Vroegtijdige Zorg Planning met betrekking tot het levenseinde bij personen met dementie
|
|
- Jonathan van de Veen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Vroegtijdige Zorg Planning met betrekking tot het levenseinde bij personen met dementie Prof Dr Nele Van Den Noortgate Dienst geriatrie UZ Gent
2
3
4 Korte inhoud Vroegtijdige zorgplanning Wat is dit? Waarom is dit belangrijk? Wat zijn mogelijke barrières? Enkele aspecten ivm zorgplanning? Praktische aspecten ivm vroegtijdige zorgplanning
5 Wat is vroegtijdige zorgplanning? Advance Care Planning (ACP) of vroegtijdige zorgplanning is een proces: Het bespreken van wat belangrijk is voor een persoon zijn/haar toekomstige zorg voornamelijk bij het levenseinde Samen met familie/vrienden en zorgverstrekkers (huisarts, ziekenhuis, woon-en zorgcentrum)
6 Wat is vroegtijdige zorgplanning? Heeft als doel: Aan mensen zorg te geven aan het einde van het leven die overeenstemt met de eigen waarden, verwachtingen en levensgeschiedenis Bespreekbaarheid bevorderen Kwaliteit arts-patiëntrelatie bevorderen Belasting voor de naaste verminderen
7 Waarom is vroegtijdige zorgplanning nu belangrijk geworden? Evolutie in de mogelijkheden van geneeskunde Evolutie in het denkpatroon van generaties Wet op de patiëntenrechten
8 Historiek Medische zorg Explosie medisch-technologische mogelijkheden Opleiding gericht op acute aandoeningen Geneesbare aandoeningnen Positief paternalisme
9 Historiek Medische zorg Chronische aandoeningen Niet geneesbaar en Medisch-technologische mogelijkheden Aversie van geen behandelingsmogelijkheden Misinformatie door experts/media Therapeutische hardnekkigheid
10 Verkeerde verwachtingen van mensen
11
12 Historiek Medische Zorg Besef dat gezondheidszorg bestaat uit meerderheid van niet geneesbare chronische aandoeningen en Medisch-technische mogelijkheden dood uitstellen Ethische vragen bij hulpverleners en patiënten/familieleden
13 Hoe wensen mensen te sterven? In hun slaap Zonder het te beseffen Niet voorafgegaan door een periode van aftakeling of pijn
14 Hoe sterven mensen? 74% sterven in zorgvoorzieningen 1/3 is incontinent en volledig zorgafhankelijk 40% niet meer in staat bekwaam te reageren Gedomineerd door complexe medische en ethische beslissingen Beleving is anders dan het natuurlijke einde van het leven/ gekleurd door media
15 Wat zijn mogelijke barrières in het bespreken van zorg bij levenseinde? Er zijn 3 redenen: In de hedendaagse maatschappij wordt de dood eerder ontkend De angst van de patiënt De onwennigheid van de zorgverstrekker
16 1. Maatschappelijke factoren Gebrek aan ervaring met sterven in de familie Grote verwachtingen ten aanzien van de gezondheid, medische interventies Sterven wordt ervaren als iets vreemd en wordt gescheiden van het leven, i.p.v. een deel van het leven.
17 2. De angst van de patiënt Het is niet één emotie Het is samengesteld uit veel vreesreacties (verlies van vrienden, verlies van werk, alles moeten achterlaten ) In telkens een unieke combinatie
18 3. De hulpverlener Onderhevig aan veel spanningen die het discomfort versterken Soms heeft het gewoon te maken met het mens zijn Opleiding bereidt niet voor op sterven! Sterven wordt door veel artsen nog gezien als een persoonlijk falen
19 behandelen Terminale fase Curatieve fase Risico verlagende zorg diagnose Palliatieve fase rouwzorg dood Comfort Symptoomcontrole (palliatieve therapie vs zorg)
20 Moeilijkheden voor arts Vroegtijdige zorgplanning is nog sterk gelinkt aan de prognose van een patiënt. Moeilijk om prognose in te schatten!!! Schatten prognose veel te optimistisch in, zeker als ze de patiënt al langer kennen > zullen minder geneigd zijn om gesprekken te starten Bij dementie is vroeg tijdige zorgplanning noodzakelijk
21 Model om kwaliteit van zorg te verzekeren Levensverlengende behandeling Terminale fase Preventieve zorg Symptomatische behandeling rouwzorg diagnosis overlijden Vermijden van beslissingen tijdens emotionele periode als de terminale fase
22 Vroegtijdige zorgplanning en dementie Vroegtijdige zorgplanning vereist een wilsbekwame persoon Arts moet er zeker van kunnen zijn dat een zorgplanning wordt opgemaakt op moment van wilsbekwaamheid Liefst doen in aanwezigheid van een arts die de wilsbekwaamheid attesteert.
23 Vroegtijdige zorgplanning en dementie Wat is het juiste moment om deze zorgplanning te doen Diagnose? Scharniermomenten als overlijden in nabijheid, opname in het ziekenhuis Voornamelijk actief luisteren is belangrijk, mensen vertellen veel; hierop doorgaan is dan soms belangrijk.. Liefst niet op crisismomenten zijn vaak te emotioneel
24 Vroegtijdige zorgplanning en dementie: valkuilen Wensen veranderen ook soms bij mensen met dementie Misschien kan er toch nog iets gebeuren, breng mij aub naar het ziekenhuis Ethisch vraagstuk zonder duidelijk antwoord: De mens van het nu of de mens van het toen
25 Op welke zaken bereidt men zich voor in het leven? Een reis Het vertrek naar het buitenland van een dierbare Een familiefeest Een verhuis Iets anders?... Bereidt men zich voor op sterven?
26 Vroegtijdige zorgplanning is als het plannen van je laatste reis
27 De laatste reis Bestemming ligt vast Als je hiermee niet akkoord bent, is het moeilijk om je reis te plannen erkenning van bestemming is nodig Moment van vertrek is onzeker Voor sommigen is het makkelijker, minder bedreigend om rustig voor te bereiden Voor anderen is de sense of urgency nodig om dit te plannen Meer emotie, meer stress
28 Route van de laatste reis Route kan jezelf bepalen Sommigen vragen een reisbureau (kinderen, hulpverleners) om dit te doen Anderen plannen alles zelf Anderen plegen overleg met een reisbureau en kiezen wat best bij hen aansluit Je kan tijdens de reis beslissen om de route te wijzigen (al dan niet in overleg met de reisleider) Er kunnen obstakels zijn die de geplande route wijzigen
