MVI en Beter Aanbesteden; #hoedan? Een overzicht van wat kan en mag volgens de Aanbestedingswet 2012. Maret Oomen en Ellen Weisbeek
Introductie - Wie zijn wij? Maret Oomen Ellen Weisbeek Directie Mededinging en Consumenten, Ministerie van Economische Zaken en Klimaat EZK is verantwoordelijk voor de Aanbestedingswet 2012 en aanverwant beleid 2
Wat is MVI? Internationale sociale voorwaarden Social return on investment Milieuvriendelijk inkopen Biobased inkopen Circulair inkopen Innovatiegericht inkopen Kansen voor MKB Welke mogelijkheden geeft de Aanbestedingswet om MVI mee te nemen in je aanbesteding? 3
Praktijkcasus: Bedrijfskleding Hoe kan een aanbestedende dienst met ambitie tot duurzaam inkopen naast het stellen van eisen (maar nog zonder een uitgewerkte visie en concrete doelstellingen) tot een toetsingsraamwerk komen voor aanbestedingen wat zij als aanbestedende dienst belangrijk vindt op het gebied van maatschappelijk verantwoord inkopen? Oftewel, wanneer is een onderdeel slecht matig goed uitstekend? Welke MVI-aspecten kunnen spelen bij de aankoop van bedrijfskleding? Hoe kun je die meenemen in de aanbesteding? Tegen welke vragen loop je aan? Overleg hier 3 min over in tweetallen 4 Ministerie van Economische Zaken
MVI in aanbestedingen #hoedan? Vele mogelijkheden: Programma van eisen Geschiktheidseisen Keuze procedure Gunningscriteria Bijzondere uitvoeringsvoorwaarden Keuze afhankelijk van inhoud opdracht en van vele factoren: detailniveau vraag, concurrentie of niet, etc Aanbestedende dienst: neem kader voor MVI op in inkoopbeleid! 5
Internationale Sociale Voorwaarden Uitbannen van misstanden in de inkoopketen Leverancier maakt risicoanalyse en Plan van Aanpak Voor Rijksinkoop (IUC s) verplicht, overige aanbestedende diensten vrijwillig Gebruik bij inkoop: Bijzondere uitvoeringsvoorwaarden Gunningscriterium Goed voorbeeld: IUC-Noord met de ROAD aanbestedingen 6
Social return (on investment) Creëren van arbeidsplekken voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt Geen verplicht voorgeschreven vorm, eigen invulling in beleid Social return kan worden toegepast als Minimumeis Gunningscriterium Bijzondere uitvoeringsvoorwaarde Ook mogelijk om via art. 2:82 Aw deelname aan procedure voorbehouden aan sociale werkbedrijven - is géén Social return! Goed voorbeeld: vluchtelingen opleiden tot tolk 7
Milieuvriendelijk inkopen Bij inkoop rekening houden met impact op water, de bodem, welzijn van mensen en dieren en de lucht. Milieucriteriadocumenten bevatten voor veel productgroepen aandachtspunten en suggesties voor milieuvriendelijk inkopen als: Minimumeis Gunningscriterium NB: mogelijk om te vragen om een specifiek keurmerk, maar alleen als alle eisen van dat keurmerk gerelateerd zijn aan hetgeen wordt ingekocht en moet ook altijd ander bewijs toelaten! Goed voorbeeld: gezamenlijke inkoop duurzame elektriciteit 8
Biobased inkopen Vergroten van de vraag naar biobased producten door inkoop van leveringen, werken en diensten Biobased producten zijn gemaakt van biomassa, bij biobased diensten worden biobased producten gebruikt Biobased kan worden toegepast als: Minimumeisen (Sub)Gunningscriteria Handig: website PIANOo heeft overzicht productgroepen en biobased producten Goed voorbeeld: VeggieTimber Waterschap Drents Overijsselse Delta 9
Circulair inkopen Door inrichting inkoopproces verspilling van grondstoffen minimaliseren Ziet met name op hergebruik van materialen aan eind van levensduur cradle-tot-cradle Circulair inkopen sluit aan bij ambitie van programma Rijk Nederland circulair in 2050 Circulair kan worden toegepast als: Gunningscriteria (met name laagste kosten op basis van kosteneffectiviteit) Bijzondere uitvoeringsvoorwaarden Goed voorbeeld: Almere zonder afval 10
Innovatiegericht inkopen Innovatiegericht inkopen is inkoop van innovatieve producten om een bestaand probleem op te lossen, maar innovatie geen doel op zich in aanbesteding! Let op: innovatiegericht inkopen innovatief inkopen Innovatiegericht inkopen meenemen in: Voortraject/marktconsultatie Vraagspecificatie, eisen en criteria Ook speciale procedures mogelijk, bijv. innovatiepartnerschap Goed voorbeeld: boekelosebrug Hengelo 11
MKB-vriendelijk inkopen Aanbestedingswet had o.a. als doel toegang voor MKB te verbeteren Overgroot deel van bedrijven in Nederland is MKB, maar gunning aan MKB van overheidsopdrachten in verhouding lager dan te verwachten Heel veel manieren om rekening te houden met MKB, bijvoorbeeld: vermijdt jargon, spreek regelmatig met de markt (binnen de regels!) en biedt extra begeleiding Begin 2018 herhaling MKB evaluatie: wat is de deelname van MKB aan aanbestedingen? 12
Beter Aanbesteden Aanleiding: evaluatie Aanbestedingswet (in 2015) Aanpak: Gesprekken tussen aanbestedende diensten en ondernemers Vijf regio s en landelijk overleg Aanjager: Matthijs Huizing Uitkomst: actieagenda met thema s, aanbevelingen en acties Vervolg: Communicatiecampagne Roadshow Opvolging acties 13
Sneak preview! 14
Beter Aanbesteden en MVI Beter Aanbesteden maakt MVI makkelijker! Succesfactoren o.a. Verankering inkoop in organisatie Kennis (van markt en materie) Procedurekeuze (niet!) clusteren Tenderkosten: beperken of vergoeden Gunningscriteria strategisch inzetten Beter aanbesteden is bewust aanbesteden! 15
Vragen? m.p.q.oomen@minez.nl e.l.weisbeek@minez.nl 16