FACTSHEET AANBESTEDINGSWET OVERZICHT BELANGRIJKSTE WIJZIGINGEN. mr. Haci Ergün Inkoopconsultant InQuest Publiek September 2015

Transcriptie

1 FACTSHEET OVERZICHT BELANGRIJKSTE WIJZIGINGEN mr. Haci Ergün Inkoopconsultant InQuest Publiek September 2015

2 DE VERANDERINGEN: WAAROM OOK ALWEER? Nieuwe Europese Richtlijnen Op 15 januari 2014 zijn de voorstellen voor nieuwe Europese aanbestedingsrichtlijnen door het Europees Parlement aangenomen en op 11 februari 2014 zijn de nieuwe richtlijnen definitief vastgesteld door de Raad van Ministers. De definitieve tekst is op 28 maart 2014 gepubliceerd in het Publicatieblad van de Europese Unie. Het gaat om richtlijnen voor klassiek aanbesteden, speciale sectorbedrijven en concessies. De 3 nieuwe Europese richtlijnen: Klassieke overheid: Het gunnen van overheidsopdrachten (2014/24/EU). Water, energievoorziening, vervoer en post: Het gunnen van opdrachten door de aanbestedende diensten werkzaam in de sectoren water, energievoorziening, vervoer en post (2014/25/EU). Concessies: De gunning van concessies (2014/23/EU). Gevolgen voor de Aanbestedingswet De aanbestedingsrichtlijnen dienen in de huidige Aanbestedingswet geïmplementeerd te worden. In april 2015 is het geconsolideerde conceptwetsvoorstel hiervoor ten behoeve van internetconsultatie verschenen. De drie richtlijnen worden hiermee in onze nationale wetgeving geïncorporeerd. Naar verwachting zal de gewijzigde Aanbestedingswet in april 2016 in werking treden.

3 Factsheet In deze Factsheet worden de belangrijkste veranderingen ten opzichte van de huidige Aanbestedingswet beschreven voor wat betreft de klassieke overheid en de concessies. Geprobeerd is om een praktische indeling en volgorde van de onderwerpen te hanteren. Achtereenvolgens komen de volgende onderwerpen in deze Factsheet aan bod: Procedures Opdracht Termijnen/communicatie/documentatie/motivering Uitsluitingsgronden Geschiktheidseisen Technische specificaties Elektronische catalogus Gunningscriterium Uitvoering opdracht/ Overeenkomst

4 DE VERANDERINGEN: PROCEDURES WAT IS VERANDERD/INGEVOERD 2B-diensten Art e.v. Onderscheid 2A en 2B diensten vervalt. Zo ook de Bijlagen met 2A en 2B-diensten. Hiervoor in de plaats komt Bijlage XIV, waarvoor een verlichte regime geldt. Dit omvat sociale en andere specifieke diensten met een waarde ,-. Art e.v. NB. Arbeidsbemiddeling is niet opgenomen in Bijlage XIV. Dynamisch aankoopsysteem (DAS) Instellen via niet-openbare procedure (thans via openbare procedure). Verplichting om opdrachten binnen het systeem apart aan te kondigen vervalt. Innovatiepartnerschap Art. 2.31a e.v. Art 2.126b e.v. Het moet gaan om een opdracht die gericht is op de ontwikkeling en aanschaf van een innovatief product of werk of een innovatieve dienst welke niet reeds op de markt beschikbaar is. Procedure gelijk aan mededingingsprocedure met onderhandeling art (nu nog onderhandelingsprocedure met aankondiging art. 2.30).

5 DE VERANDERINGEN: PROCEDURES WAT IS VERANDERD/INGEVOERD Onderhandelingsproce dure zonder aankondiging Art e.v. Beschrijving gegeven in welke gevallen een opdracht slechts door één bepaalde ondernemer kan worden verricht. Nader omschreven wanneer sprake is van een ongeschikte inschrijving en verzoek tot deelneming. Concurrentiegerichte dialoog Art Voorwaarden voor gebruik van deze procedure zijn versoepeld. Niet meer uitsluitend voor bijzonder complexe opdrachten. Nu ook toepasbaar indien: in behoefte van de aanbestedende dienst niet kan worden voorzien zonder aanpassing van gemakkelijk beschikbare oplossingen; het onder meer ontwerp- of innovatieve oplossingen betreft; onderhandeling nodig zijn i.v.m. specifieke omstandigheden, risico s, financiële en juridische voorwaarden; technische specificaties niet nauwkeurig genoeg kunnen worden vastgesteld. Vergelijkbaar met huidige onderhandelingsprocedure met aankondiging. Toepassing mededingingsprocedure met onderhandeling mogelijk (art. 2.30, e.v.). Ook toepasbaar indien na een openbare of niet-openbare procedure onregelmatige of onaanvaardbare inschrijvingen zijn binnengekomen. Er is nader omschreven wanneer sprake is van onregelmatige en onaanvaardbare inschrijvingen.

