2017
Rapportage uitgebracht op verzoek van: Economie en het Marktbureau Projectnummer: 16141 Rogier van der Groep Esther Jakobs Bezoekadres: Oudezijds Voorburgwal 300 Telefoon 020 251 0442 Postbus 658, 1000 AR Amsterdam rogier.van.der.groep@amsterdam.nl www.ois.amsterdam.nl Amsterdam, juli 2017 Foto voorzijde: Albert Cuyp, fotograaf Marjolijn Pokorny (2016) 2
Inhoud Monitor Markten in Amsterdam 2017 4 Achtergrond 4 1.1 Methoden, veldwerk en respons 4 1.2 Marktbezoek in Amsterdam 2016 6 1.3 Uitgaven op de markt 9 1.4 Bezoekfrequentie 11 1.5 Ontwikkeling volgens ondernemers 14 1.6 Bezoek gericht op markt of ook op andere winkels? 14 1.1 Oordeel markt en aanbod op markt 16 3
Monitor Markten in Amsterdam 2017 Achtergrond In Amsterdam zijn van alle Nederlandse steden de meeste markten te vinden per hoofd van de bevolking. Deze variëren van dagmarkten waar buurtbewoners hun dagelijkse boodschappen doen tot gespecialiseerde themamarkten die bezoekers aantrekken uit heel Nederland, op zoek naar die ene gouden vondst. Met behulp van data van de Consumentenenquête (veldwerkperiode 2015-2016) ten behoeve van de monitor Staat van Detailhandel (2016) en met aanvullend veldwerk onder 15 markten is de mate van bezoek en waardering voor de Amsterdamse markten in kaart gebracht. De belangrijkste bevindingen zijn: Zes van de tien Amsterdammers geven in 2016 aan vaak of soms een markt te bezoeken om boodschappen te doen. De Albert Cuypmarkt is in 2016 de best bezochte markt, gevolgd door de Ten Katemarkt en de Dappermarkt. Amsterdammers bezoeken in het algemeen de markt die in hun eigen buurt ligt om daar groente, vis of andere goederen voor dagelijks gebruik te kopen. De Noordermarkt en de markt op de Lindengracht zijn de best beoordeelde markten, beide krijgen een 8 van bezoekers en passanten. Het algemene oordeel wordt het sterkst beïnvloed door het oordeel over het aanbod en variatie van etenswaar en door de mate van gezelligheid. Ondernemers zijn in het algemeen kritischer en geven in het algemeen een lager rapportcijfer voor hun markt. Bovendien geven ondernemers aan dat het aantal bezoekers is afgenomen de afgelopen jaren. 1.1 Methoden, veldwerk en respons Consumentenenquête 2015-2016 De mate van marktbezoek en waardering de markten door Amsterdammers is op twee manieren in kaart gebracht. Ten eerste is met behulp van de consumentenenquête bepaald in hoeverre bewoners markten bezoeken. Het veldwerk hiervan is uitgevoerd tussen januari 2016 en december 2016. De belangrijkste vragen waren of men wel eens naar de markt gaat, zo ja welke en hoeveel men daar uitgeeft. In paragraaf 6.1 worden de uitkomsten van deze enquête besproken. Aanvullend veldwerk Monitor Markten januari 2017 maart 2017 Ten tweede is in opdracht van Economie aanvullend onderzoek gedaan onder bezoekers en, ondernemers op 15 markten en onder passanten in omliggende winkelgebieden. Voor dit 4
onderzoek zijn tussen januari 2017 en maart 2017 per grote markt tussen de 75 en 100 bezoekers en passanten geïnterviewd en tussen de 40 en 80 op kleinere markten. Kleinere markten trekken in het algemeen minder bezoekers dan grote markten, maar daar bovenop heeft een groot deel van het veldwerk in de koude wintermaanden plaats gevonden, wanneer de bezoekersaantallen in het algemeen lager zijn dan in bijvoorbeeld in mei en juni. Daarmee zijn de uitkomsten dus niet geheel representatief te noemen voor een gemiddelde oordeel over een heel jaar, want daarvoor zouden meerdere steekproefmomenten per jaar gehouden moeten worden om te corrigeren voor eventuele seizoeneffecten. De methodiek van de veldwerk-cyclus onder 15 markten is vergelijkbaar met de methode die I&O Research in 2015 en 2016 heeft toegepast bij de bezoekers- en passantenonderzoeken op de Bos en Lommermarkt, de markt op Tussen Meer (op dinsdag) en de markt op Plein 40-45. Daarom is het mogelijk om de bevindingen van deze onderzoeken mee te nemen in dit overzicht. Respons ondernemers per markt loopt zeer uiteen Het aantal geïnterviewde ondernemers varieerde tussen de 6 (Kraaiennest) en 73 (Waterlooplein). Uiteraard hangt