1

Transcriptie

1 Programma Uw (kennis-) partner voor SIL/PL en machineveiligheid! Workshop machineveiligheid: Introductie Safety expensive? Try having an accident! door: Kosten ongevallen als ijsberg Europese Richtlijn: wet of geen wet? Veiligheid gedurende hele levenscyclus machine CE en inkoop van machines; koop geen kat in de zak! Hou de GROENE en RODE kaart paraat! FUSACON B.V. Vogelenzangseweg AS Hagestein ing. Nick de With Senior Safety Consultant E nickdewith@fusacon.nl EENS ONEENS 2011 FUSACON B.V. - Page FUSACON B.V. - Page 2 Activiteiten FUSACON B.V. Uw KennisPartner FUSACON levert docenten aan: NEN, PAO Techniek en Mikrocentrum FUSACON is lid van: Nederlandse Vereniging Van Veiligheidskundigen (NVVK) Working Equipment Safety Platform (WESP) Nationale normcommissie NEC 44 (o.a. NEN-EN-IEC ) Internationale werkgroep IEC/TC 44 WG7: IEC 62061:2005 (SIL) 2011 FUSACON B.V. - Page FUSACON B.V. - Page 4 Arbeidsomstandigheden in NL Monitor arbeidsongevallen 2009 Hoe staan we er op dit moment voor? Weet iemand hoe het in Nederland is gesteld met de machineveiligheid? Weet iemand hoeveel ongevallen met verzuim er werkelijk plaatsvinden in Nederland? 2011 FUSACON B.V. - Page FUSACON B.V. - Page info@fusacon.nl 1

2 Arbeidsongevallen in NL (2009) Ongeval naar type letsel Enkele getallen uit 2009: ongevallen* met min. 1 dag verzuim 3100 ongevallen per werknemers 4300 ziekenhuisopname 51 ongevallen per werknemers 85 met dodelijke afloop 1 dodelijk ongeval per werknemers *Inclusief ongevallen met verzuim in het verkeer. Bron: Monitor Arbeidsongevallen 2009, TNO, pagina FUSACON B.V. - Page FUSACON B.V. - Page 8 Ongeval naar betrokken voorwerp Oorzaken machineongevallen Weet iemand waardoor machineongevallen worden veroorzaakt? Bron: Arboportaal, Ministerie SZW, mei FUSACON B.V. - Page FUSACON B.V. - Page 10 Wat kosten deze ongevallen? Wat kosten deze ongevallen? Weet iemand wat een ongeval de BV Nederland ongeveer kost? Bron: Rapport Kosten en baten arbeidsveiligheidstrajecten, Ministerie SZW, oktober FUSACON B.V. - Page FUSACON B.V. - Page info@fusacon.nl 2

3 Ongevalskosten zijn als een ijsberg Uit studie HSE is het volgende gebleken: De verhouding bij de kosten van ongevallen kan zelfs slechter uitvallen! Bron: Rapport Kosten en baten arbeidsveiligheidstrajecten, Ministerie SZW, oktober 2005 Verzekerde kosten: X Euro Niet-verzekerde kosten: 8 tot 36 maal X Euro! Bron: The costs of ACCIDENTS AT WORK, HSE United Kingdom, ISBN FUSACON B.V FUSACON B.V. - Page 14 Ongevalskosten zijn als een ijsberg De verzekerde kosten dekken meestal verwondingen, ziekte en schade, en bestaan uit: Ongevalskosten zijn als een ijsberg De VEEL HOGERE niet-verzekerde kosten bestaan uit: Kosten om de verwondingen te behandelen Aansprakelijkheid van de werkgever Aansprakelijkheid van derde partij/publiek Productaansprakelijkheid Bron: The costs of ACCIDENTS AT WORK, HSE United Kingdom, ISBN Product- en materiaalschade Schade aan fabriek en gebouw Schade aan gereedschap en apparatuur Juridische kosten Kosten van EHBO voorraden Reiniging werkplek Productievertraging Overwerkkosten Tijdelijke arbeidskrachten Benodigde tijd voor oorzakelijk onderzoek Verloren tijd van leidinggevenden Administratieve inspanningen Boetes Verlies van expertise Verlies van ervaring 2011 FUSACON B.V. - Page FUSACON B.V. - Page 16 Status van een EG-Richtlijn? Nieuwe machine > 95: Machinerichtlijn Machines < 95: Arbeidsmiddelenrichtlijn Stelling: Een Europese richtlijn is geen wet, maar een hulpmiddel om te komen tot een veilig(e) machine/product EENS ONEENS Status van een EG-Richtlijn? Antwoord: ONEENS Europese richtlijnen zijn Europese wetten die binnen een vooraf bepaald tijdsbestek moeten worden doorgevoerd in de nationale wetgeving van de lidstaten. Machinerichtlijn (2006/42/EG) is opgenomen in het Nederlandse Warenwetbesluit Machines Arbeidsmiddelenrichtlijn (2009/104/EG) is opgenomen in het Arbobesluit hoofdstuk FUSACON B.V. - Page FUSACON B.V. - Page info@fusacon.nl 3

