Pedagogisch Beleid. Kinderdagverblijf t Olefantje Nieuwegracht

Transcriptie

1 Pedagogisch Beleid Kinderdagverblijf t Olefantje Nieuwegracht

2 Inleiding Het pedagogisch beleid van kinderdagverblijf t Olefantje is tot stand gekomen door elf bijeenkomsten te organiseren met alle leidsters en de directie. In deze bijeenkomsten zijn pedagogische inzichten uit veel verschillende hoeken naar voren gekomen. Zoals o.a. Thomas Gordon, Alice Miller en Eric Berne. Over de laatst genoemde twee pedagogen hebben Theo v.d. Heijden en Han Rutgers het boek Koester het kind in jezelf geschreven. Dit boek beschrijft de rol die je eigen opvoeding speelt, in de manier waarop je nu zelf opvoedt. Het is een handleiding voor werkers in de kinderopvang die beseffen dat je kinderen pas respectvol en liefdevol kunt opvoeden, als je je bewust bent van je eigen opvoedingspatronen. Nu nog worden elke zes tot acht weken teamvergaderingen georganiseerd waarin alle leidsters en de directie het pedagogisch beleid bespreken. Hier komen concrete voorbeelden aan de orde, worden over en weer vragen gesteld en praktische invulling van het beleid besproken. Hierdoor willen we elkaar blijven inspireren om het opvoeden van de kinderen, die ons zijn toevertrouwd, serieus te nemen. En daarnaast onze inzichten samen met die van bekende pedagogen verder vorm te geven in ons dagverblijf. Wij hebben dus geen duidelijk omlijnd beeld over hoe een kind moet worden en wat de juiste aanpak is. Elk kind heeft zijn eigen persoonlijkheid en juist het persoonlijke maakt ieder mens uniek. Om deze eigenheid te kunnen behouden, is het voor het kind belangrijk om zelfvertrouwen te ontwikkelen. Wij vertrouwen erop dat wanneer het kind liefde, ruimte en structuur wordt gegeven, het zal opgroeien als een individu met zelfvertrouwen. Met liefde wordt de wil van de verzorger/leidster om er voor het kind te zijn bedoeld. Dus met een open, aandachtige en koesterende houding. Onder structuur verstaan wij; ritme (zie dagindeling bij alg. informatie) en het aangeven van grenzen. Daarnaast moet er de ruimte zijn om jezelf te zijn en jezelf te kunnen uiten. Uiteraard realiseren we ons, dat in een kinderdagverblijf kinderen te maken hebben met groepsopvoeding, waardoor persoonlijke aandacht toch anders is dan thuis. Maar in een groep gaat het bijbrengen van structuur juist vaak makkelijker: kinderen imiteren elkaar immers vaak. In ons pedagogisch beleid, dat u hieronder kunt lezen, hebben we geprobeerd zo duidelijk mogelijk uit te leggen wat onze visie en werkwijze is. Aan de hand van voorbeelden hopen we dat u zo een concreet beeld krijgt, van hoe wij te werk gaan op t Olefantje.

3 Wennen De tijd die nodig is om te wennen is voor ieder kind verschillend. Datzelfde geldt ook voor de ouders. Dus schroom niet uw eventuele twijfels en onzekerheden te uiten, want dan kunnen wij u het beste helpen. Met het wennen dient u er rekening mee te houden dat u de eerste dag in ieder geval beschikbaar bent en de eerst volgende dagen oproepbaar. Dit betreft alleen ouders van nieuwe kinderen. Wanneer een kind van de ene groep naar de andere gaat maken de leidsters over het wennen onderling afspraken. De ouders worden hier uiteraard over geïnformeerd. Kinderen komen voordat ze starten op het kinderdagverblijf over het algemeen drie keer wennen. Er vanuit gaande dat een kindje als baby start op het kinderdagverblijf, leert onze ervaring dat drie keer genoeg is. De eerste keer wennen van een kind, start om 09:30 met een intake gesprek met de manager. Deze intake duurt ongeveer een half uur. Hierin zal de algemene gang van zaken op het kinderdagverblijf uitgelegd worden en wordt algemene informatie besproken. Natuurlijk is er voldoende gelegenheid voor het stellen van vragen. Daarna, rond 10 uur s ochtends, zal er nog een intake op de groep met de leidsters plaatsvinden. Tijdens deze intake zullen de leidsters met u uitgebreid alle bijzonderheden over uw kindje bespreken. Ook dit zal ongeveer een half uurtje in beslag nemen. Daarna gaan de ouders weg en laten het kind ongeveer 1.5 uur aan onze zorg over. De ervaring leert ons, dat deze eerste keer wennen vooral voor de ouders erg spannend is, vandaar dat de tijd dat het kind alleen bij ons blijft de eerste keer niet al te lang is. De eerste keer wennen is dus van 9.30 uur tot ongeveer uur. Hiervan zijn de ouders van 9.30 tot ongeveer uur zelf ook aanwezig op het kinderdagverblijf. Het kindje blijft vervolgens van uur tot uur alleen bij ons, waarna de ouders het kindje om uur dus weer komen ophalen. De tweede keer, komt het kindje wat langer wennen en komt de ouder in principe alleen maar brengen en halen. Het kindje ongeveer een halve dag, van uur tot uur. De derde en laatste keer wennen zal het kindje bijna heel de dag blijven, namelijk van uur tot uur. Ook hier komen de ouders het kind alleen brengen en halen. De wenafspraken worden in overleg met de ouders gemaakt en vinden over het algemeen plaats in de maand voor de officiële plaatsing.