29 Wat zijn routes tijdens deze laatste reis en hoe kunnen we deze vastleggen?
30
31 Medische begeleid sterven Ofwel alles doen = alle technische mogelijkheden uit de kast halen Ofwel stilstaan bij de vraag of bij mensen met een nefaste prognose het wenselijk is om nog alle medisch-technologische mogelijkheden aan te wenden Niet starten of staken van levensverlengende behandelingen Opdrijven van pijn- en symptoombestrijding Medisch geassisteerde levensbeeïndiging
32 (Niet)-Behandelingsbeslissing Keuzes zelden zwart-wit keuzes Kansen op succes zijn niet steeds duidelijk Wat als menswaardig en zinvol wordt gezien, is afhankelijk van individu Betrekken patiënt en/of naasten Welke keuze gemaakt wordt (starten of niet starten); dient steeds goed doordacht te zijn (ethische keuze) Therapeutische hardnekkigheid moet vermeden worden (technische investigaties die weinig zinvol? zijn vanuit medisch standpunt)
33 (Niet)-Behandelingsbeslissing Is het niet starten van een behandeling steeds levensverkortend handelen? Niet kunstmatig verlengen van stervensproces (allow natural death) is verschillend van levensverkortend handelen Behandelingen, die niet leiden tot gewenste genezing of levensverlenging, stoppen heeft niets te maken met levensverkorting
34 Niet starten of staken van een eventueel levensverlengende behandeling Voorbeeld 1: Meneer P. 80j, heeft ernstig hartfalen en een bijkomende longontsteking met verminderd zuurstofgehalte waardoor nood aan kunstmatige beademing Medisch gezien: zeer kleine kans dat meneer ooit weer van het beademingstoestel kan komen Hier zijn voorafgaande gesprekken met patiënt en familie onontbeerlijk! Veel moeilijker als je dit tijdens crisismoment moet gaan uitleggen! Afspraak dat opname op IZ niet meer wenselijk, wel optimale ondersteunende zorgen op een gewone afdeling!!!
35 Voorbeeld 2 Mevrouw V., 90 jaar, in RVT opgenomen omwille van verminderde zelfredzaamheid in kader van onderliggende Alzheimer dementie Gesprek in RVT met mevrouw: geeft duidelijk aan dat als ze ernstig ziek wordt dat ze niet naar het ziekenhuis wil omdat ze niet aan machines wil sterven zoals haar echtgenoot die wekenlang pijn heeft afgezien om dan toch te moeten sterven, kinderen zijn hiervan op de hoogte en akkoord, wordt opgetekend in dossier Stelt het tamenlijk goed in het rusthuis: blijkt nog plezier te hebben in het krijgen van bezoek, leeft mee met kleinkinderen en achterkleinkinderen Plots achteruit: koorts, hoesten, kan niet meer eten of drinken
36 Voorbeeld 2 Huisarts komt erbij en oordeelt toch dat ziekenhuisopname eventueel wenselijk: intraveneus vocht en antibiotica kunnen haar als alles goed gaat weer zo goed maken als voorheen Samen met familie en patiënt wordt beslist toch ziekenhuisopname te regelen met duidelijke afspraak dat indien niet beter na enkele dagen, stoppen van deze behandeling en terug naar het RVT voor comfortbehandeling en daar te sterven Mevrouw recupereert na 3 dagen en keert terug naar het RVT
37 Voorbeeld 2: Drie jaar later verdere achteruitgang in dementieel beeld, zetel/bed gebonden, weigert voedselinname, verminderde interesse, geen deelname meer aan activiteiten Vraag naar al dan niet starten sondevoeding Mevrouw duidelijk aangegeven niet in leven te willen gehouden worden door kunstmatige vocht en voeding Wordt geopteerd om geen invasieve handelingen meer te stellen en mevrouw overlijdt twee maand later zonder veel symptomen
38 Frequent voorkomende problemen op het levenseinde bij personen met dementie Hartstilstand Pneumonie of andere infectie Eetstoornissen en slikstoornissen Opname in het ziekenhuis
39 Categorieën medisch begeleid sterven Curatief en/of levensverlengend handelen Pijn- en symptoomcontrole Actieve levensbeëindiging
40 Pijn- en symptoomcontrole Pijnbestrijding Palliatieve sedatie
41 Pijnbestrijding Pijnbestrijding het toedienen van analgetica en/of andere medicatie in doseringen en combinaties vereist om pijn en/of andere symptomen op adequate wijze te controleren Onderbehandeling van pijn als gevolg van heersende misverstanden starten van morfine versnelt niet het sterven!!! Adequaatheid en proportionaliteit Bij adequate pijnstilling vermoedt men levensverlengend effect
42 Palliatieve sedatie het toedienen van sedativa in doseringen en combinaties die vereist zijn om het bewustzijn van een terminale patiënt zoveel te verlagen als nodig om één of meerdere refractaire symptomen op adequate wijze te controleren Bijzondere vorm van symptoomcontrole, dus normaal medisch handelen Refractair symptoom is geen complex symptoom Gespecialiseerd palliatief advies noodzakelijk Humaan stervensproces mogelijk maken in precaire omstandigheden
43 Palliatieve sedatie Intentie van de arts Deze dient weerspiegelt door praktijk Communicatie met familie/patiënt is wenselijk Proportionaliteit Doseringen en combinaties van cruciaal belang Resultaat Levensverkorting uitzonderlijk
44 Palliatieve sedatie Kan niet aangewend worden om een verzoek tot euthanasie van een persoon te omzeilen Kan wel aangewend worden bij niet wilsbekwame mensen op moment dat er symptomen zijn die niet kunnen gecontroleerd worden zoals onrust, pijn, braken Soms intermittent, meestal tot overlijden Na uitgebreid overleg met patiënt/familie
45 Categorieën Medisch begeleid sterven Curatief en/of levensverlengend handelen Pijn- en symptoomcontrole Actieve levensbeëindiging
46 Actieve levensbeëindiging Geen normaal medisch handelen Drie vormen van actieve levensbeëindiging: Euthanasie opzettellijk en actief levensbeëindigend handelen door een andere dan de betrokkene, op diens verzoek Hulp bij zelfdoding (niet wettelijk toegelaten) opzettelijk meewerken aan een opzettelijk en actief levensbeëindigend handelen door de betrokkene Actieve levensbeëindiging zonder verzoek (strafbaar) opzettelijk en actief levensbeëindigend handelen door een andere dan de betrokkene, niet op diens verzoek
