Onze glazen beleggersbol: wereldeconomie boomt in Een blik in de glazen bol van De Tijd. 03 januari 2015 door Wouter Vervenne

Transcriptie

1 Onze glazen beleggersbol: wereldeconomie boomt in 2015 Een blik in de glazen bol van De Tijd 03 januari 2015 door Wouter Vervenne Een half jaar geleden zag het er nog naar uit dat vooral de Amerikaanse centrale bank (Fed) in 2015 het lot van de wereldeconomie zou bepalen. De Fed is van plan om na meer dan zes jaar nulrentebeleid haar basisrente te verhogen. De belangrijkste centrale bank heeft traditioneel een grote invloed op zowel de Amerikaanse als de wereldeconomie. Maar de jongste zes maanden is er veel veranderd. De olieprijs is bijna gehalveerd tot minder dan 60 dollar per vat omdat de producerende landen niet bereid zijn hun productie te beperken om het overaanbod weg te werken. Voorts zet de aanhoudend lage inflatie in de eurozone de Europese Centrale Bank (ECB) onder druk om haar bazooka boven te halen en ook staatsobligaties aan te kopen. De vervroegde verkiezingen in Griekenland doen vragen rijzen over de toekomst van Griekenland en de hele eurozone. De wereldeconomie staat een boeiend jaar te wachten. Zal de olieprijs laag blijven? Een verdere prijsdaling in het eerste halfjaar is niet uitgesloten. Verscheidene landen van het oliekartel OPEC hebben de jongste weken benadrukt dat ze niet bereid zijn hun productie te verlagen. Zelfs niet als de olieprijs terugvalt tot 20 dollar per vat, beklemtoonde Ali al-naimi, de invloedrijke Saudische minister van Olie. Dat betekent dat het overaanbod zal aanhouden. De stijgende productie van schalieolie in de VS doet het aanbod toenemen, terwijl de vraag slechts traag groeit. Later dit jaar zal de olieprijs wellicht lichtjes opveren. Landen als Venezuela, die veel last hebben van de lage prijs, zullen de druk verhogen om de productie alsnog te verminderen. Voorts ontmoedigt de lage olieprijs investeringen in nieuwe olievelden. Dat kan vooral het aanbod van Amerikaanse schalieolie afremmen. Ten slotte kan het geleidelijk herstel van de wereldeconomie de vraag naar olie doen stijgen. Maar naar alle waarschijnlijkheid zal de olieprijs veel lager blijven dan de jongste jaren.

2 900 miljardde wereldwijde oliefactuur zal dan in 2015 ruim 900 miljard euro lager zijn dan in 2014 en bijna miljard lager dan in Als de olieprijs en de euro-dollarkoers stabiliseren op het niveau van gisteren in de vroege namiddag, zullen olieverbruikers hun koopkracht fors zien stijgen. De wereldwijde oliefactuur zal dan in 2015 ruim 900 miljard euro lager zijn dan in 2014 en bijna miljard lager dan in 2013, berekende De Tijd. Die meevaller zal de groei van de wereldeconomie opkrikken, omdat olieverbruikers een groter deel van hun inkomen consumeren dan olieproducenten. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) becijferde dat de lagere olieprijs de groei van de wereldeconomie in 2015 met 0,3 tot 0,7 procentpunt kan opkrikken. Daardoor kan de groei van de wereldeconomie versnellen tot zowat 4,3 procent, 1 procentpunt meer dan in Dat zou het beste cijfer zijn in vijf jaar. Vooral de Amerikaanse economie zal sneller groeien. In de eurozone en België zal de groei relatief laag blijven. Toch zal ons land meer dan andere Europese landen profiteren van de dalende olieprijs, omdat het veel olie verbruikt. Stevent de eurozone af op deflatie? Neen. Het ziet er wel naar uit dat de eurozone net als België de inflatie onder nul zal zien zakken. Maar deflatie is nog iets anders dan negatieve inflatie. Deflatie is een algemene daling van de prijzen. De negatieve inflatie in België en de eurozone is uitsluitend een gevolg van de forse daling van de olieprijzen. De kerninflatie, zonder de volatiele prijzen van energie en voeding, blijft hoger dan nul. Zal de ECB ook staatsobligaties aankopen? De ECB heeft beloofd dat zij miljard euro in de economie zal pompen om de te lage groei en te lage inflatie op te krikken. Maar de huidige maatregelen - goedkope vierjaarskredieten aan de banken en de aankoop van pandbrieven (gedekte obligaties) en herverpakte kredieten - zullen niet volstaan om dat bedrag te bereiken. Bovendien doet de dalende olieprijs de inflatieverwachtingen dalen. De ECB-voorzitter Mario Draghi zei gisteren dat hij het risico van deflatie niet helemaal uitsluit. De ECB evalueert op 22 januari of extra

