LEREND NETWERK - DIEPTESESSIE AGORIA DUO+ & EDUCAM

LEREND NETWERK - DIEPTESESSIE AGORIA DUO+ & EDUCAM 26.01.2018 www.syntravlaanderen.be

INHOUD - Intro: doel van de dag... 3 - Stand van zaken projecten... 3 o Agoria... 3 o Duo+... 6 o Educam 8 - Knelpunten... 9 - Beeldmateriaal/Media... 9 pagina 2 van 10 lerend netwerk 26 januari 18 26.01.2018

INTRO: DOEL VAN DE DAG - Doel van de dag= projecten aan zet; onderlingen kennisdeling en ervaringsuitwisseling - Elk project wordt voorgesteld en daarna is er ruimte voor vragen en aanvullingen - Horen wat er goed loopt, wat de knelpunten zijn, Aanwezigen: Joos Casteele, Jutta Coppens, Dieder Claeys, Jonathan De Saedeleer, Veerle Dillen, Charlotte Gilson, Dirk Govaert, Wouter Pinxten, Willem Pitteurs, Tineke Tonnard, Jutta Vandenbussche, Bart Vandendriessche, Joachim Van der Fraenen, Stien Van Hevele, Veerle Vermeulen. STAND VAN ZAKEN PROJECTEN 1 PROJECT AGORIA DUAAL LEREN SLIM ORGANISEREN cfr. ppt-presentatie Agoria Er zijn 2 standaardtrajecten gestart op 1 september nl. - de opleiding Elektromechanische technieken (kort: EMT) (uitstroom dubbele finaliteit met SAO) waaraan 4 scholen deelnemen en 8 bedrijven en - de opleiding lassen-constructie (kort: LC) (uitstroom: Arbeidsmarkt met OAO) waaraan 16 scholen en 28 leerbedrijven deelnemen. Vetrekpunt zijn de standaardtrajecten. Op basis hiervan werd samen met netten, bedrijven en scholen een competentiematrix opgesteld. Samen = Werken met leergemeenschappen - werken met stuurgroep (Agoria, scholen, procescoach, universiteit Antwerpen (EMT)) terugkoppeling naar Sectoraal Partnerschap. Verschil tussen de 2 trajecten; voor EMT werd de nodige tijd genomen om bedrijven en scholen voor de start van het traject op 1 lijn te krijgen, bij lassen-constructie werd deze voorbereidingstijd niet genomen dus is het bij de opstart nog zoeken. EMT zijn voltijdse scholen, lassen-constructie wordt zowel door voltijdse scholen, door centra deeltijds werken als door SYNTRA-centra aangeboden. EMT: ontwikkelen van gemeenschappelijke visie co-creatie in de leergemeenschappen veel tijd maar bij start veel onderling vertrouwen duidelijkheid 26.01.2018 lerend netwerk 26 januari 18 pagina 3 van 10

Binnen de leergemeenschappen (regionale groepen waar scholen en bedrijven en evt. opleidingscentrum en VDAB samenkomen) wordt onder begeleiding van externe procescoach competentiematrix/ visie / in co-creatie uitgewerkt. Leergemeenschappen werken goed de volgende stap is dat deelnemer leergemeenschap deze rol gaat overnemen in begin begeleid door coach. Momenteel is er nog wat koudwatervrees. Uitwerken concreet curriculum Vertrekken vanuit competentiematrix. Bij EMT scholen en bedrijven van in het begin samen. Voldoende tijd. Bij LC is dit anders (gestart met de scholen, want nog geen leerbedrijven) na start ook - KMO s moelijker om te mobiliseren. Er zijn er wel. Er was bij LC wel al bestaand materiaal (verschil met EMT). Evaluatiecriteria werden ook duidelijk geformuleerd bij LC. Resultaat in de vorm van Didactische fiches EMT fiches klaar voor start - Leerfiches worden in bedrijven ook gebruikt voor algemeen opleidingsbeleid van de bedrijven (win-win). (nu ontwikkeling binnen leergemeenschap voor volgend jaar) Bij LC met format flexibel aan de slag gaan (iedere studierichting is anders). Bij LC: ontwikkelen leerfiches maar ook onmiddellijk starten voor leerlingen, dus niet eenvoudig te beperkte voorbereidingstijd Evaluatieproces Er wordt samen gewerkt met duoplus. Bij EMT: co-creatie, loopt goed, scholen en bedrijven gaan ook nog specifiek opdrachten uitwerken, per school en bedrijf (fiches zijn dus pas basis). Scholen en bedrijven ondernemen nog verder initiatieven. VB. mentor die eens naar de school gaat. Bij LC-duaal wordt Micoon (evaluatie) en Scan Woodwize (voor lassen-constructie misschien relevant eerder registratie) uitgetest. Dit heeft impact op algemeen evaluatiebeleid van de scholen Conclusie: Meerwaarde co-creatie met bedrijven wordt erkend. Doel is om leerfiches te ontwikkelen voor komend jaar. Rollen, taken en verantwoordelijkheden Verschillende rollen: Coördinator, mentor en begeleider In grotere bedrijven worden de verschillende rollen vaker door verschillende personen ingevuld, maar 1 persoon kan ook verschillende rollen opnemen (gebeurt vaker in kleinere bedrijven). Bvb. Bij LC zal waarschijnlijk rol meer samenvallen. Begeleiding van begeleiders pagina 4 van 10 lerend netwerk 26 januari 18 26.01.2018

