RESULTATEN CONJUNCTUURENQUETE 1STE HELFT 2018 Willemstad, september 2018
Inhoudsopgave Inleiding... 2 Investeringsbelemmeringen Vertrouwen in de economie... 4 Vertrouwen in de toekomst... 5 Perceptie investeringsklimaat... 6 Conjuntuurindex... 6 Omzetmutaties... 6 Bedrijfsresultaten... 6 Centraal Bureau voor de Statistiek Curaçao, september 2018 1
Inleiding In juni en juli 2018 zijn in het kader van de conjunctuurenquête bijna 360 bedrijven benaderd. Doel van de enquête is om op reguliere basis, twee maal per jaar, actuele informatie te verschaffen over bedrijfsmatige en economische parameters en ontwikkelingen. Daarnaast dient het inzicht te geven in verwachtingen en opinies van ondernemers. Deze informatie is van belang voor het krijgen van inzicht in de economie, werk en werkgelegenheid en investeringsklimaat. Vanwege het verbeteren van de efficiency en een beperkt budget zijn die bedrijven benaderd die normaliter alleen via e-mail benaderd worden. Hierdoor ontbreekt de response van bedrijven die gebruikelijk face-to-face via een enquêteur benaderd worden. Aangezien de respons hiervoor over het algemeen onderling verschilt, is daarvoor statistisch gecorrigeerd. De response van bedrijven die per email mee hebben gedaan is aangevuld met een verwachte response van bedrijven die anders middels een enquêteur gerespondeerd zouden hebben. Deze imputatie is gedaan aan de hand van de trend van voorgaande jaren van niet-email bedrijven voor desbetreffende doelvariabelen. Er is gebruik gemaakt van gewogen regressie- analyses. Verder is van belang te vermelden dat het onderzoek wordt uitgevoerd bij alle bedrijven met tien of meer werknemers, terwijl van de bedrijven vanaf drie tot tien werknemers een steekproef wordt genomen. Door het nemen van een steekproef wordt een schatting gemaakt van de karakteristieken van de sub populatie (3-10 medewerkers) en kunnen dan op een verantwoorde wijze uitspraken worden gedaan. Onder bedrijven wordt hier verstaan N.V. s en eenmanszaken met een balans en winst- & verliesrekening. Het onderzoek en de respons heeft zich qua grootte van bedrijven verspreid over zowel kleine- (tot 10 werknemers), middelgrote (tot 50 werknemers) als grote bedrijven vanaf 50 werknemers. Dit in tegenstelling tot de conjunctuurmonitor van de Kamer van Koophandel die grotendeels (87%) betrekking heeft op kleine bedrijven. De responsverdeling over klein, middelgroot en groot bedroeg dit jaar 17, 59 en 24 procent. Centraal Bureau voor de Statistiek Curaçao, september 2018 2
Investeringsbelemmeringen Van de benaderde bedrijven heeft, net als in december 2017, bijna 35 procent aangegeven dat er van investeringsbelemmeringen sprake is geweest. Ook nu weer is het tekort aan financiële middelen de grootste investeringsbelemmering. Dit percentage is het afgelopen halfjaar vrij sterk toegenomen van 18 naar 26 procent van de bedrijven. Daarmee is het ook in vergelijking met een jaar geleden, juni 2017, toegenomen en wel met 4 procentpunten. Het aandeel bedrijven dat een slechte marktverwachting als belemmering heeft aangegeven is eveneens toegenomen en wel van 14 naar 24 procent. Werkvergunningen en overheidsbeleid als belemmering zijn in de eerste helft van 2018 licht toegenomen naar respectievelijk 15 en 10 procent van de bedrijven. Centraal Bureau voor de Statistiek Curaçao, september 2018 3
Vertrouwen in de economie Het vertrouwen in de economie is de eerste helft van 2018 naar de mening van de ondernemers verminderd. Het aandeel bedrijven wat heeft aangegeven dat het vertrouwen in de economie is verminderd, is toegenomen van 30 naar 40 procent. Het percentage bedrijven wat heeft aangegeven dat het de afgelopen periode verbeterd is, is laag gebleven (van 5 naar 4% van de bedrijven). Het percentage ondernemers dat heeft aangegeven dat het vertrouwen gelijk is gebleven, is ten opzichte van december 2017 afgenomen van 65 naar 55 procent. Centraal Bureau voor de Statistiek Curaçao, september 2018 4
