Christelijke Hogeschool Windesheim. HBO-Bachelor Communicatie

Transcriptie

1 Christelijke Hogeschool Windesheim HBO-Bachelor Communicatie Netherlands Quality Agency (NQA) November 2010

2 2/67 NQA CHW: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Communicatie

3 Managementsamenvatting Dit rapport is het verslag van het auditteam dat in opdracht van Netherlands Quality Agency (NQA) een bestaande hbo-bacheloropleiding heeft beoordeeld. Het beschrijft de bevindingen, overwegingen en conclusies. Het rapport is conform het NQA Protocol 2010 hbo-bacheloropleiding opgesteld. De rapportage heeft betrekking op: Instelling Christelijke Hogeschool Windesheim. Opleiding Communicatie Varianten Voltijd/deeltijd Croho-nummer Locatie Zwolle Auditdatum 14 april 2010 Auditteam A.M. Cotton MA-MBA (vakdeskundige) A. Le Large-Groothuijzen MCE (vakdeskundige) K. Hijmans (studentlid auditteam) ir. M. Dekker-Joziasse (Senior-auditor NQA) C.A.J. Witsenboer BComn & BEd (Junior-auditor NQA) Door Christelijke Hogeschool Windesheim is een dossier ingediend bij NQA voor de beoordeling van de bestaande hbo-bacheloropleiding Communicatie. Bij de aanvraag werd door de instelling een kritische reflectie aangeboden die naar vorm en inhoud voldeed aan de eisen die NQA in het NQA Protocol 2010 hbo-bacheloropleiding stelt. Voor de beoordeling van de kwaliteit en het niveau van de bestaande opleiding heeft NQA een auditteam samengesteld, dat voldoet aan de eisen van de NVAO. Het team heeft de kritische reflectie bestudeerd en een bezoek aan de opleiding gebracht. De kritische reflectie en alle overige (mondeling en schriftelijk) verstrekte informatie hebben het auditteam in staat gesteld om tot een weloverwogen oordeel te komen. Doelstellingen De opleiding Communicatie sluit aan bij het landelijk vastgestelde beroeps- en opleidingsprofiel voor de hbo-opleidingen Communicatie en de bijbehorende eindkwalificaties. De opleiding positioneert zich als brede communicatieopleiding met een gerichtheid op communicatiemanagement. Het opleidingsprofiel wordt met name afgestemd met het regionale en nationale werkveld en beroepsverenigingen. De koppeling aan de criteria voor het bachelorniveau zijn opgenomen in het landelijke opleidingsprofiel. Programma Uit documentatie, studiematerialen en de gesprekken met docenten en studenten blijkt dat de opleiding goed gebruik maakt van vakliteratuur en studiemateriaal dat ontleend wordt aan situaties in de beroepspraktijk. Het auditteam constateert dat de opleiding werkt aan een duidelijke doorvertaling van de competenties qua niveau en oriëntatie naar de verschillende onderwijseenheden. De opleiding heeft hiervoor een kader ontwikkeld en moet deze verder vertalen naar de onderwijseenheden. Het auditteam constateert dat de samenhang in het NQA CHW: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Communicatie 3/67

4 programma positief wordt ervaren door docenten, studenten, alumni en werkveldvertegenwoordigers. Alumni waarderen de breedheid van het programma en de lijnen in het programma om te komen tot competentieontwikkeling. Het auditteam constateert dat de kaders voor het onderwijsprogramma en de procedures voor studenten helder zijn beschreven en als helder worden ervaren. De studielast is een regelmatig terugkerend bespreekpunt, met name bij deeltijdstudenten. De School en de opleiding investeren in maatregelen om de aansluiting met de vooropleiding goed te laten verlopen, via gerichte voorlichting, contact met toeleverende scholen, inrichting van het programma en analyse van doorstroomgegevens. Er wordt gewerkt aan verdere verbetering van de in- en doorstroom onder andere via versterking van de studiebegeleiding, de communicatie en de onderwijsorganisatie. De effecten van deze maatregelen zullen de komende jaren zichtbaar moeten worden. Het auditteam constateert dat het didactisch model (competentieleren) en de toetsingskaders passen bij de doelstellingen van de hogeschool en de opleiding. Kennis- en vaardighedenonderwijs staan in dienst van de integratieleerlijn. De mix aan werk- en toetsvormen past daarbij. Het auditteam vindt het positief dat de aandacht voor kennisoverdracht en voor de toetsing is aangescherpt. Ten aanzien van het stage en afstuderen ziet het auditteam heldere nieuwe handleidingen, waarin het projectmatig en onderzoeksgericht werken centraal staan en in de beoordelingscriteria worden betrokken. Het auditteam heeft de indruk dat deze vernieuwing nog niet zijn beslag heeft gekregen in de werkstukken die ter inzage lagen. Dit heeft waarschijnlijk te maken met een fase van invoering. Ditzelfde geldt voor het werken met portfolio bij studenten. Het portfolio wordt nog niet als integraal instrument gehanteerd om zicht te houden op de totale competentiegroei. Personeel Het auditteam heeft de cv s van het docententeam bestudeerd en is van mening dat het team docenten de capaciteiten in huis heeft om het brede veld van communicatie te dekken. Het auditteam constateert dat er geen problemen zijn met inzet of juist uitval van docenten. Er wordt voldaan aan de kwantitatieve maatstaven. Het auditteam signaleert een groot enthousiasme onder docenten en hart voor de onderwijskwaliteit. Dit wordt door studenten en alumni duidelijk positief gewaardeerd. Voorzieningen Het auditteam constateert dat de voorzieningen van de opleiding ruim toereikend zijn om het programma te realiseren. Ten aanzien van begeleiding stelt het auditteam vast dat nog een slag is te slaan in de aansluiting van de studiebegeleiding op het didactisch concept van competentieleren. Studenten zijn niet zozeer gericht op hun totale competentiegroei, maar meer op de verschillende onderwijsactiviteiten. Studenten ervaren een goede begeleiding en worden tijdig geïnformeerd. Kwaliteitszorg Het auditteam vindt, op basis van de bestudeerde documenten en de gesprekken met het management en de docenten, dat het kwaliteitszorgsysteem een duidelijke opzet heeft. Het primaire proces wordt systematisch geëvalueerd aan de hand van streefdoelen. Uit de 4/67 NQA CHW: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Communicatie

