Boezemfibrilleren in de dagelijkse praktijk. Refik Kaplan Cardioloog SXB

Vergelijkbare documenten
Atriumfibrilleren in de 2e lijn

Cardiologie Polikliniek Atriumfibrilleren (AF-poli)

Cardiologie Polikliniek Atriumfibrilleren (AF-poli)

Acute behandeling van atriumfibrilleren en atriumflutter. Ad Oomen Cardioloog Amphia Ziekenhuis

Atriumfibrilleren, je zou er hartkloppingen van krijgen!

Atriumfibrilleren: Altijd naar de cardioloog?

Zorgpad Atriumfibrilleren (AF)

Chronisch Atriumfibrilleren

NOAC BEHANDELING EN BEGELEIDING. Stappenplan (uitgebreide versie) Stap Verantwoordelijk Opmerkingen. HA / Specialist

Atriumfibrilleren & NOAC s. Dionne van Kessel

Antistollingstherapie. Boezemfibrilleren. Charles Kirchhof Rijnland Ziekenhuis, Leiderdorp

NOAC s. Bossche Samenscholingsdagen 2014 N. Péquériaux Laboratoriumarts/Medisch leider trombosedienst M. Jacobs Cardioloog

Atriumfibrilleren anno Drs LJ Gerhards Martinin Ziekenhuis Groningen

ESC richtlijn boezemfibrilleren 2016

De medicamenteuze behandeling van VKF. Do s & Don ts. Dr. Guy Lenders, MD Cardioloog Interventiecardioloog Afdelingshoofd cathlab AZ Monica

Atriumfibrilleren. Ineke Baas-Arends Verpleegkundig Specialist Cardiologie Poli Atriumfibrilleren en Hartfalen Martini Ziekenhuis

Behandeling van atrium fibrilleren op de IC. Mirjam Wikkerink, ANIOS IC

NOAC en coronairlijden. Drs. N. Bennaghmouch, arts-onderzoeker Cardiologie NICE Congres 7 oktober 2016

NOAC s: Antistolling bij atriumfibrilleren

Disclosure. (potentiële) belangenverstrengeling. Voor bijeenkomsten mogelijke relevante relaties met bedrijven

INTERLINE CARDIOLOGIE 2014 februari 2014 ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN

Programma. Atriumfibrilleren (AF) Ketenzorg. Welkom en inleiding NHG standaard AF. Hoofdbehandelaar 1 e en 2 e lijn 2014

Vernieuwingen in stroke preventie in atrium fibrilleren. Joep Hufman, Medical Scientific Liason

Boezemfibrilleren bij ouderen

Supra-ventriculaire tachycardie

De oudere patiënt met comorbiditeit

Atriumfibrilleren Polikliniek RACE 4. Petra Wijtvliet MSc Verpleegkundig Specialist/ Coördinator RACE 4 Cardiologie

Boezemfibrilleren. Cardiologie

Protocol: NOACs bij boezemfibrilleren en hartfalen

NEDERLANDSE SAMENVATTING

Bloedingen onder antitrombotische medicatie

Content. AF & Nierfalen: Epidemiologie. AF & Nierfalen: Epidemiologie. Disclosures: Epidemiologie: AF en Nierfalen. AF en Nierfalen: kip of ei?

(N)OAC s bij atriumfibrilleren. Samenwerking huisarts en specialist, het transmurale protocol

HF & AF: Antistolling

Atriumfibrilleren. Programma. Atriumfibrilleren UFO 1 november 2012 Tom Schalekamp

NOAC s: New Oral Anticoagulants

Richtlijnen voor de behandeling van voorkamerfibrillatie. Dr E Raymenants Cardiologie St Maarten

SPREEKUUR ATRIUMFIBRILLATIE

Hoe wordt het normale hartritme tot stand gebracht?

INTERLINE CARDIOLOGIE 2014 februari 2014

Atriumfibrilleren Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant

Boezemfibrillerenbijeenkomst in het Martini Ziekenhuis. Vragen en antwoorden

Stolling en antistolling. Esther Kragten, arts trombose en trombofilie

Preventie van CVA: Zijn NOACS altijd superieur. Stand van zaken klinische trials met NOACS bij VKF

Antistolling Oh FAQ. Ze prikken mij lek. Pt, een man van 58 komt bij huisarts, VG PAF sinds 2009, 3 x cardioversie RR, TIA, normaal echo cor

Programma. Pijn op de borst Hartkloppingen AF en Nieuwe behandelmethodes

PRO. De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten

Vragen/ Antwoorden n.a.v. Boezemfibrilleren-bijeenkomst in het Martini Ziekenhuis te Groningen

Gender differences in heart disease. Dr Danny Schoors

Boezemfibrilleren. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Behandeling van Voorkamerfibrillatie anno 2014 Dr Peter Geelen

