7.2.4 Voorbeeld van een kwantitatieve analyse (fictief voorbeeld) In onderstaand voorbeeld werken we met fictieve data. Doel van dit voorbeeld is dat je inzicht krijgt in hoe een onderzoeksrapport van een kwantitatief onderzoek is opgebouwd. Je zal heel goed het onderscheid merken tussen de 2 delen: eerst worden de univariate, beschrijvende analyses (uitgelegd in deel A van 7.2.3) weergegeven, gevolgd door de bivariate, vergelijkende analyses (uitgelegd in deel B van 7.2.3). Onthoud: in de univariate analyses gaat het om het beschrijven van 1 variabele. In de bivariate analyses gaat het om het zoeken van verbanden tussen 2 variabelen. Je moet zelf minstens in staat zijn om deel 1 op te stellen. Uit deel 2 moet je de kruistabellen kunnen weergeven en de correlaties kunnen berekenen (chi-toets en T-toets hoef je niet zelf te kunnen uitvoeren). Deel 1: Voorbeeld van beschrijvende analyses in een onderzoeksrapport Zowel bij een kwantitatief als kwalitatief onderzoek zal je een aantal gegevens in je onderzoeksrapport beschrijven. Lees dit voorbeeld dus grondig door! Er staan heel wat praktische tips in. Beschrijving van het rookgedrag in Vlaanderen anno 2013 Roken Er deden 20 respondenten mee aan de enquête: 12 vrouwen en 8 mannen. De gemiddelde leeftijd van de respondenten is 18,9 jaar. Tabel 1 geeft de aantallen weer per leeftijd. Tabel 1: Aantal respondenten per leeftijd leeftijd aantal 16 3 17 2 18 4 19 2 20 3 21 6 Uiteraard is de titel in je onderzoeksrapport nooit beschrijvende statistiek of ook niet beschrijvende analyses, maar eerder iets logisch, inhoudelijk, bv. Beschrijving van de respondenten of Het rookgedrag in Vlaanderen anno 2013 12 respondenten roken, 8 roken niet. Indien men rookt, rookt men gemiddeld 24,08 sigaretten per dag. Tabel 2 en figuur 1 geven weer hoeveel pakjes respondenten gemiddeld roken. Methodologie en Redactie BAP Arteveldehogeschool P 166
Tabel 2: Aantal respondenten per categorie hoeveel pakjes rookt u Hoeveel pakjes aantal jaar 0 maand 1 week 3 dag 3 Meerdere pakjes per dag 5 Let op: in je onderzoeksrapport geef je of een tabel of een figuur, nooit beide. Figuur 1: Aantal personen per categorie hoeveel pakjes rook je?. Hoeveel pakjes rookt u? 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Niks jaar maand week dag Meerdere pakjes per dag Tabel 3 geeft weer dat er 3 respondenten minder dan een half jaar roken, 3 tussen een half jaar en een jaar, 3 1 à 2 jaar en 3 meer dan 2 jaar. Tabel 3: Aantal respondenten per categorie hoelang rookt u al Hoelang aantal Minder dan ½ jaar 3 Tussen ½ jaar en 1 jaar 3 Tussen 1 en 2 jaar 3 Meer dan 2 jaar 3 Je kan je tabellen en grafieken een titel geven en nummeren op volgende wijze: selecteer de tabel, klik op rechtermuisknop en bijschrift invoegen! Methodologie en Redactie BAP Arteveldehogeschool P 167
Op de vraag aan de rokers of men zich rookverslaafd zou noemen, was de gemiddelde score 3,08/4. De meesten antwoordden dan ook dat ze zichzelf zeer verslaafd vonden (8 respondenten met score 4 zeer verslaafd, 1 met score 2 eerder niet verslaafd, 3 met score 1 helemaal niet verslaafd ). Gamen 12 respondenten spelen spelletjes, 8 niet. Indien men spelletjes speelt, speelt men gemiddeld 112,5 minuten per dag of dus bijna 2 uur. Tabel 4 geeft weer hoeveel spelletjes respondenten gemiddeld spelen. Tabel 4: