Wijkpreventieplan Zuidoost en Graafsepoort

Wijkpreventieplan Zuidoost en Graafsepoort s-hertogenbosch 3 maart 2010 1

Voorwoord Voor u ligt het eerste wijkpreventieplan voor stadsdeel Zuidoost en Graafsepoort. Dit plan is een product van de Deelprojectgroep Wijkpreventieplannen Centra Jeugd & Gezin. Het afgelopen jaar is hard gewerkt om dit wijkpreventieplan vorm en inhoud te geven. Het deelproject wijkpreventieplannen is een traject binnen het CJG dat volop in ontwikkeling is en om nadere verdieping vraagt. Nieuwe ontwikkelingen vragen tijd en geduld. We hebben gemeend met dit wijkpreventieplan een eerste stap in de goede richting te hebben gezet. Het wijkpreventieplan is tot stand gekomen na het doorlopen van een aantal stappen. Er is een wijkanalyse gemaakt om zicht te krijgen op wat iedere wijk nodig heeft. Hiervoor hebben onder andere de Sociale kijk op de wijk, de Veiligheidsmonitor en Jeugd- en Onderwijsmonitor (gemeente) en diverse instellingsrapportages als basis gediend. Vervolgens hebben professionals die werkzaam zijn in het stadsdeel in een speciale bijeenkomst drie speerpunten voor het stadsdeel benoemd. De speerpunten vormen het uitgangspunt voor de activiteiten van preventieve opvoed- en opgroeiondersteuning. Het resultaat van de match tussen vraag en aanbod is verwoord in dit wijkpreventieplan. De CJG partners bieden zowel op stedelijk als op stadsdeelniveau bepaalde basisactiviteiten aan voor wat betreft opvoed- en opgroeiondersteuning. In dit wijkpreventieplan worden alleen de specifieke activiteiten voor stadsdeel Zuidoost en Graafsepoort genoemd. Het basisaanbod van de vijf kernpartners staat beschreven in de stedelijke uitgave Aanbod CJG opvoedondersteuning en opgroeiondersteuning. In 2010 en 2011 worden de wijkpreventieplannen ontwikkeld in de stadsdelen Noord, Rosmalen, Maaspoort/Empel en Centrum/Muntel/Vliert. Evenals de CJG professionals worden ook de bewoners gehoord in dit traject om zodoende vraag en aanbod nog beter op elkaar af te kunnen stemmen. Voor de stadsdelen Zuidoost/Graafsepoort en West/Engelen geldt dat de komende jaren de plannen worden doorontwikkeld. In 2012 beschikt elk van de zes stadsdelen binnen s-hertogenbosch over een wijkpreventieplan. In dat wijkpreventieplan is het totale aanbod aan opvoed- en opgroeiondersteuning omschreven. Dus per stadsdeel een overzicht van het basisaanbod en gerichte activiteiten gerelateerd aan de vastgestelde speerpunten. Mocht u vragen, opmerkingen of suggesties hebben, dan kunt u contact opnemen met mevrouw Gerry Leijten, deelprojectleider Wijkpreventieplannen (gerry.leijten@cjg-shertogenbosch.nl). Wij hopen dat dit wijkpreventieplan bijdraagt aan een goede kwaliteit van de opvoed- en opgroeiondersteuning en een prettige samenwerking met andere CJG collega s in stadsdeel Zuidoost en Graafsepoort. Deelprojectgroep Wijkpreventieplannen Wouter Smits Projectleider Centra voor Jeugd & Gezin 0

