De Herenroute als alternatieve fietsroute

De Herenroute als alternatieve fietsroute Evaluatieonderzoek van een www.utrecht.nl/onderzoek alternatieve fietsroute door de Utrechtse Binnenstad 1

Colofon uitgave Afdeling Onderzoek Gemeente Utrecht Postbus 16200 3500 CE Utrecht 030 286 1350 onderzoek@utrecht.nl in opdracht van Sector Milieu en Mobiliteit Gemeente Utrecht internet www.utrecht.nl/onderzoek rapportage Egbert Edelmann informatie Hans van Hastenberg 030-286 1336 bronvermelding Het overnemen van gegevens uit deze publicatie is toegestaan met de bronvermelding: afdeling Onderzoek, gemeente Utrecht januari 2014 2 De Herenroute als alternatieve fietsroute

Samenvatting Samenvatting De Vredenburgroute wordt intensief gebruikt door veel verschillende verkeersdeelnemers. Zo'n 24.000 fietsers (Beleidsmonitor Utrecht 2012) rijden tussen 7:00-19:00 uur via de Vredenburgroute, ter hoogte van het station, de Binnenstad in- en uit. Als gevolg van de bevolkingsgroei van Utrecht en de opwaardering van het stationsgebied en de Binnenstad, is de verwachting dat het fietsverkeer over het Vredenburg de komende jaren nog fors groeit. Ook is het gemeentelijk en regionaal beleid er op gericht het aandeel fiets nog verder te doen stijgen en is de verwachting dat het fietsgebruik toeneemt. De verwachting is dat de druk op de Vredenburgroute hierdoor toeneemt. Daarnaast heeft de verbouwing van het Stationsgebied invloed op het fietsverkeer en fietsroutes. Hierdoor is rondom een van de belangrijkste fietsroutes sprake van een lange periode van bouwactiviteiten met de daarbij behorende omleidingen. De gemeente Utrecht wil anticiperen op de beoogde groei van het fietsverkeer en de lange periode van bouwactiviteiten in het Stationsgebied. Daarom zet de gemeente in op het spreiden van doorgaande fietsers over meerdere alternatieve (bestaande) fietsroutes door en om de binnenstad heen. Om te bekijken of dit een effectieve aanpak is heeft de gemeente van april tot en met september 2013 een pilot uitgevoerd. Hierin is de Herenroute onder de aandacht gebracht als alternatieve fietsroute van Utrecht CS naar De Uithof om het fietsverkeer op de Vredenburgroute te spreiden. De gemeente Utrecht wil inzage krijgen in de mening van fietsers 1 op de Herenroute en de Vredenburgroute. Hiertoe is in september 2013 een evaluatieonderzoek gedaan. Vragen die beantwoord worden zijn: Zijn fietsers in Utrecht bekend met de zogenoemde Herenroute en maken zij gebruik van de route? Hoe beoordelen fietsers de bewegwijzering van de Herenroute? Wat is de mening van fietsers in Utrecht over de Herenroute als alternatieve fietsroute door de stad? Welke suggesties hebben fietsers voor verbetering van de Herenroute en hoe zijn ze te verleiden om alternatieve routes te gebruiken? In totaal zijn 835 fietsers op straat gescreend op de Herenroute en Vredenburgroute en uitgenodigd om mee te doen aan een online enquête. Van deze fietsers hebben 250 mensen deelgenomen aan 1 De groep ondervraagde fietsers is geen representatieve afspiegeling van de Utrechtse bevolking. Het is een uitsnede van het fietsende publiek dat tijdens de screeningsperiode gebruik maakte van de Vredenburgroute of de Herenroute. Gezien het aantal ondervraagde fietsers zijn de resultaten niet representatief voor alle fietsers in Utrecht. Wel geeft het een indicatie van hoe fietsers oordelen over de inzet van alternatieve fietsroutes en de Herenroute met nieuwe bewegwijzering in het bijzonder. 3

een online onderzoek. Daarnaast zijn 80 aanwonenden en 8 belangengroepen bij het onderzoek betrokken. In onderstaande tabel staan de belangrijkste groepen fietsers en aanwonenden benoemd die in de analyses zijn gebruikt. Bij elk van de conclusies hierna is via de lettercode aangegeven op welke groep de uitkomst betrekking heeft. Onderscheiden groepen aantal enquêtes (n) code gescreende fietsers totaal 835 ( A ) gescreende fietsers op de Herenroute 525 ( B ) gescreende fietsers op de Vredenburgroute 310 ( C ) fietsers online onderzoek totaal 250 ( D ) fietsers online onderzoek gescreend op Herenroute 169 ( E ) fietsers online onderzoek gescreend op Vredenburgroute 81 ( F ) fietsers die nooit (delen van) de Herenroute fietsen 137 ( G ) fietsers die weleens (delen van) de Herenroute fietsen 113 ( H ) Fietsers die de Herenroute kennen 120 ( I ) Fietsers die de Herenroute niet kennen 130 ( J ) Aanwonenden van de Herenroute totaal 80 ( K ) Aanwonenden die weleens (delen van) de Herenroute fietsen 70 ( L ) Aanwonenden die de Herenroute kennen 60 ( M ) Bekendheid met en gebruik van de Herenroute 44% van de ondervraagde fietsers en 62% van de aanwonenden is bekend met de Herenroute ( A en K ). 60% van de fietsers die de Herenroute kennen heeft de Herenroute ontdekt door de rode en witte stippen. Slechts 4% noemt een andere vorm van bewegwijzering ( I ). Een kwart (26%) kent de Herenroute door de fietsbarbaren (een promotionele actie) en 18% noemt de media als informatiebron ( I ). Slechts 6% van de ondervraagde fietsers kent de Herenroute wel, maar gebruikt die nooit. Zo'n 94% maakt weleens gebruik van (een deel van) de Herenroute ( I ). Van de fietsers die (delen van) de Herenroute (weleens) fietsen doet 23% dit dagelijks, 35% wekelijks, 14% maandelijks en 27% af en toe ( H ). Van de aanwonenden die (delen van) de Herenroute (weleens) fietsen doet 39% dit dagelijks, 37% wekelijks, 3% maandelijks en 21% af en toe ( L ). 21% van de fietsers die de Herenroute (nog) niet kenden antwoordt bevestigend op de vraag of ze deze route nu vaker zullen gaan fietsen en 40% antwoordt 'misschien' ( J ). Bij het in beeld brengen van de herkomst en bestemming van de ondervraagde fietsers is opvallend dat de Vredenburgroute en Herenroute beperkt als doorgaande fietsroute worden 4 De Herenroute als alternatieve fietsroute