6 DE VERANDERINGEN: PROCEDURES Concessieovereenko mst voor diensten Deel 2a. Art 2a.33 WAT IS VERANDERD/INGEVOERD Eén licht regime voor concessieopdrachten voor werken en diensten geïntroduceerd. In beginsel vormvrije procedure, met inachtneming van artt. 1.1 t/m 1.10b en deel 2A: algemene beginselen van Europese aanbestedingen in acht nemen. Niet discrimineren, transparant en objectief handelen. Deze bepalingen zijn van toepassing ,-. Definitie (art. 1.1): een overeenkomst met dezelfde kenmerken als een overheidsopdracht voor diensten waarbij de tegenprestatie bestaat uit het recht de dienst te exploiteren, al dan niet gecombineerd met een betaling;

7 DE VERANDERINGEN: PROCEDURES/OPDRACHT Percelenindeling Art Beperking aantal aan één inschrijver te gunnen percelen mogelijk mits in de aankondiging vermeld en o.b.v. objectieve en niet discriminerende regels. Van EU aanbesteding uitgezonderde opdrachten: Quasi inbesteden, verticale samenwerking Van EU aanbesteding uitgezonderde opdrachten: Publiek-publieke samenwerking Art. 2.24a Sprake van een rechtspersoon; Eén aanbestedende dienst (verschil t.o.v. publiek-publieke samenwerking); Uitoefening van toezicht zoals op eigen diensten, Meer dan 80% van de activiteiten van de gecontroleerde rechtspersoon zijn eigen taken Er is geen directe participatie van privékapitaal. Art. 2.24b Sprake van een rechtspersoon; Meerder aanbestedende diensten; Uitoefening van toezicht zoals op eigen diensten, Meer dan 80% van de activiteiten van de gecontroleerde rechtspersoon zijn eigen taken en Er is geen directe participatie van privékapitaal.

8 DE VERANDERINGEN: PROCEDURES/OPDRACHT Van EU aanbesteding uitgezonderde opdrachten: Publiek-publieke samenwerking, horizontale samenwerking Art. 2.24c Geen rechtspersoon vereist Samenwerking voor opdracht betreft openbare diensten voor gemeenschappelijke doelstellingen Samenwerking berust uitsluitend op overwegingen i.v.m. het openbaar belang Beperking tot maximaal 20% activiteiten op de open markt Voorbehouden opdrachten Art Ruimer dan alleen sociale werkplaatsen, ook voor: ondernemers die de maatschappelijke en professionele integratie van gehandicapten of kansarmen tot hoofddoel hebben, of de uitvoering ervan voorbehouden in het kader van programma s voor beschermde arbeid, mits ten minste 30% van de werknemers van deze werkplaatsen, ondernemingen of programma s gehandicapte of kansarme werknemers zijn. NB. In huidige Aanbestedingswet is de eis 50%.

9 DE VERANDERINGEN: TERMIJNEN Termijnen Art Openbare procedure: inschrijvingen 35 kalenderdagen (nu 45) Niet-openbare procedure: Verzoeken tot deelneming 30 kalenderdagen; Inschrijvingen 30 kalenderdagen (nu 40) ; Mededingingsprocedure met aankondiging (ingeval concurrentiegerichte dialoog en innovatiepartnerschap): Verzoeken tot deelneming en inschrijvingen 30 dagen; Verlenging met 5 dagen als aanbestedingsstukken niet direct toegankelijk zijn (art. 2.72). Verlenging als inschrijving slechts mogelijk is na onderstaande situatie die genoemd zijn in art. 2.73: Bezoek of inzage documenten op locatie; In geval van aanvullende informatie ; In geval van aanzienlijke wijziging aanbestedingsstukken. Verkorting met 5 dagen als inschrijvingen langs elektronische weg mogen worden ingediend (art. 2.74b).