Mentoropleiding. Aanbod leerbedrijven lokaal Duidelijke communicatie Agoria maakt opleidingsplan op. Belangrijk om leerbedrijven rond de school te vinden. Bij EMT Tessenderlo: er zijn drie bedrijven, afwisselend gaan leerlingen daar naar toe (voor een bepaald onderwerp) In Brussel: volledig traject in één bedrijf. Wordt dus lokaal bepaald. Alles is mogelijk. School LC: nu bezig met ontwikkeling leerfiches leergemeenschappen goed gestart, het wordt nu concreet, gevoel dat men echt van start nu gegaan is. Vragen Wouter: nu is het proefproject, hoe zien jullie het wanner organiek georganiseerd? Scholen kunnen dan zelf invulling van standaardtraject bepalen. Antwoord: Agoria zal scholen contacteren en hopelijk kunnen motiveren om aan te sluiten bij de leergemeenschappen maar kan scholen niet verplichten, maar ze willen zeker proberen scholen in die stroom binnen te brengen. Vraag Charlotte: groot verschil in bedrijven tussen stage of OAO? (betalend versus niet betalend) Antwoord Veerle: het zijn verschillende profielen. Opleiding EMT kan toeleiden naar job of naar verder studeren, grote nood aan dit profiel, bedrijven willen rol opnemen in opleiding tot de gewenste profielen. Bij LC grote nood aan lassers (knelpuntberoep), opleiding gericht op uitstroom naar arbeidsmarkt m.a.w. leerling is potentiële werknemer. Leervergoeding is niet direct een drempel. Vanuit school: Als leerling in duale opleiding zit, en het lukt niet, kan die jongere dan terug in voltijds. Wat bij deeltijds? Daar kan het niet, tenzij in andere school. School kiest of ze voltijdse richting daarnaast blijven aanbieden. Vanuit scholen: zal keuze gemaakt worden om duaal aan te bieden in het deeltijds onderwijs en niet in voltijdse scholen - opmerking Agoria: zo wordt het moeilijk om naar sterk verhaal duaal, innovatief leersysteem te komen. Knelpunten: Wat zijn, behalve te weinig voorbereidingstijd, knelpunten: we willen verschil in leervergoeding bekijken, werken aan leerfiches, - Bedrijven met een gedeeltelijke erkenning: willen die wel als werknemer houden, en vinden het vervelend dat ze die moeten uitlenen naar andere bedrijven. - Vanuit toppunt: bedrijven stellen vast dat er verschillende evaluatiesystemen zijn, scholen krijgen veel vrijheid: op werkvloer ga je misschien chaos krijgen, vb. twee systemen matchen, terwijl leerlingen op zelfde manier worden opgeleid. Mentor moet 2 verschillende evaluatiesystemen gaan 26.01.2018 lerend netwerk 26 januari 18 pagina 5 van 10