gebruikt. Fietsers gebruiken beide routes kris-kras, in alle windrichtingen. Gezien de hemelsbrede lijn tussen herkomst en bestemming zou een routekeuze buiten het centrum logischer zijn. Bijna de helft van de fietsers op de Vredenburgroute en de Herenroute zijn op basis daarvan gebaat bij een alternatieve route buiten het centrum. Oordeel over bewegwijzering De bewegwijzering aan de hand van de rode en witte stippen op het wegdek is zowel voor de fietsers (66%) als de aanwonenden (98%) de meest opvallende vorm van bewegwijzeren ( I en M ). 31% van de fietsers en 83% van de aanwonenden kent de rode ronde bordjes aan lantaarnpalen ( I en M ). 12% van de fietsers kent de witte borden aan het begin en einde van de route ( I ). De bewegwijzering in de vorm van rode en witte stippen wordt door 41% mooi, 62% handig en 58% opvallend gevonden (door de mensen die deze stippen hebben gezien). Belangengroepen zeggen dit ook, maar vragen zich af of mensen wel weten dat deze stippen de route naar De Uithof markeren? Als niet duidelijk is waar de route heen gaat is het maar de vraag of mensen ermee verleid worden om de route te nemen. Meerdere belangenorganisaties adviseren om de bekende en vertrouwde ANWB-bewegwijzering en de fietsknooppunten te gebruiken om routes duidelijk te markeren. Verder vinden de belangenorganisaties het belangrijk om mensen al in een vroegtijdig stadium naar het begin van de verschillende mogelijke fietsroutes te leiden. Oordeel over de Herenroute 22% van de fietsers en 48% van de aanwonenden weet dat er aanpassingen zijn gedaan aan de weg ( I en M ). De Herenroute scoort bij de fietsers hoog op de kwalificaties mooi, rustig en snel naar de gewenste bestemming ( I ). Fietsers die bekend zijn met de Herenroute waarderen de veiligheid op deze route, de aanwezigheid van verkeersdrempels, de drukte op en de lengte van de route ( I ). Ze waarderen de Herenroute minder als het gaat om te smalle straten, het comfort en reliëf van het wegdek en de hoeveelheid winkels ( I ). 51% van de fietsers vindt dat de Herenroute prettig fietst, 41% vindt dat dat gedeeltelijk wel en gedeeltelijk niet het geval is en 4% vindt de Herenroute in het geheel niet prettig fietsen ( H ). Het fietsen op de Herenroute wordt prettiger (voor de mensen die de Herenroute nu niet of gedeeltelijk niet als prettig ervaren) als het wegdek vlakker is (minder reliëf en asfalt voor fietsers) en de route sneller (aanpassen voorrangssituaties en kortere wachttijd verkeerslichten). 73% van de fietsers en 55% van de aanwonenden vindt de Herenroute een goede alternatieve fietsroute ( D en K ). Slechts 10% van de aanwonenden ondervindt overlast van de alternatieve fietsroute (zij signaleren meer fietsers en zien vaker gevaarlijke verkeerssituaties), 78% ondervindt geen overlast ( M ). Alle vertegenwoordigers van de belangengroepen zijn positief over de Herenroute als alternatieve fietsroute. Zij noemen hierbij enkele aandachtspunten zoals het realiseren van een vlakker wegdek, niet middels asfalt, en het verhelderen van enkele aansluitingen op de Herenroute. 5

Verleiden voor alternatieve routes 42% van de fietsers zegt zich te laten verleiden tot een andere route door bewegwijzering. Slechts 19% laat zich niet en 39% nauwelijks op deze wijze verleiden tot ander routes ( D ). De belangrijkste redenen om te kiezen voor een alternatieve route ( D ): o snellere route (58%); o rustigere route (52%) en; o minder verkeerslichten (45%). De meest kansrijke informatiekanalen om fietsers te verleiden tot het gebruiken van alternatieve routes zijn ( D ): o informatieborden op straat (47%); o mond-tot-mondreclame (43%); o promotie-acties op straat (34%) en; o informatie via de media (32%). Volgens de belangengroepen kun je Utrechters het best motiveren om alternatieve routes te kiezen door te zorgen voor kwalitatief hoogwaardige, snelle fietsverbindingen. Dan kiezen ze de route vanzelf en kun je andere acties achterwege laten. Voor promotionele acties verwijzen de belangengroepen naar: o informatie over alternatieve fietsroutes via het gemeentelijk infopakket voor nieuwkomers; o informatie voor eerstejaars studenten tijdens introductie in samenwerking met de studentenverenigingen; o soortgelijke acties als de fietsbarbaren. Conclusie Hieronder worden de belangrijkste uitkomsten en conclusies uit dit evaluatieonderzoek weergegeven. 1. Zijn fietsers bekend met de Herenroute? Gebruiken zij de Herenroute? Uit het onderzoek blijkt dat er al redelijk gebruik wordt gemaakt van de Herenroute. Zo'n 94% van de ondervraagde fietsers die de Herenroute kennen maakt weleens gebruik van (delen van) de Herenroute. De Herenroute is meer dan de Vredenburgroute een vaste route voor mensen. Men is bekend geraakt met de Herenroute middels de stippen op het wegdek (60% ) en ruim 25% door de promotieactie op straat (Fietsbarbaren). De bekendheid van de Herenroute kan verbeterd worden. Drie van de vijf aanwonenden (62%) en 44% van de ondervraagde fietsers kent de Herenroute als alternatieve fietsroute van Utrecht CS naar de Uithof. De Vredenburgroute en de Herenroute worden beperkt als doorgaande fietsroute gebruikt. Fietsers gebruiken beide routes kris-kras, in alle windrichtingen. Gezien de hemelsbrede lijn tussen herkomst en bestemming zou, voor de helft van de fietsers op de Vredenburgroute en de Herenroute, een routekeuze buiten het centrum logischer zijn. Kortom ontlasting van de Vredenburgroute kan het best door alternatieve routes in alle windrichtingen worden georganiseerd. 6 De Herenroute als alternatieve fietsroute

2. Wat vindt men van bewegwijzering? De rode en witte stippen op het wegdek als vorm van bewegwijzering vallen goed op. Het is de meest opvallende vorm van bewegwijzering voor 66% van de fietsers en 98% van de aanwonenden. Het gegeven dat de stippen op het wegdek zitten en dus in het blikveld van de fietser, zorgt dat de stippen goed opvallen. De eindbestemming van de stippenroute is niet direct duidelijk. Dit zou aan de bewegwijzering kunnen worden toegevoegd. De kleine ronde rode bordjes en grote witte beginborden zijn zeer weinig mensen opgevallen en voldoen niet aan het gewenste effect van bewegwijzering. 3. Wat vindt men van de Herenroute als alternatieve route? De Herenroute is een goed alternatief voor de Vredenburgroute. Driekwart van de fietsers en meer dan de helft van de aanwonenden is deze mening toegedaan. En ook de vertegenwoordigers van de belangengroepen noemen het unaniem een goed initiatief. De Herenroute lijkt al met al een goed alternatief voor de Vredenburgroute. De fietsers die de Herenroute kennen, betitelen hem als 'mooi, 'rustig', en 'snel naar de gewenste bestemming'. De helft van de fietsers vindt deze route prettig fietsen. De Herenroute wordt nu gewaardeerd vanwege het rustige karakter. Om dit rustige karakter te behouden is het van belang dat er meerdere alternatieve fietsroutes worden aangeboden. 4. Welk oordeel heeft men over Herenroute? Ruim de helft van de fietsers vindt dat de Herenroute prettig fietst en zo'n 40% vindt dat gedeeltelijk wel en gedeeltelijk niet het geval. Het fietsen op de Herenroute wordt prettiger (voor de mensen die de Herenroute nu niet of gedeeltelijk niet als prettig ervaren) als het wegdek vlakker wordt, niet noodzakelijk middels asfalt, en de route sneller wordt door het aanpassen van voorrangssituaties en kortere wachttijd bij verkeerslichten. De reeds aangebrachte verbeteringen aan het wegdek op de Herenroute is maar door weinig mensen (21%) opgemerkt. Blijkbaar is het net zo belangrijk dat de route mooier en rustiger is. Het is aan te bevelen om na te gaan welke concrete aanpassingen daadwerkelijk gewenst zijn bij de gebruikers. 5. Hoe fietsers verleiden om een alternatieve route te fietsen? Het communicatiemiddel dat tijdens de pilot het meeste effect heeft gehad zijn de stippen op het wegdek (60% ) en de promotieactie op straat (25%) (Fietsbarbaren). Ook zijn veel mensen te verleiden tot het nemen van een alternatieve fietsroute via mond-op-mondreclame (42%) en een informatiebord (40%) en promotie-acties op straat (34%). De belangrijkste redenen om te kiezen voor een andere, alternatieve route is dat deze sneller en rustiger is en met minder verkeerslichten. Slechts weinig fietsers laten zich overtuigen tot het kiezen van een alternatieve fietsroute door informatie via digitale informatiekanalen (route-app (16%), website (14%)). Blijkbaar willen fietsers vooral van mens tot mens worden overtuigd om ook een andere route te gebruiken. 7

