Een goede jas: schoon, gezond en zuinig. Frank te Poel 10 oktober 2007

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Een goede jas: schoon, gezond en zuinig. Frank te Poel 10 oktober 2007"

Transcriptie

1

2 Een goede jas: schoon, gezond en zuinig Frank te Poel 10 oktober 2007

3 Inhoud 1. Klimaatverandering is een urgent probleem 2. Er zijn drastische maatregelen nodig 3. Waar staat Nederland nu? 4. Spaar Het Klimaat Platform energietransitie Gebouwde Omgeving 6. Wat gaat Nederland doen? Schoon en Zuinig en Meer met minder 7. Trias Energetica: begin met besparen 8. De bijdrage van gebouwen aan de CO 2 -uitstoot is aanzienlijk 9. Isolatie kan aardgasverbruik in woningen met 35% verminderen 10. Hoe verder? 11. Spaar Het Klimaat

4 Klimaatverandering is ernstig

5 Gevolgen voor Nederland

6 Drastische maatregelen nodig Benodigde beperking van de uitstoot van broeikasgassen in industrielanden: 20 30% reductie in % reductie in 2050 (ten opzichte van 1990)

7 Kyoto-verdrag: waar staat Nederland nu? Afspraak: in % lagere uitstoot van broeikasgassen (vooral CO 2 ) dan in 1990 Uitstoot Nederland: 1990: 217 miljoen ton per jaar 2006: 209 miljoen ton per jaar Dus: een lichte daling van 4% Uitstoot CO 2 Nederland (indicatie stand van zaken gebouwde omgeving): 1990: 163 miljoen ton per jaar 2006: 174 miljoen ton per jaar Dus: een stijging van 7% <Bron: Milieubalans 2007>

8 Spaar Het Klimaat in oktober 2005 Ecofys-rapport Kosteneffectieve energiebesparing en klimaatbescherming aangeboden aan ministers Campagne met analyses, lobby, communicatie en voorbeeldprojecten Lid van het Platform energietransitie Gebouwde Omgeving (PeGO) Meer lezen? Bezoek de website

9 PeGO Missie: Zo spoedig mogelijk minder energie te verspillen in gebouwen Drie transitiepaden en werkgroepen: 1. Bestaande bouw, 2. Innovatie (zowel in bestaande bouw als in nieuwbouw), 3. Regelgeving. Spaar Het Klimaat in Werkgroep Bestaande bouw en in Werkgroep Innovatie Leden: Jan Terlouw (voorzitter PeGO), Teun Bokhoven (voorzitter DE-koepel; manager Conergy, directer Consolair), Elco Brinkman (voorzitter Bouwend Nederland), Rik Grashoff (voormalig wethouder Gemeente Delft, Woonbron), Pieter Hameetman (lid Duurzame Energie Projectontwikkeling Woningbouw; manager BAM Vastgoed), Marije Lafleur (coördinator Building Future; unitmanager ECN), Marlies Pernot (algemeen directeur Vereniging Eigen Huis), Frank te Poel (secretaris Stichting Spaar het Klimaat, commercieel directeur Saint-Gobain Isover Benelux), Jim Schuyt (corporaties, voorzitter De Alliantie), Dick Schmidt (kennistransities, directeur TNO Bouw en Ondergrond), Ir. J. Verlinden (ministerie van VROM), Ronald Paping (algemeen directeur Nederlandse Woonbond), Sandra Korthuis (lid directieraad VNG), Peter Schuthof (secretaris PeGO (SenterNovem))

10 Werkgroep bestaande bouw Voorzitter dhr. T. Bokhoven Plan geformuleerd om het fossiele energiegebruik in de bestaande voorraad de komende jaren versneld te verminderen Op basis van dit plan is samen met EnergieNed en Aedes het plan Meer met Minder ontwikkeld, dat voorziet in de aanpak van circa woningen per jaar, plus een aantal utiliteitsgebouwen Doel = verbetering van de energieprestatie van het gebouw van minimaal 2 energielabelklassen

11 Meer met minder Plan EnergieNed, Aedes en de werkgroep bestaande bouw van PeGO De kernelementen: EnergieCentraal Energiereductiepakketten Fonds ter financiering van energiereductie maatregelpakketten Specifieke acties energiesector Stimulering oprichting energieservice companies Inbedden geteste en bewezen innovaties Verhogen kennis- en kwaliteitsniveau bij marktpartijen Aansluiten bij projectmatige regionale plannen Jaarlijkse evaluatie en bijsturing Succes: Meer met minder in werkprogramma Schoon en zuinig

12 Werkgroep innovatie Voorzitter P. Hameetman De innovatiewerkgroep richt zich op het bevorderen van energiezuinige nieuwbouw en renovatie in zowel de woningbouw als de utiliteitsbouw Projecten met een oplopend ambitieniveau van 45%, 60% en 80 % CO2- reductie Ruim 80 projecten: ca duurzame nieuwbouw woningen, ca duurzaam verbeterde bestaande woningen, ca. 20 utiliteitsprojecten (bestaand en nieuw) en 4 locaties duurzame integrale gebiedsontwikkeling Opschaling die leidt tot marktintroductie Succes: Innovatie in Schoon en Zuinig; eerste projecten zijn aangemeld

13 Schoon en zuinig: wat gaat Nederland doen? Plan Meer met minder wordt uitgevoerd, dit betekent EnergieCentraal en waarschijnlijk een revolverend fonds met laagrentende leningen 30% minder CO2 uitstoot in 2020, onder voorbehoud van internationale afspraken) De energie-efficiëntie moet na verloop van tijd jaarlijks met 2% verbeteren. Door uitvoering van het plan Meer met minder zullen tot 2011 ongeveer gebouwen 20 a 30% energiezuiniger worden gemaakt, en vanaf 2012 jaarlijks gebouwen. Per 2008 wordt het energielabel verplicht op mutatiemomenten (verkoop/huur) Het kabinet zal voor bestaande woningen het woningwaarderingsstelsel (dat de maximale huur bepaalt) aanpassen, zodat de energieprestatie volgens het energielabel wordt meegewogen. Voor woningbouw gaat de EPC van 0,8 naar 0,6 in 2011 en 0,4 in 2015 met als doel de energieneutrale woning in 2020.

