Managementsamenvatting
Managementsamenvatting (1/5) Inleiding In Nederland hebben bijna 800.000 mensen per jaar last van depressie. Het staat al enige tijd in de top vijf van aandoeningen met de hoogste ziektelast, hoogste ziektekosten en grootste veroorzaker van arbeidsverzuim. Preventie van depressie is al een paar jaar speerpunt in het beleid van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. In het Nationaal Programma Preventie Alles is gezondheid is als ambitie opgenomen dat het aantal mensen met depressie niet mag toenemen. In 2016 startte VWS samen met veldpartijen een meerjarenprogramma depressiepreventie om de incidentie van depressie daadwerkelijk en substantieel te verminderen bij de belangrijkste risicogroepen. Onderdeel van het programma is een meerjarige publiekscampagne over depressie. VWS wil met de campagne proberen de drempel te verlagen om over depressie te praten en verschillende doelgroepen aanzetten om actie te ondernemen. Preventie en hulp aan mensen met depressieve klachten beginnen namelijk al voordat mensen in het medische circuit terechtkomen. Doelgroep Doelgroep van de campagne zijn alle Nederlanders vanaf 18 jaar (het algemeen publiek). Daarbinnen richt de campagne zich op betrokkenen bij depressies: (potentiele) omstanders, slachtoffers en risicogroepen (jonge vrouwen van 18-35 jaar en jongeren van 13-18 jaar). In het onderzoek richten we ons primair op het algemeen publiek en de risicogroepen jonge vrouwen en jongeren. Campagne en media-inzet De huidige campagne is een vervolg op de in 2016 ontwikkelde campagne, met extra aandacht voor jongeren en jonge vrouwen. De campagne heeft in 2017 twee flights (mei en oktober). De communicatie van de eerste flight richt zich voornamelijk op kennis en houding, de tweede zal zich meer richten op houding en gedrag. Dit rapport is een evaluatie van de eerste campagneflight. De campagnestrategie is er enerzijds op gericht om het onderwerp te agenderen en het taboe rondom depressies te doorbreken. Daarnaast wordt er gewezen op de signalen van depressie en hoe men deze kan herkennen. Ten slotte moet de campagne het makkelijker maken om informatie te vinden voor betrokkenen bij depressies. Hiervoor is een speciale website ontwikkeld waarnaar verwezen wordt in de campagne-uitingen: omgaanmetdepressie.nl Er zijn tv-spots ingezet om een breed publiek te bereiken en bewustwording te verhogen. In de tv-spots wordt een dag uit het leven van een depressieve jongere of depressieve jonge vrouw getoond. Deze spots zijn ook te zien geweest op social media. Het mediabudget voor deze campagneflight bedraagt circa 210.000. Het totale mediabudget voor deze campagne in 2017 bedraagt circa 550.000. 2
Managementsamenvatting (2/5) Belangrijkste conclusies en aandachtspunten Deze campagneflight richtte zich primair op het overbrengen van kennis over signalen van depressie en het verbeteren van de attitude ten opzichte van het bieden en zoeken van hulp. Het kennisniveau en de houding van het algemeen publiek en jonge vrouwen is stabiel gebleven tijdens de campagneflight. Het kennisniveau en de houding van jongeren is verbeterd. De houding van jongeren tegenover het helpen van anderen met een depressie is nu vergelijkbaar met het algemeen publiek. De houding van jongeren tegenover hulp zoeken voor zichzelf is nog wel lager dan onder het algemeen publiek. Jonge vrouwen hebben van de campagnedoelgroepen de hoogste kennis over depressies en de meeste meest positieve houding ten aanzien van het zoeken en bieden van hulp. Het bereik en de herinnering van de campagne zijn hoger dan vorig jaar, maar blijven nog wel achter op de benchmark. Vrouwen en jongeren zijn iets beter bereikt door de campagne dan het algemeen publiek. Dit heeft