HET ENERGIEVRAAGSTUK OPGELOST een blik over de schouder ir. Bart Poel Strategisch adviseur Builddesk (voorheen EBM-consult)
ONDERWERPEN 1
Hoe ziet het landschap er uit 1
Wonen in 2050 13 september studiedag OTB 1
Welke weg zijn we gegaan 1
De modeltuin 1
Hoe ziet het landschap er uit EZ: Het Nederlandse gas is op in 2030 IMSA: Mondiaal zijn de gasvoorraden in 2050 uitgeput Shell: Fossiele brandstof is steeds moeilijker te winnen en vergt hoge investeringen en nieuwe technologie; prijzen zullen stijgen EU (groenboek): De olie en gasprijzen zijn in twee jaar verdubbeld
Hoe ziet het landschap er uit Eindigheid fossiele brandstofvoorraad Strategische afhankelijkheid Toenemende groei mondiale economie Aantasting milieu Broeikaseffect Energielasten en betrouwbare energievoorziening is
Hoe ziet het landschap er uit prijsontwikkeling 300 indexcijfer 1996 = 100 250 200 150 100 50 0 gasprijs prijs electriciteit huur 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 1980 2000: verdubbeling gasprijs in 20 jaar; 2000 2005: verdubbeling in 5 jaar EBM-consult BV - 2006
Hoe ziet het landschap er uit NCW ontwikkeling woonlasten NCW ontwikkeling woonlasten 20.000 20.000 18.000 woonlasten huur energie 1 8. 0 0 0 woonlasten huur energie 16.000 1 6. 0 0 0 14.000 1 4. 0 0 0 12.000 1 2. 0 0 0 10.000 1 0. 0 0 0 8.000 8.000 6.000 6.000 4.000 4.000 2.000 2.000 - - Woning E-label F Gasverbruik ca. 2.100 m3 Huur 250,-- Woning E-label A Gasverbruik ca. 1.000 m3 Huur 450,-- Goedkope huurwoning = Dure woning in gebruik! EBM-consult BV - 2006
Wonen in 2050 Gas is nauwelijks meer beschikbaar en erg duur. Het wordt alleen bij uitzondering gebruikt met name in de industrie. Groen gas wordt ingezet voor de elektriciteitsproductie. De gasinfrastructuur is grotendeels ontmanteld. Alle woningen zijn all-electric. Vervoersbehoefte per inwoner is afgenomen en de vervoerssystemen zijn drastisch gewijzigd. Werken en leren doet men in belangrijke mate thuis, met behulp van ICT. Lokaal zijn er ontmoetingsplekken (vergaderen, leren, etc.)
Wonen in 2050 Dienstenverlening vindt waar mogelijk plaats via ICT. Vrijetijdsbesteding is verschoven naar meer duurzame vormen. Om reden van mondiale stabiliteit is er meer aandacht voor delen van welvaart en een herdefinitie van dit begrip. Leefkwaliteit wordt anders ingevuld meer op beleving en minder op bezit. Hergebruik en afvalverwerking is een sterk ontwikkelde bedrijfstak.
Wonen in 2050 De woningen zijn zwaar geïsoleerd en luchtdicht. De installatie maakt gebruik van terugwinning en eventueel opslag, werkt op elektriciteit en is nauwkeurig geregeld. Zonne-energie wordt volop toegepast op woningniveau (zoninstraling, collectoren, PV met aantrekkelijke teruglevering). Het huishouden is minder apparatuureisend en de huishoudelijke apparatuur is veel energiezuiniger geworden.
Welke weg zijn we gegaan Er is veel meer lokale energievoorziening Discrepanties tussen vraag en aanbod worden op regionaal, nationaal en internationaal niveau opgelost. Een zeer groot deel van de energievoorziening is duurzaam.
Welke weg zijn we gegaan Aanmerkelijk meer sloop en nieuwbouw Na een aanloopperiode van ca. 10 jaar zijn er gemiddeld 200.000 woningen/jaar aangepakt. Er is meer aandacht voor de leef-, werk- en leerfuncties in de woning. Het schaalniveau en de grootte van de renovatieingreep leidde tot standaardaanpakken Het aanzien van de bebouwing is ingrijpend gewijzigd.
Welke weg zijn we gegaan Hoe heeft de landelijke overheid deze verandering in gang gezet? Consistente boodschap omtrent de urgentie, een stabiel beleid en focus op de lange termijn. Herdefinitie van kosten/baten overwegingen en de ontwikkeling van passende instrumenten. Integrale benadering beleidsvelden, meer aandacht voor woonlasten. Aanscherpen van de regelgeving in combinatie met effectieve en marktgerichte stimulering (monitoring). Gebruik van de Europese dimensie.
