Bloedgassen. Homeostase. Ronald Broek

Transcriptie

1 Bloedgassen Homeostase Ronald Broek

2 Verstoring Homeostase Ziekte/Trauma/vergiftiging. Geeft zuur-base en bloedgasstoornissen.

3 Oorzaken zuur-base verschuiving Longemfyseem. Nierinsufficientie Grote chirurgische ingrepen Ontregeling diabetes Intoxicaties Braken en/of diarree Diuretica

4 Beoordeling bloedgassen Zuurgraad ook wel: ph Koolzuurspanning, ook wel PaCo2 Bicarbonaatconcentratie, ook wel HCO3-

5 Zuurgraad Werkzaamheid van de waterstof (H+) ph schaal 1 t/m 14 Neutraal ph 7 (homeostase) ph< 7,35, teveel H+ en/of te weinig HCO3- ph>7,45 te weinig H+ en/of teveel HCO3- ph< 7,10/ levensbedreigend

6 Zuren Molecuul dat H+ ionen kan afgeven. Hoe groter de afgifte, des te zuurder Voorbeelden: Citroenzuur, azijnzuur, vetzuur,maagzuur,lactaatzuur

7 Basen Molecuul dat H+ ionen kan binden Neutraliseert zuren Soda,zeep,ammoniak,bicarbonaat

8 Voorbeelden ph waarde Arterieel bloed 7,35-7,45 Urine 4-7 Maagsap 2-3 Dunne darm 6,50-7,50 Tomatensap 4-4,4 Sodawater 10-11

9 PaCO2 Glucose wordt mbv O2 verbrandt tot CO2 en H2O CO2 uitwas via longen (deels) Partiële arteriële kooldioxidegas Klein gedeelte H2CO3 (koolzuur) Verhoogd PaCO2= Hypoventilatie Verlaagd PaCO2= Hyperventilatie

10 HCO3- Aanmaak en uitscheiding door de pancreas Terugresorptie via de nieren Voor ieder uitgescheiden H+-ion een HCO3-ion terug Bij acidose H+ eruit en HCO3- terugresorptie Bij alkalose is er een overschot aan HCO3 (base excess versus deficit)

11 Evenwicht CO2 + H2O H2CO3 (koolzuur) H+ + HCO3- CO2/HCO3- = 1:20 bij Ph 7,4

12 PaO2 PaO2 rond de 9,4-13,4 kpa PaO2 < 8 KpA = Hypoxemie Anaërobe glucose verbranding= lactaatzuur Hemoglobine en O2= oxyhemoglobine Deshemoglobine en O2= Hb zonder O2

13 Zuur/Base stoornissen 1. Acute Resp. Acidose 2. Acute Resp. Alkalose 3. Acute Metabole Acidose 4. Acute Metabole Alkalose

14 Gevolgen stoornissen zuur/base Hartritmestoornissen Hypotensie Insulten Coma Verzuring, verlies cel en orgaanfunctie

15 Resp. acidose Stijging CO2-gas in het bloed en H2CO3 ph<7.35 Oorzaken: COPD Hypoventilatie Anesthesie Obstructie longwegen (astma, corpus)

16 Resp. Alkalose Te weinig CO2-gas (H2CO3-) in het bloed ph>7.45 Oorzaken: Hyperventilatie (psychogeen) Toename alveolaire ventilatie door hypoxie.