4 VOORKOMEN beter dan genezen ALLE levensfasen machine GEEF AANDACHT aan de machineveiligheid tijdens ALLE levensfasen van een machine! Wat kun je doen om machineverval en dus ongevallen, incidenten, materiële schade of milieuschade te voorkomen? 1. Specificatie 2. Inkoop 3. Transport 4. Samenbouw en installatie 5. In bedrijf nemen 6. Afstellen 7. Inleren/programmeren 8. In bedrijf zijn 9. Reinigen/onderhoud 10.Opsporen/ opheffen defecten 11.Wijzigen/modificaties 12.Buiten bedrijf stellen 13.Ontmantelen 2011 FUSACON B.V. - Page FUSACON B.V. - Page Specificatie 2. Inkoop 3. Transport 4. Samenbouw en installatie 5. In bedrijf nemen 6. Afstellen 7. Inleren/programmeren Besproken levensfasen De volgende levensfasen (rood) zullen worden besproken: 8. In bedrijf zijn 9. Reinigen/onderhoud 10.Opsporen/ opheffen defecten 11.Wijzigen/modificaties 12.Buiten bedrijf stellen 13.Ontmantelen Fase 1: Specificatie Specificatie uit de praktijk: De machine moet voldoen aan ALLE geldende nationale wetgeving en normen. Probleem: Oplossing: Volgende informatie ontbreekt: Opgave EG-Richtlijnen Opgave geldende Europese C-normen (machinespecifiek) Opgave geldende Europese A en B-normen (algemeen) Opgave scheiding noodstop en beschermende stop Werkschakelaars zwart-grijs Enz. Leg EG-Richtlijnen vast Eis dat wordt voldaan aan de geldende C-norm(en) en de belangrijkste A- en B- normen Leg duidelijk vast welke specifieke veiligheidsoplossingen gewenst zijn Een voorbeeld 2011 FUSACON B.V. - Page FUSACON B.V. - Page 22 Ca. 800 EN-normen voor machines EN 619:2002 stukgoedtransport NEN-EN ISO NEN-EN 619 NEN-EN 378 NEN-EN 930 NEN-EN 81 NEN-EN 692 NEN-EN- ISO12100 Voorheen EN Voorheen EN /2 NEN-EN- NEN-EN- ISO ISO NEN- EN-IEC NEN-EN ISO Basisveiligheidsnormen NEN-EN 280 Gevaaraspecten Veiligheidsvoorzieningen Productnormen (groepen) C-norm EN 619 zat niet in specificatie van de rollenaangedreven palletbaan Bovenzijde afgeschermd Onderzijde afgeschermd EN 619:2002, par Drawing-in points on driven roller conveyors: In the working and traffic area drawing-in points at belt, sprocket or chain drives of driven roller conveyors shall be safeguarded by fixed guards (see Figure D.13) FUSACON B.V. - Page FUSACON B.V. - Page info@fusacon.nl 4

