Toespraak van de minister van Verkeer en Waterstaat, Karla Peijs, bij de opening van het Academic Centre TransPORT op 31 maart 2005 Uitgesproken door Jan Lintsen, plv. DG Goederenvervoer Allereerst wil ik de founding fathers van het Academic Centre Transport van harte feliciteren. U hebt iets moois tot stand gebracht. Ik vind de start van dit Academic Centre een prima initiatief. Dit centrum kan een belangrijke bijdrage leveren aan het versterken van de concurrentiekracht van de transportsector en onze haveninfrastructuur. Ik zal u uitleggen waarom. Wij hebben in Nederland een probleem. Een economisch probleem. Onze economische groei blijft achter bij de rest van Europa. En Europa blijft achter bij de VS en Azië. In Lissabon hebben de regeringsleiders van de Europese Unie enkele jaren geleden grote ambities uitgesproken. Kern van die ambitie is 3 procent economische groei per jaar. Die groei is nodig om de enorme opgaven van de toekomst aan te kunnen: een vergrijzend Europa, de ontwikkeling van de nieuwe lidstaten, de internationalisering en tegelijk de wens om ons welvaartsniveau per hoofd van de bevolking te handhaven. Met onze huidige economische groei van een schamel procentje per jaar komen we er dus niet. Hoe willen we die groeicijfers nu verbeteren? Hoe vinden - we met andere woorden - weer aansluiting bij de rest van Europa de VS? 1
Collega Brinkhorst van Economische Zaken waarschuwde onlangs dat Nederland als we niet oppassen dé economische dinosaurus van Europa zou worden. Gedoemd tot uitsterven. Hij wil dat Nederland verandert in een kameleon. Nou wil ik niet als een soort van Cassandra u in de put praten of zelfs omtoveren in een kameleon. Maar het moge duidelijk zijn dat we de handen uit de mouwen moeten steken. En wel snel. We moeten veel dynamischer en actiever inspelen op actuele ontwikkelingen in de wereld. We moeten meegaan met de mondiale economie die in rap tempo verandert. En we moeten streven naar een hogere productie, meer flexibiliteit en vooral meer innovatie. Innovatie in transport en logistiek, en innovatie op het gebied van verkeer en vervoer. Alleen de innovatieprestaties van de Nederlandse logistieke sector blijven nu juist achter bij die van de rest van het bedrijfsleven. In de sector logistiek ligt de bal vooral bij de markt. Uiteraard betekent dat niet dat ik dus maar met mijn armen over elkaar blijf staan. Innovatie is voor mij een speerpunt in mijn beleid. Met het V&W Beraad Kennis en Innovatie werk ik bijvoorbeeld aan innovatieve projecten en concrete acties. Acties die het innovatieklimaat moeten versterken. Voor de logistieke sector is de Commissie Van Laarhoven binnen dat V&W Beraad actief aan de slag gegaan. Een belangrijke en dankbare bron voor de commissie is het AWT-advies Samen slimmer in ketens van december vorig jaar. Kern van dat advies is dat we alles in het werk moeten stellen om het kennisniveau binnen het bedrijfsleven te versterken en aansluiting tussen kennisinstellingen en bederijven te verbeteren. Welnu, uw initiatief met het ACTP past echt naadloos in die visie! Voor infrastructuur ligt het accent op nieuwe samenwerkingsvormen voor aanleg, beheer en onderhoud. En innovatie door nieuwe vormen van samenwerking tussen modaliteiten. 2
Voor transport en logistiek is vooral de ontwikkeling van elektronische netwerken van belang. Denk in uw geval bijvoorbeeld aan het havenloket. Met dit ene digitale loket kunnen havens en overheid sneller en efficiënter gegevens digitaal uitwisselen. Eén systeem voor alle havens, da s pas echt winst! De kunst is om innovatie in geld om te zetten en concreet te maken. Van kennis en kunde, naar kassa! Dat is niet eenvoudig, maar er zijn inmiddels wel veel goede voorbeelden te geven. Denk bijvoorbeeld aan het V&W project Transportbesparing. Daar ondersteunen we bedrijven mee die met transportbesparende oplossingen komen. Soms gaat het om kleine dingen, met grote gevolgen. Jardin, de