dit aantal samen met de grootte van de markt, het feit dat het veldwerk plaats vond in de koude wintermaanden wanneer de bezettingsgraad laag is, maar ook met de welwillendheid van de ondernemers om mee te doen aan het onderzoek; in het geval van de markt op Kraaiennest was die welwillendheid laag en in het geval van Waterlooplein (gezien de plannen om de markt te verbeteren) zeer hoog. De belangrijkste vragen in deze enquête betroffen hoe vaak men naar de markt gaat en naar welke, wat de belangrijkste redenen zijn om de markt wel of juist niet te bezoeken en hoe men de markt beoordeelt. Aan de ondernemers zijn vragen gesteld over imago, samenwerking en mogelijke verbeterpunten. De uitkomsten van deze enquête worden hieronder besproken. Tabel 1 respons veldwerk t.b.v. Monitor Amsterdamse markten, 2016 Albert Cuypmarkt 100 100 72 Markt Anton de Komplein 102 83 25 Markt Buikslotermeerplein 38 51 18 Dappermarkt 75 78 52 Markt Ganzenhoef 51 52 22 Markt Kraaiennest 31 20 6 Markt Lambertus Zijlplein 57 90 14 Markt Lindengracht 63 59 34 Markt Nieuwmarkt* 51 49 10 Noordermarkt* 100 99 51 v/d Pekmarkt 51 53 49 Markt Reigersbos 46 51 20 Ten Katemarkt 99 102 40 Markt Waterlooplein 60 61 73 Markt Westerstraat 52 81 35 *Op de markten Noordermarkt en Nieuwmarkt zijn meerdere markten te vinden. In dit onderzoek zijn ze beide behandeld als één markt. 5
1.2 Marktbezoek in Amsterdam 2016 Zes van de tien Amsterdammers gaat vaak of soms naar de markt In dit deel worden de uitkomsten uit de consumentenenquête besproken waarvan het veldwerk tussen januari 2016 en december 2016 is gehouden. De afgelopen jaren is in eerdere versies van dit onderzoek geconstateerd dat er gradueel steeds minder Amsterdammers naar de markt gaan voor boodschappen. Dit jaar geeft 60% aan vaak of soms naar de markt te gaan, een kwart (27%) geeft aan zelden naar de markt te gaan. In Centrum en West is het aandeel dat naar de markt gaat hoger (68% en 67%). In Nieuw-West en Oost is het aandeel dat naar de markt gaat het laagst (51% en 54%). Tabel 2 Marktbezoek volgens bewoners per stadsdeel, 2016 Zuidoost Noord Oost Zuid Nieuw-West West vaak soms zelden nooit Centrum Amsterdam % 0 20 40 60 80 100 Bron: Monitor Detailhandel 2016 Albert Cuypmarkt (wederom) best bezochte markt Gemiddeld gaat 87%, vaak, soms of zelden naar de markt (gemiddeld is dat 87%, met Nieuw- West als uitschieter naar beneden met 80%). Aan hen is gevraagd welke markt men dan het vaakst bezoekt voor de dagelijkse boodschappen. In de vorige meting uit 2014 werd de lijst van meest genoemde markten aangevoerd door de Albert Cuypmarkt, Dappermarkt en Ten Katemarkt. Dit jaar staat de Ten Katemarkt op de tweede plaats en de Dappermarkt op de derde plaats. Omdat bewoners primair georiënteerd zijn op de markt in hun eigen buurt voor de dagelijkse boodschappen is het beter om op een lager schaalniveau te kijken naar welke markten bewoners gaan. Hieronder is voor elk stadsdeel en daar binnen voor elk gebied aangegeven naar welke markt de bewoners gaan. Centrum heeft geen dominante markt Uit figuur 3a blijkt dat inwoners van Stadsdeel Centrum vooral naar de Lindengracht gaan voor boodschappen, gevolgd door de Albert Cuypmarkt en de Dappermarkt. Er is geen dominante markt, omdat bewoners in het oostelijk deel van dit stadsdeel vooral naar de Albert Cuypmarkt en Dappermarkt gaan voor de boodschappen, terwijl inwoners van het westelijk deel de Lindengrachtmarkt en Noordermarkt bezoeken. De markten Westerstraat en op het 6
