Seminar een nieuwe kijk op veiligheid

Transcriptie

1 Seminar een nieuwe kijk op veiligheid Henrie Verwey Manager Consultancy Department Pilz Nederland Inhoud lezing Ontwikkelingen in wetgeving machineveiligheid Nieuwe Machinerichtlijn 2006/42/EG Nieuwe normen Aanpak machineveiligheid Start en informatiebronnen Strategie van risicoreductie Ontwikkelingen in besturingstechnische veiligheid Introductie functional safety Ontwerpen volgens EN-ISO (PL) Ontwerpen volgens EN-IEC (SIL) Conclusies

2 Ontwikkelingen in wetgeving machineveiligheid Europese Unie Richtlijnen EU - RL Verantwoording Fabrikant Product Richtlijnen Sociale Richtlijnen Verantwoording Werkgever Per Nieuwe MRL = Machinerichtlijn 2006/42/EG (98/37/EG) ARL = Arbeidsmiddelenrichtlijn (89/655/EEG) Ruim Periode Update Normen + omnummering normen Warenwet Besluit Machines WaW-BM Per Arbeidsomstandighedenwet Update Arbowet Wet Arbo-Besluit Arbo-Regeling Arbocatalogi per branche Ontwikkelingen in wetgeving machineveiligheid Nieuwe Machinerichtlijn 2006/42/EG Nieuwe Machinerichtlijn 2006/42/EG Van kracht vanaf 29 december machinery/revdir.htm Richtlijn vanaf deze website te downloaden Korte opsomming van de belangrijkste veranderingen

3 Nieuwe Machinerichtlijn 2006/42/EG Scope Artikel 1, Deze richtlijn is van toepassing op de volgende producten: a) machines; b) verwisselbare uitrustingsstukken; c) veiligheidscomponenten; d) hijs- en hefgereedschappen; e) kettingen, kabels en banden; f) verwijderbare mechanische overbrengingssystemen; g) niet voltooide machines. Nieuwe Machinerichtlijn 2006/42/EG MRL versus LR (laagspanning) De afbakening tussen Machinerichtlijn en Laagspanningsrichtlijn is duidelijker. Op dit moment (98/37/EG): Indien voor een bepaalde machine de risico's hoofdzakelijk van elektrische oorsprong zijn, is voor die machine uitsluitend Richtlijn 06/95/EG van toepassing. In de toekomst (2006/42/EG): Lijst met 6 groepen van elektrische apparatuur, die onder de Laagspanningsrichtlijn vallen.

4 Nieuwe Machinerichtlijn 2006/42/EG MRL versus LR (laagspanning) Lijst met apparatuur die vallen onder de Laagspanningsrichtlijn 06/95/EEG huishoudelijke apparaten voor privégebruik bestemd audio- en videoapparatuur apparatuur die wordt gebruikt in de informatietechnologie gewone kantoormachines schakelmaterieel en besturingsapparatuur voor laagspanning elektromotoren Nieuwe Machinerichtlijn 2006/42/EG Definitie machine Artikel 2, Definitie machine: een samenstel, voorzien van of bestemd om te worden voorzien van een aandrijfsysteem maar niet op basis van rechtstreeks gebruikte menselijke of dierlijke spierkracht, van onderling verbonden onderdelen of componenten waarvan er ten minste één kan bewegen, en die samengevoegd worden voor een bepaalde toepassing;

5 Nieuwe Machinerichtlijn 2006/42/EG Definities In artikel 2 zijn nu diverse definities (a t/m l) opgenomen, zoals bijvoorbeeld: Niet voltooide machine : Een samenstel dat bijna een machine vormt maar dat niet zelfstandig een bepaalde toepassing kan realiseren. Een aandrijfsysteem is een niet voltooide machine. Een niet voltooide machine is slechts bedoeld om te worden ingebouwd in of te worden samengebouwd met een of meer andere machines of andere niet voltooide machine(s) of uitrusting, tot een machine waarop deze richtlijn van toepassing is; Ontwikkelingen in wetgeving machineveiligheid Nieuwe Machinerichtlijn 2006/42/EG De kern van het CE-traject is te vinden in artikel 5 Hier worden de stappen aangegeven die de fabrikant moet nemen voordat een machine in de handel wordt gebracht en/of in bedrijf wordt gesteld.?