Welke weg zijn we gegaan Welke rol heeft de lokale overheid hierin gespeeld? Verantwoordelijk voor de implementatie van de beleidsdoelen op lokaal niveau, met de nodige ruimte en instrumenten Regisseur/partij bij het creëren van lokale arrangementen Rol bij de lokale energievoorziening Adequate handhaving
Welke weg zijn we gegaan Hoe heeft de bouwnijverheid hierop ingespeeld? Ontwikkelen concepten voor verschillende renovatie aanpakken (breder dan techniek) Productinnovatie (bouwkundig, installaties, apparatuur) Procesinnovatie (integrale benadering, focus op optimale eindproduct, herziene kwaliteitsborging) Consortiumvorming, fusies, overnames
Welke weg zijn we gegaan Hoe heeft de professionele verhuurder gereageerd Ontwikkelen woonconcepten voor verschillende marktsectoren (energie breder in kwaliteit geplaatst) In afstemming met de overheid zijn met de markt renovatiestromen opgezet volgens een nieuwe meer integrale procesaanpak. Het diensten pakket naar de huurder is verbreed, waarbij ook andere partijen zijn betrokken.
De modeltuin INNOVATIEPLAN PeGO de zelflerende en continu innoverende keten bij nieuwbouw en renovatie
De modeltuin Missie De werkgroep Nieuwbouw Groot Onderhoud /Renovatie wil een duurzame kwaliteitssprong en een duurzame EnergieTransitie in de gebouwde omgeving op gang brengen door het aanslingeren van een zelflerende en continu innoverende keten, door het realiseren van een groot aantal innovatieve voorbeeldprojecten op het terrein van 1. Woningbouw 2. Utiliteitsbouw 3. Integrale gebiedsontwikkeling
De modeltuin Een concrete bijdrage aan de EnergieTransitie leveren door meerdere commercieel aanvaardbare systeemconcepten nieuwbouw en bestaande bouw te ontwikkelen, op de markt te brengen en te realiseren, met oplopende ambitieniveaus van 45%, 60% en 80 % CO2- reductie in drie cycli, in vijf jaar tijd, zodanig dat Visie alle bij de Gebouwde Omgeving betrokken partijen zich de benodigde kennis eigen kunnen maken, de opgedane kennis in zo'n vorm beschikbaar komt,dat partijen de systeemconcepten op grote schaal kunnen en willen toepassen.
De modeltuin Visie Concrete bouwresultaten 2007-2012 Ca. 3000 duurzame nieuwbouw woningen Ca. 3000 duurzaam verbeterde bestaande woningen Ca. 20 utiliteitsprojecten (bestaand en nieuw) 4 locaties duurzame integrale gebiedsontwikkeling
De modeltuin ORGANISATIE juridische structuur VROM Werkgroep PeGO Klankbordgroep DENKEN Stichting EnergieTransitie/ Werkgroep PeGO Klankbordgroep OPSCHALEN Programmamanagement DENKEN Innovatieteams DOEN Transitiegroepen OPSCHALEN
De modeltuin Strategie Transitiemanagement betekent een structurele koppeling tussen research/innovatie, realisatie in de praktijk en opschaling. Het gaat om een parallelle werking tussen: Innovatieteams verantwoordelijk voor research/innovatie: Zij ontwikkelen nieuwe)oplossingsvarianten, technieken en processen Zij werken realistische en realiseerbare, integraal samenhangende pakketten en woningconcepten uit. Transitieteams verantwoordelijk voor realisatie in de praktijk: Zij realiseren de verschillende bouwopgaven concreet Zij committeren zich in meerdere rondes aan oplopende ambities Zij creëren volume, waardoor marktinvesteringen in vernieuwing niet alleen mogelijk maar ook interessant worden Opschalingteams verantwoordelijk voor brede marktintroductie: Zij gaan de beschikbaar komende kennis in de markt zetten voor alle partijen.
De modeltuin Strategie Ieder transitieteam realiseert drie opeenvolgende projecten, waardoor het team de gelegenheid krijgt om gezamenlijk door te ontwikkelen. Per project wordt al voldoende volume (bijvoorbeeld ca 100 woningen) gerealiseerd, waardoor investeren in kennis en middelen vanaf het begin de moeite waard is en men niet blijft steken bij nulseries. Er wordt een cyclisch proces met DENKEN DOEN 1 continue uitwisseling tussen OPSCHALEN denken, doen en opschalen gerealiseerd: DENKEN DOEN 2 OPSCHALEN DENKEN DOEN 3 OPSCHALEN 18 Zowel vanuit de transitiegroepen (olievlek) als nationaal wordt opgeschaald, waardoor de betrokkenheid van een zo groot mogelijk aantal partijen vanaf de start wordt gerealiseerd.
De modeltuin Globale Programmaplanning tot 2012 jaren van april tot april projecten W-nieuwbouw 2007-2008 2008-2009 2009-2010 2010-2011 2011-2012 W-bestaande bouw Utiliteitsbouw Gebiedsontwikkeling ambitieniveau 45%: voorbereiding en uitvoering ambitieniveau 60%: voorbereiding en uitvoering ambitieniveau 80%: voorbereiding en uitvoering opstartfase
De modeltuin Stand van Zaken per september 2007 Eerste Tender ten behoeve van tenminste 10 Pilots Woningbouw Geen apart PeGO subsidieregeling, maar UKR plus Beperkt aantal projecten nieuwbouw woningen en renovatie woningbouw: 10 projecten Ambitieniveaus 45% Maximale subsidie 500.000 Euro per project Opening Tender tweede helft oktober Begeleiding Tender door SenterNovem en PeGO Beschikking voorjaar 2008