vooral te maken met een hoger bereik van de uitingen op social media. De campagne wordt net als vorig jaar relatief hoog gewaardeerd in vergelijking met de benchmark en de boodschapoverdracht is over het algemeen goed. De campagne brengt het beste over dat het belangrijk is om over depressie te praten en de signalen van depressie te herkennen. Dat depressie een ernstige ziekte is, zit minder expliciet in de campagne en wordt ook wat minder goed overgebracht. De doelgroepen herkennen na de campagne ongeveer evenveel signalen als ervoor. Binnen alle doelgroepen worden na de campagne wel één of meer specifieke signalen vaker herkend. Meer jongeren vinden het na de campagne vanzelfsprekend om hulp te bieden aan iemand in hun omgeving met signalen van depressie en meer jongeren vinden het in die situatie belangrijk om hierover te praten met diegene. Ook vinden meer jongeren het na de campagne vanzelfsprekend om hulp te zoeken als zij signalen van depressie zouden herkennen bij zichzelf. 3
Managementsamenvatting (3/5) Resultaten De signalen van depressie De doelgroepen herkennen na de campagne gemiddeld ongeveer evenveel signalen als ervoor. Jongeren herkennen gemiddeld minder signalen dan de andere twee doelgroepen, maar zij herkennen na de campagne drie specifieke signalen wel vaker (zie pagina 7 voor een overzicht). Het algemeen publiek en jonge vrouwen herkennen beide één specifiek signaal vaker na de campagne. Jonge vrouwen kunnen na de campagne spontaan wel meer signalen van depressie noemen dan ervoor. De ernst van depressie Driekwart van het algemeen publiek weet dat depressie een ernstige ziekte is. Een vergelijkbaar deel weet dat depressie vaak niet vanzelf stopt en dat men er vaak niet zelf uit kan komen. Jonge vrouwen zijn hiermee nog iets bekender dan het algemeen publiek (acht op de tien), jongeren zijn hier een stuk minder vaak mee bekend (ruim zes op de tien) Na de campagne zijn niet meer mensen bekend met de ernst van depressie, maar wel zijn mensen die dit weten hierover stelliger geworden. Meer mensen zijn het er helemaal mee eens dat een depressie vaak niet vanzelf stopt (van 14% naar 19%) en meer mensen zijn het er helemaal mee oneens dat men er zelf wel uit kan komen (van 17% naar 24%). Ruim de helft van het algemeen publiek denkt dat depressie vaak voorkomt. Toch blijkt driekwart van het algemeen publiek de prevalentie te onderschatten en geven vier op de tien personen zelf aan niet of nauwelijks te weten hoe vaak depressie voorkomt. Hulp bieden bij depressie van anderen Iets minder dan de helft (47%) van het algemeen publiek vindt het vanzelfsprekend om actie te ondernemen wanneer zij signalen van depressie herkennen bij iemand in hun omgeving. Toch geeft driekwart van hen aan dat zij hulp zouden bieden wanneer zij signalen van depressie zouden herkennen bij een ander. Jongeren vinden het na afloop van de campagne vanzelfsprekender om hulp te bieden dan voorafgaand aan de campagne (van 36% naar 44%) en vinden het nu ongeveer even vanzelfsprekend als het algemeen publiek. Jonge vrouwen vinden het vaker vanzelfsprekend om een ander te helpen dan de andere doelgroepen en zouden ook vaker daadwerkelijk hulp bieden. Ruim acht op de tien personen (83%) uit het algemeen publiek vinden het belangrijk om het gesprek aan te gaan met een naaste met signalen van depressie. Een vergelijkbaar deel (85%) staat hier ook voor open. Onder jongeren stijgt het aandeel dat het belangrijk vindt om erover te praten tijdens de campagne naar 78%, bijna naar hetzelfde niveau als het algemeen publiek. 4