10 DE VERANDERINGEN: TERMIJNEN/ COMMUNICATIE/ DOCUMENTATIE EN MOTIVERING Termijnen bij urgente situatie Art In huidige regelgeving is de benaming dringende reden i.p.v. urgente situatie. Aanbestedende dienst dient naar behoren te onderbouwen waarom reguliere termijnen te lang zijn. Termijnen: Openbare procedure: 15 kalenderdagen Niet-openbare procedure en mededingingsprocedure: Verzoeken tot deelneming: 15 kalenderdagen Inschrijvingen: 10 kalenderdagen Communicatie elektronisch Art. 2.52a Tenzij: - Inbreuk op beveiliging van de elektronische hulpmiddelen; - Beschermingsniveau onvoldoende. Mondelinge communicatie Art. 2.52b Voor andere mededelingen dan die betreffende de essentiële elementen van een aanbestedingsprocedure, mits de inhoud van de mondelinge communicatie voldoende gedocumenteerd wordt. Essentiele elementen van een aanbestedingsprocedure omvatten de aanbestedingsstukken, verzoeken tot deelneming en inschrijvingen. M.a.w., mondelinge communicatie is niet over aanbestedingsstukken, inschrijvingen, verzoeken tot deelneming.

11 DE VERANDERINGEN: DOCUMENTATIE EN MOTIVERING Documenteren en motiveren verloop aanbestedingsprocedure Elektronische systeem voor aanbestedingen Art Art De aanbestedende dienst documenteert het verloop van een aanbestedingsprocedure, opdat de aanbestedende dienst de genomen beslissingen in alle stadia van die procedure kan motiveren. Bewaarplicht gegevens ten minste drie jaar na de datum van gunning van de overheidsopdracht. Onze Minister draagt zorg voor het inrichten, instandhouden, de werking en het beveiligen van een elektronisch systeem voor aanbestedingen.

12 DE VERANDERINGEN: UITSLUITINGSGRONDEN Verplichte uitsluitingsgronden Art e.v. Nieuw opgenomen: Terroristische misdrijven. Kinderarbeid en andere vormen van mensenhandel. Nalatigheid betalen belastingen en sociale verzekeringspremies, tenzij er een betalingsregeling is getroffen of als toepassing kennelijk onredelijk is. Facultatieve uitsluitingsgronden Art Nieuw opgenomen: Tekortkoming eerdere opdracht (Past performance) (lid 1 onderdeel g): Ondernemers kunnen onder (onderstaande) voorwaarden op basis van prestaties uit het verleden worden uitgesloten. Dit zal het geval zijn bij aanzienlijke of voortdurende tekortkoming bij uitvoering van een wezenlijk voorschrift van een eerdere opdracht en dit heeft geleid tot vroegtijdige beëindiging, schadevergoeding of andere vergelijkbare sancties. Terugblikperiode van drie jaar (lid 2, onderdeel d). Schending verplichtingen op het gebied van milieu- sociaal en arbeidsrecht Belangenconflict (art. 1.10b) kan niet effectief worden verholpen Vervalsing van de mededinging wegens eerder betrokkenheid kan niet met minder ingrijpende maatregelen worden verholpen (art. 2.51).

13 DE VERANDERINGEN: UITSLUITINGSGRONDEN Bewijsmogelijkheid betrouwbaarheid ondernemer Art. 2.87a Ondernemer mag bewijzen dat hij voldoende maatregelen heeft genomen om zijn betrouwbaarheid aan te tonen. Indien de aanbestedende dienst dat bewijs toereikend acht, wordt de betrokken gegadigde of inschrijver niet uitgesloten. Dit kan d.m.v.: Schadevergoeding of toezegging; Medewerking aan onderzoek; Concrete technische, organisatorische en personeelsmaatregelen ter voorkoming van verdere fouten of strafbare feiten.