Waterlooplein worden niet vaak door Centrumbewoners genoemd, maar dit zijn ook geen markten waar men normaliter de dagelijkse boodschappen doet. Tabel 3a Meest bezochte markt voor bewoners van stadsdeel Centrum 2016 (%) Aandeel dat vaak, soms, zelden markt bezoekt = 90% Gemiddelde uitgave laatste bezoek 23 Centrum Oost Centrum West 7% 3% 4% 22% Lindengracht Albert Cuyp Dappermarkt 12% Nieuwmarkt Noordermarkt Ten Katestraat 20% Haarl'plein 12% Waterlooplein overig 17% Albert Cuypmarkt 37 5 Dappermarkt 32 3 Nieuwmarkt 15 9 Ten Katestraat 4 10 Lindengracht 3 38 Noordermarkt 2 22 Bron: Monitor Detailhandel 2016 Inwoners West gaan vooral naar de Ten Katemarkt In de andere stadsdelen binnen de ring is er wel een markt die beduidend meer bezocht wordt dan andere markten. In West is dat de Ten Katemarkt. Binnen West valt op dat bewoners van Bos en Lommer vooral naar de markt op het Bos en Lommerplein gaan, terwijl het grootste deel van de bewoners van Westerpark juist naar de markt Lindengracht gaat. Tabel 3b Meest bezochte markt voor bewoners van stadsdeel West, 2016 (%) Aandeel dat vaak, soms, zelden markt bezoekt = 91% Bos en Gemiddelde uitgaven 19 Lommer Oud-West/ De Baarsjes Westerpark. 5% 9% 10% 10% 54% Ten Katestraat Bos en L'plein Lindengracht Noordermarkt Albert Cuyp Plein 40-45 Haarl'plein Dappermarkt overig Ten Katemarkt 23 82 22 Bos en L plein 41 2 3 Lindengracht 3 2 32 Noordermarkt 9 4 19 Albert Cuyp 9 3 5 Plein 40-45 8 1 2 Haarl plein 1 0 9 Bron: Monitor Detailhandel 2016 Siermarkt vooral door inwoners Slotervaart bezocht De Stadsdelen buiten de ring zijn qua afstanden erg groot met als gevolg dat elke wijk een eigen markt heeft. De Siermarkt op het Sierplein is weliswaar de best bezochte markt van Nieuw- West, de bewoners uit Geuzenveld gaan vooral naar de markt op Plein 40-45 en voor een klein deel naar de markt op het Lambertus Zijlplein. De bewoners van Osdorp gaan vooral naar de markt op Tussen Meer. 7
Tabel 3c Meest bezochte markt voor bewoners van stadsdeel Nieuw-West, 2016 (%) Aandeel dat vaak, soms, zelden markt bezoekt = 80% Gemiddelde uitgaven 19 Aker/ Nieuw Sloten G veld Slotermeer Osdorp Slotervaart 8% 9% 18% 21% 19% Sierpleinmarkt Plein 40-45 markt Tussen Meer markt Ten Katestraatmarkt Albert Cuypmarkt Lambertus Zijlplein Dappermarkt Amstelveen overig Sierplein 20 4 15 47 Plein 40-45 7 50 4 5 Tussen Meer 25 4 49 3 Ten Katestraat 7 4 7 20 Albert Cuyp 12 4 10 9 L, Zijlplein 0 18 1 0 Bron: Monitor Detailhandel 2016 Zuid In stadsdeel Zuid gaat 68% de bewoners naar de Albert Cuypmarkt en van de bewoners van de Pijp/Rivierenbuurt is dat zelfs 88%. Bewoners van Buitenveldert gaan voor een deel ook naar Amstelveen. Tabel 3d Meest bezochte markt voor bewoners van stadsdeel Zuid, 2016 (%) Aandeel dat vaak, soms, zelden markt bezoekt = 88% Gemiddelde uitgaven 24 Buitenveldert De Pijp/Riv buurt Oud-Zuid 3% 4% 6% 6% 68% Albert Cuyp Stadionplein e.o. Amstelveen Ten Katestraat Jacob Obrechtstraat Dappermarkt Noordermarkt Lindengracht overig Albert Cuypmarkt 38 88 51 Stadionplein 4 0 16 Amstelveen 33 1 2 Ten Katemarkt 1 1 11 J. Obrechtstraat 1 1 7 Bron: Monitor Detailhandel 2016 Oost In Stadsdeel Oost gaat meer dan de helft van de bewoners naar de Dappermarkt. Beide markten worden vooral bezocht door de bewoners van de Indische Buurt en Oud-Oost. Bewoners in de Watergraafsmeer gaan vooral naar de Dappermarkt en de Albert Cuypmarkt. Op IJburg wordt door een groot deel van de bewoners ook aangegeven naar de Reuringmarkt te gaan. Tabel 3e Meest bezochte markt voor bewoners van stadsdeel oost, 2016 (%) Aandeel dat vaak, soms, zelden markt bezoekt = 86% Gemiddelde uitgaven 21 IJburg Ind. Buurt Havengebied Oud- Oost Watergraafsmeer 2% Dappermarkt 4% Albert Cuyp 5% IJburg, Reuring Van Eesterenlaan Noordermarkt 56% Diemen Nieuwmarkt 22% Waterlooplein overig Dappermarkt 21 67 67 44 Albert Cuyp 16 11 26 35 IJburg, Reuring 39 0 0 0 Van Eesterenlaan 1 13 0 1 Noordermarkt 4 2 1 3 Diemen 2 0 0 5 Bron: Monitor Detailhandel 2016 8
Noord De meeste inwoners van stadsdeel Noord gaan naar de markt op het Buikslotermeerplein (43%), Daarbinnen gaan de bewoners van het oude deel van Noord (Volewijck, Vogelbuurt en Bloemenen Bomenbuurt) naar de Van de Pekmarkt. Tabel 3f Meest bezochte markt voor bewoners van stadsdeel Noord, 2016 (%) Aandeel dat vaak, soms, zelden markt bezoekt = 85% Gemiddelde uitgaven 21 Oost West Oud-Noord 3% Buikslotermeerplein Pekmarkt 6% Dappermarkt 43% Albert Cuyp Noordermarkt Ten Katestraat Purmerend Nieuwmarkt 36% overig Buikslotermeerplein 71 40 21 v/d Pekmarkt 7 38 62 Dappermarkt 9 4 5 Bron: Monitor Detailhandel 2016 Zuidoost In Zuidoost zijn de markten ook sterk wijkgericht. Bewoners in het centrum van