Advies aan de gemeenteraad Postregistratienummer *18.0005793* 18.0005793 Raadsvergadering: 11 juli 2018 Voorstel: 6.41 Agendapunt: 8 Onderwerp Regionale Visie Verblijfsrecreatie Noord-Holland Noord 2030 Behandeld door/in Commissie Ruimte Datum 19 juni 2018 Sector Samenlevingszaken/ Grondgebiedszaken Beslispunten 1. Instemmen met: a. de voorliggende Regionale visie op verblijfsrecreatie Noord-Holland Noord 2030 en het bijbehorend Ontwikkelkader; b. de werkwijze voor afstemming binnen de regio NHN. Klaproos 1 1716 VS Opmeer Postbus 199 1715 ZK Spanbroek telefoon: 0226-363 333 fax: 0226 363 330 e-mail: gemeente@opmeer.nl www.opmeer.nl KvK nummer 37159195 IBAN-nummer NL94 BNGH 028.50.06.584
Inleiding Verblijfsrecreatie is een belangrijke economische sector in Noord-Holland-Noord (NHN). In 2016 is, in opdracht van de 18 gemeenten in NHN en het Ontwikkelingsbedrijf (ONHN), een onderzoek uitgevoerd naar de vitaliteit de kracht van bedrijven en de mate waarin de accommodaties aansluiten op de vraag van de toerist - van de verblijfsrecreatie in de regio. De conclusie van het onderzoek is dat de regio forse vitaliteitsproblemen kent. De sector staat voor een uitdaging doordat vraag en aanbod deels niet (meer) op elkaar aansluiten. Tegelijkertijd kent de sector in NHN een hoge ontwikkeldynamiek. Zonder gezamenlijk beleid dreigt een groot deel van de recreatiebedrijven in de toekomst af te glijden. De gemeenten in Noord-Holland Noord hebben en ONHN hebben, samen met bureau ZKA, daarom een regionale visie op verblijfsrecreatie met een uitnodigend ontwikkelkader opgesteld. Ook ontwikkelde de regio een werkwijze van regionale afstemming voor verblijfsinitiatieven die niet passend zijn in het bestemmingsplan. Beoogd maatschappelijk resultaat De regio Noord-Holland Noord streeft er naar om in 2030 de meest vitale verblijfsregio van Nederland te zijn. Overheden, ondernemers en (belangen) organisaties werken regionaal samen aan de ontwikkeling van een sterk, aantrekkelijk en onderscheidend toeristisch product per marktregio. Deze samenwerking zorgt voor kwalitatieve en levensvatbare bedrijven, die meer bezoekers trekken. Uiteindelijk leidt dit tot meer werkgelegenheid en behoud van voorzieningen in de kernen. Kader Bij dit voorstel zijn de volgende kaders meegenomen: - Ladder voor Duurzame Verstedelijking (art. 3.1.6 lid 2 Besluit ruimtelijke ordening) - Provinciale Ruimtelijke Verordening en Handreiking Verblijfsrecreatie van de provincie NH - Rapport (Her)ontwikkelingsperspectieven verblijfsrecreatie, oktober 2016 van ZKA Argumentatie (pro, contra, alternatieven) In de visie streeft de regio Noord-Holland Noord er naar om in 2030 de meest vitale verblijfsregio van Nederland te zijn. Om te beoordelen of een nieuwe ontwikkeling, herstructurering en/of uitbreiding van bestaand aanbod gefaciliteerd kan worden is, in de geest van de visie, een ontwikkelkader opgesteld. De Regionale visie verblijfsrecreatie NHN 2030 bestaat uit de volgende onderdelen: - Streefbeeld op verblijfsrecreatie NHN in 2030, met daarbij een vertaalslag van dit streefbeeld op het niveau van zeven marktgerichte deelregio s; - Een uitnodigend ontwikkelkader dat bestaat uit een inhoudelijke checklist met samenhangende componenten op basis waarvan de gemeenten nieuwe initiatieven toetsen; - Input voor de programmatische aanpak ten aanzien van het verbeteren van de vitaliteit van verblijfsrecreatie. Deze aanpak en in de visie vermelde stappen worden nog nader uitgewerkt.