Managementsamenvatting (4/5) Het algemeen publiek zou na de campagne vaker opzoeken hoe zij iemand anders kunnen helpen (van 47% naar 56%). Ook hebben zij vaker het gevoel dat het nut heeft iets te doen (van 54% naar 60%). Eén op de vijf mensen uit het algemeen publiek denkt goed te weten hoe zij iemand met een depressie kunnen helpen. Hulp zoeken bij signalen van depressie bij jezelf Een stabiel deel van zeven op de tien mensen uit het algemeen publiek en eenzelfde deel van jonge vrouwen vindt het vanzelfsprekend om actie te ondernemen wanneer zij signalen van depressie herkennen bij zichzelf. Voor jongeren is dit minder vanzelfsprekend, maar onder hen stijgt dit wel tijdens de campagne van 48% naar 57%. Gespreksonderwerp Drie op de tien jongeren (31%), ruim vier op de tien personen uit het algemeen publiek (44%) en zes op de tien jonge vrouwen (61%) hebben de afgelopen maand over depressie gesproken. Hoewel na de campagne niet meer mensen over het onderwerp spreken, is de frequentie is wel omhoog gegaan. Een groter deel van het algemeen publiek geeft na de campagne aan meerdere keren over het onderwerp te hebben gesproken (van 9% naar 14%). Onder jonge vrouwen is dit ook het geval (van 17% naar 24%). Vier op de tien mensen uit het algemeen publiek vinden depressie een lastig onderwerp om over te praten. Driekwart van het algemeen publiek en jonge vrouwen zou hulp zoeken bij een naaste of professional. Onder jongeren ligt dit lager; twee derde van de jongeren zou hulp zoeken. Dit is voorlopig stabiel. Opvallend is dat na de campagne minder mensen uit het algemeen publiek denken te weten hoe zij zelf hulp kunnen krijgen bij een depressie (van 42% naar 34%). Onder jonge vrouwen (44%) en jongeren (22%) is dit stabiel. Acht op de tien personen uit het algemeen publiek vinden het belangrijk erover te praten als zij signalen herkennen bij zichzelf. Zeven op de tien personen uit het algemeen publiek zeggen dat het normaal is dat zij met een naaste kunnen praten als zij depressief zouden zijn. Dit is voorlopig stabiel. 5
Managementsamenvatting (5/5) Communicatieve werking Twee op de drie personen uit het algemeen publiek (66%) en zeven op de tien jongeren en jonge vrouwen zijn bereikt door de campagne. Dit is lager dan de benchmark (84%), maar wel hoger dan vorig jaar. De geholpen herinnering ligt met name onder het algemeen publiek (30%) en jongeren (29%) wat lager dan de benchmark (44%). Onder jonge vrouwen is de geholpen herinnering hoger dan onder de andere twee doelgroepen (40%) en onder alle doelgroepen is deze hoger dan vorig jaar. De waardering voor de campagne is hoog; het algemeen publiek en jonge vrouwen geven de campagne gemiddeld een 7,7, jongeren geven gemiddeld een 7,5. De benchmark is 7,3. Alle drie de doelgroepen vinden de campagne relatief geloofwaardig en minder irritant dan andere campagnes van de Rijksoverheid. Ook geeft de campagne hen relatief veel nieuwe informatie en de campagne raakt de doelgroepen emotioneel. Het algemeen publiek en jonge vrouwen vinden de campagne daarnaast duidelijker, mooier en aansprekender in vergelijking met de benchmark. De boodschapoverdracht van de campagne is over het algemeen hoog. De campagne brengt goed over dat het belangrijk is om de signalen van depressie te herkennen en dat het belangrijk is om over depressie te praten. Ook spontaan worden deze boodschappen door alle doelgroepen vaak als belangrijkste campagneboodschappen genoemd. De boodschap dat depressie een ernstige ziekte is wordt onder jongeren wat minder goed overgebracht dan onder de andere doelgroepen en in vergelijking met de benchmark. Deze boodschap zit ook minder expliciet in de campagne dan de andere boodschappen. Webanalyse (bron: Memo2) Voor de campagne Signalen bij Depressie is de website www.omgaanmetdepressie.nl gebruikt. Tijdens de (online) campagne, welke van 8 mei 2017 tot en met 8 juni 2017 liep, zijn in totaal 122.546 websitebezoeken gemeten. Van het aantal bezoeken tijdens de campagneperiode zijn 94.357 bezoeken (77%) op de website gekomen door een klik op een Facebook-post. Het bouncepercentage (37%) en het gemiddeld aantal pagina's per bezoek (2,6) geven de indicatie dat bezoekers over het algemeen meer informatie bekijken dan op de homepagina staat. Op Facebook leveren de posts sombere jongen trap en vrouw eenzaam de meeste websitebezoeken op. In google is de zoekterm depressies gedurende de campagneperiode met 4% gestegen. 6