1. Inleiding We vinden het belangrijk een positieve bijdrage te leveren aan een prettige woon- en leefomgeving waarin kinderen en jongeren prettig kunnen opgroeien en ouders positief kunnen opvoeden. Elke wijk in s-hertogenbosch is anders en heeft in bepaalde mate behoefte aan specifieke inzet van preventieve activiteiten op het gebied van opvoed- en opgroeiondersteuning. De wijkpreventieplannen vormen de spil voor wat betreft de activiteiten van het CJG op stadsdeelniveau. We streven naar een realisatie van optimale samenhang in de inzet van activiteiten voor opvoed- en opgroeiondersteuning. Daarbij is afstemming en samenwerking tussen professionals werkzaam in het betreffende stadsdeel van groot belang. In het wijkpreventieplan staat allereerst het activiteitenplan voor stadsdeel Zuidoost en Graafsepoort. Vervolgens vindt u de nadere uitwerking met een korte beschrijving van het stadsdeel, de drie speerpunten voor 2010 en 2011 wat betreft opvoed- en opgroeiondersteuning en de activiteiten die hiervoor worden ingezet. Zuidoost Het Bossche Broek* Zuid Bazeldonk Bedrijven Zuid Gestelse Buurt Pettelaarpark* De Meerendonk Kloosterstraat De Bossche Pad Grevelingen Aawijk Zuid Bedrijvenpark De Brand Graafsepoort Hinthamerpoort Aawijk Noord Graafsebuurt Zuid Graafsebuurt Noord Hintham Zuid Hintham Noord * niet op het kaartje 1

2. Samenvatting activiteitenplan Zuidoost en Graafsepoort Speerpunt Activiteit Uitvoerder Cursus Gezonde voeding hoeft niet veel te kosten GGD i.s.m. Juvans en Vivent Armoede Opgroeiondersteuning 12- Ouderbetrokkenheid Themabijeenkomst armoede Cursus Rondkomen met je inkomen Bijscholing Signaleren, bespreekbaar maken en doorverwijzen van (problemen) bij armoede Sociale kaart armoede in beeld gebracht Lessen Omgaan met armoede Buurtgerichte opvoedingsondersteuning Oost Inzet ambulant kinderwerk Plein Actief! Sociale vaardigheidstraining Blitz Kids Weerbaarheid In Basis Onderwijs Triple P niveau 4 groepscursus Consulten en/of huisbezoeken Dialoog Buurtgerichte opvoedondersteuning Divers i.s.m. CJG partners Juvans Juvans i.s.m. CJG partners SCEC 1 i.s.m. gemeente SCEC i.s.m. gemeente Divers i.s.m. andere partners en CJG team Oost Divers i.s.m. jongerenwerk, opbouwwerk, basisscholen en zorgteams Divers i.s.m. Servicepunt Sport en Bewegen Juvans i.s.m. andere partners Passage / Divers Juvans i.s.m. Reinier van Arkel groep of Oosterpoort Vivent i.s.m. CJG partners Divers Divers Voor een specificatie van de financiën kunt u contact opnemen met de heer Wouter Smits, projectleider Centra voor Jeugd en Gezin (w.smits@s-hertogenbosch.nl). 1 Stedelijk Coördinatie- en Expertisecentrum: SCEC 2