6 Ontwikkelingen in wetgeving machineveiligheid Nieuwe Machinerichtlijn 2006/42/EG Artikel 5: A) Essentiële gezondheids- en veiligheidseisen (Bijlage I) B) Technisch dossier (Bijlage VII, deel A) C) Informatie en handleiding D) Gevaarlijke machine (artikel 12, check lijst Bijlage IV) E) EG-verklaring van overeenstemming (Bijlage II, deel 1A) F) CE-markering aanbrengen (artikel 16) Ontwikkelingen in wetgeving machineveiligheid Nieuwe Machinerichtlijn 2006/42/EG Nieuw artikel (13) voor niet voltooide machines. Voordat in de handel wordt gebracht dient: de relevante technische documenten zoals beschreven in bijlage VII, deel B, worden opgesteld; de montagehandleiding zoals beschreven in bijlage VI worden opgesteld; een inbouwverklaring zoals beschreven in bijlage II, deel 1, onder B, worden opgesteld.

7 Ontwikkelingen in wetgeving machineveiligheid Nieuwe Machinerichtlijn 2006/42/EG Bijlage VII, deel B, Technisch dossier niet voltooide machines: Overzichtsplan; Risicobeoordeling; Lijst met relevante fundamentele eisen; Beschrijving beschermende maatregelen; Toegepaste normen en specificaties; Kopie van montagehandleiding. Ontwikkelingen in wetgeving machineveiligheid Nieuwe Machinerichtlijn 2006/42/EG Bijlage I = Essentiële veiligheids- en gezondheidseisen geen heel ingrijpende veranderingen t.o.v versie 98/37/EG; sommige zaken duidelijker omschreven; kleine inhoudelijke toevoegingen en aanpassingen. Voorbeeld van een wijziging: Artikel Vaste afschermingen moeten zodanig zijn bevestigd dat zij alleen met behulp van gereedschappen kunnen worden geopend of verwijderd. Bij demontage moeten de bevestigingsmiddelen met de afschermingen of de machine verbonden blijven. Waar mogelijk, mogen afschermingen niet zonder hun bevestigingsmiddelen op hun plaats kunnen blijven.

8 Ontwikkelingen in wetgeving machineveiligheid Nieuwe normen Nieuwe normen / nieuwe nummering: Huidig nummer Nieuw nummer EN 1050 EN-ISO TR-ISO Onderwerp Opmerking / Datum publicatie Risicobeoordeling EN 418 EN-ISO Noodstopsystemen EN 294 EN 811 EN-ISO Veiligheidsafstanden, dimensionering en plaatsing afschermingen EN 999 EN-ISO Plaatsing beveiligingsinrichtingen, zoals lichtschermen Nog in ontwikkeling Binnenkort te verwachten Aanpak machineveiligheid Veilig ontwerpen en CE-markering Waar, wanneer en hoe te beginnen??

9 Aanpak machineveiligheid Start en aanpak Maak iemand verantwoordelijk (beslissingsbevoegd) Thema veiligheid meenemen vanaf eerste ontwerp Start direct met documenteren Werk met een multi-disciplinair team Aanpak machineveiligheid Algemene ontwerpbeginselen In Bijlage I van de Machinerichtlijn worden de algemene ontwerpbeginselen verwoord: De fabrikant van een machine of diens gemachtigde garandeert dat een risicobeoordeling wordt uitgevoerd om na te gaan welke veiligheids- en gezondheidseisen op die machine van toepassing zijn; bij ontwerp en bouw van de machine moet vervolgens rekening worden gehouden met de resultaten van deze risicobeoordeling. De machine moet zodanig ontworpen en gebouwd zijn dat zij bediend, afgesteld en onderhouden kan worden zonder dat personen aan een risico worden blootgesteld, wanneer deze handelingen onder de vastgestelde omstandigheden worden verricht, tevens rekening houdend met redelijkerwijs voorzienbaar verkeerd gebruik