gebruiken wat zorgt dat ze afhaken (belang van mentor bij evaluatie is groot). Wouter: is gekend probleem er is één vb. waar het gelukt is: één systeem voor zorgsector in Limburg. Moeilijk om vanuit overheid daar in tussen te komen. Toppunt: is er een mogelijkheid tot regionaal platform als spil voor 1 evaluatiesysteem? Voorlopig nog niet meteen bekommernis van school - Onderscheid deeltijds onderwijs en voltijd (vb. vakantie) is verschillend en nu een probleem. Wouter: is een tijdelijk probleem, zal met definitieve uitrol verbeteren. - Mobiliteit jongere zoeken werkplek in woonomgeving en niet noodzakelijk in omgeving school - Bedrijven die niet alle competenties aanreiken bij betalend traject zien ze jongere niet graag naar ander bedrijf vertrekken / Bij EMT gaat de jongere soms bij 3 verschillende bedrijven (afhankelijk van regio) - Instapvoorwaarden: Ontbreken van enige voorkennis bij jongere wel een knelpunt (bedrijven verwachten al basiskennis bij jongere). Vanuit auto wil met leerlingen die in duaal willen instappen een starterskit betaald door de sector aanbieden. Dit bestaat uit aantal basissessies (5) geven voor jongeren die nog geen voorkennis hebben en willen kiezen voor duale opleiding auto. Einde tweede graad, zodat ze klaar zijn in september. Sector zal dit betalen. Op vraag van TSM wanneer dit van start gaat, bedoeling dit jaar nog. TSM werkte ook nu al met keuze voor duaal op einde van 2 de graad zodat ze 5 dagen vooropleiding kunnen krijgen want een bepaalde basiskennis wordt inderdaad verwacht door de bedrijven. Vanuit onderwijs is de visie een stuk anders vertrekt vanuit principe: maximaal kansen geven aan jongere, dus liefst zo weinig mogelijk kansen inperken. Onderwijs is bezig met aanloopfase: één van die mogelijkheden is dat die een kort, specifiek traject kan volgen om vaktechnische basiscompetenties aan te bieden (kan daar stuk antwoord op bieden). - Deeltijdse systemen hangen nog wat vast binnen gewone systeem leren en werken communicatie rond duaal moet opgestart worden. 2 PROJECT DUO+ Cfr. ppt-presentatie duoplus Vanuit onderwijs, toppunt Gent (net-overschrijdende samenwerking tussen de Gentse CLB s). Welke rol kan leerlingenbegeleiding in duaal leren spelen? Projecten en initiatieven naar welbevinden van leerlingen, verhogen gekwalificeerde uitstroom,.. Project inclusief: screening en oriënteringsproces; screeningsinstrument ontwikkeld door toppunt gent, waarbij loopbaan van jongere in kaart wordt gebracht. Nieuw project: handelingsgericht kijken, oplossingsgericht handelen. Antwoord op vraag wat heeft jongere nodig om binnen bepaald bedrijf aan werkplekleren te doen. Jongere als belangrijkste schakel, eigenaar van denkproces. Willen jongeren bereiken die moeilijker traject doorlopen. Er zijn drie focuspunten: - Optimaliseren van het oriënteringsproces pagina 6 van 10 lerend netwerk 26 januari 18 26.01.2018

- Optimaliseren van het begeleidings- en evaluatieproce - Brug slaan tussen onderwijs en arbeidsmarkt (met Agoria) traject LC Structuur Duoplus (zie ppt) Voorbereiding Geen voorbereidingstijd gehad hands on beginnen werken. Bijvoorbeeld veel scholen geholpen door nodige info te geven / vragen te beantwoorden (was aanvankelijk niet de bedoeling). Maatwerk Heel concreet - Handelingsgericht kijken is belangrijk. Multidisciplinaire samenwerking met Agoria Duoplus = Andere bril om te kijken en te luisteren: vb. stappenplan voor mentor - handleiding aanreiken over hoe mentor best jongere (die redelijke aanpassing nodig heeft) aanspreekt/aanpakt, onnodige frustraties wegnemen, kortom werken aan de band tussen mentor en jongere. Scholen worden meegetrokken in vraag: hoe kunnen we aantal elementen van werking herbekijken? -> dit leidt er toe dan sommige jongeren meer kansen kunnen krijgen. Evaluatietool Naast toolbox aan screeningsinstrumenten heeft Duoplus evaluatie-instrumenten verzameld. Er wordt gekozen/gewerkt met Micoon. Hoe kan je evaluatiemoment kwalitatief laten doorlopen? Wat liep goed, waar is nog verbetering mogelijk en welke afspraken maken we hierover? Evaluatie als groeimoment. Als derde partij, trekt duoplus kaart van de jongere: moet concreet, jongere moet zichzelf ook kunnen evalueren. Menukaart ontwikkeld Wat wil de jongere? Wat kiest de jongere? Weet iedereen wat er nodig is om van start te gaan? Weet iedereen welke partners hierbij nodig zijn? Per vraag zijn er verschillende instrumenten. Voorbeelden: Eerste gesprek andere manier van communiceren aangereikt oplossings- en handelingsgericht Kwalitatieve screening: kruistabel van alle bestaande screeningsinstrumenten en getoetst aan kwaliteitskader van universiteit Antwerpen. Geen nieuwe instrumenten. Wie instrument afneemt bvb. moet in staat zijn om kwalitatief gesprek te voeren. Mentoropleiding: aan het nadenken om zelf mentoropleiding te ontwikkelen, of in samenwerking met Compaan Vraag naar intervisie om werkvloer. Vraag van mentor: hoe kan ik leerling blijven motiveren? Bouwen aan brug tussen arbeid en onderwijs 26.01.2018 lerend netwerk 26 januari 18 pagina 7 van 10