Aantal respondenten per categorie hoeveel spelletjes speelt u Hoeveel spelletjes aantal Een paar spelletjes per jaar 1 Een paar spelletjes per maand 1 Een paar spelletjes per week 1 Een paar spelletjes per dag 2 Veel spelletjes per dag per dag 7 Tabel 5 geeft weer dat er 5 respondenten gamen vanaf hun 16 jaar, 2 vanaf hun 13 jaar, 2 vanaf hun 10 jaar, 2 vanaf hun 6 jaar en een voor de leeftijd van 6 jaar. Tabel 5: Aantal respondenten per categorie hoelang speelt u al Hoelang aantal Vanaf mijn 16 jaar 5 Vanaf tussen mijn 13 en 16 jaar 2 Vanaf tussen mijn 10 en 13 jaar 2 Vanaf tussen mijn 6 en 9 jaar 2 Vanaf tussen mijn 3 en 5 jaar 1 Op de vraag aan de gamers of men zich gameverslaafd zou noemen, was de gemiddelde score 1 op 4. Alle respondenten antwoordden dan ook dat ze zichzelf helemaal niet verslaafd vonden. Methodologie en Redactie BAP Arteveldehogeschool P 168
Deel 2: Voorbeeld van vergelijkende analyses in een onderzoeksrapport 1. Effect van geslacht op rookgedrag Om na te gaan of er een samenhang is tussen geslacht en rookgedrag, werden kruistabellen opgesteld. Er werd ook telkens nagegaan of het verband al dan niet significant is via de chi-toets (χ 2 ). Lees de informatie over de chi-kwadraat ter informatie. Tabel 6: Kruistabel: Geslacht x Rook je Rook je Nee ja Total sexe man 4 4 8 vrouw 4 8 12 Total 8 12 20 Bij de mannen zijn er 4 rokers en 4 niet-rokers, bij de vrouwen zijn er 8 rokers en 4 niet-rokers. Er is geen significant verschil tussen mannen en vrouwen in rokers en niet-rokers [χ 2 (1)<1; niet significant] (zie Tabel 6). Ook is de verdeling van aantal pakjes men rookt per jaar niet significant anders bij mannen dan bij vrouwen en is deze variabele dus niet geslachtsafhankelijk [χ 2 (4)=3,89; niet significant] (Tabel 7). Hier staan alle tabellen bekomen via SPSS in de tekst. Op zich is dat onoverzichtelijk. Voor de rapportering van dergelijk materiaal zou ik normaal gewoon de aantallen rapporteren of een tabel in Word of een grafiek uit Excel in Word plaatsen. Maar het màg wel in SPSS. Kies de mooiste lay-out. Tabel 7: Kruistabel: Geslacht x Hoeveel pakjes rook je Hoeveel pak niks 1 per maand 1 per week 1 per dag meer per dag Total sexe man 4 1 1 0 2 8 vrouw 4 0 2 3 3 12 Total 8 1 3 3 5 20 Methodologie en Redactie BAP Arteveldehogeschool P 169
Mannen (inclusief de niet-rokers) roken gemiddeld 11 sigaretten per dag, vrouwen (inclusief niet-rokers) roken er 16,75 per dag. Dit verschil is echter niet significant [t(18)<1; n.s.].( Zie tabel 8). Neemt men enkel de 12 rokers, dan roken mannen gemiddeld 22 sigaretten en vrouwen 25 [t(10)<1; n.s.] (Tabel 9). Tabel 8: Gemiddelde aantal sigaretten per dag, over alle respondenten, incl. niet-rokers Deze tabellen uit SPSS zijn hier eigenlijk overbodig, want de aantallen staan al in tekst en enkel roken, het geel aangeduide uit de tabel is belangrijk. sexe N Mean Std. Deviation Mean Hoeveel s man 8 11,0000 19,19077 6,78496 vrouw 12 16,7500 18,50860 5,34297 Tabel 9: Gemiddelde aantal sigaretten per dag, over de respondenten die sexe N Mean Std. Deviation Mean Hoeveel s man 4 22,0000 23,16607 11,58303 vrouw 8 25,1250 17,25802 6,10163 Er is geen significant andere verdeling in aanvang roken al naargelang het geslacht [χ 2 (4)=3,33; p=.50; n.s.]. Tabel 10: Kruistabel: Geslacht x hoelang rook je al Hoelangrook niet minder dan half jaar half jaar tot jaar 1 tot 2 jaar meer dan 2 jaar Total sexe man 4 1 2 1 0 8 vrouw 4 2 1 2 3 12 Total 8 3 3 3 3 20 Ten slotte is er een verschil tussen de mate waarin mannen versus vrouwen zich rookverslaafd vinden: M mannen =2,5/5 en M vrouwen =3,37/5, maar dit verschil is niet significant [t(10)=1,04; p=.32). Methodologie en Redactie BAP Arteveldehogeschool P 170