8 De Herenroute als alternatieve fietsroute

Inhoudsopgave Samenvatting 3 Inleiding 11 1 Fietsen in de Utrechtse Binnenstad 15 2 Wonen aan een alternatieve fietsroute door de Binnenstad 29 3 Belangengroepen 33 Bijlagen 37 9

10 De Herenroute als alternatieve fietsroute

Inleiding De binnenstadsas, ook wel de zogenoemde Vredenburgroute (vanaf Vleuten via het Centraal Station, Van Sijpesteinkade, Smakkelaarsveld, Vredenburg, Neude, Janskerkhof en de Lucasbrug richting De Uithof), wordt intensief gebruikt door veel verschillende verkeersdeelnemers. Zo geeft de Beleidsmonitor Utrecht 2012 een aantal aan van 23.987 fietsers tussen 7:00-19:00 uur die via het begin van de Vredenburgroute, ter hoogte van het station, de Binnenstad in- en uit rijden. Het aantal fietsers op de Vredenburgroute is niet toegenomen ten opzichte van eerdere jaren. Desondanks ervaren veel mensen de Vredenburgroute als 'druk'. Op bepaalde punten wordt de Vredenburgroute intensief gebruikt door fietsers en overige verkeersdeelnemers. Als gevolg van de bevolkingsgroei van Utrecht en de opwaardering van het Stationsgebied en de Binnenstad, is de verwachting dat het fietsverkeer over het Vredenburg de komende jaren fors groeit. Ook is het gemeentelijk en regionaal beleid er op gericht het aandeel fiets nog verder te doen stijgen en is de verwachting dat het fietsgebruik toeneemt. De verwachting is dat de druk op de Vredenburgroute hierdoor toeneemt. Vanwege het historische karakter van de stad is de ruimte echter beperkt. Daarnaast heeft de verbouwing van het Stationsgebied invloed op het fietsverkeer en fietsroutes. Hierdoor is rondom een van de belangrijkste fietsroutes sprake van een lange periode van bouwactiviteiten met de daarbij behorende omleidingen. Dit alles heeft gevolgen voor het fietsend verkeer, maar ook voor andere weggebruikers zoals bijvoorbeeld overstekende voetgangers. Figuur 1: De Herenroute De gemeente Utrecht wil anticiperen op de beoogde groei van het fietsverkeer en de lange periode van bouwactiviteiten in het Stationsgebied. Daarom zet de Gemeente in op het spreiden van doorgaande fietsers over meerdere alternatieve (bestaande) fietsroutes door en om de binnenstad heen. 11

Om te bekijken of dit een effectieve aanpak is heeft de gemeente van april tot en met september 2013 een pilot uitgevoerd op één van de mogelijke alternatieve fietsroutes. Dit betreft de zogenoemde 'Herenroute'. Deze testroute loopt tussen het Centraal Station van Utrecht en De Uithof, van het Smakkelaarsveld langs het Stationsplein, Moreelsepark, Mariaplaats, Springweg, Hamburgerstraat, Herenstraat, Lepelenburg en de Maliebaan en komt uit op de Burgemeester Reigerstraat. De pilot omvatte enerzijds het testen van de Herenroute: kennen fietsers de route en wat is hun oordeel daarover? Anderzijds is onderzocht of fietsers verleid kunnen worden om de alternatieve fietsroute te nemen, door de inzet van een nieuw soort bewegwijzering en promotie op straat door acteurs ('fietsbarbaren'). Middels de pilot wil de gemeente Utrecht inzage krijgen in de mening van fietsers op de Herenroute en de Vredenburgroute. Daartoe is in september 2013 een evaluatieonderzoek gedaan. Utrechters zijn geïnformeerd via berichten in de media en er is uitgebreide promotie verzorgd tijdens de introductieweek voor studenten. Diverse belangengroepen, zoals de wijkraden en de fietsersbond, zijn geïnformeerd via het Belangengroepoverleg Stationsgebied. De bewoners van de Binnenstad zijn geïnformeerd via berichtgeving in de Binnenstadskrant. Begin 2013 zijn tevens diverse aanpassingen gedaan aan de Herenroute om het fietscomfort te verhogen. De sector Milieu en Mobiliteit van de Gemeente Utrecht, verantwoordelijk voor het Fietsprogramma, wil inzage krijgen in de mening van fietsers op de Herenroute en de Vredenburgroute. De gemeente wil weten hoe fietsers, aanwonenden en belangengroepen de alternatieve fietsroute 'Herenroute' en de bewegwijzering ervaren en waarderen. Daarbij is nagegaan op welke wijze fietsers te verleiden zijn om een alternatieve fietsroute te gebruiken. In september 2013 is de pilot geëvalueerd. Het resultaat daarvan ligt voor u. Gezien het aantal ondervraagde fietsers zijn de resultaten niet representatief voor alle fietsers in Utrecht. Daarbij betreft het niet het gehele fietsnetwerk maar enkel een klein deel daarvan. Wel geeft het een indicatie van hoe fietsers oordelen over de inzet van alternatieve fietsroutes en de Herenroute met nieuwe bewegwijzering in het bijzonder. Doelstelling en onderzoeksvragen Hoofddoelstelling van het onderzoek is om inzicht te geven in hoeverre fietsers in Utrecht bekend zijn met de Herenroute en wat hun oordeel daarover is. Daarbij hoort ook hun oordeel over de nieuwe vormen van bewegwijzeren. Het onderzoek richt zich op de volgende onderzoeksvragen: Zijn fietsers in Utrecht bekend met de zogenoemde Herenroute en maken zij gebruik van de route? Hoe beoordelen fietsers de bewegwijzering van de Herenroute? Wat is de mening van fietsers in Utrecht over de Herenroute als alternatieve fietsroute door de stad? Welke suggesties hebben fietsers voor verbetering van de Herenroute en hoe zijn ze te verleiden om alternatieve routes te gebruiken? 12 De Herenroute als alternatieve fietsroute