5 documentatie en gesprekken blijkt dat binnen SBE en binnen de opleiding meer aandacht uitgaat naar de vertaling van evaluatie-uitkomsten naar gerichte verbetermaatregelen. De procedures en handleidingen zijn daartoe aangescherpt en de rapportages worden meer eenduidig en regelmatig uitgebracht. De borgingscyclus kan daarin nog worden versterkt. De betrokkenheid van verschillende belanghouders kan worden versterkt. Resultaten Het auditteam constateert na een tweede ronde beoordeling van afstudeerwerkstukken dat de opleiding er in slaagt om de toegenomen aandacht voor de conceptuele leerlijn en het verrichten van praktijkgericht onderzoek te laten doorwerken in de afstudeerwerkstukken. Het auditteam is van mening dat de afstudeerwerkstukken getuigen van het gewenste bachelorniveau. Ook het werkveld is tevreden over de kwaliteiten van de afstudeerders. In het kader van de haalbaarheid voor studenten dient de balans tussen het onderzoekuitvoeren en het uiteindelijk kunnen uitbrengen van een communicatieadvies nog verder te worden geoptimaliseerd. Het auditteam is van mening dat voor de voltijdopleiding de streefnormen voor een groot deel (ruim) worden behaald. Voor de deeltijdopleiding geldt dit in veel mindere mate. Dit pleit mogelijk voor een differentiatie in streefnormen tussen de voltijd- en deeltijdopleiding. Alles overziend komt het auditteam van NQA tot de conclusie dat de kwaliteit en het niveau van de bestaande hbo-bacheloropleiding Communicatie van de Christelijke Hogeschool Windesheim voldoet aan de vereiste basiskwaliteit. Een onderbouwing van deze conclusie is opgenomen in hoofdstuk 2. NQA CHW: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Communicatie 5/67

6 6/67 NQA CHW: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Communicatie

7 1 Basisgegevens 9 2 Beoordeling Doelstellingen van de opleiding Programma Inzet van personeel Voorzieningen Interne kwaliteitszorg Resultaten 43 3 Bijlagen 49 Bijlage 1 Deskundigheden auditteam 51 Bijlage 2 Onafhankelijkheidsverklaring auditteam 57 Bijlage 3 Bezoekprogramma 63 Bijlage 4 Bijlagen zelfevaluatie en ter inzage gelegd materiaal 65 Bijlage 5 Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties 66 NQA CHW: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Communicatie 7/67