3. Nadere uitwerking van het wijkpreventieplan 3.1. Korte beschrijving van het stadsdeel Het stadsdeel Zuidoost en Graafsepoort bestaat uit verschillende uiteenlopende wijken. Binnen een groot aantal wijken in Zuidoost en Graafsepoort is sprake van een positief klimaat als het gaat om opvoeden en opgroeien. Ondanks de positieve sfeer rondom opvoeden en opgroeien behoeven gezinnen extra ondersteuning daar waar er sprake is van een lage sociaaleconomische status en een onevenwichtige bevolkingssamenstelling met een relatief hoog aantal allochtonen. Een lage sociaaleconomische status heeft direct gevolgen voor het opvoed- en opgroeiklimaat in een gezin en in de wijk. Dit kan leiden tot een geringere participatie aan activiteiten die geld kosten. Ook heeft een lage sociaaleconomische status in veel gevallen invloed op de leefstijl en gezondheid van de bewoners; ongezond eten komt steeds veelvuldiger voor. In een aantal wijken is er sprake van taalachterstand onder de bewoners. Dit kan leiden tot het beperkt ontvangen van informatie waardoor ouders minder op de hoogte zijn van allerlei zaken. Dit kan er toe leiden dat de betrokkenheid van ouders bij school- en vrijetijdsactiviteiten van hun kinderen gering is. We vinden betrokkenheid erg belangrijk als het gaat om opvoeden en opgroeien. In het stadsdeel Zuidoost en Graafsepoort geven ouders aan dat er sprake is van opvoedingsonmacht. Een groot aantal kinderen heeft een gebrek aan sociale vaardigheden en vertoont steeds vaker grensoverschrijdend gedrag. De oudere jeugd laat vaker negatief voorbeeldgedrag zien. Dit is niet wenselijk gezien de voorbeeldfunctie die zij kunnen vervullen voor hun broertjes, zusjes of buurtgenoten. In stadsdeel Zuidoost en Graafsepoort is het aanbod van vrijetijdsbesteding onvoldoende te noemen. Kinderen en jongeren zijn vaak op straat te vinden waardoor een onveilige straatcultuur kan ontstaan. Het is belangrijk dat bewoners zich veilig voelen in hun wijk en er met plezier kunnen wonen. 3.2. Speerpunten Om een positieve ontwikkeling binnen het opvoed- en opgroeiklimaat in het stadsdeel Zuidoost en Graafsepoort te realiseren, richt het Centrum voor Jeugd en Gezin zich vanuit haar preventieve doelstellingen op drie speerpunten: - Armoede - Opgroeiondersteuning 12- - Ouderbetrokkenheid 3.2.1. Armoede Armoede kan de oorzaak zijn van veel problemen in een gezin of in een wijk. Het is belangrijk hiervoor aandacht te hebben. Armoede mag geen belemmering vormen om deel te nemen aan activiteiten die in het kader van het CJG worden uitgevoerd. De CJG professionals signaleren vrijwel dagelijks de negatieve effecten van armoede binnen hun werk. Deze CJG professionals moeten in staat worden gesteld deze signalen te herkennen en vervolgens ook bespreekbaar te maken. De professionals moeten tenslotte weten waar deze bewoners naar doorverwezen kunnen worden. 3

Er is een enorme verscheidenheid aan mogelijkheden en aanbod op het gebied van armoede binnen de gemeente. Zowel ouders, jongeren als professionals zijn onvoldoende bekend met deze mogelijkheden waardoor er onvoldoende gebruik van wordt gemaakt. Doel: Professionals van CJG-instellingen signaleren, maken bespreekbaar en verwijzen door als zij kinderen en ouders ontmoeten die door armoede nadelige effecten ondervinden. De CJG-instellingen bieden laagdrempelige activiteiten om kinderen en ouders te informeren over mogelijkheden armoede tegen te gaan. 3.2.2. Opgroeiondersteuning 12- Voor sommige kinderen én ouders is ondersteuning wenselijk zodat kinderen zich in de wijk positief kunnen ontwikkelen en ontplooien. Het is belangrijk activiteiten aan te bieden die zowel gericht zijn op het kind als op de ouders daar waar nodig. Voor kinderen wordt geïnvesteerd in de infrastructuur van de wijk: fysiek (ruimte voor spelen en ontmoeting) en sociaal (aanwezigheid van activiteiten en aanspreekpunten). Ouders krijgen ondersteuning door middel van kennis en informatie, groepsgericht en individueel. Een sluitende aanpak van gezin, school en vrije tijd is zeer belangrijk. Doel: Verbeteren en versterken van het opgroeiklimaat voor kinderen door mogelijkheden voor spelen, leren en ontmoeten in de wijk te verbeteren. Versterken van de sociale vaardigheden van kinderen en daar waar passend en wenselijk vergroten van kennis en vaardigheden van ouders waarbij de ontwikkeling van sociale vaardigheden van het kind centraal staan. 3.2.3. Ouderbetrokkenheid Om de knelpunten in de ontwikkeling van kinderen effectief aan te kunnen pakken, is het belangrijk dat ouders betrokken zijn. Zij spelen immers de belangrijkste rol als het gaat om het opvoeden en opgroeien van hun kind. Soms zijn ouders moeilijk bereikbaar en vaak zijn het deze gezinnen die extra ondersteuning nodig hebben. Professionals moeten zodanig ondersteund worden dat zij deze ouders in beeld krijgen en de middelen hebben om deze ouders te benaderen, te bereiken en te betrekken. Doel: Het vergroten van de betrokkenheid van ouders bij de ontwikkeling van hun kind binnen de drie leefmilieus gezin, school en vrije tijd. Professionals zijn in staat moeilijk bereikbare ouders te bereiken. 4