14 Gebouwde omgeving Mton CO2/jaar ongewijzigd beleid 2020 met schoon en zuinig volgens ECN/MNP laag 2020 met schoon en zuinig volgens ECN/MNP hoog 2020 met schoon en zuinig volgens doel kabinet laag 2020 met schoon en zuinig volgens doel kabinet hoog 2020

15 Trias Energetica: begin met de gebouwschil voor efficiëntie

16 CO 2 -uitstoot dichtbij huis is aanzienlijk

17 CO 2 -uitstoot gebouwen (miljoen ton per jaar)

18 Veel woningen slecht geïsoleerd 30% van de woningen is optimaal geïsoleerd bij 65% kan de isolatie verbeteren 5% is in het geheel niet geïsoleerd Gedetailleerde berekening wijst uit dat er in bestaande woningen 15% door isolatie op het aardgasverbruik bespaard kan worden met een terugverdientijd van minder dan 5 jaar. Dit is 3 miljoen ton CO 2

19 Isolatie is economisch aantrekkelijk

20 In welke markt zit het potentieel?

21 In welk type isolatie zit het potentieel?

22 In welke woningen zit het potentieel?

23 Het potentieel zit vooral in oudere woningen

24 Hoe verder? Jaarlijks wordt nu slechts 1% van het woningbestand geïsoleerd, ca woningen. Dus: het tempo moet fors omhoog, willen we in 2011 op woningen per jaar zitten De isolatiebranche is er klaar voor Nodig is: A. Goede stimulering en daadkracht van de overheid en B. Training en educatie van de bouwbranche C. Innovatie

25 C. innovatie: bijvoorbeeld passief bouwen warmteverliezen beperken door vergaande isolatie en goede luchtdichtheid (geen tocht) van het gebouw luchtkwaliteit waarborgen door ventilatie met warmteterugwinning gebruik van passieve energie (bodemwarmte, zonnewarmte, e.d.) laag energiegebruik door efficiënte apparaten

26 Spaar Het Klimaat in Gericht op kwantiteit en kwaliteit in uitvoering van Meer met minder Laat zien dat het kan Voor een gezond buiten en binnenklimaat Innovatie In marktforum en stuurgroep EnergieCentraal Hoofdlijnen: analyse, lobby, communicatie, training/educatie en projecten

27 Woningisolatie

Het kan minder! ing. P. Hameetman

Het kan minder! ing. P. Hameetman Het kan minder! ing. P. Hameetman manager innovatie BAM Vastgoed bv Inleiding Afbakening: Presentatie is toegespitst op woningbouw Verdieping van technische mogelijkheden 2 Klimaatakkoord Gemeenten en

Nadere informatie

Ventilatie in bestaande bouw Bouw, Noodzaak, Achtergronden en Eisen

Ventilatie in bestaande bouw Bouw, Noodzaak, Achtergronden en Eisen Ventilatie in bestaande bouw Bouw, Noodzaak, Achtergronden en Eisen Wil de Gids Senior adviseur TNO Bouw en Ondergrond Vent Gid Guide Noodzaak Overheidsbeleid Woning voorraad Woning kwaliteit Ventilatie

Nadere informatie

Energiebesparing in de bouw

Energiebesparing in de bouw Energiebesparing in de bouw - Overheidsbeleid - Wettelijke kaders - Praktische omzetting Bijdragen van: ing. W.Baartman ir. J.Ouwehand Wetgeving en overheidsbeleid Transitie naar een duurzame energiehuishouding

Nadere informatie

Convenant Energiebesparing

Convenant Energiebesparing Convenant Energiebesparing 2009-2011 Samen energie besparen! Gemeente Kerkrade Hestia groep woonmaatschappij Land van Rode Wonen Heuvelsteden Wonen Zuid regio Parkstad Kerkraadse Huurdersfederatie de Koepel

Nadere informatie

VNG Raadsledencampagne

VNG Raadsledencampagne Duurzaam Drimmelen VNG Raadsledencampagne Klimaat niet zonder de Raad Invloed raadsleden Borging beleid Collegiaal bestuur Collegeakkoord 2010-2014 Duurzame ontwikkeling: Een ontwikkeling die kan voorzien

Nadere informatie

Platform energietransitie Gebouwde Omgeving

Platform energietransitie Gebouwde Omgeving 2320 2320 2320 2320 2320 360 355 Platform energietransitie Gebouwde Omgeving 100 1895 650 Innovatie in de bouw: 500 het moet en het kan! Bouwbedrijven, industrie, projectontwikkelaars, adviseurs, installateurs,

Nadere informatie

Op weg naar klimaatneutraal bouwen

Op weg naar klimaatneutraal bouwen Op weg naar klimaatneutraal bouwen Waarom klimaatneutraal bouwen? Klimaatneutraal bouwen Klimaatneutraal bouwen Energieneutraal bouwen CO 2 neutraal bouwen Regelgeving en initiatieven EPBD EPC en Energielabel

Nadere informatie

STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA

STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA UPDATE 2016 SAMENVATTING STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA Opdrachtgever Gemeente Breda Afdeling Mobiliteit en Milieu Opdrachtnemer Evert

Nadere informatie

Ir. G.N. Sweringa (Truus)

Ir. G.N. Sweringa (Truus) Verduurzaming Woningmarktdebat woningbestand Apeldoorn 15 april 2010 Ir. G.N. Sweringa (Truus) Directeur Bestuurder 7-5-2010 1 MISSIE OFW Het bieden van een kansrijke woon- en leefomgeving voor mensen

Nadere informatie

Grote en kleine stappen naar een klimaatneutrale gebouwde omgeving

Grote en kleine stappen naar een klimaatneutrale gebouwde omgeving Grote en kleine stappen naar een klimaatneutrale gebouwde omgeving Op dinsdag 17 juni 2014 organiseerde 'Spaar het Klimaat' de 2e beleidstafel in 2014 en de 10e beleidstafel in een reeks die startte in

Nadere informatie

Rapport energiecijfers kantoren

Rapport energiecijfers kantoren Rapport energiecijfers kantoren Dit rapport is aangemaakt op 08/31/10 om 11:31. De website Energiecijfers van NL Energie en Klimaat levert u actuele gegevens over energieprijzen en alle aspecten van energiegebruik

Nadere informatie

Toelichting doorrekening Energieakkoord - Gebouwde omgeving

Toelichting doorrekening Energieakkoord - Gebouwde omgeving Toelichting doorrekening Energieakkoord - Gebouwde omgeving Casper Tigchelaar Marijke Menkveld Den Haag, SER 2 oktober 2013 www.ecn.nl Instrumenten gericht op eigenaar-bewoners Bewustwording en informatie

