Rol van onderzoek en kennis in beleid Annemarie Sipkes (Directeur Kennis, OCW)
Inhoud 1. Agendering 2. Ontwerp van beleid 3. Uitvoering van beleid 4. Beleidsevaluatie 5. Wat werkt, wat kan beter?
Beleidscyclus Agendering Ontwerp Evaluatie Uitvoering 3
1. Agendering Kennis en onderzoek spelen grote rol bij agendering van beleid: Kamervragen naar aanleiding van onderzoeksuitkomsten Vgl. Beleidsaandacht voor gelijke kansen in reactie op jaarverslag van Inspectie van het Onderwijs in 2016, en eerder SCP/WRR. Agenderende functie van Interdepartementale Beleidsonderzoeken (IBO s), (bijv. IBO Wetenschap) Onderzoeken en adviezen van planbureaus en adviesraden (bijv. Onderwijsraad Brede kijk onderwijskwaliteit ) Internationale onderzoeken (bijv. Skills Agenda OESO) 4
1. Agendering: voorbeeld OESO-review (2016) Doorlichting onderwijsstelsel: goede prestaties maar ook verbeterpunten: Kwaliteit VVE Selectie bij overgang PO-VO en flexibiliteit binnen VO Uitdaging en motivatie van leerlingen Begeleiding startende leraren en carrièrepaden Ontwikkeling en professionalisering van schoolleiders en besturen Grotere aandacht voor aantal van deze thema s bij politiek en beleid Aanleiding voor HO om ook review te laten uitvoeren 5
2 Ontwerp van beleid Beleidsateliers bij start van beleidstraject: directie Kennis organiseert sessie met betrokkenen van beleidsdirecties en bijvoorbeeld externe experts Verkennend onderzoek om verwachte effecten in kaart te brengen Nadenken over opzet van maatregel zodat (quasi-) experimentele evaluatie mogelijk is Benutten beschikbare kennis en data in beleid: voorbeeld VSV 6
2 Ontwerp van beleid: voorbeeld VSV Aanval op de schooluitval (gestart in 2005) Doel: verlaging van aantal voortijdig schoolverlaters van 60.000 naar 25.000 Inmiddels gerealiseerd, nieuwe doelstelling: max 20.000 nieuwe vsv ers in 2021 Met dank aan nieuwe aanpak: Beter gebruik van gegevens: digitaal schoolverzuimloket DUO voor scholen, ouders en gemeenten Prestatie-afspraken met financiële prikkels Regionale accounthouders vanuit OCW Begeleidend experimenteel onderzoek CPB 7
8 Cijfers zichtbaar maken: voorbeeld VSV-Verkenner
3 Uitvoering van beleid Ook bij uitvoering van beleid rol voor kennis en onderzoek: Begeleidend onderzoek en monitoring om beleid tussentijds bij te sturen Gebruik van data en indicatoren richting instellingen en deelnemers Benutten gedragsinzichten (nudging): voorbeeld studiefinanciering 9
Voorbeeld Bewust lenen: vinkje maximaal lenen weggehaald bij aanvraag lening bij DUO 10
Halvering van aandeel (nieuwe) leners dat maximaal leent 80% 70% 60% 50% 40% 30% 2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15 20% 10% 0% hoger onderwijs hbo wo 11
4 Vormgeving van beleidsevaluatie Standaard vindt evaluatieonderzoek plaats maar kwaliteit is niet altijd hetzelfde: Liever niet: Aan instellingen vragen of zij maatregel effectief vonden (lees: blij waren met extra middelen) Evalueren zonder controlegroep Liever wel: (Quasi-)experimentele effectmeting Stelt wel eisen aan opzet van beleid: Anders vaak geen goede evaluatie (meer) mogelijk 12
Voorbeelden vormgeving van beleidsevaluatie Opzet van experiment vraagt creativiteit: bij vermeende effectiviteit (en extra middelen) wil niemand controlegroep zijn Evaluatie vraagt politieke durf, kan ook negatief uitvallen: voorbeeld Wijkschool Rotterdam (CPB, 2013) Alternatief: quasi-experimentele opzet gebruik maken van drempels/grenzen in regeling: voorbeeld evaluatie scholingsaftrek (CPB, 2016) 13
Wat werkt, wat kan beter? Snelheid Nuance Zichtbaarheid Concreetheid Eigenaarschap 14
Effect Size (months gain) Overview of value for money 10 Feedback Meta-cognitive 0 0 Homework Learning styles Peer tutoring Phonics Arts Ability grouping Individualised learning Summer schools Parental involvement Sports Outdoor learning Performance pay Cost per pupil After school ICT Teaching assistants 1-1 tutoring Pre-school 1000 Smaller classes
Kennis benutten: voorbeeld NRO Kennisrotonde 16
Beleidscyclus Agendering Ontwerp Evaluatie Uitvoering 17