Wethouder van Binnenstad, Stadsontwikkeling Kerngebieden en Buitenruimte B.A. Revis Gemeente Den Haag Retouradres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag De voorzitter van Commissie Ruimte Uw brief van Uw kenmerk Ons kenmerk DSO/2015.324 - RIS 282703 Doorkiesnummer 070 353 4966 E-mailadres Aantal bijlagen Onderwerp Voortgangsbericht Internationale Zone Datum 27 mei 2015 Geachte voorzitter, De Internationale Zone is het hart van de Internationale Stad van Vrede en Recht. De internationale instellingen hebben zich gevestigd in een deel van Den Haag met een rijke historie. De parken van de binnenduinrand, de statige woonwijken en het nabije strand maken het gebied bijzonder aantrekkelijk als vestigingsplaats. De gemeente wil deze kwaliteiten bewaken, maar ook ruimte laten voor vernieuwing. In het Coalitieakkoord 2014-2018 wordt het belang van de Internationale Zone onderstreept. Het investeren in het internationale profiel van Den Haag zorgt voor economische groei en Haagse banen op alle niveaus. Dit vraagt om het sterk neerzetten van onze identiteit als Stad van Vrede en Recht en is verder uitgewerkt in het Programma Internationaal ( RIS 281397). De Internationale Zone wordt niet strak begrensd maar strekt zich globaal uit van de Landscheidingsweg tot aan de Sportlaan en van het Statenkwartier/Van Stolkpark tot aan de Archipelbuurt/het Willemspark. De kern van de Internationale Zone wordt gekenmerkt door haar prachtige groengebieden en parken. De belevings- en gebruikswaarde van de parken zijn belangrijk voor de bewoners, werknemers en bezoekers in het gebied. Het versterken van de kwaliteit van dit Internationaal Park is dan ook één van de belangrijke ambities in het gebied. De gemeente maakt zich al jaren sterk voor dit gebied. Zo is de Internationale Zone één van de ontwikkelingsgebieden uit de Structuurvisie Den Haag 2020 ( nov.2005/rv 197). De raad heeft hiervoor in 2009 een Nota van Uitgangspunten vastgesteld (dec. 2009/rv 154). De Nota van Uitgangspunten is inmiddels geactualiseerd en omgezet in een Gebiedsvisie Internationale Zone, deze is in maart 2014 (RIS 270672) vastgesteld. In de gebiedsvisie Internationale Zone is opgenomen dat de gemeente de kaders stelt en de voorwaarden schept, zodat private partijen nieuwe plannen kunnen realiseren. Inlichtingen bij Marian Dijkstra Postadres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag Telefoon: 14070 Bezoekadres: Spui 70, Den Haag Internetadres: www.denhaag.nl
DSO/2015.324 2 De gemeente investeert de komende jaren ook zelf in de zone, vooral in verbetering van de openbare ruimte, het groen en de bereikbaarheid (opwaardering tramlijnen naar Randstad Rail-niveau). De culturele, recreatieve en internationale instellingen concentreren zich in drie clusters. Hier liggen ook de kansen voor nieuwe vestigingen: World Forum, Hubertusduin, Kazernegebied. Elk cluster heeft een eigen karakter. Investeringen van private partijen worden aangegrepen om een kwaliteitsslag in de omgeving te maken, zoals verbetering van de bereikbaarheid, herinrichting van de buitenruimte en goed ingepaste veiligheidsmaatregelen (werk-met-werk-maken). Figuur 1. Internationale Zone Den Haag Om de ambities te kunnen verwezenlijken is in de Gebiedsvisie (ris 270672) een Strategische Agenda 2014-2018 met een geïntegreerde aanpak opgesteld. Deze agenda bestaat uit: A) Opstellen visie Internationaal Park B) Intensiveren dynamische clusters - Cluster World Forum - Cluster Hubertusduin - Cluster Kazernes C) Kwaliteitsverbetering openbare ruimte en cultuurhistorie Met genoegen informeer ik u hierbij over de voortgang van bovengenoemde agenda.