3 maatregelen nodig zijn. Directeur Benoît Coeuré zei onlangs dat er een brede consensus bestaat om meer te doen. Een uitbreiding van het aankoopprogramma naar bedrijfsobligaties is niet voldoende om aan miljard te komen. Daarom lijkt de aankoop van staatsobligaties onvermijdelijk, hoewel een dergelijke ingreep vooral in Duitsland omstreden is. Critici vrezen dat een aankoop van staatsobligaties de sanering van de overheidsfinanciën zal afzwakken. Draghi beklemtoonde dat de ECB belangrijke maatregelen kan treffen zonder dat daarover unanimiteit bestaat in de raad van bestuur. Zal de eerste Amerikaanse renteverhoging turbulentie veroorzaken? Onze joker. Turbulentie is mogelijk, hoewel iedereen al lang weet dat een Amerikaanse renteverhoging op komst is. De Fed-bestuurders signaleerden midden december dat ze de basisrente in 2015 met 100 basispunten willen optrekken naar 1-1,25 procent. Als we veronderstellen dat de Fed de rente in vier stappen van 25 basispunten zal verhogen, moet ze uiterlijk op de vergadering van 29 juli een eerste keer het monetair beleid verstrakken. Maar de kans is groot dat de Fed al op 17 juni de rente verhoogt, omdat voorzitster Janet Yellen dan op een persconferentie kan proberen onrust op de financiële markten te voorkomen. De Fed organiseert niet na elke vergadering over het rentebeleid een persconferentie. De ervaring leert dat de markten wereldwijd met argusogen het beleid van de Fed volgen. De groeimarkten kregen zware klappen nadat Fed-voorzitter Ben Bernanke in mei 2013 had gezegd dat de centrale bank enkele maanden later misschien de aankoop van obligaties zou verminderen. Ook in 2015 zijn vooral de groeimarkten kwetsbaar voor een Amerikaanse renteverhoging. Leiden de Griekse verkiezingen tot een nieuwe eurocrisis? Neen. Een overwinning van de extreemlinkse partij Syriza bij de vervroegde Griekse parlementsverkiezingen kan wel tot gevolg hebben dat Athene weigert het herstelprogramma van Europa en het Internationaal Monetair Fonds verder uit te voeren.