Nadere informatie

een blik over de schouder ir. Bart Poel Strategisch adviseur Builddesk (voorheen EBM-consult)

een blik over de schouder ir. Bart Poel Strategisch adviseur Builddesk (voorheen EBM-consult) HET ENERGIEVRAAGSTUK OPGELOST een blik over de schouder ir. Bart Poel Strategisch adviseur Builddesk (voorheen EBM-consult) ONDERWERPEN 1 Hoe ziet het landschap er uit 1 Wonen in 2050 13 september studiedag

Nadere informatie

Energietransitie bij Renovatie

Energietransitie bij Renovatie Energietransitie bij Renovatie Ir. Frans de Haas de Haas & Partners Studiedag Energietransitie bij Renovatie, naar de passief bouwen standaard? 9 oktober 2008 Inhoud 1981 Inhoud 1984 Inhoud 1997 Inhoud

Nadere informatie

Winst en comfort uit duurzaamheid. Bouw op onze kennis

Winst en comfort uit duurzaamheid. Bouw op onze kennis Winst en comfort uit duurzaamheid Bouw op onze kennis Even voorstellen "Het verschil tussen gewoon en uitzonderlijk is vaak dat kleine beetje extra, waarin samenwerking en krachtenbundeling mijn drijfveer

Nadere informatie

Scenario s Energiebesparing in de gebouwde omgeving De Ruijter Strategie

Scenario s Energiebesparing in de gebouwde omgeving De Ruijter Strategie Scenario s Energiebesparing in de gebouwde omgeving 2030-2050 De Ruijter Strategie "Er bestaan geen slechte scenario's, alleen slechte voorbereiding." Paul de Ruijter De Ruijter Strategie Doelstellingen

Nadere informatie

Convenant. Energiebesparing corporatiesector

Convenant. Energiebesparing corporatiesector Convenant Energiebesparing corporatiesector Partijen: 1. De Minister voor Wonen, Wijken en Integratie, mevrouw drs. C.P. Vogelaar, te dezen handelend als bestuursorgaan; 2. De Minister van Volkshuisvesting,

Nadere informatie

Schilindex. Kansen voor energiebesparing met de gebouwschilindicator in de nieuwe NEN 5128 en EPG. Gerrit Jan Kuiper NII

Schilindex. Kansen voor energiebesparing met de gebouwschilindicator in de nieuwe NEN 5128 en EPG. Gerrit Jan Kuiper NII Nederlandse Schilindex Kansen voor energiebesparing met de gebouwschilindicator in de nieuwe NEN 5128 en EPG Gerrit Jan Kuiper 1 Nederlandse Een goede schil is het halve werk 2 Schilindex = logisch denken

Nadere informatie

Roadmap Techniek & Proces. Naar energieleverende Gebouwde Omgeving

Roadmap Techniek & Proces. Naar energieleverende Gebouwde Omgeving Roadmap Techniek & Proces Naar energieleverende Gebouwde Omgeving De Roadmap Techniek Dr. Ivo Opstelten & Proces Naar energieleverende Gebouwde Omgeving www.ecn.nl Achtergrond Waarom energieneutraal/energieleverend?

Nadere informatie

Effecten Amsterdamse labelstappensubsidie t.b.v. Leerkring 27 juni rol van de bewoners bij renovatie van woningvoorraad naar energieneutraal

Effecten Amsterdamse labelstappensubsidie t.b.v. Leerkring 27 juni rol van de bewoners bij renovatie van woningvoorraad naar energieneutraal Effecten Amsterdamse labelstappensubsidie t.b.v. Leerkring 27 juni 2018 - rol van de bewoners bij renovatie van woningvoorraad naar energieneutraal Jurriaan Kooij Inhoud presentatie Introductie van de

Nadere informatie

Van energiezuinig bouwen naar een energieneutrale gebouwde omgeving. Dr. Ivo J. Opstelten

Van energiezuinig bouwen naar een energieneutrale gebouwde omgeving. Dr. Ivo J. Opstelten Van energiezuinig bouwen naar een energieneutrale gebouwde omgeving Dr. Ivo J. Opstelten Mijn betrokkenheid Programmacoördinator Energie in de Gebouwde Omgeving bij ECN Coördinator Building Future (ECN-

Nadere informatie

Innovatie Agenda Gebouwde Omgeving. Utrecht + Amsterdam - 5 en 13 november 2008

Innovatie Agenda Gebouwde Omgeving. Utrecht + Amsterdam - 5 en 13 november 2008 Innovatie Agenda Gebouwde Omgeving Utrecht + Amsterdam - 5 en 13 november 2008 Stand van zaken UKR projecten Aanvrager Titel Gemeente Woningstichting Patrimonium Harinxmaland Sneek Sneek Aramis Wonen Passief,

Nadere informatie

Energieke Zorgbouw. 5 oktober 2011. Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO)

Energieke Zorgbouw. 5 oktober 2011. Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO) Energieke Zorgbouw 5 oktober 2011 Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO) Introductie Wijnanda Willemse adviseur NL Energie & Klimaat - Agentschap NL Voorheen SenterNovem Energiebesparing

Nadere informatie

Spaar het Klimaat. Op naar een gedeelde visie!

Spaar het Klimaat. Op naar een gedeelde visie! Spaar het Klimaat Op naar een gedeelde visie! VISIE SPAAR HET KLIMAAT In het begin van de zomer 2013 is tijdens een laatste sessie gesproken over de vernieuwing van de missie en visie van Spaar het Klimaat.

Nadere informatie

Groen? Het is te doen! Audit.Tax.Consulting.Financial Advisory.

Groen? Het is te doen! Audit.Tax.Consulting.Financial Advisory. Groen? Het is te doen! Audit.Tax.Consulting.Financial Advisory. Een uitdagend klimaat 20 20 2020 In 2020 moet de uitstoot van CO 2 in de EU met 20% zijn teruggebracht ten opzichte van het 1990 niveau.