47 Wat zijn routes tijdens deze laatste reis en hoe kunnen we deze vastleggen?
48 Praktische aspecten Wat zijn mijn rechten? Wet betreffende patiëntenrechten (2002) Wet betreffende palliatieve zorg (2002) Wet betreffende euthanasie (2002) Wat kan ik vastleggen? Negatieve wilsverklaring Wilsverklaring met betrekking tot euthanasie Verzoek tot euthanasie
49 Wat zijn mijn rechten? Wet betreffende patiëntenrechten (2002) Wet betreffende palliatieve zorg (2002) Wet betreffende euthanasie (2002)
50 Wet betreffende patiëntenrechten 1. Recht op kwaliteitsvolle dienstverstrekking 2. Recht op vrije keuze van beroepsbeoefenaar 3. Recht op informatie 4. Recht op toestemming / Recht om bepaalde behandelingen te weigeren / Recht op wilsverklaring 5. Recht op inzage in dossier 6. Recht op eerbiediging van persoonlijke levenssfeer 7. Recht op klachtenbemiddeling
51 Wat als de patiënt niet in staat is zelf zijn/haar rechten uit te voeren? >> wie heeft dan toestemmingsrecht? Vertegenwoordiger (schriftelijk vastgelegd) Persoon die door de patiënt voorafgaandelijk is aangewezen om in zijn plaats op te treden, indien en zolang de patiënt niet in staat is zijn rechten zelf uit te oefenen (gedagtekend en ondertekend door beide partijen) Geen vertegenwoordiger 1. samenwonende echtgenoot, wettelijke of feitelijk samenwonende partner 2. meerderjarig kind 3. ouder 4. meerderjarige broer of zus 5. als geen familie beschikbaar of bij conflict: arts, na multidisciplinair overleg
52 Vertegenwoordiger Oefent de door de wet toegekende rechten aan de patiënt uit indien de patiënt hiertoe zelf niet meer in staat is Benoemde vertegenwoordiger aanstellen op moment van wilsbekwaamheid. Gedagtekend Ondertekend door beide partijen
53
54 Vertrouwenspersoon (wet op patientenrechten) Kan alleen optreden, samen met of in naam van een patiënt die op dat ogenblik bekwaam is zelf zijn rechten uit te oefenen Enkel bevoegd tot uitoefenen van het recht op informatie en recht op inzage van het dossier
55 Vertrouwenspersoon Kan informatie inwinnen over de gezondheid van de patiënt Wordt gehoord op het ogenblik dat de patiënt verzoekt hem geen informatie te verstrekken Wordt ingelicht wanneer de beroepsbeoefenaar informatie onthoudt aan de patiënt, als het meedelen ernstig nadeel voor de gezondheid van de patiënt meebrengt
56 Vertrouwenspersoon Geen voorwaarden Advies Nationale Raad: Alleen natuurlijke personen (geen bedienden, geen persoon in naam van een VZW ) Voorlopige bewindvoerder kan enkel optreden als vertrouwenspersoon op verzoek van de patiënt
57 Wat kan ik vastleggen? (Negatieve) wilsverklaring / vertegenwoordiger Wilsverklaring met betrekking tot euthanasie Verzoek tot euthanasie
58 Negatieve wilsverklaring Wilsverklaring Enkel nodig als men zelf zijn/haar wensen niet meer kan uitdrukken >> als dit wel nog kan, luistert men naar de patiënt! Enkel nodig als men zelf wil bepalen wat nog gebeurt aan het levenseinde! Niet nodig als men wil dat naaste familie meebeslist met artsen en er vertrouwen in heeft dat dit goed zal gebeuren Doe dit liefst in overleg met een arts
59 Negatieve wilsverklaring Negatief : men moet niet vragen naar de beste zorg want daar heeft men sowieso recht op (patiëntenrechten en wet op palliatieve zorg) men kan wel bepaalde zaken vastleggen die men NIET meer wil
60 Negatieve wilsverklaring Waarom dit proces van zorgplanning wel op papier? Eigen arts/zorgverstrekker niet altijd beschikbaar Arts van wacht Andere zorginstelling Houvast voor de vertegenwoordiger Belangrijk om wilsverklaring aan naaste familie te geven of te duiden waar men deze kan vinden Notaris is zeker niet nodig Wel best aanduiden van een vertegenwoordiger
61
62
63
64 NTR-formulieren In instellingen worden reeds geruime tijd NTR formulieren gebruikt Voorbeeld afspraken therapiecode UZ Gent Worden meestal enkel door arts getekend Arts kan ook beslissen tot therapiebeperking zonder vraag van patiënt, dient patiënt wel te informeren In RVT s Gelijkaardige documenten, vaak door patiënt/familie en arts getekend
65
66 Pas op! Wilsverklaring is belangrijk maar Niet alle situaties zijn voorspelbaar Slechts in een minderheid is de uitkomst van bepaalde behandelingen 100% met zekerheid te voorspellen In crisismomenten wordt soms anders gereageerd dan voorspeld Mensen herzien vaak hun visie; moeilijk voor familie Moet wel nog medisch haalbaar zijn Nog belangrijker zijn Gesprek gevoerd hebben met familie Gesprek gevoerd hebben met arts Zodat er vertrouwen is dat zij weten wat persoon denkt/wenst/belangrijk vindt en dat zal gehandeld worden om zoveel mogelijk aan deze wensen te voldoen
67 Wat kan ik vastleggen? (Negatieve) wilsverklaring / vertegenwoordiger Wilsverklaring met betrekking tot euthanasie Verzoek tot euthanasie
68 Wetgeving rond euthanasie VERZOEK Schriftelijk (gehandtekend en gedateerd) Wettelijke voorziening zo persoon niet meer kan schrijven Meerderjarige persoon handelingsbekwaam op ogenblik van verzoek Verzoek vrijwillig, overwogen en herhaald, geen externe druk Medisch uitzichtloze toestand van aanhoudend lichamelijk of psychisch ondraaglijk lijden, gevolg van een ongeneeslijke, door ongeval of ziekte veroorzaakte aandoening 2de arts: bevestigen medisch uitzichtloze toestand en ondraaglijk lijden
69 Verzoek tot euthanasie Voorbeeld van een schriftelijk verzoek (zélf te schrijven) Ik, XXXXXXXX, wens dat er euthanasie op mij wordt toegepast Datum (dag dat het verzoek werd geschreven) Handtekening
70 Verzoek tot euthanasie Voorbeeld van een schriftelijk verzoek door iemand anders geschreven (wanneer je er zelf niet toe in staat bent) XXXXXXXX wenst dat er euthanasie op hem/haar wordt toegepast. Hij/zij is goed bewust maar niet in staat het zelf te schrijven wegens verlamming/zwakte/analfabetisme/blindheid/... Dit verzoek werd op schrift gesteld door YYYYYYYY, die onafhankelijk is t.o.v. XXXXXXXX en geen materieel belang heeft bij het overlijden. Het werd geschreven in aanwezigheid van de behandelende arts Dr ZZZZZZZZ. Datum (dag dat het verzoek werd geschreven) Handtekening
71 Wetgeving rond euthanasie VERZOEK Niet bindend d.w.z. juridisch niet afdwingbaar Geen enkele arts kan verplicht worden om euthanasie uit te voeren Arts heeft geen wettelijke maar wel een deontologische plicht om door te verwijzen
72 Wetgeving rond euthanasie Procedure terminale aandoening Overlijden wordt binnen afzienbare tijd verwacht Behandelend arts en tweede arts Procedure niet terminale aandoening Overlijden niet binnen afzienbare tijd verwacht (bv in kader van beginnende dementie) Behandelend arts en tweede arts Derde arts bekwaam in aandoening of psychiater
73 Wetgeving rond euthanasie WILSVERKLARING met betrekking tot euthanasie Op voorhand vastleggen: enkel in geval van onomkeerbaar coma! DUS NIET Voor mensen met dementie die wilsonbekwaam zijn!!!