Bijlmer gaan naar de markt op het Anton de Komplein, in Zuidoost Oost gaat men naar Ganzenhoef en in Gaasperdam naar de markt op het winkelcentrum Reigersbos. Tabel 3g Meest bezochte markt voor bewoners van stadsdeel Zuidoost, 2016 (%) Aandeel dat vaak, soms, zelden markt bezoekt = 84% Gemiddelde uitgaven 19 Centrum Oost Gaasperdam/ Driemond 4% 7% 13% 25% 37% Reigersbos Anton de Komplein Ganzenhoef Kraaiennest Dappermarkt Albert Cuyp Amstelveen Diemen overig Reigersbos 10 9 75 Anton de Komplein 56 10 5 Ganzenhoef 5 36 2 Kraaiennest 1 17 2 Bron: Monitor Detailhandel 2016 1.3 Uitgaven op de markt Amsterdammers geven 21, - op de markt uit Gemiddeld geven Amsterdammers 21,- uit aan boodschappen op de markt per marktbezoek. In Stadsdeel Centrum en Zuid is dat een paar euro meer. Respondenten met een hoog inkomen geven meer uit op de markt dan mensen met een laag inkomen. De gemiddelden komen overeen met de gemiddelden van 2 jaar geleden. 9
Tabel 4 Gemiddelde uitgaven, 2014 en 2016 (euro s) Uitgaven laatste Marktbezoek 2014 Uitgaven laatste Marktbezoek 2016 Uitgaven boodschappen afgelopen week 2016 Centrum 25 23 100 West 21 19 95 Nieuw-West 20 19 96 Zuid 23 24 105 Oost 24 21 102 Noord 21 21 95 Zuidoost 22 19 90 laag inkomen 18 18 71 midden 22 21 97 hoog inkomen 27 25 139 Amsterdam 22 21 98 Bron: Monitor Detailhandel 2016 Respondenten geven 100, - uit aan boodschappen In de consumentenenquête is ook gevraagd hoeveel men in het huishouden de afgelopen week aan boodschappen heeft uitgegeven, in 2016 was dat volgens de respondenten 100, -. Aan de respondenten is ook gevraagd een schatting te geven van het aandeel dat in de supermarkt, in andere winkels en op de markt is gespendeerd. De respondenten gaven aan dat ongeveer 6% op de markt uitgegeven wordt. Dit aandeel correspondeert niet met de data in de tabel hierboven, maar dat komt omdat het laatste marktbezoek niet perse hoeft samen te vallen met het laatste bezoek aan een winkelgebied voor de dagelijkse boodschappen. Op de markt Lindengracht en de markt Noordermarkt wordt het meeste uitgegeven Voor de uitgaven per markt is gekeken naar de data van het aanvullende veldwerk in het voorjaar van 2017 onder bezoekers en passenten op 15 markten. Op dit aggregatieniveau is het betrouwbaarder om naar deze data te kijken en niet naar de consumentenenquête. Bovendien is in de consumentenenquête geen onderscheid gemaakt tussen de uitgaven voor etenswaar en andere waar en in het aanvullende veldwerk wel. Alle bezoekers Lindengracht hebben etenswaar aangeschaft. Het aandeel bezoekers dat etenswaar gekocht heeft is het hoogst op de Lindengracht waar 100% van de bezoekers etenswaar gekocht heeft. Op deze markt wordt ook het meeste geld uitgeven aan etenswaar, bijna 50, -. Op de Albert Cuypmarkt is dit met 77% en gemiddeld 13,- beduidend lager. Aandeel bezoekers dat andere waar koopt hoogst op Waterlooplein Het aandeel dat andere waar gekocht heeft, is het hoogst op het Waterlooplein (92%), gevolgd door de Dappermarkt (89%). In beide gevallen worden echter bescheiden bedragen uitgegeven, te weten 15,- en 10,-op de Noordermarkt ( 24,-), Albert Cuypmarkt en de markt op de Westerstraat (beide 23,-) wordt gemiddeld het meest uitgegeven door de bezoekers. 10
Tabel 5 aandeel bezoekers dat etenswaar en andere waar heeft aangeschaft en de gemiddelde uitgaven daarvan, 2017 (% en ) % Food Food % non food non food Markt Lindengracht 100 49 60 13 Noordermarkt 84 26 33 24 Markt Ganzenhoef 98 27 27 21 Markt Reigersbos 87 26 59 21 Markt Buikslotermeerplein 95 34 16 4 Albert Cuypmarkt 77 13 56 23 Markt Plein 40 45* onb. 16 onb. 18 Markt Westerstraat 37 9 75 23 Markt Bos en Lommerplein* 98 22 82 8 v/d Pekmarkt 98 15 22 15 Markt Anton de Komplein 90 16 62 10 Nieuwmarkt 94 17 16 4 Markt Tussen Meer* 81 13 76 8 Dappermarkt 93 11 89 10 Markt Kraaiennest 90 11 26 9 Ten Katemarkt 90 14 40 6 Markt Waterlooplein 83 2 92 15 Markt Lambertus Zijlplein 98 11 4 0 *o.b.v. van data I &O research 1.4 Bezoekfrequentie In dit deel worden de andere bevindingen besproken van het aanvullende veldwerk op 15 markten van januari t/m