De palliatieve zorgconsulent in Salland

Transcriptie

1 in Salland De keten is zo sterk als de zwakste schakel Uitwerking projectplan door Wim Veldhuis Marja Voogel Godelieve Pieper Jannie Post Berdine Koekoek November 2011

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Doelstelling Inzet zorgconsulent Functieprofiel Taakinhoud Kritische succesfactoren Scholingsadvies Regionale ontmoeting- scholingsdagen Financiën Tijdspad Evaluatie

3 1. Inleiding Een patiënt in de palliatieve (terminale) fase komt vaak met een heel scala aan zorgverlenende instanties en zorgverleners in aanraking. Naast complexe medische problematiek, spelen ook psychosociale en levensbeschouwelijke vragen een rol. Bij het inzetten, regelen en verlenen van palliatieve zorg worden in de huidige praktijk knelpunten ervaren op het gebied van coördinatie, continuïteit en communicatie. Om in te spelen op bovengenoemde knelpunten en ontwikkelingen is het netwerk najaar 2010 gestart met een werkgroep regionale palliatieve ketenzorg. 1 Deze werkgroep heeft de opdracht gekregen om een nadere inventarisatie te doen, de vier geschetste scenario s verder uit te werken en met een beargumenteerd voorstel te komen. Hierbij is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van bestaande werkwijzen, situaties en expertise. In deze periode heeft het netwerk ook meegedaan als pilotregio aan het landelijke onderzoek: onderzoek en ontwikkeling palliatieve netwerken. Advies over ontwikkeling van het netwerk ging uit van de bestaande situatie en sloot hier zoveel mogelijk op aan. De definitieve uitkomsten van het onderzoek zijn in november 2011 bekendgemaakt 2. Bestuurders van het netwerk hebben op 6 oktober 2011 uit de geschetste scenario s 3 gekozen voor het inzetten van zorgconsulenten per organisatie. Dit zijn verpleegkundigen die werkzaam zijn in de uitvoerende zorgverlening en een aantal uren per week worden vrijgesteld om taken uit te voeren binnen hun functie als zorgconsulent palliatieve zorg. In deze notitie worden de doelstelling, beoogde resultaten, voorwaarden en inhoud van de functie en kritische succesfactoren voor het inzetten van zorgconsulenten beschreven, gekoppeld aan een tijdspad /mid/10774/Rapport-Onderzoek-en-ontwikkeling-palliatieve-netwerken.aspx 3 ale%20palliatieve%20ketenzorg.pdf 3

4 2. Doelstelling Het verbeteren van het primaire proces palliatieve zorg, door in de hele keten verpleegkundigen op te leiden tot palliatieve zorgconsulenten, en hen op instellingsniveau in te zetten. Bestaande knelpunten 2 worden hierdoor voor een groot deel opgelost. Beoogde resultaten Bij deelnemende instellingen is de kwaliteit van de palliatieve zorg voor (terminale) patiënten 4 verbeterd: Meer geplande en pro actieve zorg, minder crisissituaties in de laatste levensfase Betere controle van ziektesymptomen en problemen waardoor een betere kwaliteit van leven Minder ongewenst overplaatsingen of opnames in ziekenhuis, verpleeghuis of hospice. Meer patiënten overlijden in hun eigen woonomgeving. Consultatieteam wordt ingeschakeld bij complexe palliatieve zorg. Bij overplaatsingen altijd een schriftelijke ( evt. gestandaardiseerd) en mondelinge overdracht. Zwakke schakels (zie uitkomsten externe pilot 5 ) zijn versterkt. Zorgverleners voelen zich ondersteund De familie voelt zich betrokken en ondersteund. Daarnaast levert de zorgconsulent in de eigen instelling een bijdrage aan de ontwikkeling aan de visie op palliatieve zorg, op de mogelijkheden en beperkingen binnen de instelling of organisatie en op de bijdrage van verschillende disciplines. 2 ale%20palliatieve%20ketenzorg.pdf 4 Iedere instelling gebruikt andere benamingen als cliënt, bewoner, gast e.d. gelezen. In deze notitie wordt de term patiënt gebruikt maar kunnen de andere benamingen worden gelezen. 5 Nieuws > Deelname pilot onderzoek en ontwikkeling palliatieve netwerken 4

