Ouders'als'medewerkers' in'stottertherapie'
|
|
- Martha de Jonge
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Ouders'als'medewerkers' in'stottertherapie' 'verantwoording,'ouderprogramma'en'effecten' dr.'ronny'boey 36ste VVL Congres 20 maart 2015
2 inleiding rol van ouders bij stotteren rol van ouders bij therapie ouderprogramma oorzaak van stotteren oorzaak van stottergedragingen oorzaak van stotterprobleem bron van observatie mediator medewerker bij therapie 2
3 I.'De'rol'van'ouders'bij' stotteren 3
4 1.'Ouders'als'oorzaak Diagnosogene'of'semantogene'theorie'(Johnson)' (Evaluatie'conditionering)' Imitatie'(Froeschels)' Psychische'processen'(pyschoanalyse,'psychodynamica)' DemandsJCapacities'(Starkweather) 4
5 Onderzoeken'(sinds'1930)' perceptie'en'evaluatie'van'ouders' persoonlijkheid'' pedagogisch'gedrag,'opvoedingsklimaat' interactie'en'communicatieve'stijlen'(oogcontact,'spreeksnelheid,' onderbrekingen'etc)' reacties'op'stotteren 5
6 2.'Ouders'als'oorzaak'van' stottergedragingen' modeling' instructie' nonjverbale'en'verbale'reacties'op'stotteren' invloed'op'precipiterende'factoren'(tijdsdruk,'opwinding,' vermoeidheid) 6
7 kalm, rustig blijven neem je tijd, laten uitspreken traag praten zeg het nog eens, begin opnieuw goed ademen een opmerking geven eerst nadeken voor je praat aanvullen van het woord goed articuleren zeg het maar stop eens, niet zo praten aanzetten om te spreken kijk me aan het kind herhalen er eens mee lachen (met stotteren) fluister het ritmisch spreken (zeg het in stukjes) zing het
8 4 - laten praten kalm, rustig zeg het maar zing denk eerst na traag spreken fluister opmerkingen goed articuleren goed ademen begin opnieuw
9 % deelnemers in elke groep bewust 0 groep 1-2 groep 3 groep 4-5 aantal bronnen van luisteraarreacties Procentueel aantal stotterende kinderen dat zich bewust is in functie van het aantal bronnen van luisteraarreacties (N = 406). 9
10 60 bewust niet bewust kalm adem traag herbegin denk na laten praten opmerken Procentueel aantal stotterende kinderen die zich bewust zijn (rode staven) en zich niet bewust zijn (groene staven) van hun spreekmoeilijkheden in relatie tot reacties van ouders 10
11 Luisteraarreacties hoger aantal bronnen aantal reacties soort van reacties Listener Reactions higher number of sources number of reactions kind of reactions Awareness crossed Age older more younger Precipitatin g factors more emotion more fatigue more shorter more more Overall Stuttering Severity repetitions vowel prolongations gradu blocks frequency duration tension physical concomitants Temperament gradual sudden sudden manner of longer precocio delaye Speech Attitude longer time since age of onset olde older younger highe lowe gender Tempo of speech and language Neuroticism JEPI-N score spurt Algehele Stotterernst klinkerverlengingen Bewustzijn blokkeringen frequentie duur tensie bijbewegingen vermijdingsgedrag 11
12 3.'Ouders'als'oorzaak'van'het'probleem'stotteren Onderzoeken'over:' Modeling'door'ouders'van'het'probleem'(nonJverbale'en'verbale' reacties'en'commentaar'over'stotteren)' Relatie'(verwerping,'aSeuring,'nietJaanvaarding)' Opvoedingsstijl'(o.m.)'rejectie,'dominatie,'overprotectie'etc 12
13 SRT * * Normaal Stotteren Articulatie * * Subtests A: opinie Subtest B: gedrag B5 Submissie B4 Protectie B3 Repressie B2 Dominantie B1 Rejectie A5 Submissie A4 Protectie A3 Repressie A2 Dominantie A1 Rejectie 13
14 II.'De'rol'van'ouders'bij'de' therapie'voor'stotteren
15 Ouders'als'bron'van'observatie'(verschijnselen,'hoogtes'en' laagtes,'uitlokkende'factoren,'reacties'etc)' Ouders'als'mediator'(informatie,'instructie,'bijsturen'van' omgeving'van'het'stotterend'kind)' Ouders'als'medewerker'in'de'behandeling'van'het'kind' (modificatie'van'ouderlijk'gedrag)'' 15
16 opleiding van ouders individuele therapie individuele begeleiding ouderprogramma 16
17 Historiek sinds'1980'+'190'groepen'van'4'à'5'ouderparen' evolutie'van'de'inhoud:'' richtlijnen'op'basis'van'het'programma'van'zwitman'(1978)'' kennis'van'de'verschijnselen'van'stotteren'en'van'communicatiej' en'gespreksstijl'( demands/capacities )' informatie'en'kennis'van'de'verschijnselen'van'stotteren,' luisteraarreacties,'therapie'en'aanleren'probleem'oplossend' gedrag'( problem'solving ) 17
18 Methodiek Sociaal'cognitieve'gedragstherapie'met'als'doel'om'bij'ouders' te'vormen: correcte'kennis'en'opvattingen'over'stotteren' (cognitief)' gunstige'attitude'm.b.o.'stotteren'(emotioneel)' handelingen'aan'te'leren'(motorische' vaardigheden) 18
