Samenvatting Ondersteuningsplan SWV Passend Onderwijs PO 31-02 Midden-Limburg Op 1 augustus 2014 gaat in Nederland de wet passend onderwijs van start. Dit betekent dat schoolbesturen de zorgplicht krijgen voor alle leerlingen uit hun regio. Voorheen moesten ouders van een kind dat extra ondersteuning nodig heeft, zelf op zoek naar een geschikte school. Vanaf 1 augustus 2014 melden ouders hun kind aan bij de school van hun keuze en heeft school de taak om het kind een passende onderwijsplek te bieden of met de ouders een passende plek te zoeken. Samenwerkingsverbanden Om alle kinderen een passende onderwijsplek te bieden, gaan scholen samenwerken in regionale samenwerkingsverbanden. Het samenwerkingsverband (SWV) PO 31-02 Midden-Limburg is er voor alle leerlingen in het (speciaal) basisonderwijs en speciaal onderwijs uit de gemeenten Leudal, Roerdalen, Roermond, Maasgouw en Echt-Susteren. In het SWV werken 14 schoolbesturen samen die het bevoegde gezag zijn van 60 basisscholen, 3 scholen voor speciaal basisonderwijs en 9 scholen voor speciaal onderwijs (cluster 3 en 4). Ook de scholen voor speciaal onderwijs buiten de regio, die leerlingen uit de regio van het SWV opvangen, maken hier deel van uit (met uitzondering van scholen voor cluster 1 (voor kinderen met visuele beperkingen) en cluster 2 (voor kinderen met gehoor-, taal- en/of spraakproblemen). Dichter bij het kind Om haar taak uit te kunnen voeren, krijgt het SWV geleidelijk de beschikking over de middelen voor de lichte ondersteuning (voorheen geregeld in samenwerkingsverbanden Weer Samen Naar School) en de middelen voor de zware ondersteuning (voorheen geregeld in de bekostiging van het speciaal onderwijs en het rugzakje (leerlinggebonden financiering)). Het rugzakje verdwijnt, de WSNSsamenwerkingsverbanden en de regionale expertisecentra (REC s) worden opgeheven en de verplichte indicatiestelling door de Commissie van Indicatiestelling (CVI) stopt. De gelden en verantwoordelijkheden worden dichter bij het kind georganiseerd. Missie Het SWV wil inhoudelijk sterk onderwijs aanbieden voor iedere leerling passend bij zijn of haar onderwijsbehoefte en mogelijkheden, ononderbroken en zo thuisnabij mogelijk. Het is onze ambitie om al binnen het regulier basisonderwijs, en waar nodig in het speciaal (basis)onderwijs, een zodanig gedifferentieerd onderwijsaanbod te creëren dat ieder kind zich optimaal kan ontwikkelen. Zorgplicht voor alle leerlingen is onze gezamenlijke verantwoordelijkheid. De basis hiervoor is het realiseren van kwalitatief goed onderwijs, waardoor alle talenten van de leerlingen optimaal worden ontwikkeld om in de toekomst als zelfstandig en volwaardig burger in de maatschappij te kunnen functioneren. Onze scholen dragen daartoe bij door hoge verwachtingen te hebben van leerlingen en Samenvatting Ondersteuningsplan SWV PO 31-02 ML (juni 2014) 1
leerkrachten. Goed onderwijs vormt voor onze scholen de basis om preventief te handelen. Een integrale afstemming en samenwerking met jeugdhulp is hierbij erg belangrijk. Ondersteuningsplan Het ondersteuningsplan (waarvan dit de samenvatting is) wordt ieder jaar geëvalueerd. Nieuwe ontwikkelingen worden direct meegenomen in het ondersteuningsplan, waardoor de informatie altijd actueel is. De doelstellingen voor vier jaar schuiven ook mee, waardoor er sprake is van een langetermijnbeleid met een concreet uitgewerkt eerste jaar. Iedere vier jaar wordt het ondersteuningsplan vastgesteld volgens het wettelijk kader. Het complete ondersteuningsplan kunt u opvragen bij het secretariaat van het SWV Passend Onderwijs PO 31-02 Midden-Limburg (telefoon: 0475 550 449, email: info@spolt.nl). Organogram SWV PO 31-02 Midden-Limburg ALV 14 stichtingen OPR 2 SO leden 8 BaO leden DB: 2 best.leden Onderwijsbureau Vizyr (fin.adm) Directeur Administratieve ondersteuning: secretariaat / correspondentie / verwerking Beleidsvoorbereiding monitoring BTO gemeenten / VO / Jeugdhulp / VVE / desk.bev./ beleidsgroepen 14 schoolbesturen Zorgplicht en ondersteuningsteams: a) ondersteuningsteams b) 72 scholen Samenvatting Ondersteuningsplan SWV PO 31-02 ML (juni 2014) 2