5 3. Inzet zorgconsulent Afspraak is dat in 2011 de zorgconsulenten geworven/ c.q. benoemd gaan worden door de deelnemende organisaties. Dit zijn Carinova, Carint Reggeland, Deventer Ziekenhuis, Woonzorgcentrum het Dijkhuis 6, Woonzorgcentrum Humanitas, Zorggroep Raalte en de Zorggroep Solis De namen van de zorgconsulenten worden bekendgemaakt bij de netwerkcoördinator. De werkgroep adviseert om zorgconsulenten op instellingniveau te benoemen en minimaal 12 uur per week (of meer, afhankelijk van de grootte van de instelling) vrij te stellen voor deze functie. Er is dan werkelijk ruimte om iets van de functie te kunnen maken. (signaleren zorgproces, ondersteunen, advance care planning 7, coachen, en adviseren) Daarnaast adviseert de werkgroep om op afdelingsniveau met aandachtsvelders palliatieve zorg te gaan werken, zoals nu al in het Deventer Ziekenhuis en de zorggroep Raalte wordt gedaan. 3.1 Functieprofiel 1. Verpleegkundige 2. Aanvullende opleiding(en) binnen de palliatieve zorg.( zie 4) 3. Minimaal 3 jaar werkervaring in de palliatieve zorg. 4. Kennis van sociale kaart in het werkgebied. 5. Kennis van ontwikkelingen binnen de palliatieve zorg. 6. Zelfstandig en proactief kunnen werken. 7. Communicatieve vaardigheden: de zorgconsulent is zowel op cliënt als zorgverlenerniveau gesprekspartner. Naast tact, luistervaardigheid en inlevingsvermogen is het van belang dat de zorgconsulent overtuigingskracht, het vermogen van kennisoverdracht en het vermogen van het uitoefenen van invloed bezit. 8. Vaardigheden betreffende advies, instructie, coördinatie, innovatie, signalering, organisatie en coaching. 3.2 Taakinhoud De zorgconsulent palliatieve zorg heeft als hoofdtaak het procesmatig ondersteunen en begeleiden van het primaire zorgproces bij het plannen en verlenen van palliatieve zorg. De zorgconsulent heeft zich geschoold in vaardigheden als communicatie, coaching, en kennisoverdracht of is bereid dit te doen. De zorgconsulent wordt desgevraagd ondersteund door het consultatieteam palliatieve zorg. De zorgconsulent is telefonisch bereikbaar tijdens de overeengekomen beschikbaarheid. Specifieke taken zijn: 1. Het adviseren en ondersteunen van zorgteams of afdelingen bij: het vaststellen of patiënten in aanmerking komen voor een specifieke palliatieve zorg benadering; het vaststellen van problemen en behoeften van deze patiënten en hun familie; het opstellen van een proactief zorgplan, met aandacht voor de gewenste plaats van overlijden het regelen van hulpmiddelen en vergoedingen. over procedure indicatiestelling palliatieve terminale zorg 2. Overleg met andere disciplines of gespecialiseerde hulpverleners van binnen of buiten de organisatie. 6 Het Dijkhuis heeft aangegeven deze zorg in te willen huren bij Carinova. 7 Default.aspx 5

6 Procesbegeleiding en inhoudelijke inbreng tijdens multidisciplinair overleg (MDO). Als MDO nog niet plaatsvindt, initieert de zorgconsulent zonodig een MDO. 3. Ondersteuning van zorgverleners, patiënten en hun familie 4. Levert een bijdrage aan kennisontwikkeling en verspreiding binnen de eigen organisatie en het netwerk op het gebied van de palliatieve zorg. Het geven van voorlichting en scholing over palliatieve zorg binnen de instelling door het organiseren van klinische lessen of casuïstiekbesprekingen Houdt eigen kennis op het gebied van de palliatieve zorg op peil, o.a. door het bijwonen van de twee verplichte scholingsdagen per jaar. Neemt verder deel aan regionale en landelijke bijscholing, casuïstiekbesprekingen, congressen, workshops, netwerken en het lezen van vakliteratuur. Levert een bijdrage aan de kwaliteitsverbetering van de palliatieve zorg binnen het netwerk door middel van het ontwikkelen en uitdragen van standaarden en kwaliteitscriteria (denk aan: pijnanamnese, zorgoverdracht). 5. Levert een bijdrage aan beleid en beheer binnen de eigen functie en het netwerk. Zorgt voor communicatie en PR over de functie van zorgconsulent. Zorgt voor afstemming en continuïteit binnen de eigen functie, door middel van werkoverleg, afstemming met en overdracht naar collega s. Heeft minimaal 2 x jaar overleg met de netwerkcoördinator en collega zorgconsulenten uit de regio tijdens de scholings/ontmoetingsdagen. De bevindingen vanuit de praktijk zijn bespreekpunt in dit overleg. Uitkomsten hiervan zijn input voor het beleid van het netwerk. 8 8 Schema overgenomen uit de folder Zorgconsulent van het voormalige IKO. 6