19 Procedures 1.+Ontwikkelen+van+het+programma+ synthetiseren'van'de'nietjspeculatieve'kennis'over'stotteren' (wetenschappelijke'en'klinischjwetenschappelijke'publicaties)' per'sessie'teksten'schrijven'voor'de'ouders'(oudercursus)' filmen'en'monteren'van'voorbeelden'van'spreken'en'van'stotteren' en'ook'voor'elk'kind''' maken'van'een'computerpresentatie'voor'elke'sessie'(voorzien'van' voldoende'groot'scherm) 19
20 Oefeningen'en'schema s'opstellen'' Timing'plannen' Taken'voorzien' Opmaken'van'uitnodiging'(omschrijving,'data,'tijdstip,'noodzaak) 20
21 2.++Organiseren+en+uitvoeren+van+het+ouderprogramma+ Aankondigen'(van'bij'het'onderzoek)' Op'een'motiverende'wijze'presenteren'van'de'inhoud'(professioneel)'' Verloop'van'een'sessie'over'het'algemeen' Vragen'over'het'onderwerp'van'de'vorige'sessie''( quiz )'' Hoofdzaak:'nieuwe'inhoud' Besluit:'relatie'met'het'kind,'de'therapie,'de'genomen'of'te'nemen' maatregelen,'concrete'zaken'om'uit'te'voeren'( taken ) 21
22 10'sessies'eens'per'drie'weken' data'vooraf'bekend'(voor'sessies'1j5'en'sessies'6j10)' s'avonds'van'20u30'tot'22u00' onkosten' afspraken' behandeling'niet'zonder'oudercursus' aanwezigheid,'stiptheid,'gebruik'van'het'programma,' filmfragmenten'etc 22
23 Samenstelling'groep elke'ouder'van'een'stotterend'kind'tussen'+'2j12'jaar'(uitz.' groep'voor'ouders'van'tieners'14'tot'17'jaar)' 3'tot'5'ouderparen'(opmerking:'kleine'praktijken)' taal' culturele'gewoontes'(religie)' echtscheiding,'éénjoudergezin' kwesties'tijdens'het'verloop:'één'ouder'afwezig,'houding'van' ouders,'ouder'stottert'zelf,'ziekte'en'overlijden,' gedragsproblemen'(bv.'dronken) 23
24 Vereisten'aan'therapeut gespecialiseerde'kennis'van'stotteren' sociaal'cognitieve'gedragstherapie'voor'stotteren'kunnen' neerzetten' voldoende,'intensieve'ervaring'' vaardigheid'bezitten'om'het'ouderprogramma'in'groep'te' geven'in'combinatie'met'ouders'in'individuele'therapie'voor' hun'kind'en'eventuele'individuele'oudersessie' onderdeel'van'de'post'academische'opleiding'specialisatie' stotteren'(cioos)'en'verplicht'stagejonderdeel 24
25 Sessie 1 Sessie 2 normale onvloeiendheden en stottermomenten: voorbeelden, kenmerken spreekprocessen, neurale processen ontstaan van stotteren predispositie, aanleg uitlokkende factoren Sessie 3 verklaren wanneer en hoe bijkomende gedragingen ontstaan beschrijven en tonen van: vermijden, uitstellen, starten en duwen als stottergedragingen en uitleg van de gevolgen Sessie 4 waarnemen, bespreken en verklaren van verschijnselen van stotteren in gefilmde spreekstalen van elk kind van elk ouderpaar dat deelneemt Sessie 5 leren kennen van cognitieve en emotionele verschijnselen bij stotteren (zelfconcept): de termen, de neurale correlaten, het ontstaan en mogelijke evoluties, de impact op spreekgedrag en stotteren 25
26 Sessie 6 informeren en verklaren van het gedrag van een luisteraar in reactie op stotteren, de invloed ervan en hoe bij te sturen wanneer nodig Sessie 7 Sessie 8 Sessie 9 verschijnselen van stotteren bij het kind delen met andere ouders bestuderen en analysen van een voorbeeld van een stotterend kind en de reacties van ouders, grootouders, leerkracht Oefeningen met klinische voorbeelden om stotteruitlokkende factoren te detecteren en concreet interventies op te stellen om ze te verminderen of uit te ontlopen (voorkomen) Kennis geven over hoe een positieve attitude kan worden gevormd bespreken en documenteren door middel van gefilmde voorbeelden bij kinderen Sessie 10 Voorbeelden van mogelijke, toekomstige, specifieke situaties voor een kind dat stottert analyseren, de problemen vaststellen en mogelijke oplossingen voorstellen Evaluatie van de oudercursus 26
27 Effecten 1.+Metingen+met+de+SRT+ bij'de'diagnose'voor'de'oudercursus' vlak'na'de'oudercursus' een'jaar'later 27
28 60 * * * * * 45 * POST PRE A1* A2 A3* A4 A5* B1* B2 B3 B4* B5* rejectie dominantie repressie protectie submissie rejectie dominantie repressie protectie submissie 28
29 2.+Rapportering+door+de+ouders+ 'evaluatie'van'de'oudercursus'in'het'algemeen'en'per'sessie:'' over'het'algemeen'zijn'de'opmerkingen'positief' het'stotteren'leer'je'beter'kennen'en'begrijpen'en'ruimer'het' gedrag'van'het'kind'' inzien'dat'de'oorzaken'niet'de'schuld'van'de'ouders'zijn'maar'dat'je' als'ouders'wel'echt'zaken'kan'doen'voor'het'kind' leren'wat'je'moet'doen'om'het'kind'te'helpen'en'hoe'om'te'gaan' met'de'school'en'anderen 29
30 oudercursus'is'heel'nuttig,'moet'inderdaad'verplicht'worden'' de'sessies'1j6'vragen'een'inspanning'om'te'volgen'zeker'als'men' vermoeid'is' s'avonds' er'worden'soms'nieuwe'termen'gebruikt'maar'die'worden' uitgelegd'en'leveren'geen'probleem'op' in'de'sessies'7j10'worden'oefeningen'herhaal'maar'wellicht'om' beter'te'oefenen'en'te'onthouden 30