74
75
76 Belangrijke boodschappen Wat kan je op voorhand vastleggen? Negatieve wilsverklaring Dit moet niet om verzekerd te zijn van goede zorg Dit kan als men graag bepaalde dingen zelf wil bepalen Pas op! Bespreek dit met een deskundige (je huisarts) Pas op! Bespreek dit liefst ook met je familie Wilsverklaring met betrekking tot euthanasie Enkel in geval van onomkeerbaar coma, dus niet bij wilsonbekwamen Slechts 5 jaar geldig, elke 5 jaar te vernieuwen
77 Bijkomende informatie (Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen) (LevensEinde InformatieForum) (Vlaamse Liga tegen Kanker) (recht op waardig sterven) (vroeger nadenken over later)
78
COMMUNICEREN OVER HET LEVENSEINDE : WAAROM???
Ik wil niet leven zoals een plant Als ik mijn familie niet meer ken, wil ik liever dood Ik wil niet afzien! Mijn broer denkt zus, en ik zo, wat moeten we nu doen? Hebben wij nu wel de juiste keuzes gemaakt?
Nadere informatieVroegtijdige Zorgplanning
Vroegtijdige Zorgplanning Theoretisch kader Dr Ruth Piers Dienst Geriatrie UZ Gent 1 Inleiding Wetgevend kader MAAR praktijk Kanttekeningen vanuit de patiënt Kanttekeningen vanuit de zorgverstrekkers Toegepast
Nadere informatieVERDUIDELIJKING WETGEVING ROND HET LEVENSEINDE
VERDUIDELIJKING WETGEVING ROND HET LEVENSEINDE Alle wetteksten en/of documenten, beschreven in dit document zijn te downloaden op www.palliatieve.org > professionele gebruiker > wetgeving en documenten
Nadere informatieMedische Beslissingen rond het levenseinde
Medische Beslissingen rond het levenseinde Jo Lisaerde Eric Triau Maartje Wils Bewonersadviesraad 7 december 2011 Definitie Palliatieve Zorg Palliatieve zorg is een totaalzorg voor mensen die aan een ziekte
Nadere informatieDe terminale patiënt: Inleiding. Prof Dr Nele Van Den Noortgate Universitair Ziekenhuis Gent PUO VZA 6 november 2007
De terminale patiënt: Inleiding Prof Dr Nele Van Den Noortgate Universitair Ziekenhuis Gent PUO VZA 6 november 2007 Medische beslissingen bij levenseinde Type of deaths 1998 % of all death 2001 Intention
Nadere informatieCasus Hoe wensen mensen te sterven? Samen werken rond. vroegtijdige zorgplanning. Samen werken rond. Vroegtijdige Zorgplanning
DEELSEL Gent : (SEL : samenwerking Eerste Lijn) Samen werken rond vroegtijdige zorgplanning Samen werken rond Vroegtijdige Zorgplanning Palliatieve Zorg Gent-Eeklo Uitgangspunt van dit project : Toename
Nadere informatiePALLIATIEVE ZORG. IFPC Turnhout 23 oktober Hilde Michiels coördinator palliatief support team
PALLIATIEVE ZORG IFPC Turnhout 23 oktober 2017 Hilde Michiels coördinator palliatief support team Palliatieve zorg - definitie Palliatieve zorg is de actieve totaalzorg voor mensen die ongeneeslijk ziek
Nadere informatieNetwerk Palliatieve Zorg Zuid-Oost-Vlaanderen Zorgplanning, ook voor morgen
Het Leven Helpen VZW Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-Oost-Vlaanderen Zorgplanning, ook voor morgen Waarover gaat het? De zekerheden van het leven: Geboorte Ziekte en gezondheid Sterven Plots overlijden,
Nadere informatieZORG VOOR EEN MENSWAARDIG LEVENSEINDE
ZORG VOOR EEN MENSWAARDIG LEVENSEINDE 1. INLEIDING De beslissing nemen om te verhuizen naar een WZC is niet vanzelfsprekend. Vele zaken worden afgewogen vooraleer de beslissing valt. Dit ook voor wat het
Nadere informatiePraat voor je gaat. Tijdige zorg voor het levenseinde
Praat voor je gaat. Tijdige zorg voor het levenseinde KWB Baal 15 februari 2016 1 Praten over je levenseinde Dat is voor later, ik wil daar nu nog niet aan denken Ik ben nog gezond en in de bloei van mijn
Nadere informatieDr. Marc Desmet Palliatieve Dienst Virga Jesseziekenhuis Hasselt
Dr. Marc Desmet Palliatieve Dienst Virga Jesseziekenhuis Hasselt Inhoud Codes Beperking Therapie Vroegtijdige zorgplanning (VZP) Wilsverklaringen Vertegenwoordiger / vertrouwenspersoon = middelen (geen
Nadere informatieRichtlijnen Palliatieve en Supportieve zorg
Laarbeeklaan 101 1090 Brussel Oncologisch Handboek Euthanasie V1.2008 EUTHANASIE: TOELICHTING EN PRAKTISCHE RICHTLIJNEN 1 Inleiding In 2002 werden drie wetten met betrekking tot de zorg voor patiënten
Nadere informatieMedisch begeleid sterven een begrippenkader
Medisch begeleid sterven een begrippenkader Prof.dr. Bert Broeckaert Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen info@palliatief.be www.palliatief.be Bert.Broeckaert@theo.kuleuven.be Medisch begeleid sterven
Nadere informatieVoorafgaande zorgplanning - juridische omkadering -
Voorafgaande zorgplanning - juridische omkadering - Sylvie Tack 23 april 2014 Doctor in de Rechten Advocaat Praktijkassistent Gezondheidsrecht Overzicht Inleiding Wat is voorafgaande zorgplanning? Wat
Nadere informatieSamenvatting van de info-namiddag VOORBIJE ACTIVITEITEN. PRAAT VOOR JE GAAT - Tine De Vlieger 21 NOVEMBER
VOORBIJE ACTIVITEITEN PRAAT VOOR JE GAAT - Tine De Vlieger 21 NOVEMBER Aan enthousiasme ontbreekt het Tine zeker niet. Dat ontdekten we al snel toen ze ons op een heel overtuigde manier vertelde hoe belangrijk
Nadere informatieOngeneeslijk ziek. Samen uw zorg tijdig plannen
Ongeneeslijk ziek Samen uw zorg tijdig plannen Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 1.1 Een naaste die met u meedenkt...3 1.2 Gespreksonderwerpen...3 2. Belangrijke vragen...3 2.1 Lichamelijke veranderingen...3
Nadere informatieDossier Voorafgaande zorgplanning
Dossier Voorafgaande zorgplanning Elk jaar komen heel wat mensen in een situatie terecht waarin ze, omwille van een onomkeerbare coma, dementie of een andere aandoening, niet meer in staat zijn om zelf
Nadere informatieRechten van de patiënt?