4 Bij nieuwe kinderen op de dreumesgroep en peutergroep wordt het wennen in overleg met de ouders geregeld. Dit omdat het per kind heel verschillend kan zijn. Wanneer de kinderen van groep veranderen, gaan de kinderen ook in de maand voorafgaand aan de daadwerkelijke overgang eerst een aantal keren wennen. U als ouders wordt hier uiteraard over geïnformeerd, maar de leidsters zullen deze wenafspraken onderling regelen. Voor dit interne wennen hanteren we het volgende schema: De eerste dag van 9.30 tot uur. Ze gaan dan fruit en brood eten op de andere groep en gaan voor het slapen weer terug naar de eigen groep. De tweede keer gaat het kindje wennen van 9.30 tot uur. Ze gaan dan ook slapen op de andere groep. De derde dag wordt er gewend van 9.30 uur tot 16:00. Het wenkindje gaat ook slapen en yoghurt drinken op de nieuwe groep. Het kindje is de laatste keer dus al bijna heel de dag op de nieuwe groep voordat het weer terug gaat naar de eigen groep. Wanneer een kindje gaat wennen, gaat een leidster van de eigen groep samen met het kind naar de nieuwe groep. De leidster blijft er eventjes bij om het kindje op het gemak te stellen en alle bijzonderheden van het kind goed naar de nieuwe leidsters over te dragen. Mocht een kind langer nodig hebben om te wennen, dan passen we bovenstaand schema natuurlijk aan. De groepen Kinderdagverblijf t Olefantje Nieuwegracht bestaat uit zes groepen: Groen: op deze groep zitten maximaal elf kinderen, in de leeftijd van 6 weken tot 24 maanden, die worden verzorgd door drie leidsters. De leidsters van deze groene groep zijn Mary, Danielle en Eline. Rood: op deze groep zitten maximaal negen kinderen, in de leeftijd van 6 weken tot 18 maanden, die worden verzorgd door twee leidsters. De leidsters van deze groep zijn Rebecca, Nathalie en Meryem. Geel: op deze groep zitten maximaal elf kinderen, van ongeveer één tot drie jaar, die worden verzorgd door twee leidsters. De leidsters op de dreumesgroep zijn Michelle en Heather.