Vertrouwen in de toekomst Het percentage bedrijven dat in juni 2018 heeft aangegeven vertrouwen te hebben in de toekomst, is in vergelijking met december 2017 afgenomen, van 57 naar 51 procent. Het aandeel bedrijven dat heeft aangegeven géén vertrouwen te hebben in de toekomst is bovendien toegenomen van 19 naar 27 procent. Het vertrouwen in de toekomst is het afgelopen halfjaar aldus minder positief geworden. Iets minder bedrijven hebben aangegeven geen mening te hebben over de gestelde vraag. Dit is ten opzichte van afgelopen periode veranderd van 24 naar 22 procent. Centraal Bureau voor de Statistiek Curaçao, september 2018 5
Perceptie investeringsklimaat Ook de mening ten aanzien van het investeringsklimaat is in vergelijking met december 2017 verslechterd. Meer bedrijven hebben aangegeven het klimaat slecht te vinden, dit is toegenomen van 29 naar 37 procent. Het aandeel bedrijven dat heeft aangegeven het klimaat goed te vinden is bovendien verminderd van 9 procent naar 5 procent van de bedrijven. Ook nu weer beoordelen de meeste bedrijven het investeringsklimaat als matig. Dit is afgenomen van 62 naar 58 procent. Centraal Bureau voor de Statistiek Curaçao, september 2018 6
Conjunctuurindex Om een beeld te krijgen van het verloop van de conjunctuur is er sinds 2016 een aanzet gemaakt voor het opstellen van een conjunctuurindex. Dit aan de hand van gegevens van vertrouwen in de toekomst, de perceptie van het investeringsklimaat en de omzetmutaties. Deze zijn geaggregeerd in de vorm van een samengestelde intervalindex waarbij 2010 als beginpunt is genomen. Sinds eind 2010, na het opheffen van de Nederlandse Antillen en de totstandkoming van het Land Curaçao, vertoont de conjunctuurindex, na allereerst een sterke daling, een geleidelijk toenemende trend, tot december 2016. Per juni 2018 is het met 64 procent 6 procentpunten lager uitgekomen in vergelijking met december 2017. Centraal Bureau voor de Statistiek Curaçao, september 2018 7
Omzetmutaties De omzetmutaties geven inzicht in welke mate de omzet is veranderd in vergelijking met voorgaande periode. In vergelijking met december 2017 is het percentage toename van de omzet met 36 procent onveranderd gebleven. Het percentage bedrijven met een afname van de omzet is echter toegenomen van 49 naar bijna 58 procent van de bedrijven. Bij deze omzetveranderingen is er speciaal gekeken naar drie voor conjunctuur en economie belangrijke bedrijfstakken, te weten de bouw, handel en horeca. De bouw vanwege de grote invloed op de conjunctuur, de handel vanwege het feit dat dit qua omzetten de grootste bedrijfstak is en horeca vanwege het grote economische- en maatschappelijk belang van toerisme. Bij de horeca hebben relatief veel bedrijven een toename van de omzet hebben gehad in de eerste helft van 2018. Deze is positief veranderd van 50 naar 55 procent. Bij de handel is het percentage toename gelijk gebleven doch hier hebben meer bedrijven (63%, was 55% in december 2017) een afname van de omzet gehad. Bij de bouw is van een verslechtering van de omzetmutaties sprake geweest. Minder bedrijven hebben te maken gehad met een toename van de omzetten (van 40 naar 35%) en méér bedrijven zagen de omzetten afnemen (van 44 naar 55%). Centraal Bureau voor de Statistiek Curaçao, september 2018 8
Bedrijfsresultaten Het aandeel bedrijven welke heeft aangegeven het jaar 2018 met een positief bedrijfsresultaat verwacht af te sluiten bedraagt 59 procent. Dit is 1 procentpunt lager dan het brutowinstpercentage van december 2017. Ruim 41 procent van de geïnterviewde bedrijven heeft afgelopen juni aangegeven een negatief bedrijfsresultaat voor 2018 te verwachten (1 procentpunt meer ten opzichte van 2017). Helaas is dus nog steeds een hoog percentage bedrijven niet in staat winst uit de onderneming te behalen. Deze percentages geven géén inzicht in de omvang van de bedrijfsresultaten en evenmin in eventuele faillissementen. Bij de verwachte resultaten voor conjunctuur en economie belangrijke bedrijfstakken bouw, handel en horeca valt op dat de resultaten bij de bouw vrijwel gelijk zijn gebleven. Met 55 procent is dat wel wat lager dan het gemiddelde van 59 procent. Bij de horeca hebben iets méér bedrijven dan in 2017 aangegeven winst te verwachten (58%, was 52%). Bij de handel is daarentegen sprake van een daling van het percentage van 60 procent in 2017 naar een verwachting van 56 procent voor 2018. Centraal Bureau voor de Statistiek Curaçao, september 2018 9