De visie bestaat uit vijf bouwstenen: bestaansrecht, we liggen wakker van, streefbeeld 2030, doel en strategie. Het algemene doel is om de verblijfsrecreatie te versterken en om de balans tussen vraag en aanbod te herstellen. Dit hoofddoel is vertaald in drie subdoelen: excellentie bevorderen, meer diversiteit door herontwikkeling en nieuwe waarde creëren (door transformatie/herbestemmen). De visie is verder opgebouwd met een indeling in regio s. Opmeer valt in de regio Agrarisch buitengebied (overig). Het aanbod van verblijfsaccommodaties in Opmeer bestaat uit de kampeerterreinen en Bed & Breakfasts (o.a. als nevenfunctie van agrarische bedrijven) en de beide recreatieparken. Opmeer heeft geen hotelaccommodatie. In onze Structuurvisie Opmeer 2025 hebben wij bepaald dat er geen nieuwe grootschalige recreatieparken bij mogen en dat de beide bestaande parken niet mogen uitbreiden. Tevens is in de structuurvisie de komst van een hotel bepleit. De Regionale Visie Verblijfsrecreatie Noord-Holland Noord 2030 is niet in strijd met de Structuurvisie Opmeer 2025. De inhoud van de stukken treft u in de bijlagen. Waarom doet de regio dit? Verblijfsrecreatie is een belangrijke economische sector in Noord-Holland-Noord (NHN), goed voor 12.500 banen en met een bijzonder hoge economische impact van 700 miljoen euro. De sector kenmerkt zich als krachtig en dynamisch, in termen van ondernemerschap, investeringen, werkgelegenheid, leefbaarheid en directe en indirecte bestedingen van bezoekers in zowel onze gemeente als in de regio. Onderzoek laat zien dat de sector voor een uitdaging staat doordat vraag en aanbod niet meer op elkaar aansluiten. Het bestaande aanbod staat onder druk. Tegelijkertijd kent de sector in NHN een hoge ontwikkeldynamiek. De visie geeft richting aan de verbetering van de vitaliteit van het bestaande en toekomstig aanbod. Op regionaal niveau moeten de gemeenten, ondernemers en (belangen)organisaties in NHN met elkaar slimme keuzes maken om een vitale sector te zijn en te blijven. De gemeenten geven met de visie en het ontwikkelkader duidelijkheid aan ondernemers over de wijze waarop de gemeenten de sector faciliteren en ondersteunen bij nieuwe ontwikkelingen en uitbreidingen. In essentie: gemeenten toetsen nieuwe initiatieven en uitbreidingsplannen die niet passen in een bestemmingsplan, op de economische meerwaarde (nut en noodzaak), vanuit een goede ruimtelijke ordening en stemmen dit in regionaal af, binnen het afgesproken kader. Daarnaast is er de druk op de beschikbare ruimte die toeneemt en de regionale afstemming waarom wordt gevraagd bij de toepassing van de Ladder voor Duurzame Verstedelijking, de Provinciale Ruimtelijke Verordening en Handreiking Verblijfsrecreatie van de Provincie (nut en noodzaak van de ontwikkeling). Het doel van de Ladder is zorgvuldig en duurzaam ruimtegebruik en voorkomen van leegstand door overprogrammering. Van gemeenten wordt, vanuit hun toetsende rol, geëist om goede afwegingen te maken. De gemeenten in NHN geven met deze visie, het ontwikkelkader en de wijze van regionale afstemming invulling aan hun plicht om te komen tot een verantwoorde ruimtelijke ordening met betrekking tot verblijfsrecreatie.
De wijze van regionale afstemming De doelstelling van de visie om in 2030 de meest vitale verblijfsregio van Nederland te zijn, is leidend in de werkwijze voor de regionale afstemming voor de verblijfsrecreatie in NHN. Met deze werkwijze faciliteren de regiogemeenten dat aansprekende en sterke plannen in de regio ontwikkeld worden, beredeneerd vanuit de markt. Zo werken de regiogemeenten en ondernemers samen aan een vitale verblijfsrecreatiesector en een krachtige regio. De gemeenten hebben een aantal processtappen ontwikkeld die doorlopen worden wanneer een vestigings- of investeringsvraag in verblijfsrecreatie zich aandient, die niet passend is in het bestemmingsplan. Er is gekozen voor een pragmatische aanpak: Stap 1: Iedere gemeente doorloopt voor iedere ontwikkeling zelf het ontwikkelkader. Stap 2: Bij een positieve uitkomst wordt de ontwikkeling: a. ingeval er geen sprake is van gemeentegrensoverschrijdende impact: centraal gemeld aan het ONHN t.b.v. de monitoring en door de betreffende gemeente verder afgehandeld. b. ingeval er sprake is van gemeentegrensoverschrijdende impact: ambtelijk regionaal afgestemd door een (nog op te richten) Regionale Advies Commissie Verblijfsrecreatie (RAC- Verblijfsrecreatie). De RAC-Verblijfsrecreatie concludeert of de ontwikkeling wel of niet past in de regionale behoefte en/of het totale ruimteaanbod in de regio en brengt een advies uit. Stap 3: Besluitvorming in het college van de betreffende gemeente. Het advies van de RAC- Verblijfsrecreatie wordt in de advisering meegenomen. Het college kan hiervan afwijken, maar dit kan in de verdere procedure gevolgen hebben (bijvoorbeeld bij afweging van eventuele bezwaren door Raad van State). De visie bestaat uit kaders voor en het toetsen van ontwikkelingen en initiatieven met een regionale impact op het aanbod van verblijfsaccommodaties in de regio NHN. Nieuwe initiatieven of uitbreiding door bestaande bedrijven worden voorzien van een advies van RAC Regionale Adviescommissie Verblijfsrecreatie, zodat de regionale afstemming geborgd blijft. Deze systematiek wordt ook toegepast bij de uitvoering van de Detailhandelsvisie Westfriesland (Regionale Adviescommissie Detailhandel). In verband met de wettelijk voorgeschreven procedure(tijd) waarmee wordt afgeweken van het bestemmingsplan, is het belangrijk om het advies zo vroeg mogelijk in de procedure aan te vragen. Het is gebruikelijk om duidelijkheid te krijgen in de fase van de behandeling van de conceptaanvraag wanneer de haalbaarheid van een aanvraag wordt beoordeeld. De aanvrager heeft daar uiteraard ook alle belang bij en deze handelwijze is gebruikelijk bij dergelijke aanvragen met (ook financiële) impact. Deze werkwijze (stap 3) is opgesteld in de lijn met de al eerder door de gemeenten van de regio Kop van Noord-Holland vastgestelde werkwijze voor afstemming van Overige stedelijke voorzieningen. De rol van het Ontwikkelingsbedrijf NHN hierin komt in de bijlage Werkwijze regionale afstemming verblijfsrecreatie NHN naar voren.