4. Aanbod activiteiten Een goede afstemming tussen professionals die werkzaam zijn in het gezin, de school en de wijk is erg belangrijk. Professionals werkzaam in de zorgteams, spelen een cruciale rol in deze afstemming. In het stadsdeel Zuidoost en Graafsepoort is eveneens een CJG loket geopend waarin de informatie-/adviesmedewerker samen met de leden van de zorgteams vragen over opvoeden en opgroeien beantwoorden. Veel activiteiten beschreven in de uitgave Aanbod CJG opvoedondersteuning en opgroeiondersteuning zijn van toepassing op de speerpunten, denk bijvoorbeeld aan de werkzaamheden van de jeugdverpleegkundige, de sociaal verpleegkundige, de buurtgerichte opvoedingsondersteuners en de jongerenwerkers. Deze activiteiten zijn niet opgenomen in het wijkpreventieplan, omdat ze onderdeel uitmaken van het stedelijke basisaanbod. In dit wijkpreventieplan worden de specifieke activiteiten genoemd die direct te maken hebben met de drie speerpunten armoede, opgroeiondersteuning 12- en ouderbetrokkenheid. 4.1. Activiteiten speerpunt armoede Cursus Gezonde voeding hoeft niet veel te kosten Voor wie : Ouders van 0-23 jarigen Waar : 1x in de Gestelse buurt, 1x in de Graafsewijk / Aawijk Frequentie : 2 maal per jaar GGD i.s.m. Juvans en Vivent Themabijeenkomst armoede Divers i.s.m. CJG partners Voor wie : Ouders van 0-23 jarigen Waar : Hinthamerpoort (Bartjes), Graafsewijk Zuid en Noord, Aawijk Noord en Zuid (Oost) en Gestelse buurt Frequentie : 2 maal per jaar Cursus Rondkomen met je inkomen Juvans Voor wie : Ouders van 0-23 jarigen Waar : Hinthamerpoort (Bartjes), Graafsewijk Zuid en Noord, Aawijk Noord en Zuid (oost) en Gestelse buurt Frequentie : Najaar 2010 Bijscholing Signaleren, bespreekbaar maken en doorverwijzen van (problemen) bij armoede Juvans i.s.m. CJG partners Voor wie : Professionals Waar : Zuidoost en Graafsepoort Frequentie : 2 maal per jaar 5