5 Levering in 2010 Fase 2: Inkoop Argumenten grote Duitse fabrikant in food & beverage: Deze eis is absurd wie stopt daar nu zijn hand in? Duizenden rollenbanen verkocht en altijd zo uitgeleverd Geen enkele klant vraagt hierom Machine heeft CE en wij zijn verantwoordelijk. IIB or not IIB, that s the question Wat wordt door de fabrikant geleverd?! EG-Verklaring van overeenstemming (IIA): voltooide machine Inbouwverklaring (IIB): niet-voltooide machine (dan zelf nog CE aanbrengen!) 2011 FUSACON B.V. - Page FUSACON B.V. - Page 26 IIA of IIB machine? a1 t/m a3) Machine (voltooid), EG-Verklaring van overeenstemming (IIA) een samenstel, voorzien van of bestemd om te worden voorzien van een aandrijfsysteem maar niet op basis van rechtstreeks gebruikte menselijke of dierlijke spierkracht, van onderling verbonden onderdelen of componenten waarvan er ten minste één kan bewegen, en die samengevoegd worden voor een bepaalde toepassing; g) Niet voltooide machine, Inbouwverklaring (IIB) een samenstel dat bijna een machine vormt maar dat niet zelfstandig een bepaalde toepassing kan realiseren. Een aandrijfsysteem is een niet voltooide machine. Fase 2: Inkoop Opmerking uit de praktijk: We eisen dat de fabrikant onder CE en dus veilig levert. Probleem: Oplossing: Niet vastgelegd of levering onder IIA of IIB moet plaatsvinden Inhoud EG Verklaring van overeenstemming (EG-VVO) wordt niet (vooraf) gelezen Bij Factory Acceptance Test (FAT) geen controle aspecten zoals veiligheidsafstanden en functionaliteit veiligheidsmaatregelen Eis een IIA levering, want IIB is alleen voor nietvoltooide machine Check EG-VVO op juistheid en volledigheid Pas FAsT toe! s van safety. Voer tijdens de FAT diepgaande controle op diverse veiligheidsaspecten uit 2011 FUSACON B.V. - Page FUSACON B.V. - Page 28 Fase 4: Samenbouw/installatie Uitspraak uit de praktijk: Alle deelmachines hebben een CE-markering, dus dan is het totaal ook CE. Eindgebruiker koopt anno 201x 3 machines met CE-markering van fabrikant A, B en C. Machines worden in lijn gezet. Zonder afspraken ontstaat: een CE-stoelendans.. Samenstel van machines (a4) IIA+IIA+IIA = nieuwe IIA! IIA+IIB+IIA = nieuwe IIA! < 95+IIA+IIB = nieuwe IIA! < 95+< 95+< 95 = nieuwe IIA! Allemaal CE-markeren! a4) samenstel van machines: samenstellen van twee of meerdere voltooide machines (IIA) en/of niet voltooide machines (IIB) die, teneinde tot hetzelfde resultaat te komen, zodanig zijn opgesteld en worden bestuurd dat zij als één geheel functioneren. i): fabrikant : elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die machine (of samenstel machines) ontwerpt en/of produceert, teneinde haar in de handel te brengen of voor eigen gebruik in te zetten. Robot en transportsystemen Overkoepelende IIA verklaring Machineontwerper Machinebouwer Integrator Eindgebruiker 2011 FUSACON B.V. - Page FUSACON B.V. - Page info@fusacon.nl 5

6 Fase 4: Samenbouw/installatie Uitspraak uit de praktijk: Alle deelmachines hebben een CEmarkering dus dan is het totaal ook CE. Probleem: Oplossing: CE+CE+CE CE Geen overkoepelende risicobeoordeling (RB) Noodstop werkt niet op lijn Verschil in signaallampen Verschil in opschriften Geen overkoepelende gebruiksaanwijzing (GBA) Geen Technisch Dossier (TD) Maak vooraf CE-afspraken Laat RB voor geheel maken Zorg voor rood-gele lijnnoodstop Schrijf uitvoering signaallampen voor Schrijf eenheid voor in de opschriften (toetsen/paneel) Realiseer de overkoepelende GBA + TD Slim inkopen van machines Met Slim CE-inkopen koopt u nooit meer een kat in de CE zak!!! 2011 FUSACON B.V. - Page FUSACON B.V. - Page 32 Onze stelling.. Bij productiebedrijven is op dit moment onvoldoende aandacht voor de machineveiligheid in alle levensfasen van de machine. Gevolg: dit leidt tot de inzet van onveilige productiemiddelen! Onze oplossing.. 1) Verhoog de norm- en wetskennis van machineveiligheid bij directie, inkoop, productie, arbo, schoonmaker servicemonteur en onderhoudsman 2) Implementeer een controlesysteem voor ALLE levensfasen van de machine, zodat veel ellende wordt voorkomen! FUSACON B.V. kan u hierbij helpen! 2011 FUSACON B.V. - Page FUSACON B.V. - Page 34 Bedankt voor uw aandacht Nick de With ing. Nick de With, Senior Safety Consultant E nickdewith@fusacon.nl T M FUSACON B.V. Functional Safety Consultants Nederland Vogelenzangseweg AS Hagestein Nick de With, Senior Safety Consultant E nickdewith@fusacon.nl T M Specialisatie: Industriële automatisering Veiligheid van machines (sinds 1994) Auteur: Diverse artikelen + Handboek Machineveiligheid Gecertificeerd als: TÜV Functional Safety Engineer 2011 FUSACON B.V. - Page FUSACON B.V. - Page info@fusacon.nl 6

7 Activiteiten FUSACON B.V FUSACON B.V. - Page info@fusacon.nl 7