Nadere informatie

Duurzame ontwikkeling:

Duurzame ontwikkeling: Duurzaam Tynaarlo Duurzame ontwikkeling: Een ontwikkeling die kan voorzien in de behoeften van de huidige generaties zonder die van de toekomstige generaties in gevaar te brengen. (Our common future 1987)

Nadere informatie

Energieneutraal via de Passief bouwen route

Energieneutraal via de Passief bouwen route Energieneutraal via de Passief bouwen route ing. J.J.P. (Jan Pieter) van Dalen Slotsymposium 14 september 2015 Verbouw monument Verbouw van een monument Monument als bedoeld in art. 1 onder d (Monumentenwet

Nadere informatie

Betere energieprestaties met Nuon Stadswarmte. Kansen voor woningcorporaties, vastgoedeigenaren en projectontwikkelaars

Betere energieprestaties met Nuon Stadswarmte. Kansen voor woningcorporaties, vastgoedeigenaren en projectontwikkelaars Betere energieprestaties met Nuon Stadswarmte Kansen voor woningcorporaties, vastgoedeigenaren en projectontwikkelaars Betere energieprestaties met stadswarmte Bestaande woningen, nieuwbouwwoningen en

Nadere informatie

De Toekomst van Energiezuinig bouwen Naar energieneutrale Gebouwde Omgeving. Innovatie Agenda Gebouwde Omgeving. Algemene doelstelling

De Toekomst van Energiezuinig bouwen Naar energieneutrale Gebouwde Omgeving. Innovatie Agenda Gebouwde Omgeving. Algemene doelstelling De Toekomst van Energiezuinig bouwen Naar energieneutrale Gebouwde Omgeving Innovatie Agenda Gebouwde Omgeving Algemene doelstelling Versnellen toepassing van duurzame energietechnieken Realiseren doelstellingen

Nadere informatie

Samen energie besparen! Convenant Energiebesparing 2009-2011 - Gemeente Kerkrade

Samen energie besparen! Convenant Energiebesparing 2009-2011 - Gemeente Kerkrade Samen energie besparen! Convenant Energiebesparing 2009-2011 - Gemeente Kerkrade 2 Voorwoord Beste mensen, voor u ligt de folder over het convenant energiebesparing 2009 2011. Dit is een samenwerkingsovereenkomst

Nadere informatie

Met deze brief informeer ik u over de stand van zaken met betrekking tot diverse toezeggingen op het gebied van energiebesparing.

Met deze brief informeer ik u over de stand van zaken met betrekking tot diverse toezeggingen op het gebied van energiebesparing. > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Ministerie van Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag Uw

Nadere informatie

23-10-2009 MiddenBeemster. Aanpak tussen gemeente en huurders. Duurzaam Woonbron

23-10-2009 MiddenBeemster. Aanpak tussen gemeente en huurders. Duurzaam Woonbron 23-10-2009 MiddenBeemster Aanpak tussen gemeente en huurders Duurzaam Woonbron Even voorstellen Jan Willem Croon, ambassadeur duurzaamheid Woonbron Ir. Bouwkunde TU Delft 10 jaar Stork contracting. 10

Nadere informatie

Een 10 puntenplan gemeenten die echt iets aan het klimaatprobleem willen doen

Een 10 puntenplan gemeenten die echt iets aan het klimaatprobleem willen doen Een 10 puntenplan voor gemeenten die echt iets aan het klimaatprobleem willen doen Doet uw gemeente voldoende aan het klimaatprobleem? Iedere aanpak van het klimaatprobleem begint lokaal. Internationaal

Nadere informatie

Verduurzamen van de gebouwde omgeving. Actuele ontwikkelingen op het gebied van verduurzamen gebouwde omgeving

Verduurzamen van de gebouwde omgeving. Actuele ontwikkelingen op het gebied van verduurzamen gebouwde omgeving Verduurzamen van de gebouwde omgeving Actuele ontwikkelingen op het gebied van verduurzamen gebouwde omgeving Voorstellen: Ir. Esther Gerritsen Adviseur duurzame gebouwinstallaties team coördinator energie

Nadere informatie

De waarde van het energielabel voor Woonbron

De waarde van het energielabel voor Woonbron De waarde van het energielabel voor Woonbron Seminar Het Energielabel Nootdorp, 24 april 2008 Rik rashoff, duurzaamheidsambassadeur Woonbron De waarde van het energielabel voor Woonbron Lid Platform Energietransitie

Nadere informatie

Symposium duurzaamheid Portaal. Nu aan de slag met het oog op toekoms7ge ontwikkelingen

Symposium duurzaamheid Portaal. Nu aan de slag met het oog op toekoms7ge ontwikkelingen Symposium duurzaamheid Portaal Nu aan de slag met het oog op toekoms7ge ontwikkelingen Waarom energietransi7e? Milieu Leveringszekerheid of /PJ Verantwoordelijkheid Gebouwde Omgeving energiegebruik EU

Nadere informatie

Zou u bijgaande brief willen doorsturen naar uw fracties? De brief bevat aanbevelingen voor de verkiezingsprogramma s van de partijen in uw gemeente.

Zou u bijgaande brief willen doorsturen naar uw fracties? De brief bevat aanbevelingen voor de verkiezingsprogramma s van de partijen in uw gemeente. From: Lugt, Arjen van der Sent: donderdag 17 augustus 2017 8:56:15 To: OW-Info Cc: Subject: FW: energiebesparing in de huursector als onderwerp in uw verkiezingsprogramma Attachments: Brief 16082017

Nadere informatie

Binnenklimaat: energie efficiënte oplossingen besparing door comfort

Binnenklimaat: energie efficiënte oplossingen besparing door comfort Binnenklimaat: energie efficiënte oplossingen besparing door comfort Rob Nagel Honeywell Dag van de Installatie VSK, Jaarbeurs Utrecht 2 februari 2010 Binnenklimaat besparing door comfort Woningmarkt in

Nadere informatie

Energiebesparing bestaande koopwoningen. Effecten stimuleringspakket

Energiebesparing bestaande koopwoningen. Effecten stimuleringspakket Energiebesparing bestaande koopwoningen Effecten stimuleringspakket Notitie Delft, juli 2013 Opgesteld door: Cor Leguijt Frans Rooijers 2 2 juli 2013 3.B17.1 Energiebesparing bestaande koopwoningen 1 Inleiding

Nadere informatie

Koninklijk Instituut Van Ingenieurs

Koninklijk Instituut Van Ingenieurs Engineering Society Het klimaataccoord: De gebouwde omgeving Het klimaataccoord Broeikasgasuitstoot in 2030 ten opzichte van 1990 te verminderen met 49 %; Plan wordt iedere 5 jaar geactualiseerd; 5 sectoren:

Nadere informatie

Kantoren vernieuwen naar Energieneutraal. Informatiebijeenkomsten

Kantoren vernieuwen naar Energieneutraal. Informatiebijeenkomsten Kantoren vernieuwen naar Energieneutraal Informatiebijeenkomsten Over Energiesprong Praktijkexperimenten voor vernieuwing volkshuisvesting van onderaf Programma s 1. Huren en Kopen 2. Verdichten en Verdunnen

Nadere informatie

Lente-akkoord Energiezuinige Nieuwbouw

Lente-akkoord Energiezuinige Nieuwbouw Lente-akkoord Energiezuinige Nieuwbouw 1 Partijen: 1. De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, te dezen handelend als bestuursorgaan; 2. De vereniging Bouwend Nederland, statutair gevestigd

Nadere informatie

GPR Gebouw 4.1. Inzicht in meerkosten van ambities Actualisatie Samenvatting. Rapportnummer Versie Status definitief

GPR Gebouw 4.1. Inzicht in meerkosten van ambities Actualisatie Samenvatting. Rapportnummer Versie Status definitief GPR Gebouw 4.1 Inzicht in meerkosten van ambities Actualisatie 2011 - Samenvatting Rapportnummer Versie Status Datum Tekstgedeelte 001 001 definitief 16 maart 2011 9 pagina's Opgesteld door de heer ing.