31 3.+KlinischAwetenschappelijke+studie+van+de+levenskwaliteit+ gemiddeld'10'jaar'na'de'therapie,'bij'stotterende' volwassenen'die'als'kind'behandeling'opnamen'en#wiens# ouders#cursus#volgenden#(boey,'2008)' Replicatie'van'de'studie'van'Klompas'et'Ross'(2000)' Veel'betere'levenskwaliteit'dan'de'groep'die'een'behandeling' kreeg'enkel'op'(vlotte)'spreekmotoriek'gericht'zonder' cognitieve'gedragstherapeutische'methode'en'zonder' oudercursus 31
32 Specifiek'blijkt'de'relatie'met'o.a.'de'gezinsleden'veel' positiever'gerapporteerd.'men'drukt'waardering'en' dankbaarheid'uit'dat'de'ouders'behandeling'lieten'geven'en' een'oudercursus'volgend'wat'men'zich'(soms'vaag)' herinnert.' De'relatie'met'de'ouders'is'veel'meer'gunstig'dan'in'geval'van' enkel'een'spraakmotorische'behandeling.' Idem'voor'de'relatie'met'broer(s)'of'zus(sen) 32
33 Besluit Realiseren'en'aanbieden'van'een'oudercursus'voor'ouders' van'stotterende'kinderen'is'nuttig'en'nodig.' omdat'ouders'met'kennis'van'stotteren'zaken'kunnen'melden'van' buiten'de'praktijk'die'cruciaal'kunnen'zijn'voor'de'behandeling' omdat'ouders'met'de'oudercursus'hun'attitude'wijzigen,'hun' gedrag'en'reacties'op'stotteren' omdat'ouders'meer'gemotiveerd'worden'om'samen'te'werken,'te' trainen'met'het'kind'en'de'omgeving'te'beïnvloeden' omdat'de'behandelingen'op'lange'termijn'aangetoond'efficiënt'zijn' en'meer'rendabel'(kortere'duur,'minder'sessies) 33
34 Dit'vergt'vorming,'opleiding,'verantwoordelijkheid'en' inspanning'van'de'logopedist.' Professioneel'en'ethisch'gezien'heeft'men'geen'vrije'keuze' om'een'ouderbegeleiding'aan'te'bieden.'' 34
DEEL 1: VERSCHIJNSELEN VAN STOTTEREN BIJ VOLWASSENEN
4 Inhoud INLEIDING 10 DEEL 1: VERSCHIJNSELEN VAN STOTTEREN BIJ VOLWASSENEN 14 1. Inleiding 15 2. Probleemstelling en klacht 16 2.1. De groep van volwassenen 16 2.2.1. Aantal, leeftijd en geslacht 17 2.2.2.
Nadere informatiestotteren, zelf niet reageren en vanuit de omgeving geen druk op spreken ervaren.
STOTTEREN WAT IS STOTTEREN? Stotteren is een spraakstoornis. Er doen zich ongewild en onvrijwillig onderbrekingen voor van de spreekbewegingen. De continue stroom van klank naar klank, van lettergreep
Nadere informatieEERSTE HULP BIJ STOTTEREN Algemene info voor leerkrachten Lager Onderwijs
EERSTE HULP BIJ STOTTEREN Algemene info voor leerkrachten Lager Onderwijs Als juf of meester kan je een schakel zijn in stottertherapie: Als model voor het kind en de klasgenoten Als informatiebron Als
Nadere informatieJonge stotterende kinderen en hun ouders. Onzekerheid en veel vragen. Ouders zijn niet de oorzaak van stotteren. 29/10/2012
Jonge stotterende kinderen en hun ouders. Van vragen naar antwoorden en tips. 1 Onzekerheid en veel vragen Hebben we iets verkeerd gedaan? ik wil zo graag helpen als hij vastzit, maar ik weet niet wat
Nadere informatieDirecte therapie bij het jonge stotterende kind
Directe therapie bij het jonge stotterende kind Mies Bezemer Stottercentrum Zeeland NVLF congres, 18-11-2011 NVLF congres 2011 1 Stottercentrum Zeeland & maatschap logopedie Goes Middelburg Zierikzee R.Grauwels
Nadere informatieFrustratietolerantie-training bij stotterende kleuters
Frustratietolerantie-training bij stotterende kleuters Bettie Smets 36 STE VVL CONGRES 20 MAART 2015 FLANDERS EXPO, GENT frustratietolerantie drempel van verdraagzaamheid voor prikkels die een aversieve
Nadere informatieVVL, 20 maart Het werken in groepjes bij de behandeling van stotteren bij kinderen. Mies Bezemer VVL,
VVL, 20 maart 2015 Het werken in groepjes bij de behandeling van stotteren bij kinderen Mies Bezemer VVL, 2015 1 Inhoud presentatie: Bewijs uit onderzoeken? Evidence Based Practice?..Practice Based Evidence?
Nadere informatieEEN KIND DAT STOTTERT IN JE KLAS, WAT NU?
EEN KIND DAT STOTTERT IN JE KLAS, WAT NU? Om te weten hoe je een kind dat stottert kunt helpen, is het belangrijk stotteren te begrijpen. 1. Wat is stotteren? Stotteren is een stoornis in de timing van
Nadere informatieStotteren Logopedie Postadres Bezoekadres
Stotteren Logopedie Colofon Dit is een uitgave van gemeente De Ronde Venen Postbus 250 3640 AG Mijdrecht T 0297 29 16 16 E gemeente@derondevenen.nl Deze folder is er om u zo helder en duidelijk mogelijk
Nadere informatieInhoud. Inleiding 15. 1 Wat is stotteren? 19 Jan Bouwen
Inhoud Inleiding 15 1 Wat is stotteren? 19 1.1 Inleiding 19 1.2 Stotteren, verstoring en stoornis 20 1.3 Stotteren, een geïntegreerde visie 21 1.3.1 Het Erasmus-viercomponentenmodel Stournaras 23 1.3.2
Nadere informatieHersenwerking en gedragsneurologie bij stotteren: belang en gebruik in de klinische praktijk.
38ste VVL Congres 10 maart 2017 Hersenwerking en gedragsneurologie bij stotteren: belang en gebruik in de klinische praktijk. dr. Ronny Boey Inleiding Gegevens Toepassing Besluiten Presentatie ç UA Faculteit
Nadere informatieIndicatiestelling in de Logopedie Monitoren of behandelen?
