Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar VII Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (VII) voor het jaar 2004 Nr. 35 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 18 november 2003 In mijn brief (kamerstuk VII 29) van 9 oktober jl. over de openbaarmaking van topinkomens in de (semi-)publieke sector heb ik u geïnformeerd over mijn jaarlijkse inventarisatie van de inkomens van topambtenaren in de sector Rijk. Deze passage is voor de Volkskrant aanleiding geweest om op basis van de Wet Openbaarheid van bestuur aanvullende informatie te vragen. Het blad PM Den Haag heeft daarnaast specifieke vragen gesteld over de inkomenspositie van topambtenaren. De notitie die ik heden aan de Volkskrant heb gezonden en de beantwoorde vragen van PM Den Haag zijn bij deze brief gevoegd. 1 De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, J. W. Remkes 1 Ter inzage gelegd bij het Centraal Informatiepunt Tweede Kamer. KST tkkst29200VII-35 ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2003 Tweede Kamer, vergaderjaar , VII, nr. 35 1

2 De beloning van de Top Management Groep (TMG) in 2002 Deze rapportage gaat in eerste instantie over de topambtenaren in dienst bij werkgevers van de sector Rijk, die deel uitmaken van de TopManagementGroep (TMG). Dat wil zeggen dat niet alle ambtenaren met schaal 19 zijn meegenomen. Ook ontbreken de 3 Defensieambtenaren die deel uitmaken van de TMG, omdat zij geen deel uitmaken van de sector Rijk. Ultimo 2002 was het aantal leden van de TMG groter dan in voorgaande jaren. De rapportage over 2002 heeft betrekking op 70 personen (tegenover 52 in 2000 en 61 in 2001). Dat wil overigens niet zeggen dat de TMG is uitgebreid: over vacatures/openstaande functies in de ultimostand wordt uiteraard niet gerapporteerd. De rapportage behelst de bezoldiging conform het BBRA, d.w.z. het salaris bijlage A (ambtelijke top ) plus de toelagen ex. artikel 22a (variabele beloning) en 22b (SG-toelage) en de eindejaarsuitkering. De vaste en variabele beloning van de TMG wordt vastgesteld door en komt voor rekening van de vakministers, zo lang een functie bij een departement wordt vervuld. Indien na afloop van een benoeming (maximaal 7 jaar) geen benoeming op een andere functie kan plaatsvinden, neemt de DGABD de verantwoordelijkheid voor de beloning over. In beginsel is er dan alleen recht op een basissalaris. De vaste beloning De opbouw van het loongebouw van het Rijk is zodanig, dat de hiërarchie wordt weerspiegeld in de vaste salarisbedragen. De top wordt beloond conform bijlage A van het BBRA. De salarissen van staatssecretarissen en ministers zijn apart vastgesteld, maar volgen de structurele salariswijzigingen van de CAO. In 2002 is voor het eerst de mogelijkheid gecreëerd om de arbeidsduur te verlengen tot 40 uur. Deze verlenging van arbeidsduur werkt door in de salarispositie van de betreffende ambtenaar In 17 van de 70 gevallen is van deze optie gebruik gemaakt. Dat betekent voor hen in principe een toename van het vaste salaris met ruim 11%. Omdat de regeling in 2002 pas in april van kracht was is het effect op het salaris voor 2002 beperkt tot ca. 8,3%. In tabel 1 wordt een vergelijking gegeven van de vaste salarisbedragen, inclusief de eindejaarsuitkering en exclusief de vakantietoeslag voor 2002 voor SG s, DG s, staatssecretarissen en ministers. Voor SG s en DG s is apart opgenomen de feitelijke salariseffecten van de verlenging van arbeidsduur tot 40 uur in 2002 (dus met het effect van 8,3%). Tabel 1: vaste salarissen SG's, DG's, staatssecretarissen en ministers (2002) FEITELIJK (ingangsdatum arbeidsduurverlenging: 1 april) (excl. Vakantiegeld) vast SG-toelage (5%) EJU totaal DG DG (40 uur) SG SG (40 uur) Staatssecretaris Minister Tweede Kamer, vergaderjaar , VII, nr. 35 2