Nadere informatie

ENERGIEAKKOORD. Gevolgen, verplichtingen en kansen THOMAS KOKSHOORN

ENERGIEAKKOORD. Gevolgen, verplichtingen en kansen THOMAS KOKSHOORN ENERGIEAKKOORD Gevolgen, verplichtingen en kansen THOMAS KOKSHOORN 2 - Wie zijn wij? - Visie Ekwadraat - Beleid - Doelstellingen - Middelen - Financiering Inhoud - Conclusies en aanbevelingen 3 INLEIDING

Nadere informatie

Implementatie. stand van zaken. Harry Boschloo, Plv. hoofd Energiebeleid Gebouwde Omgeving. Energielabel-ontbijt, Renovatiebeurs, 6 maart 2012

Implementatie. stand van zaken. Harry Boschloo, Plv. hoofd Energiebeleid Gebouwde Omgeving. Energielabel-ontbijt, Renovatiebeurs, 6 maart 2012 Implementatie herziene EPBD: een stand van zaken Harry Boschloo, Plv. hoofd Energiebeleid Gebouwde Omgeving Energielabel-ontbijt, Renovatiebeurs, 6 maart 2012 8 maart 2012 Inhoud Context energiebeleid

Nadere informatie

Intentieverklaring van het. Platform Bewoners en Duurzaam Bouwen. Inspanningen voor Schoon en Zuinig. in afstemming met Meer met Minder

Intentieverklaring van het. Platform Bewoners en Duurzaam Bouwen. Inspanningen voor Schoon en Zuinig. in afstemming met Meer met Minder Intentieverklaring van het Platform Bewoners en Duurzaam Bouwen Inspanningen voor Schoon en Zuinig in afstemming met Meer met Minder De platformorganisaties: 1. Vereniging Eigen Huis, rechtsgeldig vertegenwoordigd

Nadere informatie

ENERGY STAR vs. Energielabel. Artikel naar aanleiding van de studiereis MRE 2011 2013 Ir. Ing. E.P.H. (Ernie) van Dalen d.d.

ENERGY STAR vs. Energielabel. Artikel naar aanleiding van de studiereis MRE 2011 2013 Ir. Ing. E.P.H. (Ernie) van Dalen d.d. ENERGY STAR vs. Energielabel Artikel naar aanleiding van de studiereis MRE 2011 2013 Ir. Ing. E.P.H. (Ernie) van Dalen d.d. 23 juni 2013 Green buildings Energy Star label vs. Energielabel Gebouwen Tijdens

Nadere informatie

Passief Bouwen. Carl-peter Goossen

Passief Bouwen. Carl-peter Goossen Passief Bouwen Carl-peter Goossen Je weet iets en je heb er kennis van Je weet iets maar heb er geen kennis van Je weet het niet en je hebt er ook geen kennis van. 28 oktober: Klimaatneutraal bouwen: haalbaar

Nadere informatie

Nationaal Energiebesparingsplan

Nationaal Energiebesparingsplan Nationaal Energiebesparingsplan van energieleveranciers en organisaties actief in de gebouwde omgeving Projectbeschrijving Bedrijfsleven en overheid geven mega impuls aan energiebesparing in gebouwen 23

Nadere informatie

Bestaand Vastgoed. Hoe beweging krijgen in verduurzaming? Vincent Swinkels Mei 2011. DHV 2011 All rights reserved Openbaar

Bestaand Vastgoed. Hoe beweging krijgen in verduurzaming? Vincent Swinkels Mei 2011. DHV 2011 All rights reserved Openbaar Bestaand Vastgoed Hoe beweging krijgen in verduurzaming? Vincent Swinkels Mei 2011 DHV 2011 All rights reserved Openbaar Wat is er aan de hand? Circa 1/3 energiegebruik NL zit in gebouwde omgeving Focus

Nadere informatie

Van kierenjacht naar integrale gebouwconcepten

Van kierenjacht naar integrale gebouwconcepten Van kierenjacht naar integrale gebouwconcepten Werken aan oplossingen op de schaal van de uitdagingen waar we voor staan Dr. Ivo J. Opstelten (ECN) en Msc. Wouter A. Borsboom (TNO), coördinatoren Building

Nadere informatie

KANSEN VOOR DUURZAME ENERGIE BIJ HERSTRUCTURERING VAN NAOORLOGSE WIJKEN

KANSEN VOOR DUURZAME ENERGIE BIJ HERSTRUCTURERING VAN NAOORLOGSE WIJKEN April 2002 ECN-RX--02-013 KANSEN VOOR DUURZAME ENERGIE BIJ HERSTRUCTURERING VAN NAOORLOGSE WIJKEN Nieuw Den Helder Centrum als praktijkvoorbeeld J.C.P. Kester E. Sjoerdsma H. van der Veen (Woningstichting

Nadere informatie

Isolatie een onmisbare stap richting verduurzaming

Isolatie een onmisbare stap richting verduurzaming Isolatie een onmisbare stap richting verduurzaming Isolatie een onmisbare stap richting verduurzaming Isolatie bespaart kosten, zorgt voor een comfortabele temperatuur in huis én is goed voor het klimaat.

Nadere informatie

Verbetering energieprestatie: een zaak van kleine stapjes?