Indicatiestelling in de Logopedie Monitoren of behandelen? De evidence-based richtlijn aanbeveling indicatiestelling bij stotteren. Mark Pertijs, MSc. Docent Logopedie Hogeschool Utrecht Lecturer European
Nadere informatieBijlage 4.2.2 Vragenlijst voor stotterende kinderen
Bijlage 4.2.2 Vragenlijst voor stotterende kinderen bussum 2011 Wij wijzen erop dat het gebruik van de bijlagen bedoeld is voor de praktijk van de therapeut die de in het boek Stotteren: van theorie naar
Nadere informatieErgotherapie bij Parkinsonpatiënten ALGEMENE AANDACHTSPUNTEN BIJ DE BEHANDELING
Ergotherapie bij Parkinsonpatiënten ALGEMENE AANDACHTSPUNTEN BIJ DE BEHANDELING Observatie Beperkingen komen vaak voor bij volgende motorische activiteiten: Transfers Houding Reiken en grijpen Balans Stappen
Nadere informatieStotteren op de basisschool. Annelies Mobach Logopedist-stottertherapeut
Stotteren op de basisschool Annelies Mobach Logopedist-stottertherapeut Inhoud presentatie Update stotteren: Klinische werkmodel Basisfeiten over stotteren & prognose Therapie Hulpvragen van kinderen die
Nadere informatieTogether Everyone Achieves More
Together Everyone Achieves More dr. Evelien Opdecam Prof. dr. Patricia Everaert Faculteit Economie en Bedrijfskunde Coöperatief leren Contributie Waarom? Wat? Hoe concreet aangepakt? Evaluatie: Ervaringen
Nadere informatieRisico-anticipatie in jonge fietsers
Risico-anticipatie in jonge fietsers Ontwikkeling van een risico-anticipatie test en training voor jonge fietsers 1.1. Introductie Van Houcke & Cuyvers, 27 Motorisch Fietsvaardig/ fietsongeval sensorisch
Nadere informatieVoor iemand die stottert is iedere spreektaak een spreekbeurt. Adviezen voor het beoordelen van mondelinge taken in het onderwijs
9. Zorgleerlingen Van den Wal, J. (1996). Identiteitsontwikkeling en leerlingbegeleiding, een praktijkgericht boek. Bussum: Coutinho. Van Vugt, P. (1994). Dyslexie, een schets van de problematiek. In:
Nadere informatieBijlage 9.3 Informatie voor de luisteraar. Stottercentrum Zeeland
Bijlage 9.3 Informatie voor de luisteraar Stottercentrum Zeeland bussum 2010 Als u luistert naar iemand die stottert, dan zult u misschien niet goed weten hoe u het beste kunt reageren. Luisteraars raken
Nadere informatieStuderen en stotteren Facts & Figures, aandachtspunten & tips
Studeren en stotteren Facts & Figures, aandachtspunten & tips 1. Facts & Figures Stotteren kenmerkt zich door onvloeiende spraak zoals het frequent herhalen of verlengen van klanken, lettergrepen of woorden.
Nadere informatieHANDBOEK VOOR HET LIDCOMBE PROGRAMMA VOOR VROEGTIJDIGE INTERVENTIE BIJ STOTTEREN 2008. Inhoud
HANDBOEK VOOR HET LIDCOMBE PROGRAMMA VOOR VROEGTIJDIGE INTERVENTIE BIJ STOTTEREN 2008 Inhoud DEEL 1 OVERZICHT VAN HET LIDCOMBE PROGRAMMA... 2 DEEL 2 ESSENTIËLE COMPONENTEN VAN HET LIDCOMBE PROGRAMMA...
Nadere informatiePATIËNTENINFO Dysartrie
PATIËNTENINFO Dysartrie LOGOPEDIE / AFASIOLOGIE Wat is dysartrie? Dysartrie is een verworven motorische spraakstoornis ten gevolge van een neurologische aandoening. We lichten de belangrijkste termen van
Nadere informatieStigmatisering van Mensen met Keelkanker: de Rol van Mindfulness van de Waarnemer
Met opmaak: Links: 3 cm, Rechts: 2 cm, Boven: 3 cm, Onder: 3 cm, Breedte: 21 cm, Hoogte: 29,7 cm Stigmatisering van Mensen met Keelkanker: de Rol van Mindfulness van de Waarnemer Stigmatisation of Persons
Nadere informatieStotteren: het belang van vroegtijdige herkenning
2000 Intern rapport t.b.v. de cyclus over spraak/taal voor jeugd- en consultatiebureau artsen. Stotteren: het belang van vroegtijdige herkenning Mariëtte Embrechts, logopediste/stottertherapeute, spraak-
Nadere informatieDelier (acute verwardheid)
Delier (acute verwardheid) Informatie voor familie van patiënten met een delier Bij uw partner of familielid is er sprake van een delier of acute verwardheid. In deze folder kunt u lezen wat een delier
Nadere informatieExamentraining klas 4 mavo
Examentraining klas 4 mavo Historische vaardigheden Maken van een examen 100 minuten Bespreken examen Overige vragen m.socrative.com Room number: 65459 Vul je naam in Maak de quiz - Historische personen
Nadere informatieBijlage 7.4 Een kind dat stottert op de speelzaal, in de kinderopvang of in de aanvangsgroep van de basisschool
Bijlage 7.4 Een kind dat stottert op de speelzaal, in de kinderopvang of in de aanvangsgroep van de basisschool bussum 2010 Op de peuterspeelzaal of in het kinderdagverblijf komt men zo nu en dan peuters
Nadere informatieOmgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten. Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest
Omgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest Van DSM IV naar DSM 5 DSM IV - somatisatie stoornis, - somatoforme