maart 2017 waarbij bezoekers, passanten en ondernemers zijn geïnterviewd. Er wordt eerst gekeken naar de bezoekfrequentie. De mate van bezoek hangt uiteraard af van het feit of een markt een weekmarkt of een dagmarkt is. Bezoekers behoren tot de trouwste klanten van de markt en zij bezoeken de markt in het algemeen dan ook vaker dan passanten. Nieuwmarkt meest frequent bezochte dagmarkt door bezoekers Ruim de helft van de marktbezoekers op de Nieuwmarkt (53%) geeft aan meerdere dagen per week naar deze markt te gaan om boodschappen te doen. Van de drie grote dagmarkten heeft de Ten Katemarkt het hoogste aandeel bezoekers (39%) dat meerdere keren per week naar de markt gaat; bij de Albert Cuypmarkt en de Dappermarkt is dat aandeel iets minder dan een derde (31% en 29%). De markt op het Buikslotermeerplein is de enige dagmarkt waarvan de grote meerderheid aangeeft (58%) deze een keer per week te bezoeken voor de boodschappen. Het aandeel passanten (geïnterviewd in omliggende winkelstraten) dat vaker dan een keer per week naar een van de drie grote markten gaat, is het hoogst bij de Ten Katemarkt (38%) en een stuk lager bij de Albert Cuypmarkt (27%) en de Dappermarkt (12%). 11
dagmarkt wekelijks of meerdere keren per week dagmarkt wekelijks of meerdere keren per week Gemeente Amsterdam Markt op Lindengracht meest best bezochte weekmarkt. De markt op de Lindengracht is een keer per week open. Bijna negen van de tien bezoekers (86%) geven aan de weekmarkt op Lindengracht (86%) dan ook wekelijks te bezoeken. De Van de Pekmarkt, die een aantal keer per week open is, wordt door deel (40%) meerdere keren per week bezocht. Ganzenhoef is de best bezochte weekmarkt onder passanten (58% minimaal een keer per week), gevolgd door de Van de Pekmarkt (40% een keer per week of meer). Figuur 6a bezoekfrequentie bezoekers, 2017(%) Lambertus Zijlplein Pekmarkt Ganzenhoef Reigersbos Noordermarkt Tusssen Meer Anton de Komplein Kraaiennest Westerstraat Nieuwmarkt Buikslotermeerplein Bos en Lommerplein Plein 40-45 een aantal keer per week 1 keer per week 1 keer per twee weken 1 keer per maand minder dan 1 keer maand zelden weet niet Ten Katemarkt Waterlooplein Albert Cuypmarkt Dappermarkt % 0 20 40 60 80 100 Tabel 6b bezoekfrequentie passanten, 2017 (%) Pekmarkt Noordermarkt Anton de Komplein Reigersbos Kraaiennest Tussen Meer Lambertus Zijlplein Lindengracht Westerstraat een aantal keer per week 1 keer per week 1 keer per twee weken Ten Katemarkt Bos en Lommerplein Nieuwmarkt Waterlooplein 1 keer per maand minder dan 1 keer maand zelden tot nooit weet niet Albert Cuypmarkt Dappermarkt Buikslotermeerplein Plein 40-45 % 0 20 40 60 80 100 12
Markt Kraaiennest en Dappermarkt minst frequent bezocht door bezoekers Het aandeel bezoekers dat minder dan een keer per maand komt of zelfden is het hoogst bij de markt op Kraaiennest (52%) (alleen op dinsdag), gevolgd door de (gespecialiseerde) stoffenmarkt op maandagochtend op de Westerstraat (44%). Van de grote dagmarkten is het aandeel bezoekers dat zelden of minder dan één keer per maand komt het hoogst bij de Dappermarkt (31%); bij de Albert Cuypmarkt is dat 25% en bij de Ten Katemarkt is dat 19%. Sfeer en gezelligheid zijn belangrijkste reden om markt te bezoeken De meeste bezoekers geven aan voor de gezelligheid en sfeer de markt te bezoeken. In het geval van de Albert Cuypmarkt, de markt op het Buikslotermeerplein, Kraaiennest en Ganzenhoef gaat het om aanvulling op het winkelbezoek. Bij de Nieuwmarkt en Noordermarkt wordt kwaliteit van het het vaakst genoemd. Op het Lambertus Zijlplein zijn dat juist de lage prijzen. Groente en fruit meest genoemd als reden om markt te bezoeken De meeste bezoekers gaan naar de markt om groenten en fruit te kopen. Op een paar markten (waaronder Buikslotermeerplein, Dappermarkt) geven bezoekers iets vaker aan naar de markt te gaan om vis te kopen. Op de markt op het Waterlooplein en de Westermarkt komen bezoekers af om curiosa en kleding te kopen. Tabel 7 Meest genoemde reden per markt om deze te bezoeken en meest genoemde producten waarvoor bezoekers naar de markt