10 Aanpak machineveiligheid Analysefase Bijlage I van de Machinerichtlijn: Toetsing welke essentiële eisen van toepassing zijn; Zijn er mogelijk nog andere richtlijnen van toepassing? Basisnormen: Norm EN-ISO geeft een strategie en aanpak voor de risicobeoordeling van een machine; Bijlage A van de norm geeft een algemene gevarenlijst; TR-ISO geeft nadere uitleg en voorbeelden over het opstellen van een risicobeoordeling. C-normen: In hoofdstuk 4 van een C-norm zijn de mogelijke gevaren voor de betreffende machine te vinden. C- normen Bijlage I MRL Aanpak machineveiligheid Analysefase / Risicobeoordeling Norm EN-ISO (voorheen EN 1050) geeft een methode voor de aanpak van een risicobeoordeling van een machine. Start Bepaling van de grenzen van de machine Identificatie van de gevaren Risicoschatting Risico-evaluatie 10 basisnormen Risicoanalyse Risicobeoordeling Is de machine veilig? nee Risicoverlaging ja Einde

11 Aanpak machineveiligheid Analysefase / Risicobeoordeling Norm EN-ISO RISICO EFFECT KANS dat letsel optreedt Gerelateerd aan het beschouwde gevaar Mate van verwonding = x door het beschouwde gevaar Blootstelling (frequentie en duur) Waarschijnlijkheid van optreden gevaarlijke gebeurtenis Gevaarsafwending schade vermijden of beperken Aanpak machineveiligheid Analysefase / Risicobeoordeling TR-ISO geeft een aantal mogelijke methoden voor risicobeoordeling: Matrixmodel (zoals ANSI B11 TR3:2000) Risicograaf (6-punten) Numerieke methode TR-ISO geeft meer objectieve grenzen voor de parameters F1 (zelden/soms) en F2 (vaak/continue): F1 = 2x of minder per workshift blootstelling of minder dan 15 minuten cummulatieve blootstelling; F2 = meer dan 2x per workshift blootstelling of meer dan 15 minuten cummulatieve blootstelling.

12 EVENT Aanpak machineveiligheid Analysefase Link parameters risicobeoordeling 1. E = Effect / mate van verwonding B = Blootstelling PERSOON GEVAARLIJKE SITUATIE GEVAAR 3. W = Waarschijnlijkheid 3 4. G = Gevaarsafwending GEVAARSAFWENDING 4 LETSEL Aanpak machineveiligheid Ontwerpfase Basisnormen: De normen EN-ISO en -2 behandelen de basisprincipes van veilig ontwerpen en zijn een nadere uitwerking van Bijlage I; EN-IEC (elektrische uitrusting) EN-ISO (veiligheidsafstanden / dimensionering afschermingen) EN-ISO (besturingstechnische veiligheid) EN-ISO (noodstopsystemen) Etc. C-normen: In hoofdstuk 5 van een C-norm zijn voor de mogelijke gevaren voor de betreffende machine aanbevelingen en/of oplossingen te vinden. C- normen Bijlage I MRL 10 basisnormen

13 EVENT Aanpak machineveiligheid Ontwerpfase / Strategie van risicoreductie 1. Eliminatie van het gevaar of aanzienlijke reductie van het gerelateerde mogelijke letsel. 2. Eliminatie van de gevaarlijke situatie of aanzienlijke reductie van de blootstelling. 3. Eliminatie van mogelijke gevaarlijke gebeurtenissen of aanzienlijke verlaging van de kans van optreden. 4. Implementatie van voorzieningen om het gevaar te voorkomen of te begrenzen. PERSOON 2 GEVAARLIJKE SITUATIE GEVAARSAFWENDING LETSEL GEVAAR Ontwikkelingen in besturingstechnische veiligheid Normen m.b.t. besturingstechnische veiligheid (functional safety): Machinerichtlijn 98/37/EEG EN 954-1:1996 categorie 1 t/m 4 tot EN ISO :2006 PL a t/m e Performance Level EN IEC 62061:2005 SIL 1 t/m 3 Safety Integrity Level

14 Ontwikkelingen in besturingstechnische veiligheid Normen m.b.t. besturingstechnische veiligheid (functional safety): Machinerichtlijn 2006/42/EG EN 954-1:1996 categorie 1 t/m 4 tot EN ISO :2006 PL a t/m e Performance Level EN IEC 62061:2005 SIL 1 t/m 3 Safety Integrity Level Ontwikkelingen in besturingstechnische veiligheid Ontwerpmogelijkheden volgens EN beproefde principes en componenten toepassen (zoals gedwongen verbreekcontacten); redundantie (homogeen / diversiteit); automatische bewaking (monitoring).