5 Blauw : op deze groep zitten maximaal zestien kinderen, van één tot vier jaar, die worden verzorgd door twee of drie leidsters. De leidsters op de blauwe groep zijn Tara, Muhsine en Manuela. Roze groot: op deze groep zitten maximaal zestien kinderen, van twee tot vier jaar, die worden verzorgd door max. drie leidsters. De vaste leidsters op de peutergroep zijn Bianca, Kim, Jacomien en Isabel. Roze klein: op deze groep zitten maximaal vijf kinderen, van twee tot vier jaar, die afwisselend worden verzorgd door Bianca, Kim en Jacomien. Op alle groepen werken wij bovendien met stagiaires, die bij voorkeur een heel schooljaar op vaste dagen mee draaien. De groep roze klein is een extra peutergroep waar maximaal 5 kinderen opgevangen kunnen worden. Deze groep is geopend op de maandag, dinsdag en donderdag. De leidster die een tussendienst draait (8.30 tot 17.30uur) zal op deze dagen werken bij de groep Roze klein. Alle groepen openen en sluiten op hun eigen groep, met uitzondering van de roze en kleine roze groepen. Deze groepen openen en sluiten altijd samen. Door de kleine leidster-kind ratio 1 op 5 (op de roze peutergroep is dit 1 op 8), wordt er meer ruimte gecreëerd voor begeleiding op maat. Uniek aan de vorm van de groep Roze klein is dat er op maandag andere kindjes kunnen spelen dan op dinsdag en/of donderdag. We kijken namelijk voor welke kinderen het een toegevoegde waarde is om (tijdelijk) op de groep Roze klein als tweede stamgroep te spelen. Uiteraard doen wij dit in overleg met de ouders. De ouders geven schriftelijk toestemming als ze akkoord gaan dat hun kind op beide groepen, de groep Roze groot en klein, geplaatst mogen worden. Een concreet voorbeeld hiervan is: Een dag hebben we op de groep Roze klein 4 kindjes die net van de dreumesgroep over zijn. Het blijft namelijk voor kinderen altijd een spannende stap, zo n volgende groep. Lekker wat extra aandacht van een van de vaste leidsters is dan heerlijk. Een ander voorbeeld is dat we een dag hebben met juist 4 stoere jongens van ruim 3 jaar. Zij kunnen juist ook lekker spelen op de groep Roze klein. Extra ravotten, buitenspelen en wat al niet meer kan dan op zo n dag. Vanzelfsprekend is de werkwijze van de groep Roze klein precies hetzelfde als hoe deze beschreven staat in het pedagogisch beleid.

6 Samenvoegen van groepen Het kan voorkomen dat wij groepen tijdelijk samen voegen in verband met een gedaalde bezetting. Dit komt regelmatig voor in vakantieperiodes. Een samenvoeging kan plaats vinden tussen de rode en de groene babygroepen, de gele en de blauwe dreumesgroepen en de kleine en de grote roze peutergroepen. Op dit moment voegen wij op woensdagen en vrijdagen de rode en groene babygroepen en de gele en blauwe groepen samen. Op dagen wanneer er max. 16 kinderen zijn, worden de groepen Roze klein en groot samengevoegd. Ouders worden hiervan op de hoogte gebracht. Extra dagen / Ruildagen Het is ook mogelijk om een keer extra te komen of van dagen te ruilen. Bij de kindprijs van t Olefantje zit namelijk een beperkt aantal extra dagen per jaar inbegrepen. Deze extra dagen kunnen alleen op de eigen groep ingezet worden wanneer de groepsbezetting dit toelaat. Dit kunt u bespreken met de leidsters van de groep. Over het algemeen zal de groep vol zijn, maar de leidsters weten het best wanneer er een kind afwezig is. Ook wanneer u een keer wilt wisselen van dagen kunt u met de vaste leidsters van de groep (waar uw kind geplaatst is) overleggen of dit mogelijk is. Onder het kopje informatie- betalingen en tarieven, kunt u de tarieven van 2014 terug vinden (de tarieven krijgt u overigens ook toegestuurd bij het contract). Bij uitbreiding van dagen en/of het over gaan naar een andere groep kan het voorkomen dat een kind tijdelijk op twee stamgroepen speelt. Als ouder geeft u middels het invullen van een stamgroepbriefje hier akkoord voor. Uiteraard zal dit alleen in overleg gebeuren. Open deuren beleid Op 't Olefantje werken we met een open deuren beleid. Dit houdt in dat als een kindje graag bij een andere groep wil spelen dat ook kan (bijv. broertjes en zusjes die bij elkaar willen spelen). Dit kan tijdens het vrije spelen of tijdens extra aangeboden activiteiten (b.v. een knutselactiviteit of een dansles). De eet-, drink-, en rustmoment vinden plaats op de eigen stamgroep van het kind met de vaste leidsters van die groep.