14 DE VERANDERINGEN: GESCHIKTHEIDSEISEN Onderaannemer Art Opnemen van uitsluitingsgronden over onderaannemer. Neem wel in je overeenkomst op dat onderaannemer wordt vervangen als na gunning een uitsluitingsgrond over onderaannemer bekend wordt voor aanbestedende dienst. e-certis Art Online databank met meest voorkomende bewijsstukken voor aanbestedingsprocedures in de verschillende lidstaten. Art Financiële en economische draagkracht De aanbestedende dienst kan eisen dat, indien een ondernemer zich beroept op de financiële en economische draagkracht van andere natuurlijke personen of rechtspersonen, zowel de ondernemer als die andere natuurlijke personen of rechtspersonen hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de uitvoering van de desbetreffende overheidsopdracht. De aanbestedende dienst toetst de ander op uitsluitingsgronden en geschiktheidseisen en kan vervanging van de ander eisen. Beroepsbekwaamheid bij conflicterende belangen Art. 2.92a Bij vaststelling conflicterende belangen die een negatieve invloed kunnen hebben op de uitvoering van de overeenkomst; aanbestedende dienst kan uitgaan dat ondernemer niet beschikt over de vereiste beroepsbekwaamheid.

15 DE VERANDERINGEN: GESCHIKTHEIDSEISEN Aantonen beroepsbekwaamheid Art en art Als eis opnemen de systemen voor het beheer van de toeleveringsketen. Onderwijs- en beroepskwalificaties als eis toegestaan, mits niet ook als gunningscriterium toegepast. Referenties ouder dan 3 jaar (diensten/leveringen) en 5 jaar (werken) mogelijk indien noodzakelijk om een toereikend mededingingsniveau te waarborgen. Bij beroep op derden toets de aanbestedende dienst of derden die de betreffende werken of diensten verrichten, voldoen aan geschiktheidseisen en geen uitsluitingsgrond van toepassing is. Aantonen beroepsbekwaamheid bij plaatsings- of installatiewerkzaamheden Art De aanbestedende dienst kan bij plaatsings- of installatiewerkzaamheden eisen dat bepaalde kritieke taken door de gegadigde, inschrijver of door deelnemer aan een samenwerkingsverband zelf worden verricht.

16 DE VERANDERINGEN: TECHNISCHE SPECIFICATIES Toegankelijkheid voor personen met een handicap of alle gebruikers Specifieke milieu-, sociale of andere keurmerken Art Art. 2.78a Bij aanbestedingen die bedoeld zijn voor gebruik door natuurlijke personen, hetzij door het grote publiek, hetzij door het personeel van de aanbestedende dienst, houden de technische specificaties rekening met de criteria inzake de toegankelijkheid voor personen met een handicap of de geschiktheid van het ontwerp voor alle gebruikers, met uitzondering van behoorlijk gemotiveerde gevallen. De aanbestedende dienst kan in de technische specificaties, gunningscriteria of contractvoorwaarden betreffende de uitvoering van de opdracht een specifieke milieu-, sociale of andere keurmerken eisen. Alternatief is een testverslag (art 2.78b).

17 DE VERANDERINGEN: INSCHRIJVINGSVORM ELEKTRONISCHE CATALOGUS Elektronische catalogus Art b e.v. Een aanbestedende dienst kan bepalen dat inschrijvingen in de vorm van een elektronische catalogus worden ingediend of een elektronische catalogus bevatten. Dit is een document in een elektronisch format, waarmee informatie voor alle inschrijvers op dezelfde wijze wordt gepresenteerd en georganiseerd en dat zich leent voor elektronische verwerking. Aanbestedende dienst kan gebruik van het format voorschrijven of toestaan voor een deel van de inschrijving mits: Vermeld in de aankondiging (art. 109d) Algemeen toegankelijk of alternatieve toegang aanbieden (art. 109c) Algemene beginselen.