gaan, 2017 Redenen bezoek Meest genoemde producten Albert Cuypmarkt aanvulling op het winkelbezoek groenten en fruit Anton de Komplein gezelligheid/sfeer op de markt groenten en fruit Buikslotermeerplein aanvulling op het winkelbezoek vis Dappermarkt gezelligheid/sfeer op de markt vis Ganzenhoef aanvulling op winkelbezoek groenten en fruit Kraaiennest aanvulling op het winkelbezoek vis Lambertus Zijlplein lage prijzen groenten en fruit Lindengracht gezelligheid/sfeer op de markt vis Nieuwmarkt kwaliteit van het groenten en fruit Noordermarkt kwaliteit van het groenten en fruit Pekmarkt gezelligheid/sfeer op de markt groenten en fruit Reigersbos gezelligheid/sfeer op de markt groenten en fruit Ten Katestraatmarkt gezelligheid/sfeer op de markt groenten en fruit Waterlooplein gezelligheid/sfeer op de markt curiosa Westerstraat gezelligheid/sfeer op de markt kleding Bos en Lommerplein* gezelligheid/sfeer op de markt groente en fruit Tussen Meer* gezelligheid/sfeer op de markt groente en fruit Plein 40 45* aanvulling op het winkelbezoek Groente en fruit *obv data I&O Research Passanten noemen verschillende redenen waarom zij niet meer naar de markt gaan in die buurt, variërend van gewoonte via oninteressant aanbod tot te ver weg. Er is geen duidelijke samenhang van de gegeven antwoorden en de desbetreffende markt. 13
1.5 Ontwikkeling volgens ondernemers Ondernemers negatief over bezoekontwikkeling Ondernemers geven in het algemeen aan dat het aantal bezoekers de afgelopen jaren is afgenomen. Het minst positief zijn de ondernemers op de markten Bos en Lommerplein, Buikslotermeerplein en de Dappermarkt. Hier geeft respectievelijk 77%, 61% en54% aan dat dat het aandeel bezoekers sterk is afgenomen. Alleen op de Nieuwmarkt en op de markten Waterlooplein en Lindengracht meent ongeveer één vijfde van de ondernemers dat het aandeel juist is toegenomen. Ondernemers die aangeven dat het aandeel bezoekers is toegenomen zijn van mening dat dat komt doordat er meer toeristen op de markt komen of omdat de buurt in opkomst is. Genoemde redenen van ondernemers waarom marktbezoek afneemt zijn volgens hen het feit dat tweeverdieners minder vaak naar de markt gaan, de concurrentie met het online winkelen groot is; er sprake was van een economische crisis, het parkeerbeleid, de aanleg van de Noord/Zuidlijn en verpaupering van het winkelcentrum waardoor de markt ook minder bezoekers aantrekt. Tabel 8 Ontwikkeling bezoek volgens ondernemers, 2017 (%) Buikslotermeerplein Tussen Meer Dappermarkt Ganzenhoef Westerstraat Albert Cuypmarkt Anton de Komplein Pekmarkt Reigersbos Ten Katemarkt Nieuwmarkt sterk toegenomen toegenomen stabiel weet niet afgenomen sterk afgenomen Noordermarkt Waterlooplein Lambertus Zijlplein Kraaiennest Lindengracht % 0 20 40 60 80 100 1.6 Bezoek gericht op markt of ook op andere winkels? Bezoekers markten Buikslotermeerplein en Anton de Komplein komen vooral de winkels Aan bezoekers en passanten is gevraagd of ze vooral voor de markt komen of voor de winkels in het omliggende winkelgebied. Hoe meer deze groepen respondenten aangeven dat ze (ook) voor de omliggende of naburige winkels komen, hoe groter de kans dat de markt leunt op de 14
aanwezigheid van het winkelgebied waar de markt ook te vinden is. Dit geldt bijvoorbeeld voor de markt op het Buikslotermeerplein en de markt op het Anton de Komplein, waar het aandeel dat vooral voor de winkels en supermarkten komt 58% en 50% is. v/d Pekmarkt en Lindengracht trekken bezoekers aan die alleen voor markt komen Bezoekers op de v/d Pekmarkt en markt Lindengracht trekken vooral bezoekers aan die echt alleen de markt bezoeken met 98% en 92%. Voor de v/d Pekmarkt en de markt op de Lindengracht geldt dat er weinig winkels in de omgeving zijn. Voor de v/d Pekmarkt geldt bovendien dat de aanwezige winkels een ander publiek aantrekt. Er is dus geen spraken van wisselwerking. Figuur 9a Aandeel bezoekers dat vooral voor markt of juist winkels komt, 2017 (%) Pekmarkt Lindengracht Noordermarkt Waterlooplein Dappermarkt Lambertus Zijlplein voornamelijk voor de markt Nieuwmarkt Bos en Lommer