8 8/67 NQA CHW: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Communicatie

9 1 Basisgegevens De basisgegevens van de bestaande hbo-bacheloropleiding Communicatie zijn in onderstaande tabel weergeven. 1. Naam instelling Christelijke Hogeschool Windesheim. 2. Status instelling Bekostigd 3. Naam opleiding in CROHO Communicatie 4. Registratienummer in CROHO Oriëntatie en niveau hbo bachelor 6. Aantal studiepunten 240 EC 7. Afstudeerrichting(en) - 8. Locatie(s) Zwolle 9. Code of conduct ja 10. Variant(en) Voltijd en deeltijd 11. Inhoudelijk profiel opleiding De opleiding Communicatie ziet communicatie als een managementinstrument. Het onderwijsprogramma richt zich op het opleiden van communicatiemedewerkers die op termijn in advies- en kaderfuncties het management kunnen aangeven hoe zij communicatie kunnen inzetten om hun doelen te bereiken. De opleiding Communicatie is een generalistische opleiding die aandacht besteedt aan organisatiecommunicatie, interne communicatie en marketingcommunicatie. Het onderwijsprogramma bestaat uit de major die het verplichte algemene deel bevat en uit een tweetal minoren die studenten kunnen kiezen. Studenten kunnen zich specialiseren door de twee minoren en hun stage- en afstudeerkeuze. De opleiding heeft gekozen voor projectonderwijs met externe opdrachtgevers. Het onderwijsaanbod loopt langs 4 leerlijnen: de integratieve leerlijn waar alle vakgebieden bijeen komen in een project rondom een kenmerkende beroepssituatie, de conceptuele leerlijn voor het bieden van kennis, de vaardigheden leerlijn en de reflectieve leerlijn. De praktijk krijgt een plaats in het binnenschoolse curriculum via externe opdrachtgevers en gastdocenten. Tijdens de stage staat de uitvoering van opdrachten centaal, bij het afstudeerproject gaat het met name om onderzoek en beleidsadvisering. 12. Beoogd werkveld alumni De opleiding richt zich op beroepen als: medewerker/manager publiciteit&voorlichting, PR, medewerker afdeling communicatie, communicatieadviseur 13. Plaats opleiding in organisatiestructuur hogeschool 14. Jaar vorige visitatie en datum besluit NVAO De opleiding Communicatie vormt samen met zeven andere hbo-bacheloropleidingen de School of Business & Economics (SBE). Vorige visitatie: 7 en 8 juni 2004 Besluit NVAO: 7 februari 2005 NQA CHW: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Communicatie 9/67

10 15. Belangrijkste wijzigingen in opleiding sinds vorige visitatie De opleiding Communicatie vormde, tijdens de visitatie 2004, samen met de opleidingen Commerciële Economie en International Business and Languages de afdeling CCI i.v.m. grote verwantschap tussen vakgebieden van die opleidingen. M.i.v is Windesheim gaan werken met Schools; de afdeling CCI is met 5 andere opleidingen opgegaan in de School of Business and Economics. De SBE heeft het vraaggestuurde onderwijs geconcretiseerd met minoren. Naast het vaste (major)programma kunnen studenten 2 minoren kiezen uit het aanbod van de eigen opleiding, van de andere opleidingen binnen de SBE, van andere Schools, van andere hogescholen of van universiteiten (pre-master). De BAMA structuur maakte het mogelijk een propedeuse te ontwikkelen voor de totale instroom van de SBE waardoor een keuze voor een andere dan de aanvankelijk gekozen opleiding tot de mogelijkheden behoort, zonder tijdsverlies. Ook voor stage- en afstudeertrajecten kunnen studenten een keuze maken. De opleiding heeft de taalbeheersing versterkt, door extra aandacht te besteden aan spellen en formuleren en het inbouwen van taaltoetsen. Daarnaast is er versterking van de interactie met de beroepspraktijk en intensievere studieloopbaanbegeleiding. De informatievoorziening is verbeterd door het gebruik van het digitaal studieplatform Sharenet. Schema opbouw programma: Voltijd: nieuw programma (m.i.v. 2009) : COM Periode 1 (15 EC) Periode 2 (15 EC) Periode 3 (15 EC) Periode 4 (15 EC) Jaar 1 (60 EC) Majoronderdeel 1 (M1) SBE programma Jaar 2 (60 EC) Majoronderdeel 5 (M5) COM programma Jaar 3 (60 EC) Majoronderdeel 7 (M7) COM stage opdracht Jaar 4 (60 EC) Majoronderdeel 9 (M9) COM programma Majoronderdeel 2 (M2) SBE programma Majoronderdeel 6 (M6) COM programma Majoronderdeel 8 (M8) COM stage opdracht Majoronderdeel 10 (M10) COM programma Majoronderdeel 3 (M3) COM programma minor 1 (n1) minor 3 (n3) Majoronderdeel 11 (M11) COM afstudeeropdracht Majoronderdeel 4 (M4) COM programma minor 2 (n2) minor 4 (n4) Majoronderdeel 12 (M12) COM afstudeeropdracht 10/67 NQA CHW: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Communicatie