Rechten van de patiënt? Belangrijke Belgische wetgevende initiatieven rond de eeuwwisseling Euthanasiewet 2002 Wet Patiëntenrechten 2002 Wet Palliatieve Zorg 2002 Recht op correcte informatie over zijn
Nadere informatieVoorafgaande zorgplanning en omgaan met het levenseinde informatie voor patiënten
Voorafgaande zorgplanning en omgaan met het levenseinde informatie voor patiënten 2 Wilsverklaring en levenseinde Stilstaan bij je levenseinde is nooit gemakkelijk. Toch kan het zinvol zijn erover na te
Nadere informatieVoorafgaande zorgplanning en wilsverklaringen. Christophe Lemmens Advocaat Dewallens & partners Gastprofessor UAntwerpen
Voorafgaande zorgplanning en wilsverklaringen Christophe Lemmens Advocaat Dewallens & partners Gastprofessor UAntwerpen 1 Overzicht Begrippenkader Positieve wilsverklaring Euthanasieverklaring Negatieve
Nadere informatieBeslissingen bij ernstige ziekte of levenseinde. i n f o r m a t i e v o o r p a t i ë n t e n
Beslissingen bij ernstige ziekte of levenseinde i n f o r m a t i e v o o r p a t i ë n t e n Beslissingen bij ernstige ziekte of levenseinde 2 Beslissingen bij ernstige ziekte of levenseinde 3 Inleiding
Nadere informatieBeslissingen omtrent het levenseinde
Beslissingen omtrent het levenseinde Heb je er al over nagedacht? Als ik mijn vrouw niet meer herken, wil ik euthanasie (Etienne Vermeersch) Dit is volgens de wet onmogelijk! als ik mijn vrouw niet meer
Nadere informatieVroegtijdige Zorg Planning:
Vroegtijdige Zorg Planning: Waarover maak jij je zorgen? M. Van de Wiele Lid RVB / Ethicus VZW Rusthuizen Zr. Van Berlaar Ethicus RZ H Hart Tienen Psychotherapeut/seksuoloog 1. Inleiding Enkele casussen
Nadere informatieWAT PLAN JE ZOAL IN JE LEVEN?
CONCRETE ZORGPLANNING WAT PLAN JE ZOAL IN JE LEVEN? 1 ZORGZAME ZORG OP MEERDERE DOMEINEN OMTRENT MEDISCHE ZORGEN 3 OMTRENT HET BLIJVEN WONEN ALS JE EEN DAGJE OUDER WORDT DE KINDEREN NIET KORTBIJ WONEN
Nadere informatieREGISTRATIEDOCUMENT EUTHANASIE
REGISTRATIEDOCUMENT EUTHANASIE Formulier bij aangetekend schrijven met ontvangstbewijs te zenden naar de Federale Controle- en Evaluatiecommissie voor de toepassing van de wet betreffende de euthanasie,
Nadere informatieVroegtijdige zorgplanning
Vroegtijdige zorgplanning Waarom uw zorg vroegtijdig plannen? Wat houdt het in? curatief handelen palliatief handelen actieve levensbeëindiging Waarom vroegtijdig uw zorg plannen? Welke zorg zou u wensen
Nadere informatieEuthanasie. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk
Euthanasie T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André Dumont Stalenstraat
Nadere informatieZorg rond het levenseinde
Groeningelaan 7 8500 Kortrijk Tel.nr. 056/24 52 71 Faxnr. 056/24.52.64 Zorg rond het levenseinde Zorg rond het levenseinde 12 Voor meer informatie over voorgaande onderwerpen, kan u contact opnemen met
Nadere informatieWilsverklaring invullen. Juridische informatie. Manu Keirse Hoogleraar Faculteit der Geneeskunde, KULeuven
Wilsverklaring invullen Juridische informatie Manu Keirse Hoogleraar Faculteit der Geneeskunde, KULeuven Meer dan levenseinde Mijn gezondheidszorg Levenseinde Regelingen nadien zoals: afstaan organen,
Nadere informatieDNR EEN ZORGVULDIGE AFWEGING VAN WAT MEDISCH NOG ZINVOL IS
DNR EEN ZORGVULDIGE AFWEGING VAN WAT MEDISCH NOG ZINVOL IS Een zorgvuldige afweging van wat medisch (nog) zinvol is... Soms biedt een medische behandeling geen oplossing meer voor een bestaand medisch
Nadere informatieREGISTRATIEDOCUMENT EUTHANASIE
REGISTRATIEDOCUMENT EUTHANASIE Formulier bij aangetekend schrijven met ontvangstbewijs te zenden naar de Federale Controle- en Evaluatiecommissie voor de toepassing van de wet betreffende de euthanasie,
Nadere informatieCasus Hoe wensen mensen te sterven? Waarom vroegtijdig nadenken over zorg? Samen werken rond. vroegtijdige zorgplanning.
DEELSEL Gent : (SEL : samenwerking Eerste Lijn) Samen werken rond vroegtijdige zorgplanning Samen werken rond Vroegtijdige Zorgplanning Palliatieve Zorg Gent-Eeklo Uitgangspunt van dit project : Toename
Nadere informatieJURIDISCHE OMKADERING VAN MAATSCHAPPELIJKE EVOLUTIE NAAR MEER ZELFBESCHIKKING, VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING EN ONDERSTEUNING BIJ WILSONBEKWAAMHEID
JURIDISCHE OMKADERING VAN MAATSCHAPPELIJKE EVOLUTIE NAAR MEER ZELFBESCHIKKING, VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING EN ONDERSTEUNING BIJ WILSONBEKWAAMHEID Luc Goutry Ere-Volksvertegenwoordiger HET MAATSCHAPPELIJK
Nadere informatieeen waardig levenseinde
De Bogaard 28 januari 2010 Sint Truiden 6 oktober 2011 een waardig levenseinde Wim Distelmans Leerstoel Waardig Levenseinde demens.nu aan de VUB zorg rond het levenseinde zorg rond het levenseinde hele
Nadere informatieZorg. voor het levenseinde
Zorg voor het levenseinde Inleiding Onze campussen en woonzorgcentra streven een christelijk-ethische levensvisie na en dit veronderstelt een zorgzame en zinvolle omgang met het eindigende leven en het
Nadere informatieVoorafgaande zorgplanning Wetgeving en communicatie VRAGEN ROND HET LEVENSEINDE
Voorafgaande zorgplanning Wetgeving en communicatie SEL Zuid-West-Vlaanderen Lokale Steunpunten Thuiszorg 18 mei, 15 juni en 27 juni 2017 VRAGEN ROND HET LEVENSEINDE Halve eeuw medische spitstechnologie
Nadere informatieVANDAAG ZORGEN VOOR MORGEN
VANDAAG ZORGEN VOOR MORGEN BROCHURE VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING Beste bewoner, Dat is immers onze zorg: betrokken zijn op u en uw naasten en u zoveel als mogelijk gelukkig zien. Wij zijn blij dat u koos
Nadere informatieMedische beslissingen bij het levenseinde visietekst Informatiefolder voor patiënten
Medische beslissingen bij het levenseinde visietekst Informatiefolder voor patiënten Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper Informatiefolder voor patiënten 1 Inleiding Er is een toenemende aandacht
Nadere informatie6. Palliatieve zorg, vroegtijdige zorgplanning en euthanasie
6. Palliatieve zorg, vroegtijdige zorgplanning en euthanasie 6.1 Palliatieve zorg Palliatieve zorg is de totaalzorg voor mensen met een levensbedreigende aandoening bij wie geen genezende behandeling meer
Nadere informatiePALLIATIEVE SEDATIE
Ik heb er geen bezwaar tegen dat de mensen tijdens de voordracht naar hun horloge kijken, maar ik aanvaard niet dat ze met hun horloge beginnen te schudden om er zeker van te zijn dat het ding nog werkt.
