Taal op niveau Luisteren niveau 1F Naam: Groep:
Uitgeverij: Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Auteur: Annemieke Struijk Redactie: Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Inhoudelijke redactie: Jos Schuurman Vormgeving: Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Illustraties: Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Drukwerk: Ipskamp Drukkers Enschede Taal op niveau ISBN: 978 90 3720 099 7 NUR: 174 Trefwoord: Luisteren niveau 1F Copyright 2009 Uitgeverij Edu'Actief b.v. Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Eerste druk/tweede oplage Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means, without written permission from the publisher. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus 3060, 2130 KB) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.
Voorwoord Als je gebruik wilt maken van www.taalopniveau.info, moet je eerst de DigiCode die voor in je map staat activeren. Tijdens dit activeren maak je een eigen wachtwoord en gebruikersnaam aan waarmee je kunt inloggen op de website. Het activeren van de DigiCode gaat als volgt: 1. Ga naar de website digicode.edu-actief.nl. 2. Als dit de eerste keer is dat je een DigiCode activeert, moet je op deze pagina klikken op hier registreren. Anders kun je verder gaan met stap 4. 3. Kies een gebruikersnaam en wachtwoord en voer een geldig e-mailadres in. 4. Klik op DigiCode activeren. 5. Vul de DigiCode in die voor in dit boek staat. Dit is de code die bestaat uit 4x6 tekens. Met behulp van de gebruikersnaam en het wachtwoord die je hebt aangemaakt, kun je inloggen op www.taalopniveau.info. Voer je gebruikersnaam en wachtwoord rechtsboven op de website in. 3
4
Inhoud: 1. Luisterdoelen... 7 2. Luisteren naar aankondigingen en instructies... 11 3. Hoofdzaken en bijzaken... 19 4. Wat bedoelt de spreker?... 25 5. Informatie afleiden... 33 6. Moeilijke of onbekende woorden... 39 7. Non-verbale communicatie... 47 5
6
1. Luisterdoelen Luisterdoelen Je luistert de hele dag. Je luistert met een bepaald doel. Dat doe je niet altijd bewust. Opdracht 1 Schrijf in rij 1 op naar wie of wat jij vandaag geluisterd hebt. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Je luistert met een doel. Je luistert omdat: A je het leuk vindt B je informatie krijgt C je de mening van een ander hoort D je een aanwijzing of instructie krijgt. 1. Luisterdoelen 7
Opdracht 2 Kijk terug naar opdracht 1. Zet in de 2 e rij waarom je luisterde. Wat was je luisterdoel? Zet in de 2 e kolom a, b, c of d. Opdracht 3 Kies één van de situaties waarin jij luisterde uit. a. Naar wie of wat heb je geluisterd? b. Waar heb je ernaar geluisterd? c. Moest je luisteren of deed je het vrijwillig? d. Waarom heb je geluisterd? e. Weet je nog wat je gehoord hebt? f. Was het zo belangrijk dat je het moest onthouden? g. Wanneer is het belangrijk dat je goed luistert? Bedenk drie voorbeelden. 8 1. Luisterdoelen
Tips voor luisteraars Kijk de spreker aan, als dat kan. Probeer de hoofdzaken, de rode draad, te ontdekken. Herhaal kort wat er wordt gezegd. Stel vragen als je iets niet begrijpt. Zorg ervoor dat je niet wegdroomt. Zeg wat je ervan vindt. Je kunt vaak ook iets op schrijven: steekwoorden hoofdpunten namen tijden. Samenvatting Je luistert altijd met een bepaald doel. Dit heb je niet altijd zelf door. Om goed te luisteren zijn er een aantal tips opgesteld. Lees deze tips goed door en probeer ze uit tijdens het luisteren. Tijdens het luisteren kan je ook steekwoorden opschrijven. Dan weet je later nog wat er belangrijk was. 1. Luisterdoelen 9
10 1. Luisterdoelen
2. Luisteren naar aankondigingen en instructies Misschien ken je de volgende uitdrukkingen: met een half oor luisteren met gespitste oren luisteren. Deze uitdrukkingen geven aan dat je op verschillende manieren kunt luisteren. Opdracht 1 Wat betekent met een half oor luisteren? Niet luisteren Af en toe luisteren Goed luisteren Wat betekent met gespitste oren luisteren? Niet luisteren Af en toe luisteren Goed luisteren 2. Luisteren naar aankondigingen en instructies 11
Opdracht 2 Hieronder staan zes situaties. Hoe luister jij in deze situaties? Luister je met een half oor? Of luister je met gespitste oren? Zet een kruisje bij de manier waarop je luistert. Als je de voetbaluitslagen op de radio hoort Als je vader tegen je praat Met een half oor Met gespitste oren Als op het station een bericht wordt omgeroepen Als je stagebegeleider uitlegt hoe een apparaat werkt Als je naar de nieuwste cd van je favoriete groep luistert Als je kleine zusje tegen je praat tijdens een spannende film op televisie Goed luisteren, hoe doe je dat? Als je goed luistert, probeer je alles te verstaan. Je let goed op wat er gezegd wordt. Dat kan vermoeiend zijn. Na een tijdje luister je met minder aandacht. En dan hoor je misschien niet meer alle belangrijke informatie. Je leert met aandacht te luisteren door het zo veel mogelijk te doen. Het helpt als je vooraf bedenkt dat je goed moet opletten. Je kunt het luisteren dan steeds langer volhouden. 12 2. Luisteren naar aankondigingen en instructies