anders, weet niet Ten Katemarkt Albert Cuypmarkt Ganzenhoef Westerstraat voornamelijk voor de winkels in dit winkelgebied voornamelijk voor de supermarkten Reigersbos Kraaiennest Anton de Komplein Buikslotermeerplein % 0 20 40 60 80 100 Figuur 9b Aandeel passanten dat vooral voor markt of juist winkels komt, 2017 (%) Bos en Lommer Ten Katemarkt Dappermarkt Albert Cuypmarkt Anton de Komplein Noordermarkt Nieuwmarkt ik kom voor de markt Reigersbos Buikslotermeerplein Pekmarkt anders, weet niet Lindengracht Waterlooplein ik kom voor de winkels in deze buurt Westerstraat Lambertus Zijlplein Kraaiennest Ganzenhoef % 0 20 40 60 80 100 : 15
Kwart passanten komt voor de Ten Katemarkt De meeste passanten in de winkelgebieden geven echter aan op het moment van interview voor de winkels in het winkelgebied te komen. De markt ligt niet op het vizier van de gemiddelde passant. Alleen een substantieel deel van de passanten geïnterviewd in de buurt van de Ten Katemarkt (26%) en op het Bos en Lommerplein (31%) geeft aan ook desbetreffende markt te bezoeken. Bezoekers van de Ten Katemarkt geven overigens (nog) niet grote getale aan ook de Hallen te bezoeken. Andersom geven passanten geïnterviewd in de Hallen niet aan de Ten Katemarkt te bezoeken. 1.1 Oordeel markt en aanbod op markt Aanbod markten in centrum goed beoordeeld Het aanbod van producten wordt door trouwe bezoekers op de Lindengracht, Noordermarkt en Nieuwmarkt het best beoordeeld door respectievelijk 95%, 82% en 76% van de bezoekers. Over het aanbod op de markten op Plein 40 45 en Buikslotermeerplein zijn bezoekers minder positief. Hier vindt respectievelijk 55% en 50% van de bezoekers het aanbod onvoldoende of zelfs slecht. Tabel 10 Aandeel bezoekers dat het aanbod goed of slecht vindt, 2017 (%) Plein 40-45 Buikslotermeerplein Tussen Meer Kraaiennest Bos en lommerplein Lambertus Zijlplein Pekmarkt Anton de Komplein Ten Katemarkt Nieuwmarkt Reigersbos Dappermarkt Ganzenhoef Westerstraat goed voldoende neutraal weet niet onvoldoende slecht Waterlooplein Albert Cuypmarkt Noordermarkt Lindengracht % 0 20 40 60 80 100 Sterkste punten van de markt volgens bezoekers, passanten en ondernemers zijn in het geval van de grote dagmarkten (Albert Cuypmarkt, Dappermarkt, markt Waterlooplein) de grootte, de historische naam en het grote aanbod. Van veel markten wordt genoemd dat ze gezellig zijn en dat er goede sfeer heerst. In veel gevallen wordt er ook ingegaan op het aanbod van vis, groente en fruit (Buikslotermeerplein). Sterk punt van de markt op het Lambertus Zijlplein is dat het er goedkoop is. 16
Ondernemers markt Lindengracht en markt Noordermarkt vinden dat de markt er goed voor staat Veel marktondernemers hebben geen mening over het feit waar hun markt staat ten opzichte van andere markten in Amsterdam. Het merendeel van de ondernemers op de Noordermarkt (67%) en Lindengracht (61%) vindt dat hun markt er beter voor staat dan andere markten. Ondernemers op Buikslotermeerplein, Ganzenhoef en het Lambertus Zijlplein zijn verdeeld; 39%, 36% en 29% is van mening dat hun markt er slechter voor staat dan andere markten. Figuur 11 Positie markt ten opzichte van andere markten in Amsterdam, 2017 (%) Kraaiennest Noordermarkt Lindengracht Nieuwmarkt Reigersbos Westerstraat Albert Cuypmarkt Dappermarkt Ganzenhoef Anton de Komplein Lambertus Zijlplein Ten Katemarkt Pekmarkt veel beter beter niet beter, maar ook niet slechter weet niet slechter veel slechter Bos en Lommerplein Waterlooplein Buikslotermeerplein % 0 20 40 60 80 100 NB: Gezien de lage respons op Nieuwmarkt (n=10) en Kraaiennest (n=6) zijn de uitkomsten niet meegenomen; de vraag was niet gesteld aan ondernemers op Tussen Meer en Plein 40 45 Noordermarkt en Lindengrachtmarkt best beoordeelde markten De Noordermarkt is de best beoordeelde markt van Amsterdam. Dit vinden zowel bezoekers, passanten als ondernemers. Andere goed beoordeelde markten zijn: markt Lindengracht, markt Westerstraat en Nieuwmarkt. Het meest kritisch is men over de markt op het Buikslotermeerplein. Deze wordt door bezoekers beoordeeld met 5,9. In het algemeen geven bezoekers een hoger cijfer dan passanten, omdat de eerste groep in het algemeen tot de groep trouwe klanten van de markt behoort, terwijl de tweede groep meer op afstand over de markt oordeelt en geen innige band met de markt lijkt te hebben. Alleen over de markt op Kraaiennest zijn de passanten positiever dan de bezoekers, zowel wat betreft het algemene rapportcijfer als de deelcijfers. Ondernemers zijn het meest kritisch over hun markt, en dan met name op de Ten Katemarkt, Dappermarkt, en de markten op het Anton de Komplein en het Buikslotermeerplein. Op veel 17