11 Huidige Deeltijd jaargroepen: deze groepen bevinden zich in een overgangsfase van oud naar nieuwe programma: COM Periode 1 (15 EC) Periode 2 (15 EC) Periode 3 (15 EC) Periode 4 (15 EC) Jaar 1 (60 EC) 'nieuw' Jaar 2 (60 EC) 'oud' Jaar 3 (60 EC) 'oud' Major 1 (M1) SBE programma Werken in en aan een onderneming Blok A: Marketingcommunicatiecampagnes Blok A: Onderzoek Major 2 (M2) SBE programma De markt en haar klanten Blok B: Opstellen van overheidscampagnes Blok B: Onderzoek Major 3 (M3) COM programma Managen en ontwikkelen van beleid Blok C: Werken aan de identiteit en de reputatie van organisaties Blok C: Beleid Major 4 (M4) COM programma Monitoren van de businessomgeving Blok D: Regisseren van Interne communicatieprocessen Blok D: Beleid Stage Jaar 4 (60 EC) 'oud' Blok A: Reputatiemanagement Voorbereiding afstuderen - Literatuurstudie Blok B: Reputatiemanagement Blok C: Blok D: Afstuderen Nieuwe deeltijdprogramma per met verdere doorvoering major - minor: COM Periode 1 (15 EC) Periode 2 (15 EC) Periode 3 (15 EC) Periode 4 (15 EC) Jaar 1 (60 EC) Jaar 2 (60 EC) Jaar 3 (60 EC) Jaar 4 (60 EC) Major 1 (M1) SBE programma Werken in en aan een onderneming SBE minor De Organisatie - MVO Major 5 (M5) Marketingcommunicatie Major 9 (M9) Corporate Communicatie Major 2 (M2) SBE programma De markt en haar klanten SBE minor De Organisatie - MVO Major 6 (M6) Voorlichting Major 10 (M10) Interne Communicatie Major 3 (M3) COM programma Managen en ontwikkelen van beleid Minor Praktijkoriëntatie Major 4 (M4) COM programma Monitoren van de businessomgeving Minor Praktijkoriëntatie Major 7 (M7) Stage Major 8 (M8) Stage Major11 (M11) COM afstudeeropdracht Major12 (M12) COM afstudeeropdracht NQA CHW: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Communicatie 11/67

12 12/67 NQA CHW: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Communicatie

13 2 Beoordeling Het auditteam komt samenvattend tot het volgende oordeel over de opleiding: Onderwerp Oordeel Facet Oordeel 1 Doelstellingen P 1.1 Domeinspecifieke eisen 1.2 Niveau 1.3 Oriëntatie hbo 2 Programma P 2.1 Eisen hbo 2.2 Relatie doelstellingen programma 2.3 Samenhang programma 2.4 Studielast 2.5 Instroom 2.6 Duur 2.7 Afstemming vormgeving inhoud 2.8 Beoordeling en toetsing 3 Inzet personeel P 3.1 Eisen hbo 3.2 Kwantiteit 3.3 Kwaliteit 4 Voorzieningen P 4.1 Materiële voorzieningen 4.2 Studiebegeleiding 5 Interne kwaliteitszorg P 5.1 Evaluatie resultaten 5.2 Maatregelen verbetering 5.3 Betrokkenheid 6 Resultaten P 6.1 Gerealiseerd niveau 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Goed Goed Goed Voldoende Goed Voldoende Voldoende Voldaan Goed Voldoende Goed Goed Goed Goed Voldoende Goed Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Het auditteam stelt vast dat de kwaliteit en het niveau van de bestaande hbobacheloropleiding Communicatie van de Christelijke Hogeschool Windesheim aan de vereiste basiskwaliteit voldoet en adviseert de NVAO positief ten aanzien van de accreditatie van deze opleiding. Het auditteam beschrijft in de volgende paragrafen per onderwerp en per facet van het NVAO beoordelingskader de bevindingen, overwegingen en conclusies. Elke paragraaf sluit af met een samenvattend oordeel op onderwerpniveau. 2.1 Doelstellingen van de opleiding Domeinspecifieke eisen (facet 1.1) De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). NQA CHW: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Communicatie 13/67