Opzet onderzoek Om bovenstaande vragen te kunnen beantwoorden is een onderzoek gestart onder fietsers in de Utrechtse Binnenstad. Omdat we naast fietsers die gebruik maken van de Vredenburgroute ook voldoende fietsers wilden spreken die weleens gebruik maken van de Herenroute zijn op verschillende locaties langs beide routes fietsers aangesproken en is een korte vragenlijst afgenomen die eindigde met de vraag of men wil deelnemen aan een online onderzoek. Het onderzoek onder fietsers in de Utrechtse Binnenstad is uitgevoerd in twee fases 2 : 1. een face-to-face screening van fietsers op enkele locaties aan de route Vredenburg, Janskerkhof en Nobelstraat (Vredenburgroute) en aan de Herenroute, waarbij gevraagd is of men deel wil nemen aan een online onderzoek over dit onderwerp; 2. een online onderzoek onder bereidwillige fietsers die ten behoeve van dit onderzoek hun e- mailadres hebben opgegeven. Vervolgens zijn zij via de e-mail uitgenodigd om een online vragenlijst in te vullen. Om het onderzoek meer diepgang te geven en ook beter in een context te kunnen plaatsen zijn er twee aanvullende onderzoeken uitgevoerd. Allereerst een locatie-onderzoek onder bewoners die langs de Herenroute wonen (aanwonenden). Deze aanwonenden zijn met een korte vragenlijst face-to-face geënquêteerd om te achterhalen hoe zij de Herenroute als alternatieve fietsroute ervaren. 3 Daarnaast heeft een kwalitatief onderzoek plaatsgevonden onder vertegenwoordigers van belangengroepen. Deze mensen, die in een eerder stadium in het Belangengroepen Overleg POS (Project Organisatie Stationsgebied) zijn geïnformeerd over (de) alternatieve fietsroute(s), zijn telefonisch geïnterviewd. Hierbij is gevraagd naar hun ervaringen met de Herenroute, de bewegwijzering en hoe ze aankijken tegen alternatieve fietsroutes in het algemeen en specifiek voor de Binnenstad. 4 Dataverzameling In september 2013 zijn fietsers op de Herenroute en de Vredenburgroute face-to-face gescreend waarna een deel van hen een online vragenlijst heeft ingevuld: 835 gescreende fietsers 250 fietsers hebben deelgenomen aan het online onderzoek De aanwonenden van de Herenroute zijn huis-aan-huis benaderd met een korte vragenlijst. Hieraan heeft een kwart van de aanwonenden (80 huishoudens) meegewerkt Daarnaast zijn telefonische enquêtes afgenomen met acht belangengroepen die zijn aangesloten bij het Belangengroepoverleg POS. Leeswijzer In dit rapport presenteren we de resultaten van de drie afzonderlijke onderzoeken in de volgende drie hoofdstukken. Hoofdstuk 1 bevat de resultaten van het hoofdonderzoek onder fietsers in de Utrechtse Binnenstad. Hoofdstuk 2 beschrijft hoe bewoners die aan de Herenroute wonen (de aanwonenden) aankijken 2 Voor de onderzoeksverantwoording zie bijlage 1. 3 Voor de onderzoeksverantwoording zie bijlage 2. 4 Voor de onderzoeksverantwoording zie bijlage 3. 13

tegen de ontwikkeling van de alternatieve fietsroute. Hoofdstuk 3 beschrijft de bevindingen uit de telefonische interviews met verschillende belangengroepen. Ieder hoofdstuk start met een opsomming van de meest in het oog springende bevindingen. 14 De Herenroute als alternatieve fietsroute

1 Fietsen in de Utrechtse Binnenstad 45% van de ondervraagde fietsers is bekend met de Herenroute. 60% van de fietsers heeft de Herenroute ontdekt door de rode en witte stippen op het wegdek. Zij vinden dit ook de meest opvallende bewegwijzering (66%). Van de gescreende fietsers die de Herenroute (weleens) fietsen doet 23% dit dagelijks, 35% wekelijks, 14% maandelijks en 27% af en toe. De Herenroute scoort bij de fietsers hoog op de kwalificaties mooi, rustig en snel naar de gewenste bestemming. Fietsers die de Herenroute kennen zijn positief over de veiligheid op deze route, de aanwezigheid van verkeersdrempels, de drukte op en de lengte van de route. Ze zijn negatief over de Herenroute als het gaat om de te smalle straten, het comfort en reliëf van het wegdek en de hoeveelheid winkels. 73% van de fietsers vindt de Herenroute een goede alternatieve fietsroute. 31% van de fietsers kent de rode ronde bordjes aan lantaarnpalen;12% van de fietsers kent de witte borden aan het begin en einde van de route. In het algemeen geldt dat 40% de stippen op het wegdek 'mooi' vindt. 62% vindt de stippen op het wegdek 'handig' en 58% beoordeelt de stippen op het wegdek als 'opvallend'. 43% van de fietsers zegt zich te laten verleiden tot een andere route door bewegwijzering. Slechts 19% laat zich niet en 39% nauwelijks op deze wijze verleiden tot ander routes. De meest kansrijke informatiekanalen om fietsers te verleiden tot het gebruiken van alternatieve fietsroutes zijn: informatieborden op straat (47%); mond-tot-mondreclame (43%); promotie-acties op straat (34%) en informatie via de media (32%). 1.1 Inleiding Om meer te weten te komen over de fietsers van de Herenroute en de Vredenburgroute zijn fietsers op beide routes op een viertal locaties in de Binnenstad gescreend: twee locaties aan de Herenroute en twee locaties aan de Vredenburgroute. Hierbij is een korte vragenlijst afgenomen en is de bereidheid om deel te nemen aan een online onderzoek over de alternatieve Herenroute gepeild. Vervolgens zijn bereidwillige fietsers uitgenodigd voor dit online onderzoek. Tabel 1: Locaties face-to to-face ondervraging aantal % 1. Kruising Catharijnebaan / Mariaplaats (Herenroute) 167 20,0 % 2. Kruising Nachtegaalstraat / Burgemeester Reigerstraat met Maliebaan (Herenroute) 358 42,9 % 3. Vredenburg / Bijenkorf (Vredenburgroute) 81 9,7 % 4. Stadsschouwburg - kruising Maliesingel met Nobelstraat (Vredenburgroute) 229 27,4 % TOTAAL 835 100,0 % Bron: screening Herenroute en Vredenburgroute 15