7 4 Ogen beleid Ons kinderdagverblijf bestaat uit veel ramen waardoor je altijd bij elke groep naar binnen kan kijken. Ook kunnen ouders op elk moment van de dag bij ons kinderdagverblijf (onaangekondigd) naar binnen met hun eigen sleutel. Deze maatregelen hebben we met het team en de oudercommissie samen besproken. Het 4-ogenprincipe houdt in dat er altijd een volwassene mee kan kijken of mee kan luisteren met een beroepskracht. Dit hoeft niet altijd een andere beroepskracht te zijn. Een beroepskracht kan nog steeds alleen op de groep staan, zolang er maar een andere volwassene kan meekijken of meeluisteren. Omdat we tijdens ons werk op de groep ook bij elkaar in de groepen kunnen kijken is er bij ons de hele dag door contact met elkaar. Bij alle slaapkamers werken wij met babyfoons. Aan de voorkant van het kinderdagverblijf hebben we een groep en deze heeft een groot raam waardoor altijd mensen die langs lopen naar binnen kunnen kijken. Leidsters Al onze leidsters hebben een op het kind gerichte opleiding (minimaal SPW 3), een warme belangstelling voor kinderen en kunnen een sfeer scheppen die prettig, veilig en huiselijk is. Stagiaires en invalkrachten Op alle groepen werken wij met stagiaires. De stagiaires zijn altijd onder toezicht. Wij streven ernaar dat stagiaires minimaal 1 schooljaar bij ons stage lopen. Bij gevorderde stagiaires kan het voorkomen dat zij ingezet worden als inval, maar dan zijn ze al langere tijd (maanden) bij ons in dienst. Een stagiaire mag in vakanties en wanneer een van de vaste leidsters op de dag zelf ziek wordt, als invalkracht ingezet worden. Wij werken met een vaste pool van invalkrachten. Invalkrachten zijn net als vaste medewerkers tijdens pauzes e.d. alleen op de groep.

8 Ontwikkeling Ontwikkeling van het kind Op kinderdagverblijf t Olefantje gaan we er vanuit dat elk kind leergierig is en de drang heeft om zich te ontwikkelen. Om het kind hier zo goed mogelijk in te stimuleren, bieden wij een omgeving aan met voldoende uitdaging en veiligheid. Met de omgeving wordt bedoeld alles waar het kind mee te maken krijgt, zoals: de accommodatie, de andere kinderen en natuurlijk de leiding. Met de veiligheid bedoelen we veilig speelgoed, een veilig op de kinderen aangepaste inrichting, maar ook figuurlijke veiligheid. Figuurlijke veiligheid, dient de leidster te bewaken door het kind geborgenheid en bescherming te bieden wanneer het kind dat nodig heeft. De ontwikkeling van het kind kan worden gestimuleerd op verschillende vlakken. De ontwikkeling kan worden verdeeld in sociale-, emotionele-, cognitieve- en motorische onderdelen. De eerste twee gebieden worden vaak samengevoegd, als de sociaal-emotionele ontwikkeling. Hieronder zullen de verschillende onderdelen van de ontwikkeling,verder worden uitgelegd. Sociaal-emotionele ontwikkeling Deze ontwikkeling is breed gezien in drie punten samen te vatten als: 1. Hoe we met onszelf en de ander omgaan in verschillende situaties; 2. De kwaliteit van de relaties die we opbouwen; 3. Het gevoelsmatig kunnen reageren op de omgang en opgebouwde relaties. Het doel hiervan is dat we op een manier met elkaar omgaan, die zorgt voor vooral positieve gevoelens bij zowel jezelf als de ander. Maar ook dat eventuele negatieve gevoelens, constructief te hanteren zijn. In de praktijk willen wij bij t Olefantje de kinderen leren, om rekening met elkaar te houden. We leren ze, dat ze niet alleen op de wereld zijn en dat je elkaar nodig hebt. Een voorbeeld hiervan is het naar elkaar luisteren. Door ze op hun beurt te laten wachten en ze niet door elkaar heen te laten praten, leert ieder kind dat het op zijn beurt ruimte krijgt en op zijn tijd ruimte moet geven. Ook is het belangrijk, om vriendschappen te stimuleren. Vaak krijgt een kind vanzelf vriendjes, maar, als dit niet gebeurt zal een leidster manieren zoeken om dat te bevorderen. Dit natuurlijk alleen, wanneer een kind graag wil en niet weet hoe. De leidster vraagt bijvoorbeeld aan het kind met wie het wil spelen en zij stimuleert dan zoveel mogelijk, dat deze kinderen samen iets gaan doen of bijvoorbeeld naast elkaar aan tafel zitten. Daarnaast, leren we de kinderen, dat niet iedereen in dezelfde omstandigheden leeft. Zo heeft niet ieder kind thuis een vader en een moeder, maar soms is er