14 Bevindingen: De opleiding heeft de eindkwalificaties opgesteld op basis van het landelijk competentieprofiel Het Profiel; Competentiebeschrijving HBO Communicatie 2004 door het Landelijk Overleg Communicatieopleidingen (LOCO). De opleiding Communicatie van Christelijke Hogeschool Windesheim participeert actief in dit overleg. Het landelijk profiel is afgestemd met de werkveldadviescommissies van de LOCO-communicatieopleidingen en met Logeion, de beroepsvereniging voor Communicatie. Daarnaast zijn de opleidingscompetenties gebaseerd op de majorcompetenties van het domein Economie (bron: HBO-raad). In 2010 zal een vernieuwd LOCO-profiel voor de opleiding Communicatie verschijnen. In dat profiel zijn de competenties algemener gedefinieerd, waardoor er meer ruimte is voor de instellingen om eigen accenten te leggen in het onderwijs en zo aan te sluiten op de wensen van het regionale werkveld. De opleiding is bezig de uitgangspunten van dit vernieuwde profiel in te passen in haar profiel en programma. Het landelijke profiel beziet de hbo-communicatie afgestudeerde als de schakel tussen zijn bedrijf en de omgeving, die de belangen van zijn bedrijf of organisatie in kaart kan brengen, doelen kan stellen en deze kan vertalen in plannen. Hij legt en onderhoudt contacten met de relaties van zijn bedrijf of organisatie. Het corporate communicatieplan staat daarbij centraal. Deze uitgangpunten weet hij te vertalen naar de organisatiecommunicatie, de interne communicatie en de marketingcommunicatie. Toegepast communicatieonderzoek en taalbeheersing zijn daarbij belangrijk. De communicatieafgestudeerde functioneert op strategisch, tactisch en operationeel niveau. Het landelijk profiel bevat drie hoofdthema s conform de beleidscyclus: Probleemsignalering/formulering, Beleidsontwikkeling en Beleidsuitvoering. Deze zijn uitgewerkt naar negen competenties en bijbehorende kritische beroepsituaties en beroepsproducten (bijlage 5). De opleiding profileert zich door het landelijke profiel in de volle breedte als uitgangspunt te nemen en de hbo-afgestudeerde te positioneren als communicatiemanager; vandaar ook de positie in de School of Business & Economics. Dit in tegenstelling tot andere communicatieopleidingen die zich meer profileren als zijnde creatief, gericht op design of bijvoorbeeld interne of juist overheidscommunicatie. De opleiding koppelt de competenties ook aan de competenties voor de SBE (zie bijlage 5). In de major moeten studenten ook voldoen aan de SBE-competenties. De opleiding bespreekt de aansluiting van haar eigen profiel op de eisen uit het werkveld met het LOCO op landelijk niveau en met de werkveldadviescommissie. Ook via contacten met alumni, via onderwijscontacten van docenten en studenten, via contractonderwijs en via participatie in diverse netwerken en verenigingen ontvangt de opleiding signalen uit het werkveld en borgt men de aansluiting. Het auditteam heeft geen concrete vergelijking met verwante opleidingen aangetroffen, noch nationaal, noch internationaal. De opleiding geeft aan dat een internationale benchmark geen issue is geweest bij landelijke overleggen. Het auditteam is van mening dat een vergelijking wel mogelijk is, met bijvoorbeeld (buitenlandse) communicatiemanagementopleidingen. Wel beschrijft de opleiding hoe ontwikkelingen in het (internationale) werkveld tot uiting komen in de contacten met buitenlandse universiteiten: via docentuitwisselingen en bezoeken aan partnerscholen van het 14/67 NQA CHW: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Communicatie

15 Erasmusprogramma. Het auditteam heeft daar een vermelding van aangetroffen. Studenten hebben de mogelijkheid om een deel van het programma in het buitenland te volgen via de (IBL) minor International Study Abroad. In hebben een tiental studenten en twee docenten deelgenomen aan internationale activiteiten. Overwegingen: Het auditteam constateert dat eindkwalificaties van de opleiding aansluiten bij het landelijke beroeps- en opleidingsprofiel voor de hbo-communicatie opleidingen en dat de opleiding hier de actualisatie van volgt. De opleiding positioneert zich als brede communicatieopleiding met een gerichtheid op communicatiemanagement. De afstemming op de regionaal en nationaal niveau zijn geregeld via de reguliere onderwijscontacten, de werkveldadviescommissie en het LOCO en Logeion. Op (inter)nationaal niveau is er geen vergelijking gepresenteerd met verwante opleidingen, van waaruit de positionering als brede communicatiemanagement opleiding wordt onderbouwd. Het auditteam vindt dit, op nationaal en internationaal niveau, een omissie. Conclusie: Het auditteam komt, op basis van voornamelijk bovenstaande kanttekening ten aanzien van benchmark, tot het oordeel voldoende. Niveau bachelor (facet 1.2) De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Bevindingen: Het landelijk opleidingsprofiel COM sluit qua niveau aan bij de tien hbo-kernkwalificaties en daarmee indirect aan de Dublin descriptoren. Iedere beroepscompetentie moet voldoen aan de generieke hbo-kwalificaties. Bovendien heeft de opleiding, conform de hogeschoolvisie, het landelijke profiel aangevuld met een elfde kernkwalificatie: zelfsturing op opleiding en loopbaan. De landelijke eindkwalificaties zijn gebaseerd op de Beroepsniveauprofielen Communicatie Daarbij is niveau- B (communicatiemedewerker, junior adviseur) leidend geweest; in de beschrijvingen zijn echter ook niveau C- componenten opgenomen. In een aantal schema s en in de Blauwdrukken voor de verschillende studiefasen toont de opleiding de koppeling aan van de opleidingscompetenties aan de SBE-competenties, de hbo-kernkwalificaties en de Dublin descriptoren. Gedurende de studie moeten de competenties op drie niveaus worden behaald: basis-, gevorderd en bachelor niveau (zie bijlage 5). Ook in het Toetsbeleidsplan SBE, najaar 2007 is de koppeling van de majorcompetenties aan de hbo-kernkwalificaties weergegeven: majorcompetentie 1: Inrichten, beheersen en verbeteren van bedrijfsprocessen wordt gerelateerd aan de hbo-kernkwalificaties: 1. Brede professionalisering; 2. Multidisciplinaire integratie; 5. Creativiteit en complexiteit in handelen. NQA CHW: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Communicatie 15/67