7 3.5 Kritische succesfactoren Minimaal 2 zorgconsulenten per werksetting (voor continuïteit bij ziekte en vakantie) Zorgconsulenten voldoen aan het functieprofiel. (2.2) Concrete afspraken over bereikbaarheid en inzet met een minimum van 12 uren per week. Zorgconsulenten krijgen een plek binnen de organisatie op afdelingsoverstijgend niveau. Er is een verantwoordelijk zorgmanager voor de invoering en aansturing van de functie zorgconsulent Actieve introductie van de functie binnen de organisatie Mogelijkheid tot extern bezoek bij warme overdracht Zorgconsulenten wonen 2 x per jaar de contactdag voor alle zorgconsulenten uit de regio bij en bezoeken de regionale casuïstiekbesprekingen. Het consultatieteam wordt altijd benaderd bij vragen, onduidelijkheden en complexe zorgsituaties voor ondersteuning, coaching en back-up. Gebruik van (nog te ontwikkelen) registratieformulieren. (om aantallen, effecten en werklast vast te leggen) 4. Scholingsadvies Voor verpleegkundigen zijn er vier (gemiddeld 1 jarige) vervolgopleidingen palliatieve zorg in Nederland: Utrecht: Post-hbo Palliatieve Zorg 9 Kosten: 4.867,- (2011) De studiebelasting is ongeveer 392 uur voor de theorie en 280 uur voor het praktijkleren. ( 14 EC s) Rotterdam: Casemanagement in de palliatieve zorg - post-hbo 10 Kosten 2.550,- (2011) Studiebelasting 400 uren (14 EC s) Palliatieve Zorg verpleegkundige 11 Post mbo/hbo Kosten 2430 Hengelo 12 Vervolgopleiding palliatieve zorg Kosten ± 4000, afhankelijk van het aantal deelnemers. Voor aandachtsvelders per afdeling is de basisopleiding palliatieve zorg heel geschikt. Deze is er zowel voor verpleegkundigen als verzorgenden Regionale ontmoeting- scholingsdagen Twee keer per jaar, in het voorjaar en najaar, organiseert de netwerkcoördinator regionale scholings/ontmoetingsdagen. De inhoud van deze dagen wordt in afstemming met het consultatieteam en de zorgconsulenten vastgesteld. Behalve kennismaking, uitwisseling van ervaringen en scholing zal ook verbetering van zorgprocessen onderwerp van de agenda zijn. Waar mogelijk komen zorgconsulenten zelf met verbetervoorstellen die evt. met ondersteuning van het netwerk, na toestemming van het bestuur, geïmplementeerd kunnen worden

8 6. Financiën De zorgconsulenten zijn in dienst van de eigen werkgever. Scholingsafspraken, beschikbare uren en bijbehorende vergoedingen worden intern geregeld. 7. Tijdspad Datum Activiteit Wie Nov.2011 Beoordeling en vaststelling projectplan Werkgroep en bestuur Dec Werven en benoemen zorgconsulenten. Bestuur Dec Ontwikkelen van een registratieformulier Werkgroep Alle namen van de zorgconsulenten zijn bekend en Bestuur 2012 doorgegeven aan de netwerkcoördinator Mrt e regiodag zorgconsulenten palliatieve zorg Berdine Koekoek April 2012 Bestuurlijk overleg. 1e terugkoppeling Berdine Koekoek Okt e regiodag zorgconsulenten palliatieve zorg Berdine Koekoek Nov Terugkoppeling 2 e regiodag en evaluatie Bestuur 8. Evaluatie Tussentijdse evaluaties vinden met de zorgconsulenten al plaats tijdens de regiodagen. Hier worden evt. knelpunten gesignaleerd en besproken en waar mogelijk al direct opgelost of de aanzet tot oplossing. Succesverhalen worden gedeeld en men leert zo van elkaar. Het te ontwikkelen registratieformulier zal als instrument gebruikt worden bij de evaluaties. Naast de kritische succesfactoren zullen hierop ook scoringsitems opgenomen zijn als; bevoegd- en bekwaamheden, het aantal patiënten, het aantal overplaatsingen, invloed op ZZP aanpassingen etc. Eind 2012 vindt de eerste evaluatie met het bestuur plaats. Hier zal vooral gekeken worden naar effectiviteit voor kwaliteit van zorg, ervaren door patiënten en in- en externe professionals, toegenomen arbeidssatisfactie van eigen medewerkers en naar de balans tussen kosten en baten. 8