9 alleen een moeder of zijn er bijvoorbeeld twee moeders. Een kind dat geen vader heeft, mag voor vaderdag bijvoorbeeld iets maken voor opa. We zijn ons ervan bewust, dat onze eigen opvoeding met onze waarden en normen te maken heeft. En vragen ons dan ook steeds kritisch af, hoe het met onze ruimdenkendheid gesteld is. Het wel, of niet tonen van assertiviteit, behoort ook tot de sociaal-emotionele ontwikkeling. Als een kind niet assertief genoeg is, bewaakt het zijn eigen grenzen niet voldoende. Op t Olefantje vinden wij dat er duidelijke regels moeten zijn in de sociale omgang tussen de kinderen. Een voorbeeld daarvan is, dat je een ander niet pijn mag doen. Dit betekent, dat je het ook niet goed hoeft te vinden als een ander jou pijn doet. Door deze regel, krijgt het kind steun van de leidster en toestemming om voor zichzelf op te komen. De leidster benoemt het gedrag dat het kind niet toe hoeft te laten, bijvoorbeeld: Hij mag niet afpakken, dus pak maar terug of zeg maar dat het niet mag. Het kind leert zo concreet, om welk gedrag het gaat en hoe hier op te reageren. Een volgende stap hierin is, het leren met conflicten omgaan. De kinderen worden pas geholpen bij ruzies, als ze er samen niet uitkomen. Bij bovenstaand voorbeeld, leert het andere kind dat het moet wachten op het speelgoed, of moet vragen of het mee mag doen. Hierdoor leert het kind o.a. onderscheid te maken tussen mijn en zijn speelgoed. Soms wordt dit onoverzichtelijk voor de kinderen, wanneer zij speelgoed van thuis meebrengen. Als dit tot conflicten leidt, dan wordt het speelgoed van thuis opgeborgen. Cognitieve ontwikkeling Als er wordt gekeken naar de cognitieve ontwikkeling, wordt er gekeken hoe kinderen kennis verwerven, verwerken, opslaan en toepassen. Een kind wordt geboren met het vermogen om te denken en de wereld te begrijpen. Dit vermogen, ontwikkelt zich tot aan volwassenheid. Een kind ontdekt zijn of haar omgeving in kleine stapjes. Het neemt informatie op en telkens wanneer hun kennis wordt uitgebreid, wordt er verder gebouwd op de kennis die het al bezat. De leeftijd van 0 tot 2 jaar, wordt vaak gezien als de sensomotorische fase. In deze fase, leert het kind via de zintuigen en ontwikkelt zijn motoriek. Een belangrijke ontwikkelingstaak hier is objectpermantentie. Dit houdt in dat een kind leert, dat iets wat het niet ziet, nog wel kan bestaan. Bijvoorbeeld een baby van 5 maanden die zijn knuffel niet ziet, gelooft dat de knuffel niet meer bestaat (wat huilbuien tot gevolg kan hebben). Dit geldt trouwens niet voor ouders/naaste verzorgers van baby s. Baby s ervaren bijvoorbeeld hun moeder lange tijd als een deel van zichzelf. Pas rond 9 maanden groeit het besef dat ook deze persoon weg kan gaan. Dit wordt vaak de eenkennigheids-fase genoemd. Een leuk spelletje, om te spelen met een kind van deze leeftijd, is bijvoorbeeld