16 De opzet van de competenties, de koppeling aan hbo-kwalificaties en de onderverdeling naar basis-, gevorderden en bachelorniveau, is ook herkenbaar in de beoordelingsstandaard voor EVC. Daarbij is per niveau een beschrijving gegeven van gewenste beroepstaken en zijn activiteiten omschreven. Voor de Engelse taal hanteert men het C1/B2 niveau van het Common European Framework (CEF). Overwegingen: Via overzichtsschema s toont de opleiding aan dat de opleidingscompetenties aansluiten bij de tien hbo-kernkwalificaties en daarmee wordt indirect aangetoond dat ook de Dublin descriptoren worden gedekt. Conclusie: Het auditteam komt op basis van bovenstaande tot het oordeel goed. Oriëntatie hbo bachelor (facet 1.3) De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist of dienstig is. Bevindingen: Bij dit facet worden de bevindingen van facet 1.1 en 1.2 meegenomen. De opleiding bewaakt de aansluiting bij het werkveld qua inhoud en niveau. Dit krijgt vorm via de inbreng in het LOCO, via de contacten met de werkveldadviescommissie, via de jaarlijkse SBE-brede Agnietenbergconferentie met het regionale bedrijfsleven, de ervaringen die docenten, studenten en alumni inbrengen onder andere via stages en afstudeerprojecten en via ontmoetingen met vakgenoten via netwerken en lidmaatschappen van verenigingen zoals Nice Network, Netherlands Education Support Offices en European Business Studie Network op het gebied van internationalisering en Haaga Helia (Europees taalonderwijsproject) en het CITO op het gebied van taal. Uit de notulen van de werkveldadviescommissie blijkt dat de doelstellingen, inhoud, opzet en kwaliteit van het opleidingsprogramma worden bediscussieerd. Dit gebeurt minder regelmatig dan voorzien (vier keer per jaar). Uit een verslag blijkt dat ook via de jaarlijkse Agnietenbergbijeenkomst met vertegenwoordigers uit het regionale bedrijfsleven wordt gediscussieerd over het SBE-onderwijs en de aansluiting op het werkveld. Een andere bron om te bepalen of de opleiding aansluit bij het gewenste niveau en of de studenten goed worden voorbereid op de functies in het werkveld zijn de HBO-Monitor en de panelgesprekken met ouderejaarsstudenten. Uit de HBO-Monitor blijkt dat alumni tevreden zijn over hun opleiding en voorbereidingen op de actuele beroepspraktijk. Scores liggen op het landelijke gemiddelde en er ruim boven. De opleiding leidt studenten op tot beginnend beroepsbeoefenaar in communicatiemanagement in de profit of non-profit sector of bij de overheid. Het gaat om 16/67 NQA CHW: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Communicatie

17 een rol als relatiebeheer of communicatiefuncties als communicatiemedewerker, communicatieadviseur of communicatiemanager. Voorbeelden van beroepen zijn medewerker voorlichting en publiciteit, redactioneel medewerker, persvoorlichter, PRmedewerker, medewerker marketingcommunicatie of beleidsvoorlichter. Alumni oordelen in de HBO-Monitor 2008 positief over de aansluiting tussen de opleiding en de arbeidsmarkt. Afgestudeerden vervullen FM-functies op hbo-niveau of kiezen voor een vervolgstudie. Overwegingen: Het auditteam constateert dat de eindkwalificaties van de opleiding zijn afgeleid van het landelijke profiel voor communicatieopleidingen. In dit profiel is een koppeling aangegeven met het bachelorniveau dat correspondeert met het beginnend beroepsniveau. De opleiding borgt dit niveau door overleg met het werkveld op landelijk en regionaal niveau. Ouderejaars studenten en alumni zijn tevreden over de aansluiting van de opleiding op het niveau van de startfuncties in het werkveld. Zij voelen zich goed voorbereid op het functioneren in het werkveld. Conclusie: Het auditteam komt op basis van bovenstaande tot het oordeel goed op dit facet. Samenvattend oordeel Doelstellingen opleiding Alle facetten zijn met tenminste een voldoende beoordeeld en daarmee is het onderwerp Doelstellingen opleiding Voldoende. 2.2 Programma Het onderwijsprogramma van het domein economie is opgebouwd uit een major en twee verdiepende of verbredende minoren. Met ingang van 2004 heeft de opleiding de vernieuwde major-minorstructuur geïmplementeerd voor het voltijdprogramma. In het studiejaar volgen alle voltijdstudenten het vernieuwde programma. De deeltijdopleiding bevindt zich in het studiejaar in een overgangsfase van een oud naar een nieuw programma. De propedeusestudenten volgen het nieuwe majorminorprogramma en de jaren 2-4 volgen nog het oude deeltijdprogramma Communicatie. In het zelfevaluatierapport maakt de opleiding met een tabel duidelijk welk onderwijsprogramma de deeltijdstudenten volgen. In de propedeuse volgen de studenten in de periode 1 en 2 een gezamenlijk SBEprogramma in een businesscontext om zich te oriënteren op het beroep. In perioden 3 en 4 volgen de studenten een opleidingsspecifiek programma. De majorfase bestaat naast de propedeuse uit een binnenschoolsprogramma bestaande uit acht blokken verdeeld over drie jaar, een stage en een afstudeeropdracht. NQA CHW: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Communicatie 17/67