Beoogde resultaten Brede basisondersteuning op alle basisscholen Om haar missie te realiseren heeft het SWV een kwaliteitsstandaard afgesproken. De doelstelling van het SWV is dat alle basisscholen in het schooljaar 2019-2020 aan de 13 ijkpunten van hun ondersteuningsprofiel voldoen en zodoende krachtige scholen zullen zijn, die voor al hun leerlingen op de niveaus 1 t/m 4 van ondersteuning (van het Cascademodel) adequaat tegemoet kunnen komen aan de onderwijsbehoeften. Speciaal (basis)onderwijs Het SWV kent bij de start op 1 augustus 2014 een hoger deelname percentage voor zowel het SBO als het SO dan het landelijk gemiddelde. Hierdoor dient het SWV gedurende de vereveningsperiode voor ruim 1,1 miljoen te bezuinigen op het budget zware ondersteuningsmiddelen. Het streven van het SWV is om in het schooljaar 2019-2020 deze doelstelling te realiseren. Gekoppeld aan bovenstaande opdracht heeft het SWV de doelstelling om in het schooljaar 2019-2020 de deelnamepercentages aan het SBO en het SO terug te brengen tot het landelijk gemiddelde van resp. 2,7% en 1,7%. Figuur 1: Cascademodel Samenvatting Ondersteuningsplan SWV PO 31-02 ML (juni 2014) 3
Het cyclisch proces van handelingsgericht werken en begeleiden versterkt de afstemming en kwaliteit van onderwijs, waar het gaat om het omgaan met verschillen tussen leerlingen. Daar waar de ondersteuningsbehoeften van de leerling door de complexiteit van problematiek en/of door een combinatie van problemen op school en/of thuis een specifieke en/of onevenredige inzet vergen, wordt gebruikgemaakt van extra, specifieke ondersteuning. Deze kan gevonden worden bij scholen met een specifiek ondersteuningsprofiel, bij instellingen voor de behandeling of begeleiding van een beperking of stoornis, of er volgt een verwijzing naar het speciaal (basis)onderwijs (niveau 5, al dan niet in combinatie met residentiële opname). In al deze gevallen staat het principe van het perspectief op terugplaatsing centraal in het ondersteuningstraject. Geen thuiszitters Het SWV heeft de ambitie om voor alle leerlingen in haar regio een passende onderwijsplek te realiseren. Hiervoor zullen we o.a. met de gemeenten en jeugdhulpinstellingen afspraken maken hoe onderwijs en jeugdhulp effectief op elkaar kunnen worden afgestemd. Ondersteuningsteams Om de basisscholen te ondersteunen in het realiseren van kwalitatief goed passend onderwijs voor alle leerlingen, worden er kleine teams aan scholen of clusters van scholen gekoppeld. Deze kleine teams, te noemen ondersteuningsteams, bestaan uit specialisten, waaronder een orthopedagoog of psycholoog, een specialist afkomstig uit het SO of SBO, aangevuld met een jeugd- en gezinswerker (vanuit CJG/AMW/JGZ/BJZ). Alle scholen worden door de ondersteuningsteam bediend. Het SWV heeft besloten om de kosten van de ondersteuningsteams uit het gemeenschappelijke budget te financieren. De beschikbare menskracht m.b.t. jeugdhulp zal worden gefinancierd vanuit de gemeenten. Samenvatting Ondersteuningsplan SWV PO 31-02 ML (juni 2014) 4
Toekomstige vrijkomende expertise vanuit het SO (AB) wordt waar mogelijk en indien passend bij de ondersteuningswensen van de scholen verbonden aan de ondersteuningsteams. Taken van het ondersteuningsteam Het ondersteuningsteam begeleidt en ondersteunt de school (op het niveau van de school, de leerkracht en de leerling) om het vastgestelde en gewenste niveau van basisondersteuning te realiseren. De ondersteuning is zowel curatief als preventief van aard en richt zich op vragen over het omgaan met verschillen in de klas, het werken met leerlijnen, groepsplannen en ontwikkelingsperspectieven en een mogelijke link met de thuissituatie. Om de deskundigheid verder te bevorderen wordt voor de verschillende ondersteuningsteams op niveau van het SWV een leernetwerk ingericht. Wanneer op basis van een specifieke ondersteuningsvraag van een leerling de ondersteuning mede moet worden opgesteld en uitgevoerd door een specialist, kan ondersteuning worden ingevlogen. Hierbij geldt het uitgangspunt: de aanwezige specifieke expertise dient te zijn benut. Voorbeelden van ondersteuning door specialisten: SVIB, sovatrainingen, begeleiding bij ernstige taalspraak-problemen, ondersteuning bij auti-aanpak, analyse opbrengsten met advisering t.b.v. opbrengstgericht