Nadere informatieNew Tools nieuwe- kanseninterventie. -Erken de gevoelens van de jongere -Constructieve communicatie onderhouden/ vaak bevestigen
Bijlage 2: Werkwijze LSCI- interventies per nieuwe- kanseninterventie Red Flag nieuwe- kanseninterventie -Ontladen van emoties/ beheers je eigen agressie -Erken de gevoelens van de jongere -Communicatie
Nadere informatieCaroline Ploeg, Gedragstherapeut Femy Wanders, Klinisch psycholoog
Caroline Ploeg, Gedragstherapeut Femy Wanders, Klinisch psycholoog Overzicht presentatie Ontstaan van KINGS Doelgroep KINGS-model (incl. MASTR) Verschillende interventies uit het MASTR Progressive Counting
Nadere informatieBijlage Lang Leve de Liefde
Bijlage Lang Leve de Liefde Deze bijlage hoort bij de beschrijving van de interventie Lang Leve de Liefde, zoals die is opgenomen in de databank Effectieve Jeugdinterventies. Meer informatie: www.nji.nl/jeugdinterventies
Nadere informatieBijlage 7.1 Stotteren: van theorie naar therapie. Informatie voor ouders
Bijlage 7.1 Stotteren: van theorie naar therapie. Informatie voor ouders bussum 2010 Deze informatie krijgt u van de therapeut (logopedist) die uw kind begeleidt in verband met de (mogelijke) ontwikkeling
Nadere informatieOBSERVATIEFOCUS Oordeel observator
OBSERVATIEFOCUS Oordeel observator. Structuur gesprek 6. Specifieke modellen. Non-verbale. Informeren. Emoties hanteren. Verbale Geef een globaal oordeel over elke dimensie op een -puntenschaal waarbij
Nadere informatieFaalangst en rekenen. Agenda. 22 februari 2012 13.30 16.00 uur. Berber Klein b.klein@vu.nl
Faalangst en rekenen 22 februari 2012 13.30 16.00 uur Berber Klein b.klein@vu.nl Agenda 1. Introductie 2. Wat is faalangst 3. (faal) angst bij rekenen 4. Oorzaken van angst bij rekenen 5. Gevolgen van
Nadere informatieDoe workshop ABA. Caroline Peters BCABA, 8-11-2012
Doe workshop ABA Caroline Peters BCABA, 8-11-2012 1 Inhoud Historie ABA Instituut Wat is ABA? Versterken van gewenst gedrag Uitdoven van ongewenst gedrag Gewenst gedrag opwekken door omgeving aan te passen
Nadere informatieLeesvaardigheid en leesattitude:
Leesvaardigheid en leesattitude: een onderzoek bij 520 kinderen van 6 tot 12 jaar als basis voor nieuwe leestests: LVT1-6 en LAT 2-6 Hilde Niessen Ronny Boey 36ste VVL Congres 20 maart 2015 Inleiding lezen
Nadere informatieVragenlijst over plagen en pesten bij kinderen, die stotteren (TBQ-CS-Herzien)
Vragenlijst over plagen en pesten bij kinderen, die stotteren (TBQ-CS-Herzien) Marilyn Langevin, 2013 Aantekeningen over gebruik, afname en scoring 1. De TBQ-CS, oorspronkelijk ontwikkeld door Langevin,
Nadere informatieCommuniceren met ouders. Silke Jansen Orthopedagoog Gezin en Gedrag REC 4 Vierland
Communiceren met ouders Silke Jansen Orthopedagoog Gezin en Gedrag REC 4 Vierland Inhoud van de workshop 1. Kind binnen systeem 2. School en ouders gelijkwaardig? 3. Richtlijnen bij oudercontacten 4.
Nadere informatieHet geven van een oudercursus. Het geven van ouderbegeleiding in groep voor ouders van dyslectische kinderen Workshop maandag 11december 2017
Het geven van een oudercursus Het geven van ouderbegeleiding in groep voor ouders van dyslectische kinderen Workshop maandag 11december 2017 dr. Ronny Boey & H. Niessen Inhoud Deze vorming biedt een concreet
Nadere informatieIndividuele Cognitieve Gedragstherapie bij Middelengebruik en Gokken. Dagdeel 4 4-1
Individuele Cognitieve Gedragstherapie bij Middelengebruik en Gokken Dagdeel 4 4-1 Wat stond in dagdeel 3 centraal? Terugval en noodmaatregelen Aanvullingen functie-analyse Omgaan met trek 4-2 Programma
Nadere informatie1.1 Basisideeën en feiten Ontwikkelingsstotteren Onset en voorkomen 29
inhoudsopgave foreword 11 inleiding 15 1. theoretisch kader voor mini-kids: wat weten we en wat weten we niet? 19 1.1 Basisideeën en feiten 21 1.1.1 Ontwikkelingsstotteren 21 1.1.1.1 Vloeiend spreken,
Nadere informatieInformatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Nadere informatieGeen energie, moe, ernstig vermoeid, uitgeput Bij (ex) oncologische patienten. Joyce Vermeer 21 September 2018
Geen energie, moe, ernstig vermoeid, uitgeput Bij (ex) oncologische patienten Joyce Vermeer 21 September 2018 Oefening Ga eens met je blik naar binnen Let op de beweging van je adem. Hoe is het eigenlijk
Nadere informatieStotteren. in het beroepsonderwijs en wetenschappelijk onderwijs
Stotteren in het beroepsonderwijs en wetenschappelijk onderwijs 1 Colofon Tekst: Mark Pertijs, logopedist, docent Hogeschool Utrecht, lecturer European Clinical Specialization Fluency Disorders Vormgeving:
Nadere informatieInleiding - ESCS? van de ouders in de. Eclectische Sociaal-Cognitieve Stottertherapie. The Nature... Treatment. Stuttering.