18 Eisen hbo (facet 2.1) Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Bevindingen: In het onderwijsprogramma zijn de conceptuele leerlijn en de vaardigheden leerlijn ondersteunend aan de integrale leerlijn. Daarmee wordt de vakmatig verzorgde leerstof gerelateerd aan beroepssituaties. De studenten leren aan de hand van het verrichten van beroepstaken die overeenkomen met de beroepscontexten uit de eindkwalificaties van het LOCO-profiel. In elk semester volgen studenten één of twee projecten, waarbij zij beroepsproducten moeten leveren. Vanaf het tweede semester zijn externe partijen betrokken bij deze projecten om zo praktijkgericht mogelijk te kunnen leren en werken. Ook tijdens stage en afstuderen werken studenten aan praktijkgerichte vraagstukken van externe opdrachtgevers. Bij het afstuderen moeten studenten als beroepsproduct een communicatieadvies schrijven en presenteren. De interactie met de beroepspraktijk komt verder tot uiting in de ontwikkeling van minoren (7 stuks: Communicatiemanagement, Reclamebureau, PR, Interactieve Communicatie, Fundraising, Grantmaking & Sponsoring I en II, Communicatie en de Samenleving, en AIDA 1 ) op basis van gesprekken met professionals uit het werkveld en deskresearch dat is verricht naar ontwikkelingen in het werkveld. Interactie met de beroepspraktijk komt ook tot uiting door bedrijfsbezoeken en het uitnodigen van gastsprekers om praktijkervaringen en hun visie op het vakgebied met studenten te delen. De opleiding maakt gebruik van vakliteratuur zoals standaard boeken, syllabi en readers die volgens het auditteam aansluiten bij moderne inzichten en nieuwe ontwikkelingen. De literatuurlijst bevat actuele titels van standaard vakboeken; alle van na 2000, de meeste titels van na Dit materiaal wordt in de lessen aangevuld met actuele artikelen en materiaal van websites. In het eerste en tweede jaar wordt gewerkt met een lijst van verplichte literatuur en wordt per onderwijseenheid aanvullende literatuur opgegeven door de docent. In het derde en vierde studiejaar moeten studenten meer zelfstandig literatuuronderzoek verrichten en wordt de kenniscomponent en het gebruik van literatuur getoetst in de kennistoetsen (vergelijk facet 2.8). De centrale mediatheek heeft een ruime collectie (vergelijk facet 4.1). Toegepast onderzoek komt naar voren tijdens de projecten waarin studenten een onderzoek uitvoeren voordat zij een advies opstellen of plannen ontwikkelen. Studenten leren onderzoeksvaardigheden aan (10 EC) in het opleidingsspecifieke deel van de Major. Daarbij wordt een standaardboek onderzoeksmethodieken Toegepast 1 AIDA (Attention, Interest, Desire and Action): het eigen communicatiebureau van de opleiding Communicatie, gerund door een alumnus. Het bureau voert praktijkopdrachten uit voor in- en externe opdrachtgevers. Jaarlijks solliciteren 6-12 studenten bij dit bureau. 18/67 NQA CHW: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Communicatie