DSO/2015.324 3 A) Opstellen visie Internationaal Park De bossen, parken en waterpartijen zijn het groene kapitaal van de Internationale Zone. De diversiteit is groot: het landschap bij de Waterpartij, de ruige Scheveningse Bosjes en het tuinkarakter van het Westbroekpark. Het Internationaal Park is een kans om de Internationale Zone beter zichtbaar en beleefbaar te maken voor alle bewoners, werknemers en bezoekers in het gebied. De kwaliteiten van het groen zijn echter nog vaak verborgen, zoals oude zichtlijnen en uitzichtpunten (belvedères), dit biedt kansen om deze kwaliteiten in oude luister te herstellen. Parken hebben betekenis op meerdere schaalniveaus: Bijna altijd voor de direct omwonenden, voor het dagelijkse ommetje met de hond, hardlooprondje of buurtbarbecue. In vrijwel elk park zijn er ook attracties en activiteiten die op stedelijk niveau aantrekkingskracht uitoefenen; goede horeca en recreatiemogelijkheden, sport- en spelvoorzieningen en evenementen. Om het Internationaal Park betekenis te geven op de verschillende schaalniveaus - Internationaal, stedelijk/regionaal en op wijkniveau - wordt een Ambitiedocument opgesteld. In dit document zijn de thema s ontmoeten, verbinden en samenkomen van belang, maar ook duurzame ontwikkeling van het gebied voor wat betreft natuur, cultuur, sport en ontspanning. Het Ambitiedocument voor het Internationaal Park zal een ontwikkelvisie voor de lange termijn bevatten (circa 15 jaar), maar ook uitwerkingen op de korte termijn ( 4 jaar). De opgave is toegespitst op het centrale parkgedeelte dat bestaat uit de Scheveningse Bosjes, Waterpartij en Westbroekpark. Figuur 2. Internationaal Park ( Scheveningse Bosjes, Waterpartij en Westbroekpark; rood omlijnd) Bureaucombinatie Lola/KesselsKramer gaat het Ambitiedocument de komende maanden samen met de gemeente en een begeleidingscommissie uitwerken. De reacties en ideeën van bewoners en belanghebbenden, die bij de tot standkoming van de Gebiedsvisie zijn opgehaald, worden meegegeven aan Lola/Kesselskramer voor de uitwerking. Het gaat daarbij onder meer om thema s als verbeteren van de kwaliteit van de openbare ruimte en groen, herkenbaarheid van de parken, routing en toevoegen van recreatief- en horeca -programma. De begeleidingscommissie zal bestaan uit circa 15 deelnemers uit diverse geledingen. Het gaat hier naast bewoners om professionele partijen uit de zijde van o.a. natuur, cultuur, sport en het bedrijfsleven. Na de zomer verwacht ik het concept Ambitiedocument te kunnen aanbieden aan uw commissie.
DSO/2015.324 4 B) Intensiveren Dynamische Clusters Cluster World Forum World Forum gebied; herinrichting openbare ruimte Al enkele jaren werkt de gemeente aan de hoogwaardige herinrichting van de openbare ruimte in het congresgebouwgebied. Deze herinrichting van de openbare ruimte is onderdeel van de gebiedsontwikkeling The Hague World Forum waarover in 2004 een samenwerkingsovereenkomst is gesloten met de Rijksgebouwendienst (RGD) en TCN Property Projects, destijds eigenaar van het World Forum (RIS 119773).Voor het maken van een kwaliteitsslag in de openbare ruimte, is in 2005 via een prijsvraag bij het Atelier Rijksbouwmeester een ontwerp voor het gehele gebied geselecteerd van DS landschapsarchitecten. Dit plan bestaat uit duinlandschap en een natuurstenen wandelroute door het gehele gebied. De herinrichting wordt gefaseerd uitgevoerd. Tot nu toe zijn de volgende gebieden ingericht: - het verhoogde plein tussen World Forum en Europol; - het gemeentelijke deel van het Churchillplein en de omgeving rond kantoorgebouw de Statesman; - de Catsheuvelstraat; - het parkeerterrein bij het Omniversum en de ruimte bij het monument van Nelson Mandela. De gemeente is op dit moment in overleg met de voornaamste belanghebbenden in de resterende gebieden (het gebied tussen Gemeentemuseum en Bel Air hotel, de Catsheuvel en tot aan de Toren van Oud en het gebied bij het Joegoslavië-tribunaal). De planning is dat