10 Kiekeboe of een speeltje achter je rug te houden en het weer terug te toveren. Op deze manier, leert een kind, op een speelse manier, dat dingen nog bestaan ondanks dat ze het niet kunnen zien. We merken op t Olefantje, dat ouders deze fase soms lastig vinden, omdat hun kind gaat huilen bij het afscheid nemen. Als een kind op het dagverblijf hier last van heeft, dan spreken we een duidelijk afscheidsritueel af met de ouders. Dikwijls houdt dit in, dat de ouder samen met het kind de groep binnenkomt, eventuele bijzonderheden vertelt, dan het kind wordt overgegeven aan de leidster, een kus krijgt en dat er duidelijk wordt gezegd dat mama/papa weggaat. Op dit moment zal het kind waarschijnlijk beginnen met huilen. Maar juist dan is het belangrijk dat het ritueel wordt doorgezet! Mama of papa zwaait nog een keer bij de deur, kind en leidster zwaaien nogmaals terug en lopen daarna naar de kast, om bijvoorbeeld een speeltje uit te zoeken. Meestal is het kind al opgehouden met huilen wanneer de leidster bij de kast aankomt. Het kind leert namelijk in de loop van deze fase dat een persoon (of speelgoed) er nog steeds is. Door hier in het begin een helder ritueel van te maken is dit sneller duidelijk voor het kind. In de leeftijd van 2 tot 6 jaar ontstaat de eerste indeling van informatie in schema s: de basisstructuur voor het denkproces. In de eerste jaren van deze fase (waar wij op t Olefantje middenin zitten!), denkt een kind dat voorwerpen ook gevoelens hebben. Zo kan een knuffel bijvoorbeeld boos zijn, omdat het geen koekje krijgt. Levenloze voorwerpen zijn als het ware bezield. Stel, een peuter stoot zich aan een stoel en moet huilen, de leidster vraagt waar het pijn doet, en het kind wijst de poot van de stoel aan. Op t Olefantje respecteren we deze gedachtegang van de kinderen. Het is namelijk de manier waarop zij op dat moment de wereld zien en aan het ontdekken zijn. Een betere vraag bij dit voorbeeld zal dan ook zijn Waar heb jij je pijn gedaan?. Daarna kun je nog aan het kind vragen hoe dit is gebeurd, waarbij ze vaak tot de conclusie zullen komen dat zij tegen de tafel zijn aangelopen. Want een tafel kan niet bewegen en een kind wel, wat dus wederom een schema is waarin ze denken (wel of niet kunnen bewegen). Daarnaast vinden we het bij t Olefantje belangrijk, dat we de kinderen voldoende prikkels aanbieden zodat ze steeds bezig kunnen zijn. Zo leren ze van hun omgeving. Er zullen daarom ook activiteiten worden aangeboden, die net boven het niveau van de kinderen liggen. Kan een kind de puzzel bijvoorbeeld al, dan zal de leidster ook vragen de vormen te noemen. Maar ook zelf je sokken aandoen, vergt veel van je cognitieve vaardigheden! Wat is bijvoorbeeld de voorkant van je trui? Of, hoe krijg je een rits dicht? We vinden het belangrijk, dat bij ons de eigen interesses van het kind wordt geaccepteerd. Wil een kind knutselen, dan wordt dat gestimuleerd, maar een ander kind dat graag bouwt wordt daar extra in bevorderd. Tevens vinden we het

11 belangrijk, dat kinderen zelf actief meedoen. Bij het voorlezen, stellen de leidsters bijvoorbeeld vragen. Dit zorgt voor eens stimulans in de ontwikkeling van het denken en de ontwikkeling van taal. Dit maakt van kinderen actieve denkers in plaats van passieve luisteraars. Motorische ontwikkeling Bij het ontdekken van zichzelf en van de wereld, heeft het kind motorische vaardigheden nodig. Het is noodzakelijk te bewegen als je bijvoorbeeld iets wilt pakken en vasthouden. Het spreekt voor zich, dat voor al deze handelingen motorische vaardigheden nodig zijn, maar ook de ontwikkeling van spraak vraagt om deze vaardigheden. De verschillende ontwikkelingsgebieden zijn dan ook nauw verbonden met elkaar. Bij t Olefantje vinden we het belangrijk, dat kinderen op eigen kunnen gaan vertrouwen. Een kind dat met alles gelijk wordt geholpen, zal minder zelfvertrouwen ontwikkelen. Baby s kunnen zich bijvoorbeeld al snel optrekken aan de vingers van een volwassene en de leidsters zullen het omrollen en kruipen stimuleren. Kruipen kan bijvoorbeeld worden gestimuleerd, door een speeltje zodanig neer te leggen dat een baby er net niet bij kan. De baby wordt hierdoor uitgedaagd zelf naar het speeltje toe te gaan, i.p.v. dat het wordt aangereikt. Als een kind wat ouder is, kan hetzelfde principe worden toegepast op bijvoorbeeld het klimmen van een fietsje. We leren dan, hoe dat het makkelijkst gaat en hoe je ergens ook weer af klimt waar je zelf op geklommen bent. Tevens wordt de fijne motoriek gestimuleerd, door speelgoed dat is afgestemd op de ontwikkeling. Maar ook door zelf de beker met melk te drinken en zelf het brood te pakken en in de mond te stoppen wordt de fijne motoriek bevorderd. Naast de motorische ontwikkeling, die wordt geoefend in bovenstaande voorbeelden, is het ook een boost voor het zelfvertrouwen van het kind. Al doende leert het kind zo steeds meer op eigen kunnen te vertrouwen. Verder spelen we zoveel met de kinderen buiten, omdat het kind daar meer kan bewegen en o.a. meer motorische uitdagingen heeft dan binnen.