3 spreekvrees Genetische diathesis: sex-modified (jongens meer vatbaar dan meisjes) broddelen stotteren Klachten / kenmerken continu & contigu 4 vooraf (1) broddelen - stotteren - spreekvrees = sterk gerelateerd
Nadere informatieGedragsactivatie Effectieve cognitieve gedragstherapie bij depressie. Katelijne Robbertz klinisch psycholoog/psychotherapeut
Gedragsactivatie Effectieve cognitieve gedragstherapie bij depressie Katelijne Robbertz klinisch psycholoog/psychotherapeut Wat is het? Een therapievorm die de patiënt met depressie leert om een koppeling
Nadere informatieSOLK. Mindset Het SOLK consult Wat zit er nu in mijn hoofd. Dr. Tim olde Hartman
SOLK Mindset Het SOLK consult Wat zit er nu in mijn hoofd Dr. Tim olde Hartman MINDSET Bewegen Bewegen en mortaliteit 3 cross-sectional surveys patiënten overleden follow-up NHIS: 1990 40.760 11.088 (27.2%)
Nadere informatieTemperamentsprofielen bij verslaving
17 februari 2017 Temperamentsprofielen bij verslaving Dr Els Santens Psychiater Team Verslavingszorg Inhoud Kader doctoraatsonderzoek Verslaving Gray s Reinforcement Sensitivity Theory (RST) Temperamentsprofielen
Nadere informatieLogopedie bij kinderen met onvloeiende spraak
PATIËNTEN INFORMATIE Logopedie bij kinderen met onvloeiende spraak Stotteren Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad ziekenhuis u informeren over logopedie bij kinderen met onvloeiende spraak,
Nadere informatieSpreken Wat is een dysartrie?
Dysartrie 2 Dysartrie is de algemene term voor een motorische spraakstoornis als gevolg van neurologische problematiek. Deze folder is bedoeld voor patiënten met een dysartrie en hun omgeving. Er staat
Nadere informatieEMOTIEREGULATIE DMV SURFEN OP EMOTIES DR CORINE FACHÉ KINDER- EN JEUGDPSYCHIATER UKJA
EMOTIEREGULATIE DMV SURFEN OP EMOTIES DR CORINE FACHÉ KINDER- EN JEUGDPSYCHIATER UKJA WAAROM IS EMOTIEREGULATIE BELANGRIJK??? VERSCHILLENDE MANIEREN OM NAAR DIAGNOSE TE KIJKEN Categorische diagnostische
Nadere informatieParamedisch OnderzoeksCentrum
BIOPSYCHOSOCIALE MANUELE THERAPIE: hoe is de implementatie op de werkvloer? Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Prof.dr. William Duquet Welke verrassing? Aanleiding Vraagstelling SCEGS-systematiek Biopsychosociale
Nadere informatieRed cheeks, sweaty palms, and coy-smiles: The role of emotional and sociocognitive disturbances in child social anxiety M. Nikolić
Red cheeks, sweaty palms, and coy-smiles: The role of emotional and sociocognitive disturbances in child social anxiety M. Nikolić Rode wangen, zweethanden en coy-smiles: De rol van emotionele en socio-cognitieve
Nadere informatieEerste hulp bij stotteren.
Eerste hulp bij stotteren. 1 Een peuter of kleuter die stottert in de kleuterklas. Wat moet ik weten? Hoe kan ik helpen? Hoe reageer ik best? Waarom informatie over stotteren voor de kleuterleid(st)er?
Nadere informatieInFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Nadere informatieHoe ondersteun ik een leerling die stottert?
Hoe ondersteun ik een leerling die stottert? 1 Waarom informatie over stotteren? Leraren spelen een belangrijke rol voor jongeren die stotteren. Hoe de jongere met zijn stotterprobleem omgaat wordt in
Nadere informatieMotiverende gespreksvoering met ouderen. Zwolle, 23 april 2012
Motiverende gespreksvoering met ouderen Zwolle, 23 april 2012 Opbouw workshop Doelstelling: kennismaking met motiverende gespreksvoering (MGV) en mogelijke aanpassing bij ouderen 1. Wat is MGV? 2. Welke
Nadere informatieDoen bij Depressie. Module 2 voor cognitief beperkte cliënten Fase 4 - Behandelen
Bijlage 7 Doen bij Depressie Module 2 voor cognitief beperkte cliënten Fase 4 - Behandelen Leidraad voor individuele ondersteuning en mediatieve therapie bij depressieve cliënten met ernstige cognitieve
Nadere informatieDyslexie en Hoogbegaafdheid
Dyslexie en Hoogbegaafdheid Amber de Wilde in samenwerking met Evelyn Kroesbergen - Universiteit Utrecht, afdeling Orthopedagogiek - Ambulatorium Universiteit Utrecht - Pieter Span Expertisecentrum Hoogbegaafdheid
Nadere informatieROM Light in Vlaanderen: de Tool voor Uitkomstenmeting
ROM Light in Vlaanderen: de Tool voor Uitkomstenmeting Stefaan Baert Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid stef@vvgg.be 10 november 2011 Congres Routine Outcome Monitoring in de ggz Overzicht
Nadere informatieBeter bij de Les. Marthe van der Donk, Ariane Tjeenk-Kalff, Anne-Claire Hiemstra-Beernink
Beter bij de Les Marthe van der Donk, Ariane Tjeenk-Kalff, Anne-Claire Hiemstra-Beernink Drie onderwerpen die aan bod komen 1. Wat zijn executieve functies? 2. Wat is een cognitieve training en wanneer
Nadere informatieExamenreglement NLP Practitioner/NLP Business Practitioner.
Examenreglement NLP Practitioner/NLP Business Practitioner. De NLP Practitioner wordt afgesloten met een examen zodat voor zowel de cursist als instituut inzicht wordt verkregen in het huidige kennisniveau
Nadere informatieAcute verwardheid (delirium) op de Intensive Care
Acute verwardheid (delirium) op de Intensive Care Op dit moment verblijft uw partner of familielid op de afdeling Intensive Care. Dit is een afdeling waar (ernstig) zieke mensen worden behandeld en verzorgd.