Besluitvormingsproces tot nu toe Eind 2017 leverde ZKA de visie, ontwikkelkader en werkwijze op. Eind januari 2018 bereikte de regio overeenstemming over de werkwijze van regionale afstemming. Vanwege het zoeken naar een door alle gemeenten gedragen werkwijze heeft dit proces langer geduurd dan voorzien. Dit leek gelukt, maar de gemeente Alkmaar heeft in het PORA en schriftelijk op 1 maart 2018 aangegeven wel in te willen stemmen met de Visie en het Ontwikkelkader, maar niet akkoord te gaan met de werkwijze van regionale afstemming. Het college van Alkmaar is van mening dat binnenstedelijke hotelontwikkelingen geen deel moeten uitmaken van verplichte regionale afstemming en onder de autonomie van gemeenten horen te vallen. De overige gemeenten in de regio Alkmaar hebben in het PORA aangegeven dat zij wel met het totale pakket willen instemmen. In het Portefeuillehoudersoverleg RO/EZ in de Kop is dit al eerder uitgesproken. Voor de gemeente Alkmaar (of elke andere gemeenten die toch besluit niet in te stemmen) betekent dit dat er voor iedere ontwikkeling instemming gevraagd dient te worden bij de andere colleges uit de (markt)regio. Indien bij een ontwikkeling hier niet aan voldaan wordt, kan de provincie overgaan tot een zienswijze en mogelijk een reactieve aanwijzing. Maatschappelijk draagvlak (steun en weerstand) Ondernemers en belangenorganisaties zijn op diverse manieren betrokken geweest bij het tot stand komen van de visie. De RECRON was vertegenwoordigd in de begeleidingsgroep voor de visie, er zijn enquêtes verstuurd aan ondernemers en natuurorganisaties, er zijn interviews gehouden met enkele belangrijke ondernemers en grote ontwikkelaars in de verblijfsrecreatie en er is een bijeenkomst georganiseerd waarvoor ondernemers en belangenorganisaties zijn uitgenodigd. In deze bijeenkomst zijn de uitgangspunten van de visie voorgelegd. Alle opmerkingen zijn bij het opstellen van de visie meegenomen en afgewogen. De definitieve visie en het ontwikkelkader moeten nog aan de partijen gepresenteerd worden. Met het vaststellen van de visie en het ontwikkelkader verbinden wij ons aan de uitvoering ervan. Dat betekent dat we nieuwe ontwikkelingen zorgvuldig afwegen. Dit vraagt van planindieners aantoonbaar ondernemerschap en een gedegen onderbouwing van hun initiatief, meer dan voorheen. Voor het bestaande aanbod gaan de gemeenten aan de slag met een plan van aanpak voor kwaliteitsverbetering, herstructurering en/of transformatie. Hiervoor zijn in de Kop Werkt! middelen gereserveerd. Voor dit onderdeel zal draagvlak gecreëerd moeten worden bij verenigingen van eigenaren van de bestaande parken. Beoogd effect Vaststelling van de regionale visie op verblijfsrecreatie Noord-Holland Noord 2030, het bijbehorend Ontwikkelkader en de werkwijze voor afstemming binnen de regio NHN.
