uitkomsten (grafiek 5) kan worden opgemaakt dat de medewerkers een gunstig beeld hebben van de rol die wijkverbinders hebben of nemen richting de inwoners. De meeste medewerkers vinden dat wijkverbinders inwoners een luisterend oor bieden, voor hen een linking pin zijn naar de gemeente en dat zij hen (en ondernemers) en de gemeente met elkaar in contact brengen. Dat wijkverbinders het vertrouwen tussen inwoners en gemeente vergroten, wordt door bijna de helft van de inwoners bevestigd. De uitkomsten van de effectmeting en de nulmeting liggen dicht bij elkaar en wijzen niet op grote veranderingen op dit gebied in de perceptie van de medewerkers. RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 28
Waar verder het merendeel van de medewerkers het mee eens is, is dat wijkverbinders weten wat er leeft in een wijk of dorp, dat zij signalen daar vandaan onder de aandacht brengen van de gemeentelijke organisatie en dat zij veel van de in wijken en dorpen actieve partijen kennen. De meningen zijn meer verdeeld bij de stelling dat wijkverbinders het vertrouwen tussen professionals in de wijken of dorpen en de gemeente vergroten. Minder dan de helft van de medewerkers antwoordt hierop bevestigend. Rol richting/binnen gemeente Een viertal stellingen heeft meer te maken met de rol van wijkverbinders binnen de gemeente (zie grafiek 7). De medewerkers zijn het er overwegend mee eens dat de gemeente via wijkverbinders beter kan aansluiten bij initiatieven van inwoners en dat wijkverbinders ambassadeurs zijn van de gemeente. Ook is de meerderheid van mening dat wijkverbinders een schakel vormen tussen de verschillende werelden van inwoners en de gemeentelijke organisatie. Het deel van de medewerkers dat het met deze stellingen oneens is, is ten opzichte van de nulmeting licht toegenomen, maar deze toename is (gezien de relatief lage respons) te klein om hier een conclusie aan te verbinden. De medewerkers zijn minder van mening dat wijkverbinders medewerkers van de gemeente uitdagen op het gebied van overheidsparticipatie. Dit lijkt een aandachtspunt. RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 29
De uitkomsten van dit onderzoek zijn meegenomen als input bij de evaluatie van de pilot van de wijkverbinders zoals deze medio november/december 2017 uitgevoerd is door Stimuland in samenwerking met de gemeente Kampen. De uitkomsten daarvan en een advies over het structureel invoeren van de wijkverbinders-functie zijn op 16 januari 2018 in de vergadering van College van B&W (18ADV00012) besproken. De gemeenteraad is vervolgens via een raadsvoorstel (18INT00043) over de uitkomsten en het vervolg geïnformeerd en gevraagd om in te stemmen met de voorgestelde begrotingswijziging. RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 30
Onderzoek Betreffend organisatieonderdeel Soort onderzoek Aanleiding Doel Wijze van uitvoering Cliëntervaringsonderzoeken Wmo en Jeugd Maatschappelijke Ontwikkeling. Klanttevredenheidsonderzoek. Doelmatigheids- en doeltreffendheidsonderzoek. Sinds 2016 zijn gemeenten verplicht voor de Wmo en Jeugd een cliëntervaringsonderzoek (CEO) uit te voeren. De grondslag hiervoor staat in de Wmo 2015, art. 2.5.1. De Jeugdwet verwijst naar het artikel in de Wmo 2015. De onderzoeken moeten jaarlijks voor 1 juli uitgevoerd en gepubliceerd zijn. Door naar ervaringen van cliënten Wmo en Jeugd te vragen worden aandachtsen verbeterpunten aangedragen waarmee we de dienstverlening en informatievoorziening kunnen verbeteren. Net als in 2016 heeft I&O Research in 2017 deze onderzoeken voor onze gemeente uitgevoerd. Voor de Wmo is een verplichte, gestandaardiseerde vragenlijst opgesteld. Als gemeente Kampen hebben we aan deze vragenlijst een aantal specifieke vragen toegevoegd voor de ontwikkeling van de dienstverlening/ producten van de Frontoffice. Voor Jeugd is er (nog) niet de verplichting om een landelijke gestandaardiseerde vragenlijst te gebruiken. Er is wel een modelvragenlijst beschikbaar, één voor ouders en één voor jongeren vanaf 