15 Ontwerpen volgens EN (categorie) Categorie B en 1: Keuze van de componenten. Categorie 2: Testen op geschikte tijdsintervallen; Een fout tussen het testen kan tot verlies van de veiligheid leiden. Categorie 3: Enkelfoutveilig; Een opeenhoping van fouten kan tot verlies van de veiligheid leiden. S1 S2 F1 F2 P1 P2 P1 P2 Categorie B Categorie 4: Elke fout moet tijdig gedetecteerd worden, zodat een opeenhoping van fouten niet tot verlies van de veiligheid kan leiden. Ontwerpen volgens EN (categorie) Categorie 2 Categorie 3 Categorie 4 Noodstop Start Noodstop Start Noodstop Start

16 Introductie functional safety Grootste verschillen tussen nieuwe normen (ISO en IEC 62061) en EN 954-1: De faalkansen van de toegepaste componenten worden nu meegenomen in het ontwerpproces; Eisen voor gestructureerde softwareontwikkeling; Er wordt uitgegaan van een Life Cycle -gedachte (met name bij IEC 62061). Introductie functional safety Functionele Veiligheid ( Functional Safety ) Dat deel van de veiligheid van het proces dat afhankelijk is van het correct functioneren van de aangebrachte elektrische/electronische veiligheidsfuncties. S = Sensor = bijvoorbeeld een hekschakelaar of een druksensor LS = Logic Solver = verwerkend element, bijv. veiligheidsrelais A = Actor = actuator, bijv. relais of ventiel S LS A

17 Introductie functional safety Vaststellen gewenste betrouwbaarheid Vaststellen gewenste betrouwbaarheid van een veiligheidsfunctie: SIL = Safety Integrity Level SIL 1 t/m 3 (EN-IEC 62061) PL = Performance Level PL a t/m e (EN-ISO ) S LS A Introductie functional safety Vaststellen gewenste betrouwbaarheid Vaststellen gewenste betrouwbaarheid van een veiligheidsfunctie: Betrouwbaarheid per veiligheidsfunctie en niet per machine! Risico 1 / beknelling E2/B1/W2/G1 = 5 Maatregel: Vaste afscherming volgens ISO Risico 2 / beknelling E3/B1/W1/G1 = 7 Maatregel: Beweegbare afscherming/blokkeerscherm BT veiligheidsfunctie 1 S2/F1/P1 = PL c Risico 3 / beknelling E2/B2/W2/G1 = 7 Maatregel: Lichtscherm BT veiligheidsfunctie 2 S2/F2/P1 = PL d Risico 4 / struikelgevaar E1/B-/W3/G2 = 6 Maatregel: Verleggen van kabels + verbreden bordes

18 Introductie functional safety Vaststellen gewenste betrouwbaarheid PL = Performance Level (EN-ISO ) S = mate van verwonding (S1 = licht, S2 = zwaar/dood) F = blootstelling (F1 = zelden/soms, F2 = vaak/continue) P = Gevaarsafwending (P1 = mogelijk, P2 = onmogelijk) Introductie functional safety Vaststellen gewenste betrouwbaarheid SIL = Safety Integrity Level (IEC 62061) Severity (SE), mate van verwonding Class (CL) onomkeerbaar: dood, verlies oog / arm 4 SIL 2 SIL 2 SIL 2 SIL 3 SIL 3 onomkeerbaar: breuk ledematen, verlies vinger(s) 3 (OM) SIL 1 SIL 2 SIL 3 omkeerbaar: medische behandeling van arts nodig 2 (OM) SIL 1 SIL 2 omkeerbaar: eerste hulp nodig 1 (OM) SIL 1

19 Introductie functional safety Vaststellen gewenste betrouwbaarheid SIL = Safety Integrity Level (IEC 62061) Blootstelling Waarschijnlijkheid Gevaarsafwending Fr Pr Av <= 1 uur 5 Erg hoog 5 >1 uur tot <= 1 dag 5 Waarschijnlijk 4 >1 dag tot <= 2 weken 4 Mogelijk 3 Onmogelijk 5 >2 weken tot <= 1 jaar 3 Zelden 2 Mogelijk onder bepaalde omstandigheden 3 > 1 jaar 2 Verwaarloosbaar 1 Mogelijk 1 Introductie functional safety Ontwerpen beheersen van fouten Random hardware failures Falen op een willekeurig tijdstip als gevolg van een of meer degradatiemechnismen in de hardware. Systematic failures Oorzaak vaak een menselijke fout tijdens: opstellen specificaties; opstellen documentatie; ontwerp, fabricage hardware; installatie hardware; ontwerp en implementatie software.