17 Metabole acidose Teveel zuren (H=-ionen) in het bloed. Oorzaken; Ontregelde diabeet (acetylazijnzuur) Anoxie (melkzuur, lactaatacidose) Te weinig bicarbonaat (HCO3-) in het bloed. Oorzaken: Braken en/of diarree Nierinsufficientie

18 Metabole alkalose Te weinig zuur (H+) in het bloed Oorzaken: Verlies maagzuur (HCL) door braken en/of maaghevelen Retentie HCO3- in het bloed Oorzaken: Diuretica en/of externe toediening NaHCO3- Hypovolemie

19 Corrigeren zuur/base storing Direct: Longen, dmv hypo-hyperventilatie Enkele dagen: Nieren, dmv uitscheiding zuren (H+ en/of terugresorptie bicarbonaat (HCO3-)

20 Compensatiemechanieken Acidose: 1. Verlaging CO2 (Hyperventilatie) 2. Verhoging HCO3- (terugresorptie nieren) Alkalose: 1. Verhoging CO2 (Hypoventilatie) 2. Verlaging HCO3- (uitscheiding nieren)

21 Normaalwaarden Ph 7,35-7,45 PaCO2 4,5 KpA-5,5KpA HCO mmol/l BE 2 tot +2 mmol/l PaO2 10 KpA- 13,3KpA SaO2: 96-98% HB 7,5-10 mmol/l

22 Beoordeling bloedgassen 3-stappen methode.

23 Stap 1 De ph beoordelen ( normaal of verschoven?) Verschoven acuut >7,45 alkalose <7,35 acidose Normaal en/of licht verschoven is compensatie

24 Stap 2 PaCO2 (resp. component) >6 kpa (Acidose) <4,6 kpa (Alkalose) Hypo- of Hyperventilatie Compensatie bij metabole ontregeling

25 Stap 3 HCO3- (bicarbonaat) metabole component <22 mm/hg (acidose) >28 mm/hg (alkalose) Terugresorptie/uitscheiding nieren Compensatie bij resp. ontregeling

26 Voorbeelden ontregeling ph 7,30 PaCO2 8,5 KpA PaO2 3,7 KpA HCO3 32 mmol/l BE +4 mmol/l SaO2 46%

27 Acute Resp. acidose Bij een patiënt bekend met COPD

28 O2 therapie en verneveling: ph 7.34 PaCO2 6,5 kpa PaO2 9.4 kpa HCO3 35 mmol/l BE +11 mmol/l SaO2 90%

29 Gecompenseerde resp. acidose

30 Voorbeeld 2 ph 7,50 PaCO2 2,6 kpa HCO3 24 mmol/l BE +1 mmol/l PaO2 8,0 kpa SaO2 88%

31 Acute Resp. alkalose Bij een patiënt met beginnende pneumonie

32 Na O2 Therapie en AB ph 7.46 PaCO2 4,5 kpa PaO2 12,5 kpa HCO3 21 mmol/l BE -4 mmol/l SaO2 98%

33 Gecompenseerde resp. alkalose

34 Voorbeeld 3 ph 7.05 PaCO2 3,7 kpa HCO3 8 mmol/l BE -11 mmol/l PaO2 11,46 kpa SaO2 90%

35 Acute Metabole acidose Op basis van ketoacidose bij ontregelde diabetes mellitus

36 Insuline, K+ ph 7,32 PaCO2 4,1 kpa PaO2 16 kpa HCO3-10 mmol/l BE -8 mmol/l SaO2 100%

37 Gecompenseerde metabole acidose

38 Dode ruimte ventilatie V/Q mismatch (=wel ventilatie, maar relatief weinig perfusie) Longembolie PEEP met compressie alveolaire circulatie

39 Shunting Shunt (=wel perfusie, maar onvoldoende ventilatie) Longoedeem ARDS Pneumonie Atelectase Longbloeding Rechts-Links shunt

40 Hoe herken ik dode ruimte ventilatie? Goede reactie op kleine ophoging FiO2 --> wijst op dode ruimte ventilatie Oorzaak proberen te achterhalen (vaak relatieve ondervulling, waardoor afgenomen pulmonale circulatie --> fluid challenge)

41 Hoe herken ik shunting? * Nauwelijks reactie op ophoging FiO2 -->wijst op shunt " Open up the lung and keep it open" + oorzaak behandelen * Indien bij "openblazen" daling saturatie en/of tensie --> wijst op ondervulling + dode ruimte ventilatie