3 Uit tabel 1 blijkt, dat de vaste salarissen (incl. EindeJaarsUitkering) van de SG s die in 2002 gebruik maakten van de arbeidsduurverlenging uitstijgt boven die van ministers. In totaal gaat dit om 6 SG s. De 11 DG s die van de arbeidsduurverlenging gebruik maken zitten met hun vaste salaris in 2002 al boven de salarissen van staatssecretarissen. Bij een arbeidsduurverlenging berekend over het gehele jaar nemen de verschillen nog toe. Tabel 2: vaste salarissen met arbeidsduurverlenging BEREKEND (arbeidsduurverlenging voor volle jaar) (excl. Vakantiegeld) SG-toelage vast (5%) EJU totaal DG (40 uur) SG (40 uur) In tabel 2 wordt het effect berekend van de toekenning van arbeidsduurverlening voor de periode van een geheel jaar (berekend met bedragen van 2002). Het gaat dan om een verhoging van ruim 11%. Uit tabel 1 en tabel 2 blijkt dat het gebruik van de mogelijkheid tot arbeidsduurverlenging door de ambtelijke top een duidelijk effect heeft op de verhoudingen tussen de vaste salarissen van ministers en de ambtelijke top. De variabele beloning Tabel 3 laat zien dat het aantal ambtenaren dat een variabele beloning ontvangt in 2002 in absolute zin is gestegen. Dit is vooral een gevolg van de hogere bezettingsgraad en de toename van het aantal leden van de TMG waarover wordt gerapporteerd in In percentage is de deelname iets afgenomen tot 87%. tabel 3: Variabel belonen van de top (ABD) gemiddeld gemiddeld gemiddeld bedrag aantal bedrag bedrag aantal bedrag bedrag aantal bedrag Eenmalige toeslag Periodieke Toeslag Overig Totaal minimum maximum deelname% 94% 90% 87% Het gemiddelde bedrag dat in 2002 aan variabele beloning uitgekeerd wordt is ten opzichte van 2001 met 4% gedaald tot Er treedt een stabilisatie op rond het bedrag van ,= De ontwikkeling van de stijging van het aantal periodieke toelagen in het totaal van de variabele beloning is ook in 2002 weer zichtbaar. Dat betekent dat de variabele beloning die wordt toegekend in veel gevallen een meer structureel karakter heeft en niet afhankelijk is van (jaarlijkse) prestatie-indicatoren. In veel gevallen betreft het toelagen vanuit arbeidsmarktoverwegingen. Tweede Kamer, vergaderjaar , VII, nr. 35 3

4 Grafiek 1: geïndexeerde ontwikkeling deelname en kosten kosten aantal Grafiek 1 laat het verband zien tussen de stijging van de kosten en het aantal deelnemers. In 2002 was de (op 2000 geïndexeerde) toename van het aantal deelnemers groter dan de toename van het totale bedrag.. De stijging van de totale kosten van de variabele beloning in 2002 kan dus worden toegeschreven aan de groei van het aantal personen dat in aanmerking is gekomen voor een toelage. Ook de gemiddelde omvang van de variabele beloning t.o.v. het schaalsalaris (excl. SG-toelage) lijkt zich te stabiliseren. Dit gemiddelde bedraagt nu 15,5%. Dat is iets minder dan in 2001 (16,7%), en is in omvang ongeveer gelijk aan ca. 2 maandsalarissen. Tabel 4: Variabele beloning in categorieën geen > Ook uit tabel 4 blijkt de stabilisatie van de variabele beloning aan de top rond het bedrag van per jaar. Het merendeel van de toekenningen valt in de categorie tussen de en Een 9-tal personen ontvangt geen variabele beloning, het minimumbedrag ligt op en het maximumbedrag op (tabel 3). Tweede Kamer, vergaderjaar , VII, nr. 35 4