in de periode 2015-2016 ook in deze gebieden het landschapsontwerp wordt uitgevoerd, zodat eind 2016 het gehele World Forum gebied kwalitatief hoogwaardig is ingericht. Toren van Oud De Toren van Oud is een markant gebouw in het World Forum gebied. Onlangs is hiervoor een particulier planinitiatief opgestart. Het plan omvat renovatie en verbouw van de toren ten behoeve van een short stay hotelfunctie gericht op expats. De initiatiefnemer heeft een voorlopig koopcontract met eigenaar HaagWonen, ook past deze ontwikkeling binnen de huidige bestemming. De raadscommissie is hierover op 20 mei 2015 geïnformeerd (RIS 282564). Eurojust Eurojust steunt de lidstaten bij hun strijd tegen grensoverschrijdende misdaad zoals drugshandel, mensenhandel, cybercrime en terrorisme. Het ontwerp en de veiligheidsmaatregelen van dit gebouw zijn afgestemd op de omgeving. In augustus 2014 is bouwer Heijmans - in opdracht van het Rijksvastgoedbedrijf- gestart met de bouw van een nieuw kantoor voor Eurojust aan de Johan de Wittlaan, tegenover het World Forum. Het gebouw wordt eind 2016 opgeleverd. Bij de selectie van de aannemer voor de bouw van Eurojust door het Rijksvastgoedbedrijf, is het omgevingsmanagement een belangrijk criterium geweest. Heijmans heeft een omgevingsmanager aangesteld, die als contactpersoon voor de wijk en andere belanghebbenden optreedt. Zo is recent bijvoorbeeld de bouwomheining samen met omwonenden vormgegeven. Naast de aanwezigheid van een omgevingsmanager worden belanghebbenden actief betrokken door middel van een spreekuur op de bouwplaats, een projectenwebsite, klankbordgroepen, nieuwsbrieven en informatiebijeenkomsten.
DSO/2015.324 5 Figuur 3. Dynamische Clusters Internationale Zone Verhulstplein 14/17 en Stadhoudersplantsoen 216 Onlangs bent u geïnformeerd over de van de stand van zaken van de projecten Verhulstplein 14/17 en Stadhoudersplantsoen 216 (RIS 280726). De onderhandelingen met de ontwikkelende partijen bevinden zich in een afrondende fase. Eveneens wordt een nieuw stedenbouwkundig kader opgesteld dat recht doet aan de kwaliteitsverbetering van het gebied. De commissie wordt separaat door middel van een brief over dit project geïnformeerd. Dunkler Lübeckstraat De ontwikkeling van de locatie Dunkler Lübeckstraat betreft een initiatief dat al enkele jaren loopt. Voorheen was de idee dat er scholen in combinatie met woningbouw zou worden ontwikkeld, maar dat is (financieel) niet haalbaar gebleken. Nu is de locatie bestemd voor de ontwikkeling van 2 scholen (een basisschool en een school voor voortgezet onderwijs (mavo)) en een kinderdagverblijf. De ontwikkeling van de scholen worden uitgevoerd door Stichting Lucas Onderwijs. Naar verwachting zal de start bouw plaatsvinden medio 2016. Hubertusduin Uitvoeringsagenda afstoot Rijkspanden/Doorontwikkeling Internationale Zone In oktober 2014 is de Uitvoeringsagenda 2014-2015 vastgesteld tussen de gemeente Den Haag en het Rijk over de herontwikkeling van diverse kantoorpanden (RIS 276475). Het Rijk is trekker van dit project. De doorontwikkeling van de Internationale Zone maakt onderdeel uit van de uitvoeringsagenda. In de studie over de Internationale Zone wordt ook de toekomstige invulling voor de Rijkspanden Plesmanweg en Raamweg meegenomen. Naar verwachting is hierover in het derde kwartaal 2015 meer bekend. Hubertusknoop In de omgeving van de Hubertusknoop gaat dit jaar een aantal projecten van start om de kwaliteit van de buitenruimte te verbeteren en lijn 9 op RandstadRailniveau te brengen. De tramkeerlus en haltes van lijn 9 - nabij Madurodam - worden in het derde kwartaal 2015 vernieuwd. Naast bereikbaarheid met tram, auto en fiets zal er in 2015 een lijndienst van rondvaartboten starten naar Madurodam. Dit betreft een particulier initiatief. Om deze boten een verbeterde aanmeerplek te bieden zal bij Madurodam de laad- en loswal aan de Haringkade (gelegen onder het Hubertusviaduct naast het tramviaduct) worden vervangen.