12 jaar. Als gemeente Kampen hebben we de modelvragenlijst gehanteerd. Het veldwerk voor beide onderzoeken is in april 2017 uitgevoerd. Voor het cliëntervaringsonderzoek Wmo zijn 1000 cliënten met een individuele Wmo-voorziening uitgenodigd om mee te doen. Dit zijn zowel nieuwe als bestaande cliënten. Zij kregen een schriftelijke vragenlijst thuisgestuurd en kregen de mogelijkheid de vragenlijst online in te vullen. In totaal vulden 426 cliënten de vragenlijst in; een respons van 43%. Voor het cliëntervaringsonderzoek Jeugd zijn 1000 jeugdhulpcliënten of hun ouders uitgenodigd om mee te doen aan het onderzoek. Zij kregen een brief met schriftelijke vragenlijst thuisgestuurd. In totaal hebben 229 ouders en jongeren gereageerd, dat is een responspercentage van 23%. Conclusies en aanbevelingen De resultaten van beiden cliëntervaringsonderzoeken zijn verwerkt in factsheets en twee beknopte rapportages. Hierbij treft u een overzicht aan van de uitkomsten van de cliëntervaringsonderzoeken. Cliëntervaringsonderzoek Wmo RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 31
Cliëntervaringsonderzoek Jeugd RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 32
RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 33
In de wet Wmo 2015 (artikel 2.5.1) is vastgelegd dat het college gehouden is aan het verstrekken van gegevens over de cliëntervaringen. Voor het CEO Wmo moeten de resultaten van de verplichte, gestandaardiseerde vragenlijst aangeleverd worden bij KING via het platform www.waarstaatjegemeente.nl. Voor het CEO Jeugd moeten de resultaten aangeleverd worden aan het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. De resultaten van beide onderzoeken zijn door ons op 19 juli aangeleverd. De resultaten uit beide onderzoeken laten, net zoals vorig jaar, in Kampen een overwegend positief beeld zien. Voor de WMO zijn alle aspecten die onderwerp van onderzoek zijn ten opzichte van vorig jaar verbeterd. Voor de Jeugd geldt dat ook voor de toegankelijkheid en de uitvoering van de hulpverlening. Het rendement van de hulpverlening, zoals cliënten Jeugd dat ervaren, laat in Kampen ten opzichte van het vorig jaar een lichte daling zien van het percentage cliënten dat aangeeft dat hun situatie door de ontvangen hulp (veel) beter geworden is. Het percentage cliënten dat aangeeft dat de situatie slechter geworden is, blijft ook in 2017, met een gemiddeld percentage van zo n 2%, onveranderd laag. Als er sprake is van een lager percentage dat een verbeterd effect door de hulp ervaart, komt dit dus waarschijnlijk omdat hiervan nog geen sprake is (hetzelfde gebleven) of dat de hulp hier niet voor bedoeld is (niet van toepassing). Uit beide onderzoeken blijkt dat de sterke punten van de ondersteuning vaak te maken hebben met de kwaliteit van de begeleiding en de benadering van de hulpverlening. Er is bij de cliënten veel waardering voor het persoonlijke contact, het feit dat men hun verhaal kwijt kan en dat er naar ze geluisterd wordt. Ook het komende jaar blijven we ons inzetten op het geven van persoonlijke aandacht. Dit wordt immers door veel cliënten gewaardeerd. Uit het CEO Wmo blijkt dat het bij cliënten nog niet algemeen bekend is dat het mogelijk is om onafhankelijke cliëntondersteuning te krijgen. We gaan investeren op het creëren van meer bekendheid van de mogelijkheid om onafhankelijk cliëntondersteuning in te schakelen. Een punt dat in de ogen van veel cliënten Jeugd beter kan is dat het lang kan duren voor (de juiste) zorg wordt geleverd of dat er (te) veel tijd tussen de afspraken zit. CJG en jeugdhulppartners streven naar zo kort mogelijke doorlooptijden. Samen met aanbieders worden wachtlijsten (J-ggz) geanalyseerd en extra acties ingezet. De verwachting is dat de praktijkondersteuner huisartsen geestelijke gezondheidszorg jeugd (POH J-ggz) bijdraagt aan efficiënte inzet van jeugdhulp en dat verwijzing naar gespecialiseerde jeugdhulp vermindert. RAPPORTAGE ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017 GEMEENTE KAMPEN 34