12 Signaleren van bijzonderheden in de ontwikkeling van kinderen of andere problemen De leidsters van t Olefantje volgen dagelijks het welbevinden van de groep als geheel en elk kind als individu. Dit doen zij onder andere door middel van observaties, het aanbieden van ontwikkelingsgerichte activiteiten, en door de ruimte te bieden zodat elk kind spelenderwijs en op zijn eigen manier kan groeien. Wij hechten veel waarde aan het mee spelen met de kinderen en het mengen in de groep. Alle kinderen ontwikkelen zich op hun eigen manier. Het inzetten van verschillend spelmateriaal schept een goed beeld van de ontwikkeling van het kind. Doordat wij op t Olefantje met vaste leidsters werken, worden veranderingen, sprongen of juist achterstanden al erg snel opgemerkt. Gemiddeld een keer in de vier tot zes weken vinden op alle groepen groepsbesprekingen plaats met de vaste leidsters, stagiaires en de leidinggevende. Tijdens de groepsbesprekingen bespreken wij de kinderen en eventuele bijzonderheden in hun ontwikkeling. Op deze manier wordt de situatie van het kind met meerdere ogen bekeken om voldoende signalen op te vangen. Verder maken wij gebruik van observatielijsten om de ontwikkeling van het kind te volgen. Deze worden minimaal één keer per jaar ingevuld en gebruikt voor de 10-minuten gesprekken met de ouders. De leidsters van t Olefantje nemen de kleinste signalen die aanleiding geven tot een bijzonderheid in de ontwikkeling serieus. In dit geval worden de stappen gehanteerd, zoals hieronder omschreven. Wij streven ernaar om op deze manier aan elk kind de begeleiding te kunnen bieden die het nodig heeft. Stap 1: signaleren De leidster valt iets op aan het gedrag van een kind in de groep. De signalen kunnen vaak nog vaag zijn, bijvoorbeeld hij huilt veel, ze is zo druk, maar komen herhaaldelijk voor. Daarnaast kunnen ook ouders aangeven dat het gedrag van het kind anders is dan normaal of geeft het kind zelf iets aan. Stap 2: verhelderen In deze stap wordt geprobeerd duidelijkheid te krijgen in wat opvalt. Samen met naaste collega s of ouders wordt het opvallende gedrag nader omschreven. Als hulp bij het beantwoorden van deze vraag kan: informatie worden vergaard: overleggen/ praten met ouders tijdens halen/ brengen; aan ouders vragen of zij het gedrag herkennen en hoe het kind zich thuis gedraagt.

13 de situatie worden besproken in de groepsbespreking of tijdens een overleg; het kind geobserveerd worden. De volgorde is afhankelijk van de situatie en wordt per kind besproken met de leidinggevende. Belangrijk is wel om de ouders van begin aan deelgenoot te maken van de zorgen/ twijfels rond de ontwikkeling of het gedrag van hun kind. Stap 3: met ouders praten Als het probleem helder is, wordt in overleg met de leidinggevende, contact opgenomen met de ouders om te bespreken wat is opgevallen en welke stappen ondernomen kunnen worden. Dit gesprek vindt altijd plaats met de leidinggevende en een leidster van de groep. Stap 4: vervolgstappen vastleggen Er wordt met de ouder afgesproken wat de vervolgstappen zijn: Afwachten In eerste instantie niets specifieks doen, nog even afwachten (bijvoorbeeld als er een verklaring is voor het gedrag door een gebeurtenis zoals de geboorte van een broertje of zusje). Vervolgstappen pas toepassen na afgesproken tijdpad. Observeren Het kind voor een bepaalde periode gericht observeren en de lengte van deze periode benoemen. Plan van aanpak maken en uitvoeren Samen met de ouders bespreken wij de manier waarop wij omgaan met het gedrag van het kind en op welke wijze wij handelen in bepaalde situaties. Wij proberen hier op een lijn te zitten met de ouders zodat de situatie op het kinderdagverblijf aansluit bij de thuissituatie. Edoch het zo is dat elk kind weer anders reageert in veranderende situaties. Thuissituatie en omstandigheid bij t Olefantje hoeven niet gelijk te zijn. Een plan van aanpak is altijd individueel op de situatie en de eigenheid van het kind afgestemd. Eventueel hulp van derden inschakelen of ouders adviseren om hulp te zoeken buiten het KDV. Hiervoor verwijzen wij naar instanties op onze sociale kaart of andere professionals in ons netwerk. In alle gevallen is het van belang dat in de groepsbespreking wordt besproken hoe er verder gehandeld wordt, waarbij de leidinggevende de leidsters ondersteunt en het proces in de gaten houdt.