Nadere informatieLesprogramma Stotteren
Lesprogramma Stotteren een praktische handleiding over stotteren in de bovenbouw van het basisonderwijs Inleiding Een stotterend kind in de klas roept dikwijls vragen op: moet ik als leerkracht het kind
Nadere informatieacute verwardheid adviezen na een ZorgSaam
acute verwardheid adviezen na een hernia-operatie (delier) ZorgSaam 1 2 ACUTE VERWARDHEID Dit informatieboekje is bedoeld voor familie en betrokkenen van de patiënt met acuut optredende verwardheid. Inleiding
Nadere informatieSekseverschillen in Huilfrequentie en Psychosociale Problemen. bij Schoolgaande Kinderen van 6 tot 10 jaar
Sekseverschillen in Huilfrequentie en Psychosociale Problemen bij Schoolgaande Kinderen van 6 tot 10 jaar Gender Differences in Crying Frequency and Psychosocial Problems in Schoolgoing Children aged 6
Nadere informatieAchtergrondinformatie. Hoe is het beloop van vermoeidheid na kanker? Internationale literatuur Prevalentie: uitgezet tegen tijd sinds behandeling
Achtergrondinformatie Ongeveer 99% van alle patiënten ervaart tijdens de behandeling van Drie maanden na de behandeling van heeft 2-4% van de ziektevrije patiënten last van ernstige Hoe is het beloop van
Nadere informatieGeheugenkliniek: Behandeling
Als zorgverlener willen we graag helpen; tegemoet komen en adviezen aanreiken. We wensen de patiënt en zijn omgeving dan ook met dit document te informeren over de mogelijke behandelingen die plaatsvinden
Nadere informatieCommunicatie NHB DEURNE
Communicatie NHB DEURNE Sociale vaardigheden Het vermogen om goed met anderen om te kunnen gaan Inzicht in eigen gedrag Inzicht in gedrag van anderen Goed communiceren Zelfpresentaie Stemgebruik Houding
Nadere informatieLogopedie. Dysartrie, een verworven spraakstoornis. Afdeling: Onderwerp:
Afdeling: Onderwerp: Logopedie, een verworven spraakstoornis 1 Inleiding U (of uw partner/familielid) bent opgenomen in het Ikazia Ziekenhuis in verband met hersenletsel. Wanneer er sprake is van een taal-
Nadere informatieExecutieve functies en leren
Executieve functies en leren Wijnand Dekker Praktijk Dekker&Dooyeweerd, Ede info@dekkerdooyeweerd.nl EXECUTIEVE FUNCTIES WAT ZIE JE, WAT DOE JE, WAT ZEG JE, WAT PLAN JE? EXECUTIEVE FUNCTIES: IN GESPREK
Nadere informatieGroeidocument deel A. Interventie Wie (naam+functie) Datum. Naam. Geboortedatum. Groepsverloop. Startdatum groeidocument. Leerkracht.
Groeidocument deel A Naam Geboortedatum Groepsverloop Startdatum groeidocument Leerkracht Huidige groep Beginsituatie / aanleiding tot opstellen groeidocument en hulpvraag: (wat zie je, welke zorgen heb
Nadere informatieIs het proces van verandering tijdens cognitieve gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom hetzelfde voor vermoeidheid en pijn?
Is het proces van verandering tijdens cognitieve gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom hetzelfde voor vermoeidheid en pijn? Lotte Bloot, MSc Marianne Heins, Phd Rogier Donders, Phd Gijs
Nadere informatieBehandelingsovereenkomst voor:
Behandelingsovereenkomst voor: Zakelijke regels De ouder(s) verklaren de zakelijke regels van de Integratieve Kindertherapie te kennen en na te volgen: Algemeen Een sessie of oudergesprek duurt een uur
Nadere informatieIn Nederland zijn ongeveer mensen die stotteren (ongeveer 1 procent). Naar schatting. Klachten en symptomen
Wat is stotteren (de kernfusiemethode versus de Delferromethode) bron Ilona Post (ervaringsdeskundige) Wat is stotteren? Stotteren is niet-vloeiend spreken: een verzameling van hoorbare, soms zichtbare
Nadere informatieONDERWERPEN MENSELIJK GEDRAG BIJ CALAMITEITEN CALAMITEITENPSYCHOLOGIE (1) INPUTS UIT DIVERSE PSYCHOLOGISCHE DISCIPLINES
ONDERWERPEN MENSELIJK GEDRAG BIJ CALAMITEITEN TUNNELVEILIGHEID DOOR HET MENSELIJK OOG MENSELIJK GEDRAG BIJ CALAMITEITEN 1. Wat is calamiteitenpsychologie? 2. Stress en onderliggende biologische processen
Nadere informatieHet stimuleren van sociaalcommunicatieve vaardigheden bij jonge kinderen met een autismespectrumstoornis
Het stimuleren van sociaalcommunicatieve vaardigheden bij jonge kinderen met een autismespectrumstoornis Herbert Roeyers Onderzoeksgroep Ontwikkelingsstoornissen VVL Congres, Berchem, 14 maart 2014 Pervasieve
Nadere informatieA. Algemeen. B. Functioneel. C. Schools. D. Tips. E. Interventie
kinesitherapie A. Algemeen B. Functioneel C. Schools D. Tips E. Interventie A. Algemeen Grof motorisch bewegen vertrekt vanuit het eigen lichaam, maar vraagt ook heel wat organisatie in ruimte en tijd
Nadere informatieLeerling- tevredenheidspeiling. Basisschool Pius X februari 2015
Leerling- tevredenheidspeiling Basisschool Pius X februari 2015 1. Onderwijsleerproces 2. Schoolcultuur 3. Organisatiemanagement 4. Imago Aantal respondenten: 37/40 1. Onderwijsleerproces 1.1 Leefklimaat
Nadere informatieProblemen in de prikkelverwerking op school. Aranka Altena Onderwijskundig Begeleider LWOE
Problemen in de prikkelverwerking op school Aranka Altena Onderwijskundig Begeleider LWOE Doel workshop Informatie geven vanuit de fysiotherapie over prikkelverwerking Voorbeelden vanuit de praktijk kort
Nadere informatieStuttering: Studies of therapy outcome and speech motor control. Samenvatting. Proefschrift Wendy J. Huinck
Stuttering: Studies of therapy outcome and speech motor control Samenvatting Proefschrift Wendy J. Huinck 1 Samenvatting Dit proefschrift beschrijft twee aspecten van stotteren: (1) het effect van stottertherapieën
Nadere informatieEducatief arrangeren rond LOB
Educatief arrangeren rond LOB Vorige week Contact met de docent deze week NAW-gegevens via CF Afspraken met begeleider Maken van het Werkplan Voorbereiden van het interview Vragen naar aanleiding van vorig
Nadere informatieVraagstelling: Welke verpleegkundige interventies worden ingezet bij depressie, binnen afdeling De Schans.