4 Dan verliezen de Griekse banken wellicht toegang tot de gewone kredietlijnen van de ECB en dreigt een bankencrisis. Maar het risico dat Griekenland andere landen van de eurozone besmet, is gedaald. Het grootste deel van de Griekse overheidsschuld is niet meer in handen van private beleggers maar van het Europese noodfonds en dus de overheid. Daardoor zijn Europese banken minder kwetsbaar voor een Griekse debacle. Ze hebben hun Griekse krediet- en effectenportefeuille afgebouwd tot 25,5 miljard euro, blijkt uit cijfers van de Bank voor Internationale Betalingen. Bovendien zal de ECB ingrijpen om besmetting te voorkomen. We zullen al het nodige doen om de euro te beschermen, zei Draghi in 2012 en de markten zijn die belofte niet vergeten. De Spaanse verkiezingen van november dreigen voor de rest van de eurozone een groter risico te worden dan de Griekse stembusslag. Het is mogelijk dat de extreemlinkse partij Podemos de grootste partij wordt. Als beleggers het vertrouwen in Spanje verliezen, kunnen grote spanningen ontstaan. De Europese banken hebben een Spaanse krediet- en effectenportefeuille van 343 miljard euro. Dat is ruim 13 maal de blootstelling aan Griekenland. Rente, olie & Dollar De markten zullen zich in 2015 laven aan de thema s die ook de tweede helft van vorig jaar domineerden: de lage rente, de goedkope olie en de duurdere dollar. In de eerste plaats overspoelen centrale banken de markt met verse liquiditeiten, zeker in de eurozone en in Azië. De monetaire bonzen houden de rente op bodemniveaus. Vastrentende producten als spaarboekjes, kasbons of obligaties zullen daarom amper iets opbrengen. Steeds meer spaarders en beleggers gaan op zoek naar een hoger rendement elders, en dan komen ze automatisch terecht bij de beurs. De zoektocht naar alternatieven kan vooral een zetje geven aan bedrijven met stevige en voorspelbare cashflows, met voldoende middelen om stevige dividenden te betalen, eigen aandelen in te kopen of overnames te doen. Denk aan namen als AB InBev, Ageas, Elia, Melexis, of Kinepolis. Of aan de vele vastgoedgroepen op de beurs: die zijn duur, maar hun dividenden zijn zo gegeerd dat ze het nog een tijdje goed kunnen doen. Hoe meer geld naar de markt stroomt, hoe meer beleggers op zoek gaan naar bedrijven die minder aan de hausse hebben deelgenomen. Kleine en middelgrote aandelen kunnen daardoor gaan uitblinken.

5 Om een gezonde rally te krijgen, is ook omzet- en winstgroei bij de bedrijven nodig. Hopelijk kunnen de goedkopere olie en de lagere euro daartoe bijdragen. De lagere oliefactuur geeft de gezinnen meer financiële ademruimte. Sommige bedrijven profiteren er direct fors van, zoals transporteurs of luchtvaartmaatschappijen. De duurdere dollar is dan weer gunstig voor onze concurrentiekracht op iets langere termijn. De opmars van het groene biljet stut bovendien bedrijven die veel dollars ontvangen, maar hun kosten vooral in andere munten hebben, zoals Nyrstar, Barco, Melexis, Agfa en de scheepvaartgroepen Euronav, Exmar en CMB. Zal de langetermijnrente laag blijven? De renteverhogingen van de Fed zullen bijna zeker de Amerikaanse langetermijnrente doen stijgen. Maar de lange rente in de VS zal relatief laag blijven, omdat de inflatieverwachtingen nog steeds laag zijn en de Fed slechts geleidelijk haar beleid zal verstrakken. Er zijn verscheidene redenen waarom de Europese langetermijnrente slechts gedeeltelijk de stijging van de Amerikaanse lange rente zal volgen. De inflatie is lager dan in de VS en de ECB voert een soepeler geldbeleid. Een aankoop van staatsobligaties door de ECB zou in theorie de Europese langetermijnrente voort moeten doen dalen. Maar de langetermijnrente is nu al extreem laag. Bovendien werden nieuwe geldinjecties van de Fed en de ECB de jongste jaren meestal gevolgd door een stijging van de lange rente, althans tijdelijk. Zal de euro verder dalen? De combinatie van een soepeler monetair beleid van de ECB en strakkere geldpolitiek van de Fed moet normaal de euro verder doen dalen tegenover de dollar. Hoe goedkoop de eenheidsmunt zal worden, valt moeilijk te voorspellen. De euro schommelde gisteren net boven 1,20 dollar en die koers stemt ongeveer overeen de relatieve koopkracht van beide munten. Een zwakkere eenheidsmunt zou de Europese economie wat meer zuurstof geven en de inflatie opkrikken. Dat zou dus goed nieuws zijn. Bron: Tijd