5 Tabel 5: gemiddelde variabele beloning per ministerie in min max AZ BuiZa BZK EZ FIN JUS LNV OCenW SZW V&W VROM VWS Totaal Er zijn nog steeds aanmerkelijke verschillen tussen de gemiddelde variabele beloning per ministerie. Dit wordt echter meer bepaald door de verdeling van degenen die geen variabele beloning ontvangen, dan door de gemiddeld toegekende variabele beloning. de beloningsverhoudingen TMG bewindslieden Eerder is al vastgesteld dat in de oorspronkelijke beloningsverhouding in het vaste salaris tussen top en bewindslieden door de invoering van de arbeidsduurverlenging een verandering is opgetreden. Ook de variabele beloning zorgt voor een wijziging van deze verhoudingen. In tabel 6 wordt het effect van de variabele beloning op de totale beloning van de top gepresenteerd. In de tabel zijn de bruto-schaalsalarissen, de eindejaarsuitkering, de SG-toelage (5% schaalsalaris) en de variabele beloning opgenomen. Vakantiegeld en representatietoelagen zijn niet opgenomen. Tabel 6: Gemiddeld salaris incl. variabele beloning bruto-salaris excl. Vakantiegeld gemiddeld maximum minimum SG's DG's De bedragen zijn, vergeleken met 2001, fors opgelopen. Dit geldt mn. voor de beloning van de SG s. Exclusief vakantiegeld ontvangt een DG in 2002 gemiddeld ,= en de SG gemiddeld ruim ,00. Uit tabel 6 blijkt dat de gemiddelde beloning van DG s en SG s in 2002 (inclusief variabele beloning) uitstijgt boven het salarisniveau van ministers. In totaal gaat het om 40 van de 70 leden van de TMG die met vast salaris en variabele beloning boven het niveau van ministers uitstijgen. Tweede Kamer, vergaderjaar , VII, nr. 35 5

6 Daarnaast zijn uit de niet tot de TMG behorende ambtenaren van schaal 17 en hoger nog eens 13 ambtenaren met een salaris hoger dan het ministersalaris. In het hoofdlijnenakkoord heeft het kabinet aangekondigd dat de inkomens in de (semi-)publieke sector die uitgaan boven het inkomensniveau van een minister openbaar zullen worden gemaakt. Deze passage betekent in combinatie met de hier gepresenteerde gegevens dat voor tenminste 50 rijksambtenaren geldt, dat van hen het inkomen openbaar gemaakt zal moeten worden. Daar zijn dan nog niet bij betrokken ambtenaren met wie een bijzondere regeling is getroffen in de sfeer van pensioenvoorziening, salarissen buiten de bezoldigingsstructuur om («afkoopregelingen») en andere, minder gangbare voorzieningen. (zie ook bijlage 1). Het is niet bekend om hoeveel gevallen dit gaat. Conclusies Vaste beloning: Als gevolg van de invoering van de mogelijkheid tot arbeidsduurverlenging (opgenomen in de CAO ) zijn de beloningsverhoudingen in het vaste salaris tussen leden van de ambtelijke top die gebruik maken van de arbeidsduurverlenging en politieke ambtsdragers gewijzigd. Variabele beloning: In 2002 ontvangt 87% van leden van de TMG variabele beloning. Het gemiddelde bedrag dat aan variabele beloning wordt uitgekeerd is in 2002 licht gedaald tot De omvang van de gemiddelde variabele beloning is daarmee gekomen op ca. 2 maandsalarissen (15,5 % van het schaalsalaris). Er zijn grote verschillen, zowel tussen ministeries als op individueel niveau, in de toepassing en de omvang van de toegekende variabele beloning. Het effect van de variabele beloning op de totale beloning is niet anders dan in andere jaren. Er is geen sprake van een ontwikkeling naar omvangrijkere toekenning van toelagen. Mede door samenloop van de arbeidsduurverlenging en variabele beloning genieten nu 40 van de 70 leden van de TMG een bezoldiging die het inkomensniveau van een minister overstijgen. Daarnaast krijgen tenminste 13 andere ambtenaren met een schaalniveau van 17 of hoger eveneens een bezoldiging die het inkomensniveau van een minister overstijgen. Tweede Kamer, vergaderjaar , VII, nr. 35 6