In totaal zijn er op verschillende weekdagen in de periode half september tot begin oktober 835 fietsers gescreend: 525 aan de Herenroute en 310 aan de Vredenburgroute. Bij deze fietsers is een korte vragenlijst face-to-face afgenomen. Hierbij is gevraagd naar het begin- en eindpunt van de reis op dat moment, het reisdoel en de reden waarom men kiest voor de route waar men zich op dat moment op bevindt. Vervolgens is gevraagd naar bekendheid met de Herenroute, of men weleens (delen van) deze route fietst en of hen de bewegwijzering van deze route is opgevallen. Aan zowel gebruikers als niet-gebruikers van de Herenroute is gevraagd of ze deel willen nemen aan een online onderzoek over alternatieve fietsroutes in de Binnenstad. Van de 835 gescreende fietsers bleken 492 mensen bereid om deel te nemen aan het online onderzoek. Via een door hen opgegeven e-mailadres zijn zij uitgenodigd om deel te nemen. Iets meer dan 50% heeft binnen de aangegeven periode gereageerd. Deze groep ondervraagden is geen representatieve afspiegeling van de Utrechtse bevolking. Het is een uitsnede van het fietsende publiek dat tijdens de screeningsperiode gebruik maakte van de Vredenburgroute of de Herenroute. Dit betekent ook dat in een enkel geval ook niet-utrechters in de steekproef zijn opgenomen. In tabel 2 is af te lezen dat de groep gescreende fietsers en de deelnemers van het online onderzoek op de achtergrondkenmerken leeftijd en geslacht geen opzienbarende verschillen vertonen. De deelnemers aan het online onderzoek zijn een goede afspiegeling van de op locatie aangesproken en gescreende groep fietsers. Tabel 2: Achtergrondkenmerken screening versus online onderzoek ek Screening Online onderzoek Vredenburgroute Vredenburgroute n=310 Herenroute n=525 Totaal N=835 n=81 Herenroute n=169 Totaal N=250 12-24 jaar 33,9% 21,0% 25,7% 24,7% 15,4% 18,4% 25-34 jaar 20,6% 21,3% 21,1% 25,9% 26,0% 26,0% 35-44 jaar 14,8% 18,3% 17,0% 14,8% 14,8% 14,8% 45-54 jaar 15,8% 17,1% 16,6% 21,0% 23,1% 22,4% 55 jaar en ouder 14,8% 22,3% 19,5% 13,6% 20,7% 18,4% Man 33,9% 36,2% 35,3% 33.3% 32,0% 32,4% Vrouw 66,1% 63,8% 64,7% 66,7% 68,0% 67,6% Bron: face-to-face screening Herenroute en Vredenburgroute / online enquête Herenroute Fietsbewegingen De figuren 2 en 3 op de volgende pagina's illustreren de herkomst en bestemming van de gescreende fietsers in dit onderzoek. 5 De nummers 1 tot en met 4 stemmen overeen met de locaties zoals genoemd in tabel 1. In figuur 2 zien we in blauw de Vredenburgroute en in geel de Herenroute. De lijnen verbinden de bij de screening genoemde beginpostcode (startpunt reis) met de eindpostcode (beoogd eindpunt). Starten eindbestemming zijn gecentreerd in het postcodegebied. 5 De figuren zijn gebaseerd op 75% van de gescreende waarnemingen. Bij de overige 25% ontbrak één van de postcodes of was een bestemming in een open antwoord opgenomen. 16 De Herenroute als alternatieve fietsroute

Er zijn drie soorten lijnen: dik staat voor 5 of meer fietsers, middel voor 2, 3 of 4 fietsers en dun voor 1 fietser. Figuur 2: 2 Lijn tussen begin- en eindpostcodegebied van de route van gescreende fietsers op de Vredenburgroute rgroute (punten 3 en 4) Figuur 2 illustreert de fietsbewegingen van fietsers die gescreend zijn op de Vredenburgroute (blauw). Voor een deel van de fietsbewegingen in oost-westelijke richting is de Vredenburgroute logisch als men de kortste route wil fietsen. Maar er is ook sprake van een groot aantal fietsbewegingen die hemelsbreed recht over de Herenroute loopt, terwijl de fietser toch is gescreend op de drukke Vredenburgroute. De Vredenburgroute wordt maar voor een deel van de fietsers over de gehele lengte in oost-westrichting gebruikt. Het aandeel van het fietsverkeer tussen het Centraal Station en Rijnsweerd/De Uithof op beide routes bedraagt 17-18 % van het totaal aan fietsers in de binnenstad. Opvallend is het geringe aantal fietsers (< 5%) uit Leidsche Rijn dat de Vredenburgroute of de Herenroute gebruikt. De alternatieve Herenroute neemt daarom een deel van de drukte in oost-westrichting van de Vredenburgroute over. 17

Figuur 3: 3 Lijn tussen begin- en eindpostcodegebied van de route van gescreende fietsers op de Herenroute (punten 1 en 2) Figuur 3 illustreert de fietsbewegingen van fietsers die op de Herenroute (in blauw) zijn gescreend. Deze kaart laat zien dat veel fietsers die op de Herenroute zijn gescreend, gestart zijn vanuit het Centraal Station (of de Binnenstad) en naar De Uithof gaan (of omgekeerd). Over deze route rijden in verhouding met figuur 2 weinig mensen die starten in het westen of noordwesten van Utrecht (aan de andere kant van het spoor). Opvallend in figuur 2 en 3 is dat de herkomst en bestemming van de fietsers die gescreend zijn op de Vredenburgroute en de Herenroute zeer verspreid over de stad liggen. De Vredenburgroute en Herenroute worden beperkt als doorgaande fietsroute gebruikt. Fietsers gebruiken beide routes kris-kras, in alle windrichtingen met accenten in de oost-west en noord-zuid richtingen. De fietsers op het Vredenburgtraject en Herenroutetraject bestaan uit doorgaande fietsers (35-45%), fietsers met herkomst of bestemming binnenstad/ucs/hc (55-60%), en uit fietsers met zowel bestemming als herkomst in de binnenstad (max. 5-10%). In veel gevallen is het niet logisch dat fietsers de volledige Vredenburgroute of Herenroute volgen. Gezien de hemelsbrede lijn tussen herkomst en bestemming zou een routekeuze buiten het centrum veel logischer zijn. Bijna de helft van de fietsers op de Vredenburgroute en de Herenroute zijn op basis daarvan gebaat bij een alternatieve route buiten het centrum. Ontlasting van de Vredenburgroute kan het best door alternatieve routes in alle windrichtingen worden georganiseerd. In bijlage 4 staan de begin- en eindpostcodes genoemd tezamen met het exacte aantal fietsbewegingen dat er op heeft plaatsgevonden bij de door het veldwerkbureau gescreende fietsers. 18 De Herenroute als alternatieve fietsroute

1.2 Bekendheid en gebruik Herenroute In het screeningsonderzoek is gevraagd naar bekendheid met en gebruik van de Herenroute. Bekend zijn met is in de vraagstelling nader gespecificeerd als: de naam al eens gehoord of de route weleens gefietst. De enquêteurs hadden bovendien de instructie om een kaartje met de route te laten zien en eventueel toe te lichten dat de route loopt via Mariaplaats en Herenstraat naar de Maliebaan. Ook bij de online ondervraging is het kaartje van de route getoond (evenals de afbeeldingen van de bewegwijzering). Tabel 3: Bekendheid met de Herenroute Bij de face-to-face screening blijkt dat 44% van de ondervraagde fietsers de Herenroute kent. Opvallend hierbij is dat er geen onderscheid is tussen mensen die op de Vredenburgroute of mensen die op de Herenroute zijn ondervraagd. Dit lijkt er op te duiden dat mensen niet heel bewust kiezen voor de Herenroute, want in dat geval hadden we een hogere bekendheid op deze plek mogen verwachten. Uit het online onderzoek komt eenzelfde beeld naar voren. Hoe is het gesteld met het gebruik van de Herenroute door de respondenten die de Herenroute kennen (n=120)? Screening Online onderzoek Vredenburgroute n=310 Herenroute n=525 Totaal N=835 Vredenburgroute n=81 Herenroute n=169 Totaal N=250 Bent u bekend met de Herenroute?. 43,2% 44,8% 44,2% 51,9% 46,2% 48,0% Bron: face-to-face screening Herenroute en Vredenburgroute / online enquête Herenroute Tabel 4: Gebruik van de Herenroute Vredenburg -route n=42 Herenroute n=78 Totaal N=120 Fietst u weleens (delen van) de Herenroute? 83,3 % 100,0% 94,2% Bron: online enquête Herenroute Uit het online onderzoek blijkt dat 94% van de ondervraagden die de Herenroute kennen deze ook weleens (voor een deel) gebruiken. Het gaat dan om 113 respondenten. Slechts 6% kent de route wel, maar gebruikt deze niet. In de online enquête is aan de mensen die de Herenroute weleens (gedeeltelijk) fietsen de vraag gesteld hoe vaak men dit doet. 6 6 In totaal hebben 120 respondenten te kennen gegeven dat ze de Herenroute kennen en 113 van hen fietsen weleens (delen van) deze route. Dit betekent dat 7 respondenten de Herenroute wel kennen, maar hem nooit gebruiken. Deze groep is te klein om separaat uitspraken over te doen. 19