Verbetering energieprestatie: een zaak van kleine stapjes? Verbetering energieprestatie: een zaak van kleine stapjes? Nico Nieboer 3 november 2015 Delft University of Technology Challenge the future Inleiding Presentatie uitkomsten onderzoek naar verbetering energieprestatie

Nadere informatie

ONDERZOEK NAAR DE MAATSCHAPPELIJKE BATEN VAN DE EPBD recast VOOR NEDERLAND

ONDERZOEK NAAR DE MAATSCHAPPELIJKE BATEN VAN DE EPBD recast VOOR NEDERLAND ONDERZOEK NAAR DE MAATSCHAPPELIJKE BATEN VAN DE EPBD recast VOOR NEDERLAND Opdrachtgever: Ministerie van VROM/WWI Zaaknummer: 9105081120 concept PRC divisie Strategie en Techniek Bodegraven, 17 september

Nadere informatie

Het Nationaal Isolatie Programma versus het energiebesparingsplan Meer met Minder. Datum: 28 september 2007 Locatie: IGS Conferentie - Enschede

Het Nationaal Isolatie Programma versus het energiebesparingsplan Meer met Minder. Datum: 28 september 2007 Locatie: IGS Conferentie - Enschede Het Nationaal Isolatie Programma versus het energiebesparingsplan Meer met Minder Datum: 28 september 2007 Locatie: IGS Conferentie - Enschede 1 Inhoudsopgave Inleiding Aanleiding Nationaal Isolatie Programma

Nadere informatie

Woningcorporaties scoren slecht op verduurzaming

Woningcorporaties scoren slecht op verduurzaming Woningcorporaties scoren slecht op verduurzaming In 2020 moeten de huizen van alle woningcorporaties gemiddeld energielabel B hebben, een belofte van koepelorganisatie Aedes. Vooral in de Randstad liggen

Nadere informatie

Aanpak energiebesparing woningvoorraad Portaal Nijmegen. 13 mei 2014 Stephan Huisman afdeling Strategie & Vastgoed Senior projectleider

Aanpak energiebesparing woningvoorraad Portaal Nijmegen. 13 mei 2014 Stephan Huisman afdeling Strategie & Vastgoed Senior projectleider Aanpak energiebesparing woningvoorraad Portaal Nijmegen 13 mei 2014 Stephan Huisman afdeling Strategie & Vastgoed Senior projectleider Wat loopt er allemaal? Duurzaamheid is: Energiebesparing Gezond wonen

Nadere informatie

B-088 Green Deal Haalbaarheidsstudie Nationaal Fonds Energiebesparing

B-088 Green Deal Haalbaarheidsstudie Nationaal Fonds Energiebesparing B-088 Green Deal Haalbaarheidsstudie Nationaal Fonds Energiebesparing Partijen: 1. De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, de heer drs. M.J.M. Verhagen en de Minister van Binnenlandse

Nadere informatie

Klimaatakkoord gebouwde omgeving. 3. Koop 4. Huur 5. Utiliteitsbouw 6. Financiering en fiscaal

Klimaatakkoord gebouwde omgeving. 3. Koop 4. Huur 5. Utiliteitsbouw 6. Financiering en fiscaal Klimaatakkoord gebouwde omgeving 1. Wijkgerichte aanpak 2. Ondersteuning woningeigenaren 3. Koop 4. Huur 5. Utiliteitsbouw 6. Financiering en fiscaal 7. Kostenreductie Bouw 8. Duurzame warmte en marktordening

Nadere informatie

BuildDesk kennisdocument

BuildDesk kennisdocument BuildDesk kennisdocument Groot economisch en maatschappelijk voordeel van energieneutraal renoveren Woningverbetering naar energieneutraal in de sociale huursector is economisch en maatschappelijk zeer

Nadere informatie

INNAX Gebouw & Omgeving

INNAX Gebouw & Omgeving INNAX Gebouw & Omgeving Gebouwverduurzamer van A tot Z Pieter Klep, 26 oktober 2017 Waarom energietransitie? Belangrijke ontwikkelingen Regeerakkoord (Rutte II) energieneutraal 2050 Klimaatakkoord Parijs

Nadere informatie

Onderwerpen presentatie

Onderwerpen presentatie Community of Prac/ce LOKALE DUURZAME ENERGIEBEDRIJVEN Onderwerpen presentatie - Welke kaders geeft het Energieakkoord voor energiebesparing en efficiency? Welke doelen zijn gesteld en welke instrumenten/regelingen

Nadere informatie

- in aanvulling op en ter nadere uitwerking van de Algemene Subsidieverordening Leeuwarden (ASV);

- in aanvulling op en ter nadere uitwerking van de Algemene Subsidieverordening Leeuwarden (ASV); BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN LEEUWARDEN; - in aanvulling op en ter nadere uitwerking van de Algemene Subsidieverordening Leeuwarden (ASV); - gelet op de ASV artikel 2 en artikel 3 lid 3; - gelet op de

Nadere informatie

DUURZAME NEDERLANDSE WONINGVOORRAAD: RECENTE BELEIDSONTWIKKELINGEN

DUURZAME NEDERLANDSE WONINGVOORRAAD: RECENTE BELEIDSONTWIKKELINGEN DUURZAME NEDERLANDSE WONINGVOORRAAD: RECENTE BELEIDSONTWIKKELINGEN Frits Meijer/Henk Visscher Februari/maart 2009 Dit document geeft een zeer beknopte schets van de belangrijkste initiatieven/instrumenten/maatregelen

Nadere informatie

Energieambities in strategisch voorraadbeleid

Energieambities in strategisch voorraadbeleid TEN KROODE & VAN ZEE ORGANISATIE-ADVISEURS Energieambities in strategisch voorraadbeleid Artikel 090.003 12 februari 2008 In opdracht van SenterNovem Ten Kroode & Van Zee, organisatie-adviseurs www.tkvz.nl

Nadere informatie

Meer met Minder. Duurzame Energie en Energiebesparing. Van Europa moet het. De Nederlandse overheid wil het. UNETO-VNI = ondernemersorganisatie

Meer met Minder. Duurzame Energie en Energiebesparing. Van Europa moet het. De Nederlandse overheid wil het. UNETO-VNI = ondernemersorganisatie Meer met Minder Seminar Energielabel 24 april 2008, Nootdorp Rob van der Meer UNETO-VNI = ondernemersorganisatie Installatiebranche met circa 5.300 aangesloten bedrijven. Technische detailhandel met circa

Nadere informatie

DUURZAME NEDERLANDSE WONINGVOORRAAD: RECENTE BELEIDSONTWIKKELINGEN

DUURZAME NEDERLANDSE WONINGVOORRAAD: RECENTE BELEIDSONTWIKKELINGEN DUURZAME NEDERLANDSE WONINGVOORRAAD: RECENTE BELEIDSONTWIKKELINGEN Frits Meijer/Henk Visscher Februari/maart 2009 Dit document geeft een zeer beknopte schets van de belangrijkste initiatieven/instrumenten/maatregelen

Nadere informatie

Gebouwde Omgeving. Joop oude Lohuis, Leonie Jansen, Annemie Loozen

Gebouwde Omgeving. Joop oude Lohuis, Leonie Jansen, Annemie Loozen Gebouwde Omgeving Joop oude Lohuis, Leonie Jansen, Annemie Loozen Citaten Regeerakkoord Vertrouwen in de toekomst Nationaal klimaat- en energieakkoord met doelstellingen voor lange termijn (2030) Per regio