DSO/2015.324 6 De uitvoering start in het derde kwartaal van dit jaar en zal naar verwachting eind 2015 gereed zijn. Kazernecluster ICC Het International Criminal Court (ICC) is een permanent hof voor het opsporen en vervolgen van verdachten van oorlogsmisdaden, misdaden tegen de menselijkheid en genocide. De bouw van de permanente huisvesting voor het Internationaal Strafhof is in april 2013 gestart; in 2014 is de bouw vlot gevorderd. De oplevering is voorzien in juli 2015. Het gemeentelijke ontwerp voor de herinrichting van de openbare ruimte rondom het Strafhofcomplex, is voor het zomerreces 2014 door middel van een inloopavond aan de buurt getoond. Het ontwerp betreft een hoogwaardige inrichting van de buitenruimte met aandacht voor groen en verkeersveiligheid. Het plan is na het zomerreces in uitvoering genomen en wordt medio 2015 afgerond. Figuur 4. Nieuwbouw Strafhof met herinrichting buitenruimte NATO In 2013 heeft de Agency Supervisory Board van NCIA besloten de huidige organisatie in Den Haag uit te breiden. Een uitbreiding van 500 medewerkers nu naar 740 medewerkers eind 2016. Om alle medewerkers te kunnen huisvesten moet het huidige verouderde pand aan de Oude Waalsdorperweg gerenoveerd en uitgebreid worden. Het bestaande gebouw (12.730 m²) zal worden gerenoveerd en er zal ongeveer 11.100 m² aan toe worden gevoegd. Figuur 5 Impressie NATO met buitenruimte
DSO/2015.324 7 Tevens wordt er een parkeergebouw gerealiseerd met circa 560 parkeerplaatsen, zodat parkeren op eigen terrein kan plaatsvinden. Dit is conform het gemeentelijk parkeerbeleid. De gehele ontwikkeling en uitbreiding ligt op grondgebied van Defensie. De buurt en betrokkenen zijn geïnformeerd over de plannen. De nota van uitgangspunten voor deze ontwikkeling is in juli 2014 door het college vastgesteld (RIS 274421) en op 24 september 2014 aan de raadscommissie gepresenteerd (RIS 274480). Zodra de bouwplannen van Defensie bekend zijn, zal de commissie separaat door middel van een brief worden geïnformeerd. C) Kwaliteitsverbetering openbare ruimte en cultuurhistorie Verhogen belevingswaarde cultuurhistorisch erfgoed Op initiatief van Bewonersoverleg Duinoord is met enkele andere bewonersorganisaties tussen Kijkduin en Scheveningen de Werkgroep Atlantikwall gestart. Deze werkgroep wil de herinnering aan de geschiedenis van de Atlantikwall en de na-oorlogse wederopbouw levend maken en houden. De eerste fase bestaat uit een wandel- en fietsroute van bijna 5 kilometer lang van Madurodam tot Goudenregenstraat. Langs de route komen informatiepanelen waar met moderne audiovisuele technieken de overgang van verleden naar heden in beeld wordt gebracht. De eerste fase is in het voorjaar van 2015 opgeleverd. Dit valt samen met tentoonstellingen in het Museon en Haags Historisch Museum in het kader van 70 jaar bevrijding. Verbeteren bereikbaarheid Er is in de periode april 2014 - maart 2015 hard gewerkt aan de Noordwestelijke Hoofdroute (NWHR) tussen de Kijkduinsestraat en de Teldersweg. Er is een proces van participatie/co-creatie doorlopen waarbij nauw is samengewerkt met lokale belanghebbenden als bewoners en de Fietsersbond. Ook het complexe kruispunt met de Scheveningseweg is aan de orde gekomen inclusief opties voor oversteekbaarheid van de Teldersweg voor langzaam verkeer. Duidelijk is geworden dat eventuele verbeteringen aan deze punten nadrukkelijk in onderlinge samenhang moeten worden gezien. Voor de Scheveningseweg wordt nog in 2015 een integrale inpassingsstudie opgestart in afstemming met het Internationaal Park, bewoners blijven hierbij aangehaakt. De NWHR financiering blijft voor het punt gereserveerd. Voor tramlijn 1 wordt een voorontwerp opgesteld om in beeld te brengen welke maatregelen nodig zijn om de lijn geschikt te maken voor nieuwe trams van RandstadRail kwaliteit. Het betreft het tracé tussen Kneuterdijk en de aantakking met lijn 9 bij het Circusplein. Afstemming vindt plaats met andere projecten langs het tracé zoals de Kust Gezond in Scheveningen Bad, het Internationaal Park, rotonde Scheveningseweg/Duinstraat en de kruising Scheveningseweg/Teldersweg op de Noordwestelijke Hoofdroute. Het voorontwerp gaat naar verwachting in het najaar 2015 de inspraakprocedure in. Ik vertrouw erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Met vriendelijke groet, B.A. Revis Wethouder Binnenstad, Stadsontwikkeling Kerngebieden en Buitenruimte