Tabel 5: Hoe vaak fietst u (delen van) de Herenroute Herenroute n=113 Dagelijks 23,0 % Wekelijks 35,4 % Maandelijks 14,2 % Af en toe 27,4 % Bron: online enquête Herenroute Bijna een kwart van de gebruikers van de Herenroute (23%) doet dit dagelijks en meer dan een derde (35%) wekelijks. Iets meer dan een kwart (27%) geeft aan af en toe van de Herenroute gebruik te maken. Aan iedereen die bij de screening heeft aangegeven dat ze de Herenroute kennen is in het online onderzoek de vraag gesteld hoe men de Herenroute heeft ontdekt. Tabel 6: Hoe heeft u de Herenroute ontdekt? (meerdere antwoorden mogelijk) mensen die Herenroute kennen n=120 Door de rode stippen op het wegdek 60,0 % Door de fietsbarbaren 25,8 % Ik fiets de route al (jaren) 20,0 % Door de media 17,5 % Door bewegwijzering 15,0 % Via via van gehoord 7,5 % Anders 12,5 % Bron: online enquête Herenroute De rode stippen op het wegdek blijken goed te werken. Bijna twee derde (60%) van de mensen die de Herenroute kennen geeft aan de Herenroute ontdekt te hebben door de rode stippen op het wegdek. Ook de in de testperiode ingezette fietsbarbaren (acteurs die op enthousiaste wijze fietsers wezen op de Herenroute als mogelijke route tussen Utrecht CS en De Uithof) hebben positief effect gesorteerd op de bekendheid. Meer dan een kwart van de ondervraagden (26%) noemt hen. Een op de vijf ondervraagden die de Herenroute kent (20%), geeft aan dat ze deze route al jaren fietsen. En een op de zes (17,5%) is door de media op de hoogte van het bestaan van deze route. Naast de rode stippen als speciale vorm van bewegwijzering antwoordt 15% dat ze de Herenroute hebben leren kennen door de bewegwijzering. Nadere analyse leert dat 11% ook de rode stippen heeft genoemd en slechts 4% niet, dus waarschijnlijk een andere vorm van bewegwijzering bedoelde. Aan de mensen die de Herenroute (nog) niet kenden (n=130) is de vraag gesteld of ze denken de 'Herenroute' vaker te gaan fietsen nu ze er van op de hoogte zijn. 21% antwoord 'ja' 40% 'misschien' en 38% 'nee'. 20 De Herenroute als alternatieve fietsroute

Motieven voor gebruik Vredenburgroute en Herenroute Tijdens de screening voor het fietsersonderzoek is aan de fietsers gevraagd wat het doel is van hun fietsreis. In onderstaande tabel hebben we de antwoorden uitgesplitst voor de fietsers op de Vredenburgroute en voor fietsers die bij de Herenroute gescreend zijn. Tabel 7: Doel fietstocht - Gebruikers Vredenburgroute versus gebruikers Herenroute Vredenburgroute n=310 Herenroute n=525 Totaal n=835 Werk 28,1% 30,1% 29,3 % Winkelen, horeca 23,2% 28,4% 26,5 % Studie 17,4% 15,8% 16,4 % Iemand bezoeken 10,0% 12,6% 11,6 % Bezienswaardigheden 2,9% 3,0% 3,0 % Lagere school 1,0% 1,0% 1,0 % Middelbare school 0,3% 1,1% 0,8 % Anders 6,1% 4,2% 4,9 % Bron: face-to-face screening Herenroute en Vredenburgroute De meest gehoorde redenen waarom iemand zich op één van de routes bevindt, is omdat hij/zij op weg is naar werk (of anderszins zakelijk onderweg) (29%). Ook veel gehoord is winkelen of een horeca gelegenheid bezoeken (26%), onderweg zijn voor de studie (16%) of gewoon om iemand te gaan bezoeken (12%). Er zijn geen verschillen tussen fietsers op de Herenroute en fietsers op de Vredenburgroute. Ook is aan de fietsers gevraagd waarom ze deze route (de route waarop ze zijn gescreend) hebben gekozen. Tabel 8: Reden om deze fietsroute te kiezen Vredenburgroute n=310 Herenroute n=525 Totaal n=835 Snelle route 64,8% 64,0% 64,3 % Vaste route 22,3% 34,5% 29,9 % Korte route 20,0% 20,2% 20,1 % Prettige route 6,1% 19,2% 14,4 % Veel winkels 5,8% 1,7% 3,2 % Mooie route 3,5% 6,7% 5,5 % Anders namelijk 4,2% 1,9% 2,8 % Bron: face-to-face screening Herenroute en Vredenburgroute De belangrijkste reden die door bijna twee derde van de fietsers (64%) wordt genoemd is dat het een snelle route is. Dit geldt zowel voor de fietsers op de Herenroute als op de Vredenburgroute. Ook de reden dat het een korte route is (20%) geldt zowel voor de Herenroute als voor de Vredenburgroute. De reden "vaste route" wordt significant vaker gehoord op de Herenroute (35%). Op de Vredenburgroute geeft maar 22% te kennen dat het hun vaste route is. Wat verder opvalt is dat de fietsers op de Herenroute vaker zeggen dat hun route een prettige route is (19%) terwijl dit op de Vredenburgroute beduidend minder vaak wordt genoemd (6%). Aan de fietsers is gevraagd of de Herenroute een goede alternatieve fietsroute is om tussen het Centraal Station en het oostelijk deel van de stad (Wilhelminapark/De Uithof) te fietsen. 21