Nadere informatie

Duurzaamheid in Boswinkel Oost

Duurzaamheid in Boswinkel Oost Programma Waarom energiezuinig en duurzaam (ver)bouwen? Waarom energiemonitoring Duurzaamheid in Boswinkel Oost Energiemonitoring Velve Lindenhof, Enschede De energiezuinigste wijk van Enschede De uitvraag

Nadere informatie

Prestatiecontracten sleutel tot duurzaamheid

Prestatiecontracten sleutel tot duurzaamheid Prestatiecontracten sleutel tot duurzaamheid Workshop Prestatiecontracten 7 december 2009 Albert Hulshoff, programma-adviseur adviseur Utiliteitsbouw SenterNovem Albert Hulshoff innovatie, energie, klimaat,

Nadere informatie

Meer met Minder. Het Nationale Energiebesparingsplan voor de gebouwde omgeving

Meer met Minder. Het Nationale Energiebesparingsplan voor de gebouwde omgeving Het Nationale Energiebesparingsplan voor de gebouwde omgeving EnergieNed, federatie PeGO, Platform Energietransitie Aedes vereniging van van energiebedrijven Gebouwde Omgeving woningcorporaties in Nederland

Nadere informatie

Kennissessie: CO 2 neutraal het echte verhaal

Kennissessie: CO 2 neutraal het echte verhaal Ing. Vincent Keppel Accountmanager Vabi Kennissessie: CO 2 neutraal het echte verhaal TIP: Houd pen en papier bij de hand!!!! Ir. Roy Zold Directeur PVM welke data & welk doel Vraagstelling corporaties

Nadere informatie

Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd

Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd Ministerie van Financiën, Den Haag Manesco helpt gebouweigenaren met comfortverbetering, energiebesparing én, tegen lagere exploitatiekosten. Manesco is

Nadere informatie

O R D E O P Z AKE N. Een rechtvaardiging voor meer maatregelen op het gebied van energie-efficiëntie in woongebouwen S T L L E N

O R D E O P Z AKE N. Een rechtvaardiging voor meer maatregelen op het gebied van energie-efficiëntie in woongebouwen S T L L E N O R D E O P Z AKE N Een rechtvaardiging voor meer maatregelen op het gebied van energie-efficiëntie in woongebouwen S T L L E N E DE VERONTRUSTENDE WAARHEID De mondiale uitdaging Het is verontrustend maar

Nadere informatie

ENERGIE BESPARING IN DE AMERSFOORTSE HUURSECTOR

ENERGIE BESPARING IN DE AMERSFOORTSE HUURSECTOR ENERGIE BESPARING Energiebesparing huurwoningen Amersfoort terugblik en vooruitblik Donderdag 16 oktober 2014 WELKOM! IN DE UTRECHTSE HUURSECTOR ACHTERGROND VAN DEZE AVOND www.stookjerijk.nl Samenwerking

Nadere informatie

energiebesparing bestaande bouw Harderwijk 26 mei 2015

energiebesparing bestaande bouw Harderwijk 26 mei 2015 energiebesparing bestaande bouw Harderwijk 26 mei 2015 Marc Smijers M 06-23924330 www.smijers-energieadvies.nl info@smijers-energieadvies.nl 1 Onderwerpen Relatie tussen energielabel en energiegebruik

Nadere informatie

BENG en Bodemenergie Projectervaringen utiliteitbouw. 6 november 2016 Ir. Esther Gerritsen Techniplan Adviseurs

BENG en Bodemenergie Projectervaringen utiliteitbouw. 6 november 2016 Ir. Esther Gerritsen Techniplan Adviseurs BENG en Bodemenergie Projectervaringen utiliteitbouw 6 november 2016 Ir. Esther Gerritsen Techniplan Adviseurs Techniplan Adviseurs Installatieadviseur Advies & engineering Duurzaamheid & innovatie Realisatie

Nadere informatie

Naar een klimaatneutrale energievoorziening voor Eindhoven

Naar een klimaatneutrale energievoorziening voor Eindhoven Naar een klimaatneutrale energievoorziening voor Eindhoven Marnix Vlot voorzitter 040energie marnix.vlot@040energie.nl 1 Website Jan. 2014 2 040energie kenmerken Doel: help inwoners van Eindhoven hun energiegebruik

Nadere informatie

Energiebesparing. Betonkernactivering. Programma. Energiebesparing EPBD. Energy Performance Building Directive. Europese richtlijn.

Energiebesparing. Betonkernactivering. Programma. Energiebesparing EPBD. Energy Performance Building Directive. Europese richtlijn. Programma Energiebesparing & Betonkernactivering Energiebesparing Europa Nederland Besparingspotentieel Specialisten gevraagd? Betonkernactivering Publicatie Leergang Kees Arkesteijn 1 2 Energiebesparing

Nadere informatie

Kennismaking BENG Hans van Eck en Jacqueline Hooijschuur 22 november 2016

Kennismaking BENG Hans van Eck en Jacqueline Hooijschuur 22 november 2016 Kennismaking BENG Hans van Eck en Jacqueline Hooijschuur 22 november 2016 Huishoudelijke mededelingen Chatfunctie Uw vragen Pollvragen Uw mening Enquête Wat heeft u nodig Introductie Waarom BENG? Wat is

Nadere informatie

Meer Met Minder. Convenant energiebesparing bestaande woningen en gebouwen

Meer Met Minder. Convenant energiebesparing bestaande woningen en gebouwen Meer Met Minder Convenant energiebesparing bestaande woningen en gebouwen Partijen: 1. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, te dezen vertegenwoordigd door minister J.W.E. Spies,

Nadere informatie

Nul op de meter. Nederland aan de Nulenergiewoning. Een onderzoek naar de mogelijkheden voor energieambitieuze nieuwbouw. Netwerk Conceptueel Bouwen

Nul op de meter. Nederland aan de Nulenergiewoning. Een onderzoek naar de mogelijkheden voor energieambitieuze nieuwbouw. Netwerk Conceptueel Bouwen Nederland aan de Nulenergiewoning Een onderzoek naar de mogelijkheden voor energieambitieuze nieuwbouw Netwerk Conceptueel Bouwen Samenvatting Nul op de meter 23 mei 2012 Voorwoord Met elkaar hebben we

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2008 2009 30 196 Duurzame ontwikkeling en beleid Nr. 50 BRIEF VAN DE MINISTER VOOR WONEN, WIJKEN EN INTEGRATIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der

Nadere informatie

Geothermie en Glastuinbouw Partners voor een duurzame toekomst? Nico van Ruiten Amsterdam, 31 maart

Geothermie en Glastuinbouw Partners voor een duurzame toekomst? Nico van Ruiten Amsterdam, 31 maart Programma Kas als Energiebron Geothermie en Glastuinbouw Partners voor een duurzame toekomst? Nico van Ruiten Amsterdam, 31 maart Inhoud Kenmerken glastuinbouw Introductie Programma Kas als Energiebron

Nadere informatie

Duurzaam Inkopen overheidsgebouwen werkt!

