Het mandaat ter responsabilisering van de overheidsmanager Een internationale vergelijking
Algemeen onderzoek Beleidsgericht onderzoek naar mandaatsystemen: (Inter)nationaal vergelijkend onderzoek naar contractmanagement: naar een contractualisering van de sturingsrelatie en de arbeidsrelatie t.a.v. leidende ambtenaren. Internationale cases: Nederland, het Verenigd Koninkrijk, Nieuw-Zeeland en Denemarken Opdrachtgever: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap.
Algemeen onderzoek Contractmanagement en topambtenaren: Contractualisering van de sturingsrelatie: van traditioneel hiërarchische sturing naar contractuele sturing met afspraken omtrent opdrachten en middelen Contractualisering van de arbeidsrelatie: van traditionele statutaire rechtspositie naar een tijdelijke benoeming op basis van een arbeidscontract
Situering internationale cases Nederland: 1995: Algemene Bestuursdienst 2000: Specifieke regeling Topmanagement Verenigd Koninkrijk: jaren 80-90: NPM-hervormingen in 1996: Senior Civil Service Nieuw Zeeland: 1988: State Sector Act 1992: Employments Contract Act
Situering internationale cases Bespreking internationale cases: NL, UK & Nieuw- Zeeland Contractualisering Sturingsrelatie Gering Hoog Contractualisering Arbeidsrelatie Gering Nederland UK Hoog Nieuw- Zeeland
Vergelijking internationale cases: algemeen Contractualisering sturingsrelatie en arbeidsrelatie Nederland VK Nieuw- Zeeland 1. Algemeen Doelgroep ABD (660) Topmanagement Groep (60) Ondersteunende structuur Bureau ABD SCS (3000) Corporate Management Chief Executives (37) State Services Commission
Contractualisering sturingsrelatie Contrac tualisering sturingsrelatie Nederland VK Nieuw-Zeeland 1. Algemeen Naam contract Werkafspraak Performance agreement Aanleiding Resultaatgerichtheid betere link tussen organisatorisch succes, individuele bijdrage en beloning Performance agreement Verantwoording
Contractualisering sturingsrelatie Contractualisering sturingsrelatie Nederland Topmanagement VK Nieuw- Zeeland 2. Kenmerken van de contracten Verplicht ja ja ja karakter Afgesloten tussen 1. Minister en SG 2. SG en DG SCS lid en lijnmanager Minister en CE
Contractualisering sturingsrelatie Relatie met lange termijn planning van de organisatie: Contractualisering sturingsrelatie Nederland Topmana gement VK Nieuw-Zeeland 3. Relatie van de contracten met andere planningsdocumenten Mogelijke Aansluiting Aansluiting bij aansluiting op organisato- Strategisch bij rische Management contractuele plannen Systeem en jaarcycli op als PSA s begrotingscyclus organisatie en/of business niveau en en unit plans begrotingscyclus
Contractualisering sturingsrelatie Contractualisering Sturingsrelatie Rapportering Evaluatie Nederland VK Topmanagement 4. Beleids- en beheerscyclus Minstens Jaarlijks halfjaarlijks Terugblik op Jaarlijkse prestatie tussen prestatieevaluatie door respectievelijk de minister en de SG hiërarchische & de SG en de overste DG Nieuw- Zeeland Minstens halfjaarlijks Jaarlijkse zware evaluatie van de prestatie door de State Services Commissioner
Contractualisering Arbeidsrelatie Contractualise ring Arbeidsrelatie: Nederland VK Nieuw-Zeeland Arbeidsrelatie Mandaat Arbeidscontract Arbeidscontract Duur benoeming: S19 Max. 7 jaar Variabel van onbepaalde tot bepaalde duur Maximum 5 jaar
Contractualisering Arbeidsrelatie Contractualise ring Arbeidsrelatie: Nederland VK Nieuw-Zeeland Verlenging: zeer uitzonderlijk Verlenging mogelijk 1x verlengbaar met 3 jaar Ontslag mogelijk heid: na 2 jaar pool Mogelijk na beëindiging contract bepaalde duur Mogelijk na jaarlijkse evaluatie of na beëindiging contract