Argumenten 1.1 De visie en het ontwikkelkader voor verblijfsrecreatie bieden belangrijke handvatten om te beoordelen of een nieuwe ontwikkeling, herstructurering en/of uitbreiding van bestaand aanbod gefaciliteerd kan worden. 1.2 Er is een groot belang om op gebied van verblijfsrecreatie gezamenlijk het aanbod te revitaliseren. 1.3 De revitalisering van de verblijfsrecreatie draagt bij aan versterking van de regio op gebied van verblijfsrecreatie en daarmee aan het bereiken van de toeristische ambities en doelstellingen uit het pact van Westfriesland. 1.4 Het ontwikkelkader en voorgestelde werkwijze is werkbaar voor de gemeente Opmeer. Kanttekeningen De regio Noord-Holland Noord streeft er naar om in 2030 de meest vitale verblijfsregio van Nederland te zijn. In het regionale advies en die visie is deze ambitie verwoord. Dit is echter geen werkbare ambitie; het zegt namelijk niets over het realiseren van de gewenste ontwikkelingen. Het streefbeeld en de doelen op pagina s 19 en 20 van de regionale visie bieden meer houvast om tussentijds en in 2030 goed te kunnen evalueren, ongeacht de positie ten aanzien van andere regio s in Nederland. Ook bij de verschillende marktgerichte deelregio s is dat het geval. Rol van de provincie Grote vraag bij de ontwikkelingen t.a.v. de verblijfsrecreatie is de rol van de provincie. Welke sturingsfilosofie kiest de provincie in dit vraagstuk. Geeft zij bijvoorbeeld ruimte aan gemeenten om verblijfsrecreatie uit te breiden of te transformeren als dat past binnen het regionaal beleidskader? Stelt zij zich faciliterend op of kiest zij zelfs voor een stimulerende rol? De provinciale Omgevingsvisie en de daarop gebaseerde verordening van de provincie Noord-Holland gaan daar uitsluitsel over geven. Burgerparticipatie N.v.t. Financiën Dit voorstel heeft geen financiële gevolgen.
Uitvoering In de periode tussen instemming college en besluitvorming door de raad, worden/zijn de onderstaande activiteiten opgepakt: In mei/juni informatiebijeenkomsten voor de nieuwe raadleden; Start van de werkwijze voor regionale afstemming, inclusief de regionale Adviescommissie op (RAC). Bij het indienen van een principeverzoek voor nieuwe verblijfsrecreatieve ontwikkelingen en uitbreidingen, die niet passen in het bestemmingsplan, wordt een economische onderbouwing in de geest van de visie en het ontwikkelkader gevraagd. Een procesaanpak voor het exelleren, herstructuren en transformeren van verblijfsrecreatief aanbod wordt ontwikkeld. De provincie gaf hiervoor in 2017 opdracht aan ZKA. Na besluitvorming door de raad werken de gemeenten conform de vastgestelde kaders. Na twee jaar worden de visie, het ontwikkelkader en regionale werkwijze geëvalueerd op uitvoerbaarheid. Indien noodzakelijk worden de visie, het ontwikkelkader of de werkwijze aangepast op die punten. Ook voor de gemeente Opmeer ligt er een mogelijkheid om het gemeentelijk aanbod van verblijfsrecreatie te revitaliseren. In de uitvoering van de programma aanpak (zie bijlage c van de regionale visie) zal dit door het college nader worden verkend met Ontwikkelingsbedrijf Noord- Holland-Noord. Over de uitkomsten daarvan wordt de raad in een later stadium geïnformeerd. Communicatie Het Ontwikkelingsbedrijf NHN heeft per deelregio een regionale raadsbijeenkomst georganiseerd. Deze bijeenkomst had als doel om (nieuwe) raadsleden en een eventuele nieuwe portefeuillehouder op dit dossier verder in te werken. De ondernemers worden via een nieuwsbrief geïnformeerd. Ook de communicatie wordt georganiseerd door het Ontwikkelingsbedrijf in onderlinge afstemming met de gemeentelijke regio vertegenwoordigers. Bijlagen digitaal en in raadsleeskamer - Regionale Visie Verblijfsrecreatie Noord-Holland Noord - Werkwijze regionale afstemming verblijfsrecreatie NHN - Brief gemeente Alkmaar inzake regionale afspraken Burgemeester en wethouders gemeente Opmeer Datum: 5 juni 2018 Naam: M.J. Koopmans en J.J.M. Groot
Raadsbesluit De raad van de gemeente Opmeer, gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 5 juni 2018; gelet op het advies van de Commissie Ruimte; besluit: 1. In te stemmen met: a. de voorliggende Regionale visie op verblijfsrecreatie Noord-Holland Noord 2030 en het bijbehorend Ontwikkelkader; b. de werkwijze voor afstemming binnen de regio NHN. Dit is besloten in de openbare vergadering van de gemeenteraad van Opmeer op: 11 juli 2018. De heer M. Versteeg Raadsgriffier de heer G.J.A.M. Nijpels Raadsvoorzitter