Managementsamenvatting Kerncijfers (1/4) Doelstellingen kennis men herkent de signalen van depressie Algemeen Publiek 18+ Vrouwen 18-35 Jongeren 13-18 VM NM VM NM VM NM Neerslachtig, bedroefd of somber 84% 84% 90% 92% 78% 82% Zelfmoordgedachtes of neigingen 72% 71% 80% +86% 67% 71% Terugtrekken van sociale activiteiten 73% 73% 80% 85% 59% +67% Problemen met slapen 68% 69% 77% 80% 55% 55% Huilbuien 68% 69% 81% 82% 57% 61% Gevoelens van waardeloosheid 65% 64% 73% 78% 49% +57% Angstig 56% 58% 63% 69% 44% 45% Verlies van zelfrespect 52% 53% 64% 66% 37% +46% Afvlakking van het gevoel 49% 49% 64% 63% 29% 34% Problemen met geheugen en concentreren 45% 49% 55% 57% 30% 31% Problemen met eten 35% +41% 58% 62% 33% 31% Gemiddeld aantal gekozen signalen 6,7 6,8 7,9 8,2 5,4 5,8 Significante verschillen zijn aangegeven met een + (stijging) of een (daling) en zijn dikgedrukt. Alle percentages zijn getoetst ten opzichte van de voormeting. 7
Managementsamenvatting Kerncijfers (2/4) Doelstellingen houding men staat ervoor open om hulp te bieden/zoeken (% (helemaal) eens) Als ik signalen van depressie herken bij iemand in mijn omgeving dan vind ik het vanzelfsprekend om zelf actie te ondernemen Als ik signalen van depressie zou herkennen bij mijzelf dan vind ik het vanzelfsprekend om zelf actie te ondernemen men staat er positief tegenover om over depressie te praten (% (helemaal) eens) Als ik signalen van depressie herken bij iemand in mijn omgeving dan is het belangrijk om hierover te praten Als ik signalen van depressie zou herkennen bij mijzelf dan is het belangrijk om hierover te praten Algemeen Publiek 18+ Vrouwen 18-35 Jongeren 13-18 VM NM VM NM VM NM 42% 47% 53% 59% 36% +44% 70% 72% 68% 69% 48% +57% 79% 83% 88% 91% 66% +78% 78% 83% 84% 87% 68% 73% Significante verschillen zijn aangegeven met een + (stijging) of een (daling) en zijn dikgedrukt. Alle percentages zijn getoetst ten opzichte van de voormeting. 8
Managementsamenvatting Kerncijfers (3/4) Doelstellingen gedrag men biedt/zoekt hulp (% (helemaal) eens) Als ik signalen van depressie herken bij iemand in mijn omgeving dan probeer ik diegene te helpen Als ik signalen van depressie zou herkennen bij mijzelf dan zoek ik hulp bij bijvoorbeeld een naaste of een professional men praat over depressie (% ja, meerdere keren + ja, een enkele keer) Heeft u de afgelopen maand weleens met andere gesproken over depressie? Algemeen Publiek 18+ Vrouwen 18-35 Jongeren 13-18 VM NM VM NM VM NM 73% 76% 85% 88% 72% 76% 73% 76% 75% 77% 62% 67% 40% 44% 55% 61% 31% 31% Significante verschillen zijn aangegeven met een + (stijging) of een (daling) en zijn dikgedrukt. Alle percentages zijn getoetst ten opzichte van de voormeting. 9
Managementsamenvatting Kerncijfers (4/4) Communicatieve werking Algemeen Publiek 18+ Vrouwen 18-35 Jongeren 13-18 Benchmark Bereik 66% 71% 71% 84% Tv-spots 63% 64% 64% 72% Social media 26% 32% 40% - Herinnering 30% 40% 29% 44% Waardering 7,7 7,7 7,5 7,3 Boodschapoverdracht dat het belangrijk is om de signalen van depressie te herkennen dat het belangrijk is om over depressie te praten dat u voor meer informatie terecht kunt op www.omgaanmetdepressie.nl 94% 94% 93% 88% 92% 89% 84% 88% 82% 86% dat depressie een ernstige ziekte is 85% 83% 78% 10