Opdracht 3 Iemand vraagt of je iets wilt meenemen uit de winkel. Ga naar de methodesite en luister naar het fragment bij deze opdracht. Bekijk de plaatjes hieronder. Wat moet je meenemen? Tekening 1 Tekening 2 Tekening 3 Opdracht 4 Je zit in een vliegtuig. Een stewardess gaat iets vertellen. Ga naar de methodesite en luister naar het fragment bij deze opdracht. a. Mag je de veiligheidsgordel losmaken? Ja Nee b. Luister nog een keer naar de tekst. Controleer je antwoord op vraag a. 2. Luisteren naar aankondigingen en instructies 13
Opdracht 5 Je krijgt een rondleiding in de grotten van Han in België. De gids gaat iets vertellen. Ga naar de methodesite en luister naar het fragment bij deze opdracht. a. Ben je verplicht om warme kleding aan te trekken? Ja Nee b. Luister nog eens naar de tekst. Controleer je antwoord op vraag a. Opdracht 6 Iemand vertelt over de voordelen en de nadelen van zijn werk. In de tabel hieronder staan de dingen die hij noemt. a. Bekijk de tabel. 40-urige werkweek Vroeg opstaan Veel reistijd Voordeel Nadeel Ga naar de methodesite en luister naar het fragment bij deze opdracht. b. Wat vindt de vrouw een voordeel en wat vindt zij een nadeel? Geef dit in de tabel aan met kruisjes. c. Luister nog eens naar de tekst. Controleer je antwoord op vraag b. 14 2. Luisteren naar aankondigingen en instructies
Wanneer moet je met aandacht luisteren? Je luistert goed als de informatie belangrijk is. Soms weet je van te voren of de informatie belangrijk is. Voorbeelden Als je aan iemand de weg vraagt, is het belangrijk om alles te horen. Als je een deel van de informatie niet hoort, verdwaal je misschien. Als je stagebegeleider uitlegt hoe een machine werkt, is het belangrijk om alles te horen. Als je niet goed hebt opgelet, kunnen er ongelukken gebeuren. Vaak moet je zelf bedenken of de informatie voor jou belangrijk is. Als de informatie niet belangrijk voor je is, kun je met minder aandacht luisteren. Voorbeeld Je chef komt op de werkplaats binnen. Hij begint te praten tegen jou en je collega. Terwijl je luistert, merk je dat de informatie bestemd is voor je collega. Je luistert daarom met wat minder aandacht. Of je luistert niet meer. Je hoeft dus niet altijd met aandacht te luisteren. Je doet dat alleen als de informatie belangrijk voor jou is. Lees de volgende voorbeelden. Je stagebegeleider geeft je een opdracht. Je collega doet voor hoe je het gereedschap moet schoonmaken. Dit zijn situaties waarin je een instructie krijgt. Een ander woord voor een instructie is een aanwijzing. Een instructie krijgen betekent dat je iets moet doen. Je moet het doen op een bepaalde manier. De informatie die je krijgt is belangrijk. Je luistert daarom goed. 2. Luisteren naar aankondigingen en instructies 15
Opdracht 7 Ga naar de methodesite en luister naar het fragment bij deze opdracht. Wat is een instructie en wat is geen instructie? Zet een kruisje in de juiste kolom. Zin Instructie Geen instructie 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Een instructie kan op verschillende manieren gegeven worden. Voorbeeld Breng de dvd terug. Je moet de dvd terugbrengen. Bij beide voorbeelden moet je hetzelfde doen. Je moet de dvd terugbrengen. 16 2. Luisteren naar aankondigingen en instructies
Opdracht 8 Ga naar de methodesite en luister naar het fragment bij deze opdracht. Bedenk telkens voor jezelf: Wat moet ik doen? Schrijf dat op. Het eerste antwoord is al ingevuld als voorbeeld. 1. Suiker aangeven 6. 2. 7. 3. 8. 4. 9. 5. 10. Een of meerdere handelingen? Sommige instructies zijn eenvoudig. Je moet maar één taak doen. Voorbeeld Je chef zegt: Geef de gereedschapskist even aan. Soms bestaat een instructie uit meerdere onderdelen. Je moet dan meer taken doen. Zo n instructie is moeilijker. Voorbeeld Je chef zegt: Breng deze materialen naar de bestelbus, vraag onderweg aan Piet of hij even bij mij langskomt en neem op de terugweg de boormachine mee. Het is belangrijk dat je begrijpt dat je meerdere taken moet doen. Je mag niets vergeten. Het is vaak ook belangrijk dat je weet in welke volgorde je de taken moet doen. Bij het luisteren naar een opdracht moet je er dus achterkomen: Moet ik één taak doen of moet ik meer taken doen? In welke volgorde moet ik die taken doen? 2. Luisteren naar aankondigingen en instructies 17
Opdracht 9 Ga naar de methodesite en luister naar het fragment bij deze opdracht. Beantwoord telkens de vraag: Moet ik één ding doen of moet ik meerdere dingen doen? één ding meerdere dingen 1. 2. 3. 4. 5. Samenvatting Je kunt met gespitste oren luisteren of met een half oor. Bedenk vooraf waar je goed met opletten, je kunt je dan beter concentreren. Bij instructies moet je erachter komen hoeveel taken je moet doen. En in welke volgorde je de taken moet doen. 18 2. Luisteren naar aankondigingen en instructies