Edux Onderwijspartners Tolweg 11, 4851 SJ Ulvenhout Postbus 75, 4850 AB Ulvenhout T 076-524 55 00 I www.edux.nl Ook Edux is aanbieder! 35 A ANBIEDERS BEGELEIDING BIJ ZELFEVALUATIES, VISITATIES EN S
Edux Onderwijspartners Tolweg 11, 4851 SJ Ulvenhout Postbus 75, 4850 AB Ulvenhout T 076-524 55 00 I www.edux.nl Doen we de goede dingen goed? Zelfevaluatie, visitatie en audit Projectleider en eventueel andere uitvoerenden René Derksen en Drs. Simone Schrier. Onze inhoudelijke deskundigheid ligt op de terreinen visieontwikkeling, strategisch beleid, schoolplanontwikkeling, opbrengstgericht werken, professionele cultuur, leiderschap, kwaliteitszorg, visitaties en audits. Doelgroep Wij verzorgen begeleiding en training voor besturen, directies en deelnemers (intern begeleiders, leerkrachten) die zich individueel hebben ingeschreven voor de audittraining. Opbrengst Vooraf maken wij afspraken met de opdrachtgever of de deelnemers over de te bereiken opbrengsten. Bijvoorbeeld: Zelfevaluatie: Het bestuurlijk kwaliteitskader wordt opgesteld. Het bevat indicatoren afgeleid van het strategisch beleidsplan van de stichting en het onderzoekskader van de onderwijsinspectie. De audit en/of de visitatie zijn ingebed in deze totaalaanpak kwaliteitsbeleid op school- en stichtingsniveau, met gebruikmaking van kwaliteitszorginstrumenten. Deelnemers aan een audittraining kunnen bijvoorbeeld: Het doel en de betekenis van de zelfevaluatie en/of de audit uitdragen. Een zelfevaluatie of audit plannen en organiseren. Schooldocumenten en data analyseren. Observaties in groepen uitvoeren. Mensen in de school interviewen en feitelijke informatie hierover opleveren. Gebruik maken van het model INK, de PDSA cyclus, het toezichtkader van de onderwijsinspectie en/ of het kwaliteitskader van de stichting of school. Schakelen van concreet naar abstract en abstract naar concreet; zowel tijdens de gesprekken als in de schriftelijke rapportages. Audits integraal uitvoeren, d.w.z. de samenhang aanbrengen tussen primair proces, de opbrengsten en context, kwaliteitsbeleid, leiderschap en professionele cultuur. Bevindingen mondeling en schriftelijk terugkoppelen en aanbevelingen doen. Nb.: Tijdens de scholing vinden begeleide audits plaats. Dit levert voor betrokken scholen concrete feedback op. 36 A ANBIEDERS BEGELEIDING BIJ ZELFEVALUATIES, VISITATIES EN S
Inhoud Wat komt er aan de orde? Wat is kwaliteit en wat is kwaliteitszorg: Doen we de goede dingen? Doen we die dingen goed? Hoe weten we dat? Vinden anderen dat ook? Wat doen we met deze wetenschap? Schoolzelfevaluaties, visitatie en audit, doelen en werkwijzen De cirkel van Deming en het INK-model Narratieve verantwoording De analyse van schooldocumenten en de analyse van opbrengsten Het observeren Het interview, vraagtechnieken, omgaan met weerstanden en emoties Het beoordelen van de bevindingen Het verbinden van de uitkomsten met de strategie van de stichting of school. Mondeling en schriftelijk rapporteren Werkwijze Intakegesprek met bestuur of directie: doelen en aanpak afgestemd op de behoeften. Tijdens het traject vindt afstemming en terugkoppeling plaats over de voortgang. Indien gewenst, geven wij vooraf voorlichting aan (potentiële) deelnemers. Theorie en praktijk wisselen elkaar af. De theorie: vier bijeenkomsten van een dag. Praktijkleren: van de kunst afkijken via samen doen naar zelf doen. Per deelnemer betekent dit twee of drie schoolbezoeken van een dag. De deelnemers ontvangen een reader van ca. 30 pagina s en hand-outs. Tijdpad/doorlooptijd Edux biedt maatwerk, wat gevolgen heeft voor de doorlooptijd. Een traject kan bijvoorbeeld een schooljaar duren. Na de intake en de voorlichting vinden gespreid door het schooljaar vier scholingsdagen plaats die afgewisseld worden met leren op de werkplek, zoals hiervoor beschreven. Verantwoording De begeleiding en training is gebaseerd op jarenlange praktijkervaring in scholen, waarbij gebruik gemaakt wordt van modellen als de cirkel van Deming, het INK-model en het waarderingskader van de onderwijsinspectie. Literatuur dat gedegen onderwijsonderzoek beschrijft en de recente publicaties van de PO-raad over kwaliteitszorg vormen belangrijke kennisbronnen. Eigenaarschap en verbinding zijn kenmerkend voor de aanpak. Kenmerkend Alle geledingen