Nadere informatiePatiëntenrechten. Dr. Christina Tobback
Patiëntenrechten Dr. Christina Tobback Patiënt de natuurlijke persoon aan wie gezondheidszorg wordt verstrekt, al dan niet op eigen verzoek hij ontvangt zorg omdat hij ernaar vraagt op vraag van een vertegenwoordiger
Nadere informatieOngeneeslijk ziek: samen uw zorg tijdig plannen
Ongeneeslijk ziek: samen uw zorg tijdig plannen Uw specialist heeft u verteld dat u ongeneeslijk ziek bent. Niet meer kunnen genezen is een bericht met ingrijpende gevolgen en het valt niet mee om hier
Nadere informatieWoonzorgnetwerk Vincenthove vzw. WARME Zorg voor een menswaardig levenseinde (=vroegtijdige zorgplanning)
Pagina 12 Woonzorgnetwerk Vincenthove vzw Inhoud brochure: WARME Zorg voor een menswaardig levenseinde (= vroegtijdige zorgplanning) Gedicht pag. 2 Warme Zorg voor een menswaardig levenseinde pag. 3 De
Nadere informatieMacht- en krachtrelaties in de palliatieve zorg
Macht- en krachtrelaties in de palliatieve zorg Naomi Van De Moortele, psychologe hematologie en palliatieve zorgen UZ Gent An Lievrouw, psychologe digestieve oncologie UZ Gent Workshop: 1. Palliatieve
Nadere informatieVROEGTIJDIGE ZORGpLANNING
VROEGTIJDIGE ZORGpLANNING Vooruitzien op wonen, leven, zorg zoals jij het wenst. Vroegtijdige zorgplanning Wonen, leven en zorgen zoals jij het wil Dat is onze grootste uitdaging: wonen, leven en zorg
Nadere informatieAchtergrondinformatie
Onderdeel van de patiëntenbrochure Spreek tijdig over het levenseinde. - www.knmg.nl/spreken-over-levenseinde Achtergrondinformatie Hieronder leest u achtergrondinformatie die u kan helpen om het gesprek
Nadere informatieVROEGTIJDIGE ZORGPLANNING - VEEL GESTELDE VRAGEN
VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING - VEEL GESTELDE VRAGEN VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING Wat is vroegtijdige zorgplanning? Patiënten en de hulpverleners hebben niet altijd gelijklopende ideeën, verwachtingen en percepties
Nadere informatieBeslissingen bij ernstige ziekte of levenseinde
Beslissingen bij ernstige ziekte of levenseinde informatie voor patiënten INLEIDING 3 PALLIATIEVE THERAPIE 4 PALLIATIEVE ZORG 4 HET STOPZETTEN OF NIET STARTEN VAN EEN LEVENSVERLENGENDE BEHANDELING 5 PALLIATIEVE
Nadere informatieTopics in levenseindezorg
Topics in levenseindezorg Wetgeving i.v.m. levenseindezorg 1.Patiëntenrechtenwet (aug. 2002): centraal staat de autonomie en het zelfbeschikkingsrecht d.w.z. dat zorgverleners respect moeten hebben voor
Nadere informatiePalliatie of Euthanasie: De Twilight Zone. Prof. Dr. Paul Clement Universitaire Palliatieve Zorgeenheid Leuven
Palliatie of Euthanasie: De Twilight Zone Prof. Dr. Paul Clement Universitaire Palliatieve Zorgeenheid Leuven Situering Beslissingen rond het levenseinde Zeer vaak: Niet meer starten van (al dan niet medisch
Nadere informatieWilsverklaringen inzake mijn gezondheidszorg en mijn levenseinde
Wilsverklaringen inzake mijn gezondheidszorg en mijn levenseinde Mijn persoonlijke waarden en opvattingen Naast de uitdrukkelijke wilsverklaringen die volgen, wil ik dat altijd rekening wordt gehouden
Nadere informatieContinue Palliatieve sedatie, feiten en fabels 19-09-2013. Specialist ouderengeneeskunde/docent. Probeer te verwoorden wat volgens jou
Continue Palliatieve sedatie, feiten en fabels 19-09-2013 Margot Verkuylen Specialist ouderengeneeskunde/docent Wat is het? Probeer te verwoorden wat volgens jou palliatieve sedatie is PALLIATIEVE SEDATIE
Nadere informatieWat als ik niet meer beter word
Wat als ik niet meer beter word moeilijke keuzes & beslissingen rondom levenseinde Manon Boddaert Arts palliatieve geneeskunde Consulent en adviseur IKNL Antoon van Dijck Palliatieve zorg is integrale
Nadere informatieEuthanasie: de wet en de praktijk
Euthanasie: de wet en de praktijk Informatiefolder voor patiënten en familieleden 90.007N-140401 Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper www.yperman.net Inleiding U leest deze infobrochure niet
Nadere informatieGedeelde zorg rond het levenseinde
Gedeelde zorg rond het levenseinde Vroegtijdige zorgplanning Gedeelde zorg rond het levenseinde U als bewoner én wijzelf denken we wel eens aan sterven. We worden geconfronteerd met onze diepste vragen
Nadere informatieHoe omgaan met een verzoek om euthanasie? Een leidraad
Hoe omgaan met een verzoek om euthanasie? Een leidraad Groep Philippus Neri - VZW Sint-Lucia Deze leidraad geldt voor een verzoek om euthanasie door een patiënt bij ondraaglijk psychisch en fysisch lijden.
Nadere informatieTijdig spreken over het levenseinde
Tijdig spreken over het levenseinde foto (c) Ben Biondina voor DNA-beeldbank op www.laatzeelandzien.nl Cliëntenbrochure van Goedleven foto (c) Jan Kooren voor DNA-beeldbank op www.laatzeelandzien.nl 1.
Nadere informatieAlgemeen. Euthanasie.