20 Introductie functional safety Ontwerpen beheersen van systematic failures Gestructureerd ontwerpen Management of functional safety (EN-IEC 62061, hoofdstuk 4) Safety Plan (EN-IEC 62061, hoofdstuk 4) Begin met opstellen specificaties (IEC / ISO ) V-model voor softwareontwikkeling (IEC / ISO ) Valideren EN-IEC (hoofdstuk 8) EN-ISO (Validation) Systematic failures Introductie functional safety Ontwerpen beheersen van systematic failures Life Cycle-model Failure faaloorzaken Causes Bekwaamheid van personen + + Technische eisen Veiligheidsmanagement Veiligheidslevenscyclus Specificatie Ontwerp & toepassing Installatie & ingebruikneming Bedrijf & onderhoud Wijzigingen na ingebruikneming

21 Introductie functional safety Ontwerpen beheersen van systematic failures In ISO en IEC 62061, referentie naar V-model SRECS Specificatie voor veiligheidseisen Specificatie voor veiligheidseisen software Validatie Validatietesten Gevalideerde software SRECSarchitectuur Softwaresysteemontwerp Softwarearchitectuur Moduulontwerp Integratietests [componenten, subsystemen & PE] Integratietests [Module] Moduultests Leverbaar Verificatie CODEREN Introductie functional safety Ontwerpen beheersen van random failures Overeenkomsten (EN-IEC / EN-ISO ): Per safety function dient de PFHd bepaald te worden; PFHd = Probability of dangerious Failure per Hour; Per safety function dient de benodigde architectuur bepaald te worden; Verschillen (EN-IEC / EN-ISO ): EN-ISO geen PFHd-formules, maar gebruik maken van grafiek (figuur 5) en tabel (11); Grafiek en tabel zijn gebaseerd op vooraf doorgerekende architecturen (cat B en 1t/m4); EN-IEC Bereken PFHd met formules. Random hardware failures

22 Introductie functional safety Ontwerpen beheersen van random failures SIL PFH to < to < to < 10-7 PL PFH SIL a 10-5 to < 10-4 No special safety requirement b to < c 10-6 to < d 10-7 to < e 10-8 to < Introductie functional safety Ontwerpen beheersen van random failures Diagnosegraad DC = Diagnostic SFF = Safe Failure Function Common cause failure (β) PFH = kans Betrouwbaarheid componenten MTTF (λ) Test intervallen Prooftest interval T1 Diagnostic test interval T2 Architectuur Diverse formules afhankelijk van Architectuur (1oo1, 1oo2, 2oo3 etc.)

23 Introductie functional safety Ontwerpen beheersen van random failures Lambda Failure rate = 1 / (MTTF * 8760) MTTF in jaren 1 jaar bevat 8760 uren MTTFd = Mean Time To Failure dangerous statistische waarde (verwachtingswaarde) gemiddelde tijd tot gevaarlijk falen geen gegarandeerde levensduur PFH = faalkans van een safety circuit (S-LS-A) Probability of a dangerous failure per hour Ontwerpen volgens EN-ISO (PL) Figuur 5 uit ISO = MTTFd, low (3-10 jaren) 2 = MTTFd, medium (10-30 jaren) 3 = MTTFd, high ( jaren)

24 Ontwerpen volgens EN-ISO (PL) Architectuur = categorie + diagnosegraad m I1 i m L1 i m O1 c I2 i m L2 i m O2 m DU DD DC = DD / (DU+DD) DC = Diagnostic Coverage Nul : DC < 60% Laag: 60% DC < 90% Medium: 90% DC < 99% Hoog: DC 99% Ontwerpen volgens EN-ISO (PL) Veiligheidssysteem Categorie 4 Feedback loop De diagosegraad DC is high vanwege: Op ingangsniveau: plausibiliteitstesten met 2 schakelaars; Op ingangsniveau: detectie (kort)sluitingen en onderlinge sluitingen; Op uitgangsniveau: detectie (kort)sluitingen op uitgangen; Op uitgangsniveau: bewaking van afschakelrelais met terugkoppeling.