18 DE VERANDERINGEN: GUNNINGSCRITERIUM EMVI De economisch meest voordelige inschrijving wordt door de aanbestedende dienst vastgesteld op basis van de: a. beste prijs-kwaliteitverhouding, b. laagste kosten berekend op basis van kosteneffectiviteit, zoals de levenscycluskosten, bedoeld in artikel 2.115a, of c. laagste prijs. NB. Het oude EMVI wordt dus nu beste prijs-kwaliteitverhouding. En waar voorheen de laagste prijs de tegenhanger was van EMI, wordt het nu samen met de laagste kosten onder EMVI geschaard. Even wennen aan deze nieuwe indeling. Levenscycluskosten 2.115a Levenscycluskosten hebben betrekking op de volgende kosten gedurende de levenscyclus van een product, dienst of werk: a. kosten gedragen door de aanbestedende dienst of andere gebruikers, zoals kosten in verband met de verwerving, gebruikskosten, onderhoudskosten en kosten volgend uit het einde van de levenscyclus; b. kosten toegerekend aan externe milieueffecten, die verband houden met het product, de dienst of het werk gedurende de levenscyclus, mits hun geldwaarde kan worden bepaald en gecontroleerd.

19 DE VERANDERINGEN: UITVOERING OPDRACHT/ OVEREENKOMST Meldingsplicht Art. 2.81a Niet-naleving verplichtingen arbeidsbescherming en voorwaarden bij de uitvoering van de opdracht melden bij Inspectie SZW. Bewaarplicht Art a De aanbestedende dienst bewaart ten minste gedurende de looptijd van de overheidsopdracht kopieën van de gesloten overeenkomsten met een waarde van ten minste: a ,- voor overheidsopdrachten voor werken; b ,- voor overheidsopdrachten voor leveringen of diensten. Wijziging van opdracht gedurende (looptijd/uitvoering) overeenkomst zonder nieuwe aanbestedingsprocedure Art a e.v. Wijziging van opdracht gedurende (looptijd/uitvoering) overeenkomst zonder nieuwe aanbestedingsprocedure is toegestaan in de volgende situaties: Bedrag (art b) a. het bedrag waarmee de wijziging gepaard gaat: <het toepasselijke EU drempelbedrag, en < 10% van de waarde van de oorspronkelijke overheidsopdracht voor leveringen en diensten of <15% van de waarde van de oorspronkelijke overheidsopdracht voor werken, en b. de wijziging de algemene aard van de overheidsopdracht of raamovereenkomst niet wijzigt.

20 DE VERANDERINGEN: UITVOERING OPDRACHT/ OVEREENKOMST Wijziging van opdracht gedurende (looptijd/uitvoering) overeenkomst zonder nieuwe aanbestedingsprocedure VERVOLG Art a e.v. Wijziging van opdracht gedurende (looptijd/uitvoering) overeenkomst zonder nieuwe aanbestedingsprocedure is toegestaan in de volgende situaties: (VERVOLG) Herzieningsclausules (art c) indien de wijziging, ongeacht de waarde ervan, in de oorspronkelijke aanbestedingsstukken is opgenomen in duidelijke, nauwkeurige en ondubbelzinnige herzieningsclausules, waaronder prijsherzieningsclausules of opties. Noodzakelijk (art d) a. het gaat om noodzakelijk geworden aanvullende opdracht, b. deze is niet in de oorspronkelijke aanbestedingsstukken opgenomen, c. een verandering van opdrachtnemer: 1. is niet mogelijk om economische of technische redenen, en 2. zou tot aanzienlijk ongemak of aanzienlijke kostenstijgingen leiden voor de aanbestedende dienst, en d. prijsverhoging < 50% van de waarde van de oorspronkelijke opdracht.

21 DE VERANDERINGEN: UITVOERING OPDRACHT/ OVEREENKOMST Wijziging van opdracht gedurende (looptijd/uitvoering) overeenkomst zonder nieuwe aanbestedingsprocedure VERVOLG Art a e.v. Wijziging van opdracht gedurende (looptijd/uitvoering) overeenkomst zonder nieuwe aanbestedingsprocedure is toegestaan in de volgende situaties: (VERVOLG) Omstandigheden die niet zijn voorzien (art. 163e) a. wijziging gevolg van omstandigheden die een zorgvuldige aanbestedende dienst niet kon voorzien, b. de wijziging geen verandering in de algemene aard van de opdracht meebrengt, en c. prijsverhoging < 50% van de waarde van de oorspronkelijke opdracht. Nieuwe opdrachtnemer door (art. 163f) a. ondubbelzinnige herzieningsclausule, b. rechtsopvolging. Wezenlijke wijziging (art. 163g) Een wezenlijke wijziging van de opdracht is niet toegestaan.