Toeleiding naar duaal leren materiaal van sectoren bestaat vaak, maar bereikt niet altijd leerling, Duoplus faciliteert dit. Positieve belichting van een technisch beroep. Bedenkingen Beeldvorming duaal leren: het is iets anders, het is leren en leren. Toppunt ziet zich rol weggelegd in verspreiding van informatie, tegengaan van negatieve informatie. Ook aan het nadenken over specifiëren van rol CLB. Moet iedere CLB er dit kunnen of nood aan een specialisatie? Toegang werkvloer Hiërarchisch Dankbare partner in sector Rol mentor opwaarderen Duoplus heeft dit zwaar beklemtoont. Minder makkelijk om mentor op school te krijgen, in klassenraad bvb. (zou nochtans moment zijn om waardering voor mentor te laten blijken). Voor school belangrijk dat stem van mentor kan gehoord worden. Er zit veel expertise bij deeltijdse centra Men botst op onzekerheid. Agoria: Duoplus is aanvullende partner. 3 ESF PROJECT AUTO Cfr. ppt-presentatie Educam Projectdoelstelling: - Opmaken van een competentiematrix, nodig als startpunt en als opvolgingsinstrument - Begeleiding op werkplek - Ondersteuning van mentoren in bedrijven. Door mentoropleiding en lerende netwerk van mentoren die al opleiding gevolgd hebben Ontwikkelde instrumenten: Competentiematrix Werd opgemaakt en bezorgd aan de partners. 6 opleidingsverstrekkers (gevarieerd: 2 Syntra, 1 CDO en 3 voltijdse scholen) Opvolging en evaluatie-instrument pagina 8 van 10 lerend netwerk 26 januari 18 26.01.2018

Ieder werkt met eigen systeem Tool vanuit fitnesssector zal gebruikt worden, ook gesproken over andere bestaande instrumenten. Wordt besproken, geëxperimenteerd, scholen mogen kiezen. Bezorgdheid: is dit voor inspectie voldoende? Het moet afgecheckt worden met inspectie. TSM heeft tool ontwikkeld: notable (in opvolging van inspectie-rapport). Evalueren op doelstelling en ook waarde, gewicht aan bepaalde doelstelling, gekoppeld aan smartschool. Ook competenties kunnen geëvalueerd worden. Verslagdocument voor bezoeken van trajectbegeleiders opvolgbezoeken, gebaseerd op stageverslagen van VDAB. Bedoeling is dat de opgenomen zaken zeker bevraagd worden tijdens de bezoeken. + bijkomend onderzoek: hoe wordt wat aan theoretische kennis geleerd wordt op het bedrijf geregistreerd/bevraagd? Bedoeling is om met soort logboek te werken. Logboek met praktische tips hoe dit kan aangepakt worden. Zo ziet school wat men in onderneming gezien heeft. Mentoropleiding Mentoropleiding is verplicht. Niet altijd evident voor kleine bedrijven Knelpunt: Vinden van bedrijven was zeer moeilijk. Voorbeeld van school die alle bedrijven in buurt aangeschreven heeft maar toch leerlingen die kandidaat waren voor duaal moeten ontgoochelen. Educam plant communicatie om bedrijven warm te maken voor duaal (bvb. via federatie) Voltijdse scholen hebben leerlingen geselecteerd voor duaal (o.a. tool arbeidsrijp Volta werd gebruikt) Verloop meestal goed maar - Eén slechte ervaring met bedrijf gehad en erkenning moet opheffen. - Een leerling stopgezet - terug naar voltijds Vooral kleinste bedrijven zijn gestart, grote bedrijven is moeilijker. Bij Syntra en LenW, meer ervaring, maar moeilijker om jongere te vinden. 17-tal jongeren in traject. 4 KNELPUNTEN: 1. vinden van kwalitatieve leerbedrijven waar jongere de voor opleiding nodige competenties kan aanleren - wisselen van bedrijf moeilijk binnen traject met OAO - bedrijf moet willen investeren in jongere (verplichte mentoropleiding, ) - bedrijven stellen bepaalde verwachtingen (basiscompetenties) als ze leerling moeten betalen 2. verschillen per school deeltijdse systemen / voltijdse - elke school zijn evaluatie-systeem - - voor leerbedrijf moet het haalbaar blijven werken met verschillende evaluatie en begeleiding afhankelijk van school is niet werkbaar 26.01.2018 lerend netwerk 26 januari 18 pagina 9 van 10

3. ontbreken van voldoende voorbereidingstijd De nodige tijd om scholen en bedrijven voor te bereiden te zorgen dat ze zelfde taal spreken tegen de start van het traject. Goede voorbereiding verhoogt kansen op positieve ervaring/traject voor alle partijen. 5 CF. BEELDMATERIAAL/MEDIA pagina 10 van 10 lerend netwerk 26 januari 18 26.01.2018