19 Communicatieonderzoek (2006) gebruikt. Dit boek is door een docente geschreven in het kader van haar promotieonderzoek en wordt ook gehanteerd bij zeven andere communicatieopleidingen. Studenten leren hun onderzoek methodologisch te onderbouwen, zowel kwalitatief als kwantitatief. Dit start met een kleine onderzoeksopzet in de projecten. Uit documentatie en gesprekken blijkt dat studenten leren gericht informatie te verzamelen, een onderzoeksopzet te maken, probleemstelling uit te werken, informatie te analyseren en te koppelen aan theorie en resultaten uit te werken in een rapportage. De wijze van werken is erop gericht studenten voor te bereiden op het kunnen opstellen van een adviesopdracht bij het afstuderen. Actuele ontwikkelingen in de maatschappij zoals globalisering, duurzaamheid en internationalisering komen aan de orde in het curriculum bij vakken als maatschappelijk ondernemen en economie. Voor de totstandkoming van minoren, zoals Interactieve communicatie en Fundraising, Grantmaking & Sponsoring I en II, zijn actuele ontwikkelingen in het communicatieberoep leidend. De opleiding betrekt vertegenwoordigers uit het werkveld voor het ontwikkelen en begeleiden van projecten. Ook bij de projecten sluit men aan bij actuele maatschappelijke problemen en ontwikkelingen in het beroepenveld. Toen er bijvoorbeeld discussies waren over mensenrechten tijdens de Olympische Spelen in China was Amnesty International een opdrachtgever voor een project. Andere voorbeelden zijn: het opstellen van een voorlichtingscampagne gericht op de bestrijding van overgewicht en het adviseren over het pr-beleid van apothekers op het moment dat de apothekersbranche negatief in het nieuws kwam. Het ontwikkelen van beroepsvaardigheden gebeurt door de praktijkgerichte projecten en stages/afstuderen. In het gemeenschappelijk Beleidsplan praktijk SBE 2008 staat beschreven hoe de organisatie van de praktijkcomponent is vormgegeven. Vanaf het tweede semester van het eerste jaar werken de studenten ieder semester aan één of twee projecten met verschillende externe opdrachtgevers uit profit en non-profit organisaties zodat studenten werken aan beroepsvaardigheden in verschillende contexten in de beroepspraktijk. De opleiding geeft in het zelfevaluatierapport aan dat ruim de helft van het curriculum in samenwerking met het werkveld wordt uitgevoerd. Voltijdstudenten volgen een stage van twintig weken in de perioden 1 en 2 van het derde jaar; deeltijdstudenten volgen deze stage in de perioden 3 en 4 van het derde jaar. Voor het afstuderen verrichten studenten een praktijkgeoriënteerde externe opdracht. Studenten werken tijdens het afstuderen bij een organisatie en schrijven een communicatieadvies, dat aansluit bij de context van de organisatie. Binnen de vaardighedenleerlijn werken de studenten aan taalvaardigheden. Voor het Nederlands wordt er extra aandacht gegeven aan correcte spelling en formulering. Dit wordt getoetst op drie niveaus. De toets op gevorderd niveau is een ingangseis voor de stage en een behaalde toets op bachelorniveau is een toelatingseis voor het afstuderen. Andere taalvaardigheden leren studenten bij de vakken: gespreks- en interviewtechnieken en adviesvaardigheden. Ook is er aandacht voor het vak Engels, zoals het voeren van een telefoongesprek, het schrijven van brieven en het geven van productpresentaties. NQA CHW: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Communicatie 19/67

20 De beroepsvaardigheden van deeltijdstudenten wordt verder voornamelijk ontwikkeld door het verrichten van beroepstaken, bij voorkeur bij de eigen onderneming waar de student werkt. Het programma is meer aanbodgestuurd dan bij de voltijdopleiding. De deeltijdstudenten kunnen geen keuzeminor volgen, maar hebben wel meer mogelijkheid eigen keuzes te maken binnen opdrachten, stage en afstuderen, in afstemming met de eigen leeromgeving. In de modulen Engels en Interculturele communicatie komt het internationale aspect van de opleiding naar voren. Verder heeft de student de keuze in minoren die gericht zijn op internationalisering zoals Doing Business in China en International Business Studies I en II (van de opleiding IBL). Daarnaast kunnen studenten een aantal vakken volgen die in het Engels worden aangeboden in gemengde groepen van Nederlandse en buitenlandse studenten. Daarnaast zijn er mogelijkheden voor internationale stages en afstudeerprojecten, een volledig semester studeren in het buitenland en deelname aan internationale excursies, bijvoorbeeld naar New York. In het Beleidsplan Internationalisering SBE zijn de kaders van het internationaliseringsbeleid van de SBE vastgelegd. Uit het STO 2009 blijkt dat voltijd- en deeltijdstudenten positief scoren in STO, HBO- Monitor en Keuzegids 2010 ten aanzien van de interactie met de beroepspraktijk, de aansluiting op actuele ontwikkelingen, de inbedding van het programma in de beroepspraktijk, de kwaliteit van het studiemateriaal en de voorbereidingen op hun loopbaan. De opleidingen scoren op deze gebieden veelal (ruim) boven het landelijke gemiddelde. De actualiteit en praktijkgerichtheid worden onder andere geborgd vanuit de uitkomsten van evaluaties onder studenten en alumni, het overleg met de werkveldadviescommissie, de contacten van docenten met de praktijk, de afstemming en uitwisseling binnen Resultaat Verantwoordelijke Teams en via de uiteindelijke besluitvorming in het opleidingsteamoverleg COM. Overwegingen: Het auditteam constateert uit de documentatie en de gesprekken met docenten en studenten dat in het onderwijsprogramma duidelijk gebruik wordt gemaakt van vakliteratuur en dat het studiemateriaal ontleend wordt aan situaties in de beroepspraktijk. De projecten zijn daar duidelijke voorbeelden van. Het toegepaste onderzoek wordt opgebouwd in de modulen en projecten door de jaren heen. In het studiemateriaal heeft het auditteam voorbeelden van actuele thematieken aangetroffen. Studenten geven in gesprekken aan dat dit hen motiveert en aanscherpt. In het hele programma zijn projecten en praktijkelementen opgenomen waar studenten in aanraking komen of kennis kunnen nemen van de beroepspraktijk en hun eigen vaardigheden kunnen trainen. Conclusie: Het auditteam komt op basis van bovenstaande tot het oordeel goed. 20/67 NQA CHW: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Communicatie