werken. Speciaal (basis)onderwijs en het bovenschools toetsingsorgaan Pas als de niveaus 1 t/m 4 van het cascademodel zijn doorlopen, kan een leerling een plekje vinden in het speciaal (basis)onderwijs. In het SWV PO3102 Midden-Limburg zijn negen scholen voor speciaal onderwijs (SO) en drie scholen voor speciaal basisonderwijs (SBO). Deze scholen werken dagelijks met leerlingen met een grote diversiteit aan specifieke onderwijsbehoeftes. Het SWV richt een bovenschools toetsingsorgaan (BTO) in, dat ondersteuningsarrangementen toetst en toelaatbaarheidsverklaringen afgeeft. Het BTO bestaat uit een onafhankelijk voorzitter en een lid uit ieder ondersteuningsteam. De verklaringen zijn altijd van tijdelijke aard. Dit vanuit de gedachte dat bij iedere leerling terugplaatsing in het reguliere onderwijs mogelijk moet blijven. De beoordeling Samenvatting Ondersteuningsplan SWV PO 31-02 ML (juni 2014) 5
van het BTO is procedureel van aard op basis van inhoudelijke informatie die door het ondersteuningsteam wordt aangeleverd. Duidelijk moet zijn dat de school alle interne inspanningen (met hulp van externe ondersteuning) heeft geleverd en ouders actief heeft betrokken. Het BTO voert haar taak uit op basis van het wettelijke kader en is klein van bezetting. Het BTO heeft daarnaast een adviserende rol. Daar waar school/ouders/derden twijfelen over de match tussen onderwijsbehoeften van het kind en de ondersteuningsmogelijkheden van de school, kan deze commissie gevraagd worden mee te denken in dit proces. Samenwerking Ouders Scholen zien ouders/verzorgers als partners bij het onderwijzen van hun leerlingen. Dat geldt des te meer voor leerlingen die zich in een kwetsbare positie bevinden. School en ouders erkennen in die samenwerking elkaars professionaliteit. Een goede afstemming van de begeleiding op school en het gezin heeft een versterkende werking op de ontwikkeling van de leerling. Voor leerlingen met een specifieke onderwijsbehoefte worden de afspraken tussen school en ouders vastgelegd in een contract. Medezeggenschap De medezeggenschap van ouders en medewerkers is op twee manieren vormgegeven. Op het niveau van de individuele school heeft de medezeggenschapsraad adviesrecht m.b.t. het schoolondersteuningsprofiel. Daarnaast zijn ouders en medewerkers formeel vertegenwoordigd in de ondersteuningsplanraad. In de ondersteuningsplanraad hebben tien personen zitting. Hierbij zijn twee zetels toegewezen aan het speciaal (basis)onderwijs. De ondersteuningsplanraad heeft instemmingsrecht inzake het ondersteuningsplan van het SWV. Ketenpartners Lokale welzijn- en zorginstellingen (centra voor jeugd en gezin, maatschappelijk werk, jeugdgezondheidsdiensten, jeugdhulpinstellingen) zijn belangrijke en onmisbare partners voor het SWV. Immers, ontwikkelingen met betrekking tot de integratie van jeugdbeleid op gemeentelijk niveau, de Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning) en de Wet passend onderwijs liggen in elkaars verlengde en beïnvloeden elkaar (zie ook volgende alinea). Ook de voor- en vroegschoolse instellingen en het voortgezet onderwijs zijn belangrijke ketenpartners om een doorgaande ontwikkelingslijn van ieder kind te kunnen waarborgen. Gemeenten De invoering van het nieuwe stelsel van jeugdhulp maakt gemeenten in de toekomst verantwoordelijk voor het totale afgestemde aanbod van onderwijs en zorg. Een goede samenwerking tussen gemeenten en het onderwijs draagt bij aan het bereiken van de uitgangspunten en kan leiden tot een meer preventieve en integrale aanpak van hulp dichtbij de leefomgeving. Samenvatting Ondersteuningsplan SWV PO 31-02 ML (juni 2014) 6
In onderstaand schema is de samenhang tussen onderwijs en gemeenten uitgewerkt. Figuur 2: Samenwerking onderwijs en gemeenten Leerlingenvervoer De hoge kosten die gemoeid zijn met vervoer, vragen om slimme oplossingen. Voor minder kwetsbare leerlingen kunnen andere oplossingen gekozen worden, variërend van oplossingen uit de eigen kring, via begeleid deelnemen aan het openbaar vervoer tot handhaving van de huidige situatie. Het SWV zal hier samen met gemeentes nieuwe wegen in (moeten) gaan bewandelen. Samenvatting Ondersteuningsplan SWV PO 31-02 ML (juni 2014) 7