markten wordt door ondernemers de netheid, de en de reclameacties slecht beoordeeld. Tabel 12. Algemeen oordeel markt, 2017 (%) Noordermarkt 8,3 7,8 8,0 Markt Lindengracht 7,8 7,5 7,6 Markt Nieuwmarkt 7,8 7,4 7,5* Markt Westerstraat 7,8 8,0 6,9 Markt Waterlooplein 7,7 7,3 7,4 Markt Reigersbos 7,7 7,2 7,0 Markt Ganzenhoef 7,8 7,6 6,3 Albert Cuypmarkt 7,6 7,6 6,2 Markt Lambertus Zijlplein 6,9 6,8 7,0 Dappermarkt 7,7 7,1 5,8 Ten Katemarkt 7,5 7,3 5,7 Markt Kraaiennest 6,3 6,7 7,3* Markt Tussen Meer 7,0 6,8 6,5 Markt Anton de Komplein 7,0 6,9 5,6 v/d Pekmarkt 6,8 6,3 6,2 Markt Plein 40 45 6,8 5,9 6,0 Markt Bos en Lommerplein 6,7 6,7 4,8 Markt Buikslotermeerplein 5,9 5,7 5,9 * De respons is in deze gevallen laag (10 respondenten of minder) en daardoor niet representatief Sfeer en producten belangrijkste voorspellers algemeen oordeel Met behulp van een regressieanalyse is het mogelijk om na te gaan welk item van een markt het meest bepalend en dus van invloed is voor het algemene oordeel. Een regressieanalyse is een statistische techniek voor het analyseren van gegevens waarin mogelijk sprake is van een specifieke samenhang. Deze samenhang houdt in dat de uitkomst of waarde van een variabele (in ons geval: het rapportcijfer van het algemene oordeel over de markt) afhangt van een aantal andere variabelen (in dit onderzoek de overige rapportcijfers). Het blijkt dat het gegeven oordeel over sfeer en gezelligheid gevolgd door variatie van het eetbare aanbod het meest bepalend is voor het algemene oordeel. Anders gezegd: als respondenten een hoog cijfer geven voor sfeer en gezelligheid en/of een hoog cijfer geven voor dan zijn ze geneigd ook een hoog cijfer te geven voor het algemene oordeel. Wanneer respondenten juist ontevreden zijn over de sfeer en over de variatie eetbare op een markt, dan kan men verwachten dat er ook een laag rapportcijfer gegeven wordt voor het algemene oordeel. 18
Tabel 13 Uitkomsten regressieanalyse rapportcijfers gegeven door bezoekers, 2017 Beta Sig. Significant van invloed op de markt,295,000 variatie in het eetbare,226,000 uitstraling van de marktkramen,208,000,145,000,135,000 Niet van invloed variatie in het niet-eetbare,063,137 van de markt,025,588 van de markt -,011,762 voor,006,854,054,228 Afhankelijke variabele: rapportcijfer algemeen oordeel Een rapportcijfer dat niet van invloed blijkt te zijn op het algemene oordeel is onder andere de variatie in het niet-eetbare aanbod. Het algemene oordeel staat dus los van wat respondenten vinden het aanbod van andere waar. Fig. 14.1 Albert Cuypmarkt 9 7 5 3 19
Fig. 14.2 Noordermarkt faciliteiten 9,0 7,0 5,0 3,0 Fig. 14.3 Markt Lindengracht faciliteiten 9,0 7,0 5,0 3,0 20
Fig. 14.4 Nieuwmarkt faciliteiten 9,0 7,0 5,0 3,0 Fig. 14.5 Markt Waterlooplein faciliteiten 9,0 7,0 5,0 3,0 21
Fig. 14.6 Westermarkt faciliteiten 9,0 7,0 5,0 3,0 Fig. 14.7 Dappermarkt faciliteiten 9,0 7,0 5,0 3,0 22
Fig. 14.8 Ten Katemarkt faciliteiten 9,0 7,0 5,0 3,0 Fig. 14.9 Markt Buikslotermeerplein faciliteiten 9,0 7,0 5,0 3,0 23
Fig. 14.10 V/d Pekmarkt faciliteiten 9,0 7,0 5,0 3,0 Fig. 14.11 Markt Tussen Meer 9 7 5 3 o.b.v. data I & O Research 24
14.12 Markt Lambertus Zijlplein faciliteiten 9,0 7,0 5,0 3,0 Fig. 14.13 Markt Bos en Lommerplein 9 7 5 3 o.b.v. data I&O research 25
Fig. 14.14 Markt Reigersbos faciliteiten 9,0 7,0 5,0 3,0 Fig. 14.15 Markt Anton de Komplein faciliteiten 9,0 7,0 5,0 3,0 26
Fig. 14.16 Markt Ganzenhoef faciliteiten 9,0 7,0 5,0 3,0 Fig. 14.17 Markt Kraaiennest faciliteiten 9,0 7,0 5,0 3,0 27