Sociale kaart armoede in beeld gebracht Voor wie : Alle professionals Lessen 'Omgaan met armoede' Voor wie : Leerlingen uit groep 8 Waar : Scholen in Zuidoost en Graafsepoort Frequentie : 1 maal per jaar SCEC i.s.m. gemeente SCEC i.s.m. gemeente 4.2. Activiteiten speerpunt opgroeiondersteuning 12- Buurtgerichte opvoedingsondersteuning Oost Wekelijks wordt er een open inloop georganiseerd, waar ouders sociale netwerken opbouwen en informatie en advies krijgen. Op basis van de vraag van de ouders worden er minimaal twee themabijeenkomsten georganiseerd en één oudercursus Opvoeden en Zo! gegeven. De toeleiding naar het CJG loket, de spreekuren en oudercursussen vindt plaats vanuit de contacten met de ouders. Indien nodig wordt er een individueel traject gestart met ouders of doorverwezen naar de hulpverlening. Divers i.s.m. andere partners en CJG team Oost Voor wie : Ouders van 0-23 jarigen Waar : Graafsewijk Noord en Zuid, Aawijk Noord en Zuid met als centrale uitvoeringsplek BBS het Rondeel Frequentie : Wekelijkse inloop (40 maal), twee themabijeenkomsten, één oudercursus Inzet ambulant kinderwerk Opzoeken van de groepen kinderen op straat en ze leren kennen. Eenmaal per week een activiteit in één bepaalde buurt organiseren op basis van gesignaleerde problematiek en wensen van kinderen. Divers i.s.m. jongerenwerk, opbouwwerk, basisscholen en zorgteams Voor wie : Kinderen in de leeftijd van 4-12 jaar Waar : Graafsewijk Noord en Zuid, Aawijk Noord en Zuid, waarvan 1 bepaalde buurt als speerpunt Frequentie : 40 activiteiten in 40 weken (buiten de schoolvakanties) Plein Actief! Op één van de wijkspeelplaatsen in Oost wordt wekelijks een sport en spelactiviteit georganiseerd, waar kinderen sportief en sociaal in beweging zijn. Divers i.s.m. Servicepunt Sport en Bewegen Voor wie : Kinderen in de leeftijd van 6-12 jaar Waar : Zuidoost en Graafsepoort, één vaste plek op één van de wijkspeelplaatsen Frequentie : 40 schoolweken 1 maal per week Sociale vaardigheidstraining Blitz Kids Het kind leert vaardigheden aan die het gemakkelijker maken om met anderen om te gaan en zichzelf te waarderen. Voor wie : Kinderen in de leeftijd van 9-12 jaar Waar : Zuidoost en Graafsepoort Frequentie : n.t.b. Juvans i.s.m. andere partners 6

Weerbaarheid In Basis Onderwijs WIBO is een weerbaarheidstraining voor groep 7 en 8 in het basisonderwijs. De training wordt aangeboden op school. (Vanuit stedelijke aanbod wordt prioriteit gegeven aan Rondeel, Driestroom, Cirkel Zuid, Aquamarijn en Jeroen Bosch. Er is eventueel een samenwerking met Divers wanneer kinderwerkers opgeleid kunnen worden tot WIBO-trainers.) Passage / Divers Voor wie : Leerlingen uit groep 7 Waar : Scholen in Zuidoost en Graafsepoort waarbij Rondeel, Driestroom, Cirkel Zuid, Aquamarijn en Jeroen Bosch prioriteit hebben Frequentie : 3 maal per jaar Triple P niveau 4 groepscursus Triple P is een positief pedagogisch (opvoed) programma. Triple P niveau 4 is een uitgebreide training voor ouders van kinderen met meervoudige gedragsproblemen. Voor wie : Ouders van kinderen in de leeftijd van 0-12 jaar Waar : Zuidoost en Graafsepoort Frequentie : 2 maal per jaar Juvans i.s.m. RvA groep of Oosterpoort Consulten en/of huisbezoeken om opvoedingscompetenties te vergroten Vivent i.s.m. CJG partners Voor wie : Ouders van kinderen in de leeftijd van 0-4 jaar Waar : Zuidoost en Graafsepoort Frequentie : Extra consulten/huisbezoeken bij ongeveer 4% van alle kinderen 4.3. Activiteiten speerpunt ouderbetrokkenheid Dialoog Dialoog inventariseert waar de wederzijdse kansen en belemmeringen liggen in de betrokkenheid tussen school en ouders. Op basis van deze analyse wordt een gezamenlijk uitvoeringsplan gemaakt met leerkrachten en ouders. De relatie naar het CJG wordt hierin nadrukkelijk meegenomen. Voor wie : Ouders van 0-21 jarigen Waar : Het Rondeel Frequentie : n.v.t. Divers Voor dit speerpunt wordt eveneens opvoedondersteuning van Divers ingezet, zie eerder omschreven. 7