tuinmeubelenfabrikant heeft zijn tuinstoelen iets anders ontworpen. Daardoor zijn ze veel beter te stapelen en hoeft er minder vervoerd te worden. Of denk aan Isover dat zijn rollen glaswol nu compacter maakt, waardoor er meer in een vrachtauto vervoerd kunnen worden. Innovatie wordt in hoge mate bepaald door excellente en individuele prestaties van mensen: ondernemers, wetenschappers, leerkrachten, bestuurders, studenten enzovoorts. Innovatie is mensenwerk! Herman Wijffels, voorzitter van het Innovatieplatform, benadrukte dat onlangs nog maar eens. Mensen die innovatieproof zijn, moeten we de ruimte geven, en niet frustreren door overbodige administratieve regels of door drempels op te werpen voor het starten van een innovatief bedrijf. Vernieuwers die boven het maaiveld uitsteken moeten we stimuleren en niet smoren onder een deken van middelmatigheid. Maar het gaat om meer dan alleen ruimte bieden aan pioniers. Het neerzetten van allemaal pioniers is goed, maar je moet waken dat je dan weer innovatie eilandjes creëert. 3
In de visie van het Innovatieplatform is juist de samenwerking tussen de verschillende spelers wetenschap, overheid en markt - bepalend voor het uiteindelijke innovatieresultaat. Dat wil zeggen: over je eigen schutting durven kijken, meer samenwerking binnen de markt en tussen markt en wetenschap. In november vorig jaar heb ik de Nota Mobiliteit en de nieuwe Nota Zeehavens - naar de Kamer gestuurd. In die nota s geeft het kabinet aan dat innovatie in de sector transport en logistiek een steeds belangrijker rol gaat vervullen. Zonder soepel transport en dynamische havens en zonder innovatie loopt onze mobiliteit vast, en daarmee onze economie. De noodzaak om meer te innoveren is dan ook een rode draad in de beide nota s. Ik werk nu aan de uitvoeringsagenda van de Nota Mobiliteit. Voor thema s als bereikbaarheid over de weg en veiligheid wil ik concrete innovatieve acties opnemen. Enkele aansprekende TRANSUMO-projecten zoals PROTECT u misschien bekend - staan bijvoorbeeld al op de groslijst. De praktische uitwerking van innovatie als onderdeel van de Havenvisie krijgt een prominente plek in die uitvoeringsagenda van de Nota Mobiliteit. Over enkele maanden wil ik die agenda naar de Tweede Kamer sturen. Het ACTP draagt naar mijn mening bij aan de wens om de concurrentiekracht van Nederland en van het haven- en industriële complex te vergroten. U wilt namelijk een netwerk zijn dat kennis van onderzoeksinstellingen verbindt met de behoeften van het bedrijfsleven. En u streeft naar nieuwe kennis, nieuwe mogelijkheden en nieuwe toepassingen. Kortom: innovatie. Sta mij toe nog één kanttekening te maken. Het Academic Centre is vooral een Rotterdams initiatief. 4
Dat juich ik toe, want het draagt bij aan de ambitie van het kabinet om een krachtige mainport Rotterdam te hebben. Maar het zou mooi zijn als de resultaten gedeeld worden met andere zeehavens. Uitwisseling van kennis moet niet beperkt blijven tot de bedrijven in het Rotterdamse, maar moet ook gebeuren met bedrijven elders. Meer samenwerking, nationaal en internationaal, op het gebied van kennis en innovatie is van groot belang. En waarom zou uw kennis beperkt blijven tot zeehavens? Misschien zijn er goede combinaties mogelijk met luchthavens. De groei in de luchtvracht betekent dat deze modaliteit een steeds belangrijker rol kan spelen in de internationale vervoersketen. Daar liggen volgens mij volop kansen. Ik roep u op die kansen te benutten. Ik wil tot slot nogmaals de initiatiefnemers feliciteren met de start van dit Academic Centre. Úw ambities moet u feitelijk nog waarmaken. Maar ik heb daar veel vertrouwen in. Want met u aan boord kan de Nederlandse haven- en transportsector hopelijk nog sneller inspelen op actuele mondiale ontwikkelingen. Net als een kameleon. Ik hoop dat u nu niet van kleur verschiet door dit compliment. Ik wens u veel succes en innovaties toe! Dank u wel. 5