Ook hier is Tabel 11 overbodig en de tabel met de t-test wordt ook doorgaans niet in tabel mee gegeven, men noteert enkel de lijn [t(10)=1,04; p=.32]. Ik geef ze erbij zodat je een idee hebt van het soort output van statistische analyses. Tabel 11: Gemiddelde score van mannen en vrouwen op de variabele hoe verslaafd bent u aan roken op een 5 puntenschaal sexe N Mean Std. Deviation Mean verslaafdrook man 4 2,5000 1,73205,86603 vrouw 8 3,3750 1,18773,41993 T-test (deze test krijg je, net als de X-kwadraat, in output bij analyses met SPSS) t-test for Equality of Means Mean 95% Confidence Interval t df Sig. (2-tailed) Difference Difference of the Difference Lower Upper Lower Upper Lower Upper Lower verslaafdrook -1,040 10,323 -,87500,84132-2,74957,99957 -,909 4,471,410 -,87500,96247-3,43986 1,68986 Er is zoals te verwachten- een correlatie tussen hoeveel pakjes men rookt per jaar en hoeveel sigaretten men rookt per dag en tussen hoeveel pakjes men rookt per jaar en hoe rookverslaafd men zichzelf vindt. Hoe meer pakjes per jaar, hoe maar sigaretten per dag [r(12)=.96; p<.001]. Hoe meer pakjes per jaar, hoe hoger men scoort op de vraag vind je jezelf rookverslaafd [r(12)=.88; p<.001]. Er is geen verband echter tussen aantal pakjes per jaar men rookt en aanvang van roken [r(12)=-.075, n.s.], noch van aantal sigaretten per dag men rookt en aanvang van roken [r(12)=-.163, n.s.], noch van aanvang roken en hoe rookverslaafd men zichzelf inschat [r(12)=-.14, n.s.]. Correlaties tussen de variabelen over roken hoeveelpak hoeveels hoelangrook verslaafdrook hoeveelpak Pearson Correlation 1,961(**) -,075,884(**) Sig. (2-tailed),000,818,000 hoeveels Pearson Correlation,961(**) 1 -,163,853(**) Sig. (2-tailed),000,613,000 hoelangrook Pearson Correlation -,075 -,163 1 -,141 Methodologie en Redactie BAP Arteveldehogeschool P 171
Sig. (2-tailed),818,613,662 verslaafdrook Pearson Correlation,884(**),853(**) -,141 1 Sig. (2-tailed),000,000,662 ** Correlation is significant at the 0.01 level (2-tailed). 2.Effect van geslacht op spelgedrag 3.Effect van huidige leeftijd op rookgedrag 4.Effect van huidige leeftijd op rookgedrag En zo rapporteer je dan ook alle andere effecten. Je ziet: de titels zijn logisch en inhoudelijk, niet bivariate analyses of vergelijkende analyses! 5. Effect van aanvang roken op roken 6. Effect van aanvang spelen op spelen 7. Relatie tussen roken en spelen (alle Y s roken met alle Y s spelen) Er is geen relatie tussen roken en gamen. Het is dus niet zo -op basis van de gegevens van dit onderzoekdat jongeren die roken of verslaafd zijn aan roken, ook gamen of verslaafd zijn aan gamen [r(20)=-.04; n.s.]. Correlations rookje speelje rookje Pearson Correlation 1 -,042 Sig. (2-tailed),862 N 20 20 speelje Pearson Correlation -,042 1 Sig. (2-tailed),862 N 20 20 Hier is de tabel met correlaties ook niet nodig, er is er maar één en die staat al in de tekst. Methodologie en Redactie BAP Arteveldehogeschool P 172