Tabel 9: Is de Herenroute een goede alternatieve fietsroute om tussen het Centraal Station en het oostelijk deel van de stad (Wilhelminapark/De Uithof) te fietsen? fietst nooit Herenroute n=137 fietst weleens Herenroute n=113 Totaal n=250 Ja 74,5% 72,3% 73.2 % Nee 13,9% 16,1% 14.8 % Anders namelijk: 2,2% 3,6% 2.8 % Weet ik (nog) niet 6,6% 0,9% 4.0 % Bron: online enquête Herenroute Bijna driekwart van de fietsers (73%) vindt de Herenroute een goede alternatieve fietsroute. Slechts 15% antwoordt hierop ontkennend. Bij het maken van een keuze van een fietsroute is het ook belangrijk om te weten uit hoeveel verschillende routes men een keuze kan maken. Daarom is aan de fietsers gevraagd hoeveel verschillende fietsroutes men kent tussen de Utrechtse Binnenstad en Utrecht-Oost. Tabel 10: Hoeveel verschillende fietsroutes kent u tussen het centrum / Centraal Station en Utrecht-Oost / De Uithof? fietst nooit Herenroute n=137 fietst weleens Herenroute n=113 Totaal n=250 1 10,9% 2,7% 7,2 % 2 34,3% 24,8% 30,0 % 3 35,8% 46,9% 40,8 % 4 7,3% 15,9% 11,2 % meer dan 4 11,7% 9,7% 10,8 % Bron: online enquête Herenroute De meeste fietsers (41%) kennen drie verschillende fietsroutes tussen het centrum / Centraal Station en Utrecht-Oost / De Uithof. Dertig procent kent twee verschillende routes. Hoeveel van die verschillende routes die men kent gebruikt men per week? Tabel 11: Hoeveel van die fietsroutes gebruikt u per week? fietst nooit Herenroute n=137 fietst weleens Herenroute n=113 Totaal n=250 1 60,0% 46,9% 53,6 % 2 27,4% 46,0% 35,6 % 3 7,4% 7,1% 7,2 % 4 0,7% 0,0% 0,4 % meer dan 4 4,4% 0,0% 2,4 % Bron: online enquête Herenroute 22 De Herenroute als alternatieve fietsroute

Meer dan de helft van de fietsers (54%) gebruikt maar één route. Bij fietsers die nooit de Herenroute fietsen is dit zelfs 60%. Een derde van de fietsers (36%) gebruikt twee routes per week. Als we alleen kijken naar de fietsers die weleens de Herenroute fietsen, dan is dit bijna de helft (46%). 1.3 Oordeel bewegwijzering Aan de fietsers is gevraagd of ze bekend zijn met de stippen op het wegdek die de Herenroute markeren. Tabel 12: Bekendheid met de stippen op op het wegdek van de Herenroute Screening Online onderzoek Vreden- Vreden- burg- Heren- route route Totaal burgroute Herenroute Totaal n=310 n=525 N=835 n=81 n=169 N=250 56,5% 61,5% 59,6% 70,4% 71,0% 70,8% Bent u bekend met de stippen op het wegdek die de nieuwe Herenroute aangeven Bron: face-to-face screening Herenroute en Vredenburgroute / online enquête Herenroute Van de mensen die de Herenroute kennen antwoordt 60% bij de screening de stippen te kennen. In het online onderzoek is dit zelfs 71%. We zien echter geen noemenswaardige verschillen tussen mensen die op de Vredenburgroute of op de Herenroute zijn bevraagd. In het online onderzoek is aan de mensen die de Herenroute kennen ook de vraag gesteld of men de fietsroute bewegwijzering heeft gezien. Twee derde van de mensen die de Herenroute kennen (67%) heeft de fietsroute bewegwijzering gezien. Van deze groep die de bewegwijzering überhaupt is opgevallen, heeft bijna iedereen ook de rode stippen op het wegdek gezien (66%). 23

Tabel 13: Heeft u de bewegwijzering b gezien? mensen die Herenroute kennen n=120 Heeft u de fietsroute bewegwijzering gezien op de Herenroute? 66,7% Wat voor bewegwijzering heeft u gezien op de route (meerdere antwoorden mogelijke) Rode stippen op het wegdek 65,8% Kleine rode bordjes aan palen 30,8% Grote witte borden bij begin en einde van de route 11,7% Bron: online enquête Herenroute Zo'n 31% van de mensen die de Herenroute kennen heeft de kleine rode bordjes aan de palen gezien. Van de groep die de bewegwijzering überhaupt is opgevallen is dit ongeveer de helft (30,8% versus 66,7%). Slechts één op de tien mensen (12%) die de Herenroute kent heeft de grote witte borden aan het begin en einde van de route gezien. Van de groep die de bewegwijzering überhaupt is opgevallen is dit één op de zes mensen. 24 De Herenroute als alternatieve fietsroute

Aan de mensen die bewegwijzering hebben gezien is gevraagd wat ze hiervan vinden in termen van mooi, handig en opvallend. De antwoorden staan weergegeven in tabel 14. 7 Tabel 14: Oordeel over bewegwijzering Rode stippen op wegdek n=79 Vindt u deze bewegwijzering: mooi 40,5 % handig 62,0 % opvallend 58,2 % Vindt u de rode stippen op het wegdek op de route duidelijk? JA 79,7 % Bron: online enquête Herenroute Aan de mensen die de rode stippen op het wegdek hebben gezien is gevraagd of ze deze duidelijk vinden. Hierop antwoordt 80% bevestigend. 1.4 Oordeel Herenroute Voorafgaand aan de test om de Herenroute als alternatieve fietsroute door de Utrechtse Binnenstad aan te bieden en hier meer bekendheid voor te genereren, zijn er enkele fysieke aanpassingen aangebracht. Aan de deelnemers aan het online onderzoek is gevraagd of men iets van deze aanpassingen heeft gemerkt. Tabel 15: Aanpassingen aan de weg op de Herenroute mensen die Herenroute kennen n=120 Heeft u opgemerkt dat er aanpassingen zijn gedaan aan de weg op de Herenroute ter verbetering? 21,7% Bron: online enquête Herenroute Een op de vijf mensen die de Herenroute kennen (22%) heeft gemerkt dat er aanpassingen zijn gedaan aan de weg ter verbetering van de Herenroute als alternatieve fietsroute. Aan de respondenten die de Herenroute kennen is gevraagd Hoe waardeert u de volgende kwalificaties van de 'Herenroute'?, waarna 12 kwalificaties zijn voorgelegd. In onderstaande grafiek zijn de antwoorden af te lezen. 7 Het aantal waarnemingen voor de rode ronde bordjes en de witte borden aan het begin en eind van de route is te gering om betrouwbare uitspraken te kunnen doen. 25

Figuur 4: Waardering van de 'Herenroute'? (N=120) Kwalificati ties (zeer) eens (zeer) oneen eens Smalle straten 55,0 20,0 Teveel reliëf in wegdek 41,7 18,3 Wegdek niet comfortabel 38,3 23,3 Weinig winkels 44,1 19,1 Onveilig 15,8 47,5 Teveel drempels 16,7 37,5 Druk 21,6 44,2 Lang 21,7 44,1 Kort 25,9 21,7 Mooi 65,0 5,9 Rustig 48,4 17,5 Snel 35,0 20,0 60 % 40 % 20 % 0 % 0 % 20 % 40 % 60 % Bron: online enquete Herenroute Opvallend is de hoge score voor de kwalificatie mooi. Bijna twee derde (65%) vindt de Herenroute een mooie fietsroute (tegenover 6% die het geen mooie route vindt). Ook wordt het rustige karakter positief gewaardeerd (48% positief tegenover 18% negatief) en dat geldt ook voor de snelheid van de route (35% positief tegenover 20% negatief). Met een aantal negatieve fysieke aspecten zijn meer mensen het (zeer) eens dan (zeer) oneens. Dit geldt voor te smalle straten, teveel reliëf in het wegdek, dat het wegdek niet comfortabel is en dat er weinig winkels langs de Herenroute zijn. Daar staat tegenover dat het aantal fietsers dat positief denkt over de veiligheid, drempels, drukte en lengte groter is dan het aantal dat er negatief tegenover staat. Aan de gebruikers van de Herenroute is gevraagd of men prettig over deze route fietst. Tabel 16: Vindt u de weg waarover u fietst op de Herenroute route of de delen van de Herenroute die u kent prettig? fietst weleens Herenroute n=113 ja 51,3 % nee 3,5 % gedeeltelijk 40,7 % geen mening 4,4 % Bron: online enquête Herenroute De helft (51%) van de gebruikers vindt van wel, 41% vindt gedeeltelijk wel en gedeeltelijk niet en 4% vindt de route in het geheel niet prettig. 26 De Herenroute als alternatieve fietsroute