Algemeen Euthanasie www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ALG051 / Euthanasie / 09-11-2018 2 Euthanasie Artsen kunnen in bijzondere omstandigheden
Nadere informatieEuthanasie. Informatiebrochure voor patiënten en hun naasten
Euthanasie Informatiebrochure voor patiënten en hun naasten Inhoud Inleiding 3 1 Beslissingen rond het levenseinde 4 1.1 Het verschil tussen een wilsverklaring betreffende euthanasie en een euthanasieverzoek
Nadere informatieAdvanced care planning in cardiogeriatrie. Gert Ghijsebrechts Huisarts Cardio 2010
Advanced care planning in cardiogeriatrie Gert Ghijsebrechts Huisarts Cardio 2010 Hartcentrum De wet op de patiëntenrechten (2002) Recht op kwaliteitsvolle dienstverstrekking Behandeling die meeste kwaliteit
Nadere informatieKeuzes rond het levenseinde. Miep de Putter Annemieke Delhaas Petra Blommendaal PTMN
Keuzes rond het levenseinde Miep de Putter Annemieke Delhaas Petra Blommendaal PTMN Palliatieteam midden nederland 24 uur/7 dagen per week telefonisch bereikbaar voor hulpverleners Allerlei disciplines
Nadere informatieAgenda. Levenseinde: keuzes, wil, wet en praktijk t.b.v. Parkinsoncafé Rosmalen. Wetten. Keuzes aan het einde van het leven
Levenseinde: keuzes, wil, wet en praktijk t.b.v. Parkinsoncafé Rosmalen Jannie Willemsen Medewerker Presentatiedienst Agenda Wetten en patiëntenrechten Keuzes aan het einde van het leven NVVE en Wilsverklaringen
Nadere informatieBeslissingen bij ernstige ziekte of levenseinde. Imeldaziekenhuis
Beslissingen bij ernstige ziekte of levenseinde Imeldaziekenhuis imelda omringt u met zorg Inhoud Inleiding 3 Palliatieve therapie 4 Palliatieve zorg 5 Het stopzetten of niet starten van een levensverlengende
Nadere informatieRechten van de patiënt Vertrouwenspersoon en Vertegenwoordiger
Uw zorg, onze zorg Vallen en fixatie Palliatieve zorg Wondzorg Zorg voor de bewoner Incontinentiezorg Vroegtijdige zorgplanning Mentorschap Aandachtspersoon Voeding RZL Dementie Rechten van de patiënt
Nadere informatieKunnen wij ook het laatste stuk van ons levenspad in eigen regie afleggen?
Kunnen wij ook het laatste stuk van ons levenspad in eigen regie afleggen? Maaike Veldhuizen Arts palliatieve zorg in het Elkerliek ziekenhuis, palliatief consulent en SCEN arts Ingrid van Asseldonk, verpleegkundige
Nadere informatieHet zorgtraject van de bewoner in De Wingerd
Woon- & Zorgcentrum De Wingerd Het zorgtraject van de bewoner in De Wingerd Dr. Jo Lisaerde Het zorgtraject van de bewoner Belevingsgerichte zorg: wie is deze bewoner? Zorgplanning: wat wenst de bewoner
Nadere informatieFEDERALE CONTROLE- EN EVALUATIE- COMMISSIE EUTHANASIE INFORMATIEBROCHURE VOOR DE ARTSEN
FEDERALE CONTROLE- EN EVALUATIE- COMMISSIE EUTHANASIE INFORMATIEBROCHURE VOOR DE ARTSEN 2 INHOUDSTAFEL 1. Euthanasie op verzoek van de patiënt vs. euthanasie op basis van een voorafgaande wilsverklaring
Nadere informatieWilsverklaring en levenseinde. Informatiebrochure Patiënten
Wilsverklaring en levenseinde Informatiebrochure Patiënten 1. Vroegtijdige zorgplanning...4 1.1 Nu denken aan later...4 1.2 Euthanasieverklaring...5 1.3 Wilsverklaring...5 2. Euthanasie...6 2.1 Wat is
Nadere informatieAls genezing niet meer mogelijk is
Algemeen Als genezing niet meer mogelijk is www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ALG043 / Als genezing niet meer mogelijk is / 06-10-2015 2 Als
Nadere informatieVROEGTIJDIGE ZORGPLANNING
VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING Vaardigheidstraining voor de huisarts LOK VZP 20 oktober 2016 dia 1 Wie is wie? LOK VZP 20 oktober 2016 dia 2 De presentatie kwam tot stand door: LOK VZP 20 oktober 2016 dia 3
Nadere informatieREGISTRATIEDOCUMENT EUTHANASIE
REGISTRATIEDOCUMENT EUTHANASIE Registratiedocument bij aangetekend schrijven met ontvangstbewijs te zenden, binnen de vier werkdagen na de euthanasie, op volgend adres: Federale Controle en Evaluatiecommissie
Nadere informatieEthische kwesties. bij de Zorgboog. Behandeling en zelfbeschikking. Wat betekent dit voor u?
Ethische kwesties bij de Zorgboog In deze folder leest u over een aantal levensaspecten die een rol kunnen spelen bij uw behandeling, verzorging en verpleging binnen de Zorgboog. Het gaat hierbij om vragen
Nadere informatieINFORMATIE BETREFFENDE EUTHANASIE, LEVENSTESTAMENT EN LEVENSEINDE.
INFORMATIE BETREFFENDE EUTHANASIE, LEVENSTESTAMENT EN LEVENSEINDE. Levenseinde. Levenstestament. Euthanasie. Wat als ik dement wordt? Wat als ik in een uitzichtloze toestand van lijden terechtkom? Wat
Nadere informatieZorg rond het levenseinde
Zorg rond het levenseinde informatiebrochure INHOUD Inleiding 4 De wet op de patiëntenrechten 5 Palliatieve zorg 7 Definitie van palliatieve zorgen 7 Palliatieve zorg in AZ Sint-Lucas Brugge 8 Medische
Nadere informatieProcedure euthanasie ouderenzorg
Procedure euthanasie ouderenzorg 1. Euthanasie: Volgens de Belgische wetgeving wordt euthanasie omschreven als het opzettelijk levensbeëindigend handelen door een andere dan de betrokkene op diens verzoek
Nadere informatieWilsverklaring-wilsbeschikkinglevenstestament. Juridische aspecten Herman NYS
Wilsverklaring-wilsbeschikkinglevenstestament Juridische aspecten Herman NYS Plan uiteenzetting Het begrippenkader De juridische duiding Het Belgisch recht (Tussentijdse) Besluiten Het begrippenkader Complexe
Nadere informatieHet levenseinde teruggeven aan de mensen
Het levenseinde teruggeven aan de mensen Manu Keirse Hoogleraar, Faculteit der Geneeskunde KU Leuven Ondervoorzitter Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen Sterven is zo oud als de mensheid Het levenseinde
Nadere informatieEuthanasie: de wet en de praktijk Informatiefolder voor patiënten en familieleden
voorzitter ethisch comité Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper www.yperman.net Euthanasie: de wet en de praktijk Informatiefolder voor patiënten en familieleden Inleiding U leest deze infobrochure
Nadere informatieWat is palliatieve zorg? Waar denk je aan bij palliatieve zorg?
Wat is palliatieve zorg? Waar denk je aan bij palliatieve zorg? 2 Definitie Palliatieve zorg (WHO 2002) Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van leven verbetert van patiënten en hun naasten,
Nadere informatieNu praten over later: zinvol!?