Contractualisering arbeidsrelatie Contractualise -ring Arbeidsrelatie: Selectie & wervingsproces: Nederland Voorselectie door ambtenarenkeuze door minister Gebruik van competentieprofiel Verenigd Koninkrijk Nieuw-Zeeland Open Open Open Bepaald door de Voorselectie departementenrol door van minister ambtenaren- beperkt tot keuze door benoeming minister Gebruik competentieprofiel Gebruik van competentieprofiel
Contractualisering arbeidsrelatie Contractualise -ring Arbeidsrelatie: Nederland Verenigd Koninkrijk Nieuw-Zeeland Evaluatie: Jaarlijks Jaarlijks Jaarlijks Evaluatie aan hand van: Werkafspraak / Performance agreement Performance agreement Beloning: Functiewaardering, variabele beloning & Functiewaardering, prestatiegerelajaarlijkse toeslag teerde verhoging al dan niet afhankelijk van prestatie basissalaris, prestatiegerelateerde bonus Functiewaardering, prestatiegerelateerde bonus en marktwaarde van de functie in de publieke sector
Lessen afgeleid uit de cases I. De opzet van een Topmanagementstructuur Verschil in scope 660 (NL) 3000 (VK) 37 (NZ) Verschil in doelstellingen => Ander beleid Mobiliteitsbevordering (NL) => Mgt Development Verbeteren van prestaties (UK) => Performance mgt Toename verantwoording (NZ) => Performance mgt
Lessen afgeleid uit de cases De opzet van een Topmanagementstructuur Aansluiting bij politieke en bestuurlijke realiteit Tegengewicht voor verkokering departementen (NL) Modernisering overheid (VK) Radicale hervorming overheidssector (NZ) Ondersteunende structuur BABD (NL) : MD-beleid, niet evaluatie werkafspraken Niet specifiek (VK) State Service Commission (NZ) : onafhankelijke derde
Lessen afgeleid uit de cases II. Contractualisering sturingsrelatie Harde of zachte contracten? Hard: formeel, bindend, doelgericht, op incentives gebaseerd, beperkt in tijd (eigenbelang) => UK Nieuw-Zeeland Zacht: impliciete akkoorden (vertrouwen en samenwerking) => Nederland
Lessen afgeleid uit de cases II. Contractualisering sturingsrelatie Niet te zware nadruk op prestatiemanagement! gevaren: compliance rapportering management volgens akkoord hoge transactiekosten beperking tot organisatiebelang
Lessen afgeleid uit de cases III. Contractualisering Arbeidsrelatie: Rechtspositieregeling & bestuurlijke realiteit NL: ambtelijk statuut VK en NZ : arbeidscontract Selectie: open of feitelijk gesloten systeem combinatie van beide, cfr. NL gebruik competentieraamwerk ambtelijke professionele voorselectie minister: functieprofiel & keuze eindkandidaat
Lessen afgeleid uit de cases Evaluatie: Zelfevaluatie meerdere evaluatiebronnen Onvoldoende prestatie: opleiding / financiële gevolgen/ vervolgbenoeming? / Ontslag Beloning: overwegend vast deel & mogelijkheid deel variabel loon afhankelijk van prestatie MD & Loopbaanbeleid invoering mobiliteit & bevordering mentaliteit mobiliteit bewaken ondergrens mobiliteit
Algemene vragen voor de Vlaamse overheid Visie, Doelen & Doelgroep? Aansluiting bij ondersteunende bestuurlijke ontwikkelingen? interferentie door kabinetten? Bestaan van ambtelijk en politiek draagvlak? : hoe creëren / bevorderen?
Algemene vragen voor de Vlaamse overheid Noodzakelijke vaardigheden en competenties? competentieraamwerk voor top? competenties in overheidscontext? Coördinatie van veranderingen? ondersteunende structuur? Alternatieven? gevolgen niet invoering systeem? verwachte meerwaarde & effect