Vraagstelling: Welke verpleegkundige interventies worden ingezet bij depressie, binnen afdeling De Schans. Hypothese: De verpleegkundige interventies die worden ingezet bij depressie, op afdeling De Schans,
Nadere informatieAcute verwardheid. Informatie voor familie en betrokkenen
HHZH_INF_114.01(0315) h.-hartziekenhuis vzw Mechelsestraat 24 2500 Lier tel. 03-491 23 45 fax 03-491 23 46 www.hhzhlier.be Informatie voor familie en betrokkenen Acute verwardheid Voorwoord Uw partner,
Nadere informatieIn contact door ondersteund communiceren
COCPvg: In contact door ondersteund communiceren Elise Brinkman EMB Congres 6 maart 2014 COCPvg Verbetering van de communicatie tussen niet of nauwelijks sprekende personen met een meervoudige beperking
Nadere informatieDE PATIËNT MET ACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID/DELIER INFORMATIE VOOR FAMILIE EN BETROKKENEN
DE PATIËNT MET ACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID/DELIER INFORMATIE VOOR FAMILIE EN BETROKKENEN Wat is acuut optredende verwardheid/delier? Uw familielid, vriend(in) of kennis is opgenomen in het ziekenhuis
Nadere informatieSymposium Angststoornissen en? Den Haag, 10 oktober 2014. Chantal Dommanschet Klinisch psycholoog psychotherapeut PsyQ Angststoornissen Den Haag
Symposium Angststoornissen en? Den Haag, 10 oktober 2014 Chantal Dommanschet Klinisch psycholoog psychotherapeut PsyQ Angststoornissen Den Haag Inleiding Videofragment ERP Theoretisch kader Rollenspellen
Nadere informatieInstructie taakspecifieke vragenlijst + observatie
Instructie taakspecifieke vragenlijst + observatie In tegenstelling tot de eerste vragenlijst is het doel van de taakspecifieke vragenlijst niet om over verschillende leersituaties heen het zelfregulerend
Nadere informatieInformatiebrochure voor familie & betrokkenen
HHZH_INF_114.03(0418) Informatiebrochure voor familie & betrokkenen Acute verwardheid een hart voor zorg Voorwoord Jouw partner, familielid, vriend of kennis is opgenomen in het H.-Hartziekenhuis Lier.
Nadere informatieProtocol Herfstleerlingen
Protocol Herfstleerlingen Procedure voor herfstleerlingen in groep 1 Wat te doen Activiteiten Betrokkenen Tijdpad 1.Signalering en leggen de procedure uit over de ontwikkeling en de vorderingen van het
Nadere informatieOntwikkel Fasegericht Opleiden. Help jij ons mee om onze jeugdopleiding een impuls te geven?
Ontwikkel Fasegericht Opleiden Help jij ons mee om onze jeugdopleiding een impuls te geven? Programma Waarom OFO? Wat houdt ontwikkelfasegericht opleiden in? Wat gaat er gebeuren? Waarom OFO? 5 belangrijkste
Nadere informatieTOL-CONGRES Moeder waarom leren wij
TOL-CONGRES Moeder waarom leren wij Brugge 2 oktober 2015 Dyslexie Leesvaardigheid en leesattitude bij kinderen met dyslexie en zonder. Nieuw onderzoek van LVT en LAT. Dr. Ronny Boey & Hilde Niessen Inleiding
Nadere informatieB6 ReAttach: een multimodale benadering met verrassende effecten bij mensen met NAH of dementie. Multimodale benadering van verwerking
HersenletselCongres 1 3 november Disclosure belangen sprekers B ReAttach: een multimodale benadering met verrassende effecten bij mensen met NAH of dementie (potentiële) belangenverstrengeling Geen De
Nadere informatieDELIER. Informatie voor partner, familie en vrienden
DELIER Informatie voor partner, familie en vrienden Bij uw partner of familielid is er sprake van een delier of acute verwardheid. In deze folder kunt u lezen wat een delier is en waar de behandeling uit
Nadere informatieHoe herken je pijn bij een cliënt? Rhodee van Herk 26-05-2008
Hoe herken je pijn bij een cliënt? Rhodee van Herk 26-05-2008 Pijn bij verstandelijk gehandicapten 110.000 mensen met een verstandelijke handicap (VH) Ruim de helft ernstig Veel bijkomende stoornissen,
Nadere informatieAngstige leerlingen in de klas en het Vriendenprogramma. Drs. N.E. de Vries
Angstige leerlingen in de klas en het Vriendenprogramma. Drs. N.E. de Vries Aandachtspunten in de klas Het Vriendenprogramma Onderdelen Vriendenprogramma in de klas Online programma s voor jongeren Aandachtspunten
Nadere informatieKijkwijzer (voorheen observatie instrument) ICALT. verdieping voor coach en leerkracht. leerkracht
Kijkwijzer (voorheen observatie instrument) Veiliger, vraagt naar algemeenheden: basis Overzichtelijk maar te globaal Niet gedifferentieerd in niveau ICALT Meer gedetailleerd, biedt mogelijkheden tot verdieping
Nadere informatieBoekverslag door J woorden 27 oktober keer beoordeeld. Nederlands
Boekverslag door J. 1971 woorden 27 oktober 2016 1 1 keer beoordeeld Vak Nederlands Inleiding Er zijn ontzettend veel verschillende problemen die mensen kunnen hebben op de wereld. Ieder huisje heeft z
Nadere informatie