Nu praten over later: zinvol!? Op weg naar waardig levenseinde 21 april 2018 Netwerk Palliatieve Zorg Limburg 1 De context van levenseinde : Medisch-technische evolutie : - overlijden = medisch falen -
Nadere informatieOnderzoeksvragen vanuit de praktijk 17/10/2017
Onderzoeksvragen vanuit de praktijk 17/10/2017 Deze lijst van onderzoeksvragen kwam tot stand na een bevraging bij de coördinatoren van de regionale netwerken voor palliatieve zorg en de voorzitters van
Nadere informatieVroegtijdige zorgplanning
Vroegtijdige zorgplanning Een planning die zorg vraagt WZC Onze Lieve Vrouw WAT IS VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING? Welke zorg zou u wensen indien u ernstig ziek zou worden? Wilt u een levensverlengende behandeling
Nadere informatieGeef me dan alsjeblieft een spuitje. Levenseindebeslissingen prehospitaal en op spoed
Geef me dan alsjeblieft een spuitje. Levenseindebeslissingen prehospitaal en op spoed Tom Schmitte Adj. Hoofdverpl. Spoedgevallen & PIT AZ Heilige Familie Rumst 1 Enkele feiten om bij stil te staan De
Nadere informatieEuthanasie Informatiebrochure voor patiënten en hun naasten
Euthanasie Informatiebrochure voor patiënten en hun naasten Palliatief Support Team 03 650 50 57 Inleiding Als u vragen heeft over beslissingen rond het levenseinde en meer bepaald over euthanasie, dan
Nadere informatieZNA Ombudsdienst Wat zijn jouw rechten als patiënt? Informatie voor patiënten
ZNA Ombudsdienst Wat zijn jouw rechten als patiënt? Informatie voor patiënten 2 Wat zijn jouw rechten als patiënt? Wat zijn je rechten als patiënt? > > De zorgverlener biedt je kwalitatieve zorg. Als patiënt
Nadere informatieZorg en behandeling rondom het levenseinde. Het beleid van de Frankelandgroep inzake reanimatie, palliatieve sedatie, versterving en euthanasie
Zorg en behandeling rondom het levenseinde Het beleid van de Frankelandgroep inzake reanimatie, palliatieve sedatie, versterving en euthanasie Inleiding In deze folder kunt u het beleid van de Frankelandgroep
Nadere informatieZNA Ombudsdienst Wat zijn jouw rechten als patiënt? Informatie voor patiënten
ZNA Ombudsdienst Wat zijn jouw rechten als patiënt? Informatie voor patiënten 2 Wat zijn jouw rechten als patiënt? Wat zijn jouw rechten als patiënt? 3 Wat zijn je rechten als patiënt? > > De zorgverlener
Nadere informatieHET NUT VAN WILSVERKLARINGEN
HET NUT VAN WILSVERKLARINGEN IN RELATIE TOT PALLIATIEVE ZORG BIJ LONGFIBROSE Frank Schaapsmeerders, Specialist Ouderengeneeskunde en SCEN-arts Landelijke bijeenkomst Longfibrose Patiëntenvereniging, Nijkerk
Nadere informatie13 november 2009. palliatieve geneeskunde VUB
13 november 2009 Het wettelijk kader van de levenseindebeslissingen Wim Distelmans MD MPH PhD palliatieve geneeskunde VUB zorg rond het levenseinde hele evolutie halve eeuw medische spitstechnologie veel
Nadere informatieMedische beslissingen rond het levenseinde
Medische beslissingen rond het levenseinde Adri Jobse, huisarts, kaderarts, consulent PTMN Gon Uyttewaal, gesp. vpk pz, consulent PTMN 26 juni 2014 1. Wet geneeskundige op de behandelingsovereenkomst 2.
Nadere informatieVerzoek om inzage/afschrift patiëntendossier
Verzoek om inzage/afschrift patiëntendossier (art. 9, Wet betreffende de Rechten van de patiënt, 22/08/2002) Verzoek tot Inzage (voor gegevens overleden patiënt, enkel mogelijk via beroepsbeoefenaar) Afschrift
Nadere informatieVroegtijdige zorgplanning
Vroegtijdige zorgplanning Manu Keirse Hoogleraar, Faculteit der Geneeskunde KU Leuven Ondervoorzitter Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen Het levenseinde voorzien 74 % sterven in zorgvoorzieningen 1/3
Nadere informatieZorgvuldig handelen rond het levenseinde
Zorgvuldig handelen rond het levenseinde Zo uniek als mensen Moeilijke beslissingen rond de laatste levensfase Met deze folder willen wij u informeren over het levenseindebeleid van Vivantes Zorggroep.
Nadere informatieScen. Malaga 2014 Petrie van Bracht en Rob van Lier scenartsen
Scen Malaga 2014 Petrie van Bracht en Rob van Lier scenartsen inhoud Inleiding Getallen Zorgvuldigheidscriteria Valkuilen Euthanasie versus palliatieve sedatie De scenarts S: staat voor steun: informatie,
Nadere informatieHou me (niet) vast. Informatiebrochure Palliatieve zorg en vroegtijdige zorgplanning
Hou me (niet) vast Informatiebrochure Palliatieve zorg en vroegtijdige zorgplanning Hou me (niet) vast vanaf hier heb ik alleen te gaan Ik zal altijd - ergens - bij je zijn we zijn tochtgenoten maar hier
Nadere informatieKalvermarkt Gent Telefoon: 09/
INFOBROCHURE VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING Kalvermarkt 1 9000 Gent Telefoon: 09/225 12 11 Beste bewoner en familie, De beslissing nemen om te verhuizen naar een woonzorgcentrum is voor velen niet vanzelfsprekend.
Nadere informatiePraten over later: je lot zelf in handen nemen!
Praten over later: je lot zelf in handen nemen! Nele De Win 08/10/2015 Snelle toename sinds begin 20ste eeuw 1850: 42.25 1900: 46.59 1950: 66.36 2000: 77.92 2005: 79.21 -- 2014 : 80,74 ( man 77,94 vrouw
Nadere informatiePRAKTISCHE VRAGEN OVER BESLISSINGEN ROND HET LEVENSEINDE. Cor Spreeuwenberg
PRAKTISCHE VRAGEN OVER BESLISSINGEN ROND HET LEVENSEINDE Cor Spreeuwenberg HOE KOMT HET DAT OVER DIT SOORT BESLISSINGEN MEER WORDT GESPROKEN DAN VROEGER? vroeger dood door infectieziekten en ongevallen
Nadere informatieZorg en behandeling rondom het levenseinde. Het beleid van de Frankelandgroep inzake reanimatie, palliatieve sedatie, versterving en euthanasie
Zorg en behandeling rondom het levenseinde Het beleid van de Frankelandgroep inzake reanimatie, palliatieve sedatie, versterving en euthanasie Inleiding In deze folder kunt u de visie en het beleid van
Nadere informatieAdvanced care planning. Ketenzorg Arnhem
Advanced care planning Advance Care planning = Vroegtijdige zorg planning Continu proces van gesprekken over: Levensdoelen en wensen, hoe zorg daarbij past; Eventuele reanimatie; Opties voor palliatieve
Nadere informatie