Duurzaam Inkopen overheidsgebouwen werkt! Duurzaam Inkopen overheidsgebouwen werkt! Overheden kunnen zonder meerkosten energiebesparing in gebouwen realiseren PIANOo lunch 12 april 2011 Irma Thijssen, Agentschap NL Joost van Linder, Rijksgebouwendienst

Nadere informatie

De NESK scholen duurzaam opgeleverd. Het Klaverblad gebouwd voor de toekomst

De NESK scholen duurzaam opgeleverd. Het Klaverblad gebouwd voor de toekomst De NESK scholen duurzaam opgeleverd Het Klaverblad gebouwd voor de toekomst Tabel actoren Projectfase Organisatie Programma van Eisen (PvE) Ontwerp Bestek/Inkoop Realisatie Gebruik Janssen de Jong projectontwikkeling

Nadere informatie

Bouwlokalen: Energieplus Bouwen en Renoveren. Haico van Nunen

Bouwlokalen: Energieplus Bouwen en Renoveren. Haico van Nunen : Energieplus Bouwen en Renoveren Haico van Nunen 2013 BOUWHULPGROEP: advies en architectuur Architectuur en stedenbouw: de bestaande stad Advisering: wijk- en locatieontwikkeling Innovatie: energie, milieu

Nadere informatie

1E SCHOOL. duurzaam gerenoveerd

1E SCHOOL. duurzaam gerenoveerd 1E SCHOOL duurzaam gerenoveerd DUURZAAM RENOVEREN investeren in MEERVOUDIGE OPBRENGST INHOUD PRESENTATIE 1 Niet duurzame school 2 Duurzaam bouwen & leven 3 Duurzame energie, kleinschalig opgewekt 4 Passief

Nadere informatie

Programma van Eisen Frisse Scholen april 2012

Programma van Eisen Frisse Scholen april 2012 Programma van Eisen Frisse Scholen april 2012 Voor u ligt het Programma van Eisen Frisse Scholen. Dit Programma van Eisen dient als leidraad voor opdrachtgevers van nieuw- en verbouw van scholen (schoolbesturen

Nadere informatie

Aanpak energietransitie Gemeente Helmond

Aanpak energietransitie Gemeente Helmond Aanpak energietransitie Gemeente Helmond Conferentie Versnellingsagenda 3 dagen 120 mensen, bont palet van Helmonders bedrijfsleven, woningcorporaties, onderwijs, duurzame ondernemers, energieclub Helmond

Nadere informatie

Gezonde en zuinige scholen in Gelderland

Gezonde en zuinige scholen in Gelderland Gezonde en zuinige scholen in Gelderland Provincie Gelderland Yvonne Tieleman W/E adviseurs Janny Stevens Gezonde en zuinige scholen Gelders Klimaatprogramma 2008-2011 Aanpakken en aanpassen Naar een klimaatneutraal

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag Uw kenmerk 2016Z15884

Nadere informatie

Financiële overheidssteun voor V.v.E. s vanuit. RVO.nl. VvE-bijeenkomst Haarlem Dinsdag 25 juni Constan Custers. RVO.

Financiële overheidssteun voor V.v.E. s vanuit. RVO.nl. VvE-bijeenkomst Haarlem Dinsdag 25 juni Constan Custers. RVO. Financiële overheidssteun voor V.v.E. s vanuit RVO.nl VvE-bijeenkomst Haarlem Dinsdag 25 juni 2019 Constan Custers RVO.nl 06-25068342 Hogeschool Inholland Alkmaar: Building Holland 2018 1 Duurzaam en groen.

Nadere informatie

Energieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0

Energieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0 Energieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0 ing. A.F. (André) Kruithof Oktober 2015 Programma Op weg naar 2050: doelstellingen bestaande bouw & nieuwbouw BENG-indicatoren Energiezuinigheid in de

Nadere informatie

29 November Kennisfestival: Samen op weg naar een breed gedragen energietransitie workshop duurzame warmte bestaande woningen dr.

29 November Kennisfestival: Samen op weg naar een breed gedragen energietransitie workshop duurzame warmte bestaande woningen dr. Copernicus Institute of Sustainable Development Kennisfestival: Samen op weg naar een breed gedragen energietransitie workshop duurzame warmte bestaande woningen dr. Robert Harmsen 29 November 2018 Klimaatakkoord

Nadere informatie

Kenniscentrum InfoMil Energie

Kenniscentrum InfoMil Energie Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu Kenniscentrum InfoMil Energie 25 januari 2017 Inhoudsopgave Energie 3 Beleid, wet- en regelgeving 3 Maatregelen 5 Bestemmingsplan 7 Verwijzingen

Nadere informatie

Klimaatakkoord gebouwde omgeving. Leonie Jansen VNG

Klimaatakkoord gebouwde omgeving. Leonie Jansen VNG Klimaatakkoord gebouwde omgeving Leonie Jansen VNG Citaten Regeerakkoord Vertrouwen in de toekomst Nationaal klimaat- en energieakkoord met doelstellingen voor lange termijn (2030) Per regio een plan voor

Nadere informatie

SPAAR HET KLIMAAT. Missie, visie & doelstellingen

SPAAR HET KLIMAAT. Missie, visie & doelstellingen SPAAR HET KLIMAAT Missie, visie & doelstellingen Spaar het Klimaat missie, visie Missie Klimaatvriendelijke, gezonde en comfortabele gebouwen voor iedereen. Visie Spaar het Klimaat en haar partners streven

Nadere informatie

Bij het opstellen van deze notitie zijn de volgende relevante documenten als uitgangspunten gehanteerd:

Bij het opstellen van deze notitie zijn de volgende relevante documenten als uitgangspunten gehanteerd: Project: Brede School Rijswijk Projectnr.: 6.053 Datum: 20 februari 2017 Betreft: Startnotitie Duurzaamheid en Installatieconcept 1. UITGANGSPUNTEN Bij het opstellen van deze notitie zijn de volgende relevante

Nadere informatie