25 Ontwerpen volgens EN-ISO (PL) Snelle methode voor het bepalen van het PL van een veiligheidsketen: Per subsysteem moet de PL-waarde bekend zijn. Tabel 11 uit ISO Ontwerpen volgens EN-ISO (PL) Praktijkvoorbeeld Wat is de PL van het totale systeem? Veiligheidssysteem Categorie 4 Feedback loop B10d-waarde = MTTFd = 50 jaar Pilz PNOZ Multi PL e, SIL 3 PFH = 4,9.10E-9

26 Ontwerpen volgens EN-ISO (PL) Praktijkvoorbeeld Aanpak: 1. Converteer de B10-waarde naar een MTTFd-waarde (Bijlage C van de norm); 2. Bepaald MTTFd,channel van sensor- en actor-gedeelte (Bijlge D van de norm); 3. Bepaal de PL-waarde van het sensor- en actorgedeelte met gebruikmaking van figuur 5 uit de norm; 4. Bepaal de PL-waarde van de totale veiligheidsketen met gebruikmaking van tabel 11 uit de norm. Ontwerpen volgens EN-ISO (PL) Praktijkvoorbeeld Veiligheidssysteem Categorie 4 Feedback loop B10d-waarde = MTTFd = 50 jaar Stel uitkomst: MTTFd = 50 jaar 1 / MTTFd,channel = 1 / MTTFd,sensor + 1 / MTTFd,actor MTTFd, channel = 1 / (1/50 + 1/50) = 25 jaar

27 Ontwerpen volgens EN-ISO (PL) Praktijkvoorbeeld PL (sensor+actor) = PL d op basis van figuur 5 PL (logic) = PL e op basis van fabrikant PL systeem = PL d op basis van tabel 11 Figuur 5 Tabel 11 Ontwerpen volgens EN-ISO (PL) Praktijkvoorbeeld Eenvoudiger is het gebruik van een software tool: Grafisch modeleren Doorrekenen van zowel PL als SIL

28 Ontwerpen volgens EN-ISO (PL) PAScal Safety Calculator PAScal Safety Calculator: Vaststellen PL en SIL via tool Bibliotheek met componenten van Pilz Eigen bibliotheek van componenten is samen te stellen Genereert een rapportage (eenvoudig dossiervorming) Ontwerpen volgens EN-IEC (SIL) Bij het ontwerp van een besturingstechnisch veiligheidscircuit (SRECS of SIS) dient men rekening te houden met: Eisen aan hardware safety integrity; Architectural contraints: architectuur bepaald door tabellen; Probability of dangerous random failures; Eisen aan systematic safety integrity; Avoidance of failures and control of systematic faults; Vaststellen gewenste gedrag bij detectie van een fout; Eisen aan ontwerp en ontwikkeling van software.

29 Ontwerpen volgens EN-IEC (SIL) Om hardware integrity aan te tonen, dient men: 1) Faalkans van de safety loop te bepalen. 2) Architectuur van de safety loop te bepalen aan de hand van tabellen uit de norm. Ontwerpen volgens EN-IEC (SIL) Om hardware integrity aan te tonen, dient men: 1) Faalkans van de safety loop te bepalen. 2) Architectuur van de safety loop te bepalen aan de hand van tabellen uit de norm.

30 Conclusies m.b.t. nieuwe normen Voordelen van kwantitatieve methoden: De betrouwbaarheid van een veiligheidsketen (safety loop) is nu in een getal uit te drukken; Verschillende veiligheidsketens zijn onderling te vergelijken. Gevaren van kwantitatieve methoden: Gevaar voor aanname van faalgegevens of andere parameters als deze er niet zijn; Faalkansgegevens hebben alleen waarde als het component volgens de specificaties is ingezet; Pas op voor getallen-goochelaars. Conclusies m.b.t. nieuwe normen Voordelen gebruik EN-IEC (SIL) in machinebouw: SIL wordt ook al veelvuldig gebruikt in de procestechniek en de off-shore (IEC en IEC 61511); Andere branches zullen volgen (o.a. railway); Geschikt voor complexe (programmeerbare) veiligheidssystemen. Voordelen gebruik EN-ISO (PL) in machinebouw: Is de opvolger van de bekende EN 954-1; Sluit (voor groot deel) aan bij de categorieën; Ook geschikt voor niet-elektrische (o.a. hydraulische) systemen.

31 Dienstverlening Pilz Risicoanalyse Veiligheidsconcept CE advies en certificatie Inspecties beveiligingen Engineering Projectmanagement Opleidingen Dienstverlening Pilz - Cursusprogramma Pilz

32 Bedankt voor uw aandacht