Aan de mensen die van mening zijn dat (delen van) de Herenroute niet prettig fietst is gevraagd wat er verbeterd kan worden om van de Herenroute een prettige fietsroute te maken. Tabel 17: Wat kan er verbeterd worden? fietst niet of gedeeltelijk prettig n=50 Minder reliëf in wegdek 40,0 % Voorrangssituatie aanpassen 36,0 % Asfalt voor fietsers 34,0 % Kortere wachttijd verkeerslichten 26,0 % Minder drempels 10,0 % Rode route 10,0 % Anders namelijk: 26,0 % Bron: online enquête Herenroute De meeste mensen noemen minder reliëf in het wegdek (40%) en asfalt voor fietsers aanbrengen (34%). Ook vaak genoemd zijn: het aanpassen van de voorrangssituaties (36%) en zorgen voor kortere wachttijden bij verkeerslichten (26%). 1.5 De verleiding Aan alle respondenten in het online onderzoek is gevraagd op welke wijze zij te motiveren zijn om een alternatieve fietsroute te kiezen in plaats van hun vertrouwde route. In de volgende tabel staan de antwoorden weergegeven. Tabel 18: Met welke redenen kiest u een alternatieve fietsroute,, in plaats van uw vertrouwde fietsroute? Totaal n=250 Sneller 57,6% Rustiger 51,6% Minder verkeerslichten 45,2% Mooier 21,2% Kortere route 20,4% Positieve voorrangssituatie 16,8% Gladder wegdek 15,6% Kortere wachttijd verkeerslichten 15,6% Veiliger 14,4% Rood asfalt voor fietsers 10,4% Bredere straten 2,8% Minder drempels 2,4% Meer winkels 1,2% Anders namelijk 4,4% Bron: online enquête Herenroute 27

De twee meest genoemde redenen om voor een alternatieve fietsroute te kiezen zijn dat de alternatieve route sneller (58%) en rustiger (52%) moet zijn. Ook een route met minder verkeerslichten is voor veel mensen een reden om voor een alternatieve route te kiezen (45%). Een op de vijf fietsers is te verleiden met een mooiere of kortere route. Aan de respondenten is gevraagd of men zich door bewegwijzering laat verleiden tot het nemen van een alternatieve fietsroute. Tabel 19: Kunt u als fietser door middel van bewegwijzering 'verleid' worden om een alternatieve fietsroute te fietsen? Totaal n=250 Ja 42,2% Nee 18,9% Nauwelijks 39,0% Bron: online enquête Herenroute Op deze vraag zijn de meningen verdeeld: 42 % zegt ja, 39% nauwelijks en 19% nee. Ook is gevraagd via welke informatiekanalen zij mogelijk verleid kunnen worden tot het nemen van alternatieve fietsroutes. In tabel 20 staan de verschillende kanalen van hoge impact naar lage impact gerangschikt. Tabel 20: Via welke kanalen kan informatie over fietsroutes u 'verleiden' om een alternatieve fietsroute te fietsen? (Meerdere keuzes mogelijk) fietst nooit Herenroute n=137 fietst weleens Herenroute n=113 Totaal n=250 Informatiebord op straat 48,9% 45,1% 47,2% Mond-op-mond-reclame 39,4% 46,9% 42,8% Promotie-acties op straat 34,3% 34,5% 34,4% Media 26,3% 38,9% 32,0% Posters 22,6% 16,8% 20,0% Fietsroute-app 17,5% 14,2% 16,0% Website van eigen organisatie (zoals werkgever, school, studie) 15,3% 14,2% 14,8% Nieuwsbrief 8,8% 15,0% 11,6% Website 9,5% 12,4% 10,8% Anders 8,0% 12,4% 10,0% Geen van deze 12,4% 8,0% 10,4% Bron: online enquête Herenroute De kanalen die het meeste kans geven op succes bij de verleiding naar een alternatieve fietsroute zijn: informatiebord op straat (47%), mond-op-mond-reclame (43%) en promotieacties op straat (34%). Tussen de mensen die de Herenroute weleens fietsen en zij die dat nooit doen zien we geen (significante) verschillen. 28 De Herenroute als alternatieve fietsroute

2 Wonen aan een alternatieve fietsroute door de Binnenstad Een kwart van de aanwonenden is niet op de hoogte van het feit dat ze aan een alternatieve fietsroute wonen. Iets minder dan de helft van de aanwonenden is op de hoogte van aanpassingen aan het wegdek. Net als bij de fietsers zijn ook bij de aanwonenden de rode stippen op het wegdek het meest opgevallend (98%). De bekendheid met de rode en witte stippen en met de rode bordjes aan lantaarnpalen is bij de aanwonenden aanzienlijk hoger (resp. 98% en 83%) dan bij de fietsers (resp. 66% en 31%). Ruim driekwart van de aanwonenden (78%) zegt geen overlast te ondervinden van de alternatieve Herenroute. Zo'n 10% ervaart wel overlast, met name een toename van het aantal fietsers en gevaarlijke verkeerssituaties. Meer dan de helft van de aanwonenden die de Herenroute kennen (57%) vindt deze route een goede alternatieve fietsroute. 2.1 Inleiding Hoe kijken de bewoners van de Herenroute aan tegen deze alternatieve fietsroute. Kennen zij de Herenroute als alternatieve fietsroute die door de gemeente wordt gepromoot? Weten ze sinds wanneer deze alternatieve route in gebruik is? Hebben ze iets gemerkt van de veranderingen die in hun straat zijn opgetreden sinds deze route in gebruik is genomen? Ondervinden ze overlast? En waar bestaat die dan uit? En hoe kan deze overlast in de ogen van de aanwonenden worden voorkomen of worden geminimaliseerd? Om antwoord op bovenstaande vragen te kunnen geven is een locatie-onderzoek uitgevoerd onder de bewoners van de straten die deel uitmaken van de Herenroute. 8 Circa een kwart van de huishoudens die wonen langs de route (80 respondenten) heeft aan het onderzoek meegedaan. 2.2 Bekendheid en gebruik Herenroute Op de vraag of men de Herenroute kent antwoordt bijna twee derde van de aanwonenden (62%) positief en 9% denkt de route wel te kennen. Een kwart van de bewoners zegt de Herenroute niets en 4% weet het niet. Nadat de enquêteur een kaartje van de Herenroute heeft laten zien is aan aanwonenden gevraagd of ze zelf weleens delen van de Herenroute fietsen. Eén op de tien bewoners fietst nooit (stukken van) de Herenroute. Van de mensen die wel (delen van) de Herenroute fietsen doet twee op de drie dit dagelijks (39%) of wekelijks (37%). Een op de vijf (21%) fietst de Herenroute af en toe (onregelmatig). 8 Zie bijlage 2: onderzoeksverantwoording locatie-onderzoek onder aanwonenden 29