A.S.Z. ziekenhuis. verzorgingsinstelling. Informatiebrochure. Cardioversie

Versie juni

kwetsbaar en oud: wat doet de huisarts met AF? WDH Rijnstate 28 maart 2017 sander van doorn huisarts, phd student

Johan Vijgen. ECG bij hartritmestoornissen

Informatie. Boezemfibrilleren

Cardiologie. Boezemfibrilleren. Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep

Scholingsset. Connect Atriumfibrilleren

Boezemfibrilleren. Cardiologie

Atriumfibrilleren. Hartkloppingen (plotseling bonzen, fladderen of rammelen in de borst) Gebrek aan energie Vermoeidheid

Stedelijke Transmurale Afspraken Atriumfibrilleren Amsterdam

Hartfalen : diagnose en definities

In te vullen door de poli-assistent: Datum cardioversie: Aanwezig om: Locatie melden: Vast voedsel zes uur, water (+medicatie) twee uur

Boezemfibrilleren in de praktijk

DR SELLESLAGH ST JOZEF KLINIEK BORNEM 29/09/2016

Anti-artimica Marieke Aalbers Ziekenhuisapotheker Treant Zorggroep NVZA: SIG cardiologie

Cardioversie. Informatie voor patiënten. F oktober Bronovo Medisch Centrum Haaglanden

4 September 2018 Alexandra Kleberger, MSc. Palliatieve zorg bij Patiënten met Hartfalen

CARDIOGENETICA. Marja van Brug, Verpleegkundig Specialist CNE Hartfalen 29 oktober 2013

Mijn patiënt heeft palpitaties. Dr. Joris Schurmans 26/9/2015

Staken antihypertensiva bij ouderen. Groot Haags Geriatrie Referaat oktober 2016 Marielle Hofman, aios geriatrie

Boezemfibrilleren. Cardiologie. Locatie Hoorn/Enkhuizen

Antistolling bij de oudere patiënt met atriumfibrilleren. Dr Robert G Tieleman Martini Ziekenhuis UMCG

Casus geriatrie. Symposium klinische farmacie 06 oktober Veerle Grootaert

Transmurale Zorgstandaard Atriumfibrilleren

DOACs in 15 dia s Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen

Thoraxcentrum. Boezemfibrilleren poli Fonteinstraat 9

Boezemfibrilleren. Boezemfibrilleren kan plotseling optreden. Soms ook na een hartoperatie. U kunt boezemfibrilleren voelen, maar dat hoeft niet.

Scholingsset. Connect Atriumfibrilleren

Elective electrical cardioversion

Inleiding Hoe werkt het hart? Wat gebeurt er bij een normaal hartritme?

PILLENCOCKTAILS: HARTVEROVEREND. Aspecten van geneesmiddelen bij atriumfibrilleren

Hartfalen. Manon van der Meer AIOS cardiologie

Boezemfibrilleren. Lianne Permentier, cardioloog Ommelander Ziekenhuis

Boezemfibrillatie (atriumfibrillatie)

Boezemfibrilleren poli Fonteinstraat 9

Polikliniek atriumfibrilleren

Nederlandse samenvatting en conclusies

Van harte welkom! 25 juni 2015

Hartfalen bij verpleeghuisbewoners; waar liggen de uitdagingen?

casuistiek: bloedingscomplicaties bij het gebruik van de nieuwe generaties antistollingsmiddelen

Hartfalen: medicatie in de 1 e lijn en interacties

Voorkamerfibrillatie: ontstolling anno Frank Provenier

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Praktische handvaten voor het gebruik van Antistolling in de eerste lijn

Boezemfibrilleren. Atriumfibrilleren. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

Prof. dr. F. C. Visser Cardioloog Erasmus Medisch Centrum. Electrocardiografische & fysiologische veranderingen tijdens inspanning

Samenvatting van de standaard Atriumfibrilleren (eerste herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap

6ATRIUMFIBRILLEREN. Hiërarchie gecombineerd voor Atriumfibrilleren

Behandeling van hypertensie

Transcriptie:

Boezemfibrilleren in de dagelijkse praktijk Refik Kaplan Cardioloog SXB

Boezemfibrilleren Ontbreken van relatie tussen sinusknoop activiteit en ventriculaire activiteit Elektrische activatie uit meerdere plekken tegelijk uit verschillende delen van het hart, merendeels uit de boezems of de pulmonaalvaten Volgen via de AV-knoop

boezemfibrilleren Is endemisch Vraagt om veel interventies Acuut en chronisch En is te beinvloeden

Boezemfibrilleren Totaal voorkomen: meer dan 5% bij patienten boven de 60 jaar oplopend tot meer dan 10% bij boven de 80 jaar Bij jonge mensen onder de 40 jaar: meer dan 0,5% heeft PAF Populatie boven de 65: ruim 3,2 miljoen waarvan 160.000 met AF Populatie onder de 40:50%, dwz: ruim 9 miljoen, daarmee: 45.000 met AF Regio vechtdal en coevorden:????????