van bestuurder tot onderwijsassistent zijn betrokken in het traject Er vinden met de opdrachtgever én de deelnemers intakegesprekken plaats over doelen en verwachtingen. Afstemming hierover is van groot belang omdat audits en visitaties voor veel scholen betrekkelijk nieuw zijn en impact hebben. Hoge betrokkenheid en een goed verloop van het traject leiden tot een grotere kans op een duurzame ontwikkeling die de professionele dialoog blijft voeden. Aandacht voor de inhoud De focus van de stichting en de scholen is betekenisvol voor alle betrokkenen. De kwaliteitszorg- activiteiten worden betekenisvol door ze daar direct aan te verbinden. Dus zo min mogelijk op zichzelf staande, abstracte theorie over kwaliteit, zelfevaluaties, audits en visitaties. 37 A ANBIEDERS BEGELEIDING BIJ ZELFEVALUATIES, VISITATIES EN S
Aandacht voor het proces Op stichtingsniveau kan een groep deelnemers een team vormen dat van en met elkaar leert én dat de kwaliteitszorg en de feedbackcultuur kan versterken. Het geven en ontvangen van feedback vraagt de nodige zorg en aandacht, want dit is niet voor iedereen gemakkelijk. De begeleiding bevat trainingselementen Tijdens de bijeenkomsten oefenen deelnemers de interviews: het luisteren, het stellen van de goede vragen, het doorvragen, het omgaan met emoties en weerstanden, het omgaan met non-verbaal gedrag. Aan de hand van filmmateriaal oefenen deelnemers het observeren van lessen. Bestaande kwaliteitszorg-instrumenten worden gebruikt Indien gewenst en betekenisvol voor de deelnemers en de scholen, worden de voor de stichting of school bekende instrumenten betrokken. Referenties Katholiek Primair Onderwijs Roosendaal. Marie-Louise Huygen, Rector Hellemonsstraat 1, 4702 RG Roosendaal T 0165 567761 Tot slot Edux heeft jarenlang ervaring opgedaan met kwaliteitszorg, het uitvoeren van audits en het scholen van auditoren. Wij zijn mede ontwikkelaars van het systeem Kwaliteit in kaart (KIK) dat tussen 2000 en 2012 door scholen gebruikt werd en positief werd beoordeeld door het toenmalige Q* Primair. Wij zijn bekend met de kwaliteitssystemen WMKPO en Integraal (ParnasSys) en waren betrokken bij de ontwikkeling van de zelfevaluatievragenlijsten in Integraal. Gebruikerservaringen dienstverlening Edux Wat heeft Edux in uw organisatie gedaan? Om het onderwijs nog beter te ontwikkelen en om meer te sturen op de kwaliteit, maken interne audits sinds 4 jaar onderdeel uit van onze kwaliteitscyclus. Deze interne audits geven de directeuren en het College van Bestuur een goed overzicht van de kwaliteit op de scholen en de processen die aan die kwaliteit ten grondslag liggen. KPO beschikt over een auditteam met een mix van leerkrachten, intern begeleiders en directeuren. Leden van het auditteam zijn door Edux zo opgeleid dat zij zelfstandig audits kunnen uitvoeren. In 2014 en 2015 zijn op ontwikkeling gerichte audits uitgevoerd op alle scholen, waarbij de inspectiekaders leidend waren. In 2016 hebben de scholen de gelegenheid gekregen een eigen thema in te brengen. Bij iedere interne audit worden klassenbezoeken gedaan en voeren we gesprekken met betrokkenen. Aan het einde van een auditdag ontvangt de directie een mondelinge terugkoppeling en volgt een schriftelijke rapportage met bevindingen en adviezen. Deze rapportages worden door Edux tegen gelezen. KPO heeft een nieuwe investering gedaan in de betrokkenheid van directies bij het auditteam. Deze training voor directeuren wordt opnieuw verzorgd door Edux. 38 A ANBIEDERS BEGELEIDING BIJ ZELFEVALUATIES, VISITATIES EN S
Wat heeft het opgeleverd? Binnen alle geledingen is er juist door de in overleg bereikte aanpak sprake van een breed bewustzijn van kwaliteitszorg. Halen wij al het mogelijke uit de kinderen en doen wij daarbij de goede dingen ook goed, blijft het toetscriterium. Het auditteam neemt niet de rol van de inspectie over, maar we zijn elkaars critical friend. Wat was er krachtig en zou u Edux aanbevelen aan anderen? Edux levert ons een brede kennis en inhoud met betrekking tot kwaliteitsdenken. Edux staat ook open voor constructieve kritiek. We hechten aan een goede afstemming om zo ook het optimale uit een training te halen. Op de praktijkvloer moet het immers allemaal zichtbaar worden. Marie-Louise Huygen, Onderwijsgroep KPO Roosendaal.