Risico op ontwikkelen van AF

Prevalentie van AF Indien je op 40 jarige leeftijd nog geen AF hebt gehad, heb je 23-25% kans op het ontwikkelen van AF voor de leeftijd van 80 jaren Magnani JW, Rienstra M, Lin H, et al. Atrial fibrillation: Current knowledge and future directions in epidemiology and genomics. Circulation 2011; 124:1982

AF en overleving

AF en mortaliteit Atrium fibrillatie verhoogd de mortaliteit bij mannen en vrouwen Onder 5209 deelnemers in the Framingham Heart Study, was de 10 jaars mortaliteit was in zowel mannen als vrouwen, leeftijd tussen 55 to 74, en AF vergeleken met diegenen zonder AF (p <0.001). Hetzelfde was te zien in de leeftijd categorie tussen 75-94

AF en mortaliteit RACE 2 en RACE 3 studies: rhytm versus rate controle verminderde de verschillen in mortaliteit zolang de HF onder de 100/min werd gehouden

Boezemfibrilleren en gevolgen Kans op thrombo-embolische complicaties Dilatatie van de boezems met daardoor kleplijden Door kleplijden ontwikkeling van pulmonale hypertensie op langere termijn

Boezemfibrilleren en gevolgen Door hoge volgfrequentie overbelasting van het hart met als gevolg een tachycardiomyopathie en ook hartfalen Door sterke wisselingen in volgfrequentie duizeligheidsklachten en vermoeidheidsklachten Bij hoge frequentie angineuze klachten

Boezemfibrilleren en gevolgen Afname van kwaliteit van leven door AF (RACE-1 studie) Angst en angststoornissen, maar ook depressieve klachten t.g.v. ontstaan AF

Boezemfibrilleren en handelen Zijn er symptomen/ klachten Zijn er hemodynamische bezwaren Welke medicatie is gewenst/ nodig

Oorzaken AF Hypertensie Kleplijden Infectie Schildklierlijden Anemie Hartfalen zelf Slaapgebrek Alcohol intake Na ingreep aan het hart DM OSAS

Verschil jong en oud Duidelijk verschil in prevalentie jong en oud Ook duidelijk winst bij jongeren in streven naar sinusritme ( RACE 1)

Screening bij AF Anamnese en lichamelijk onderzoek ECG, holter en liefst loop recorder Lab. onderzoek: TSH,FT4, Hb, CRP, pro-bnp

Screening bij AF Bij jonge mensen ( jonger dan 50 jaar) bedacht zijn op ion-kanaalziektes Bij oudere mensen: in ieder geval een ecg en indien afwijkend een echo Lab na lichamelijk onderzoek en anamnese

Behandeling van AF Rhytm versus rate controle Medicatie ter voorkoming stolselvorming en TE-complicaties

Behandeling van AF Beta-blockers Flecainide Lanoxin Amiodarone Ca-antagonisten sotalol Combinaties: welke wel en welke niet?

Voorkomen van TE-complicaties NOAC Vit.K antagonisten Rol van bloedplaatjes remmers

CHADS2

Van CHADS2 naar CHADS vasc

CHADSVASC en risico voor elk deel

AF en chadsvasc: wat gebeurt er?

ESC in 2010

One year rates of mortality or the composite of cerebrovascular event or mortality, stratified by CHA2DS2-VASc and CHADS2 risk category

NOAC Dabigatran Apixaban Rivaroxaban

Instellen op NOAC Nierfunctie Leverfunctie Overzetten van vit.k naar NOAC

Waar werkt het?

NOAC versus warfarine

NOAC vervolg

Noac en bewijs Rocket ( rivaroxaban versus warfarine) Rely ( dabigatran versus warfarine) Aristotle ( apixaban versus warfarine)

De studies

NOAC/warfarine en dosering

Adviezen en samenvatting Eerste stap bij patient met AF is gebaseerd op beoordeling of iemand hemodynamische bezwaren heeft of veel klachten. Hierna de zoektocht naar eventuele onderliggende oorzaken. Start van voorkomen TE-compicaties en hartfrequentie/ volgfrequentie verminderen Bij ischemie, hypotensie, hartfalen of pre-excitatie syndrooom met snelle volgfrequentie via accessoire verbinding is cardioversie vereist Bij weinig symptomen starten met medicatie die TE-complicaties voorkomt/vermindert en vertragen frequentie. Indien oraal niet lukt eventueel IV geven Nieuw AF en klachten: probeer te cardioverteren indien dit nog past in tijdswindow ( evt. TEE) Chadsvasc score meer dan 1: starten NOAC na controle lab

Dank voor uw aandacht Vragen? Opmerkingen?