14 Stap 5: voortgangsgesprek Het gesprek wordt gevoerd door leidinggevende, leidster en ouders/ verzorgers. Hierin worden de bevindingen in de groep, de eventuele observaties en overige dingen die gedaan zijn in de afgelopen periode met elkaar besproken. Samen wordt er geëvalueerd in hoeverre de genomen maatregelen de gewenste resultaten opleveren. Als dit niet het geval is, wordt de plan van aanpak bijgesteld. Er worden afspraken gemaakt over het vervolg van de procedure, die schriftelijk worden vastgelegd. Stap 6: afsluiten, continueren of plan bijstellen Besluit tot één van bovenstaande mogelijkheden wordt genomen door de leidinggevende, in overleg met groepsleiding en ouders. Bij vermoeden van kindermishandeling of misbruik hanteren wij de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling die bij wet verplicht is gesteld.

15 Emoties en eigenheid van het kind Alle kinderen, die aan de zorg van t Olefantje worden toevertrouwd, worden met respect behandeld. We zullen de verschillende emoties proberen te begrijpen en de kinderen aan te spreken op het verstandelijk niveau waarop zij zich bevinden. Hieronder zal aan de hand van voorbeelden worden uitgelegd hoe wij kunnen/zullen reageren op bepaalde emoties van de kinderen. Kinderen die verdrietig of angstig zijn Een peuter heeft bij het afscheid nemen van de ouder soms veel verdriet. De leidsters zegt tegen het kind: Je bent verdrietig he, dat mama weggaat. Maar ze gaat nu werken en dan kan jij helaas niet mee. Het kind wil dan meestal nog even bij de leidster op schoot zitten, maar als het nog bij de deur wil blijven is dat ook goed. De leidster houdt het kind natuurlijk in de gaten en vraagt wat later of het wil komen spelen of dat het nog boos is. Wij gaan er vanuit dat er altijd een reden is waarom een kind huilt. In bovenstaand voorbeeld, huilt het kind omdat het verdrietig is. De leidster helpt dan, om de emoties van het kind te benoemen, waardoor het meer van zijn gedrag gaat begrijpen. We geven daarbij de ruimte, om dit verdriet toe te laten en respecteren daarmee het kind. Als het kind angstig is zullen we eerst de oorzaak proberen te achterhalen. Is het bang voor andere kinderen dan zal de leidster meer veiligheid moeten bieden. Zij zal waakzaam in de buurt van het kind zijn en het bevestigen in wat het wel kan (bijvoorbeeld voor zichzelf opkomen). Door deze positieve beïnvloeding, zal het kind zich meer zeker voelen. Daarnaast voelt het kind zich veiliger, omdat het leert dat de leidster er ook is wanneer het ergens alleen op af gaat. Het kan ook zo zijn, dat een kind verdrietig of angstig wordt doordat er in de thuissituatie is veranderd. Bijvoorbeeld; een echtscheiding of een verhuizing. Het is belangrijk dat de leidster hier van af weet, zodat zij de emoties van het kind beter begrijpt en zo beter kan begeleiden. Door gesprekken met ouders en collega s kunnen wij het kind hierbij zo goed mogelijk helpen. Corrigeren en Belonen Als een kind agressief gedrag vertoont, kan dat veel oorzaken hebben en zich op verschillende manieren uiten. Allereerst proberen we, te achterhalen wat de oorzaak is. Ook hier, zullen we de ouders vragen hoe de gang van zaken thuis is. Aangezien agressie zich vaak op andere kinderen richt, wordt een belangrijke regel van het kinderdagverblijf geschonden (geen andere kinderen pijn doen). Ten eerste zullen we daarom het kind verbieden een ander kind pijn te doen.

16 Duidelijkheid over wat wel en niet mag is voor een kind heel belangrijk. Het kind weet zo welke reactie het kan verwachten op zijn gedrag. Dit maakt het leven meer voorspelbaar en dat geeft weer een gevoel van zekerheid. Ook voor de opvoeder is het belangrijk om deze grenzen te bewaken!! Er zijn mensen die duidelijkheid verwarren met niet aardig zijn. Zij zijn bang dat wanneer er grenzen worden aangegeven, het kind hen niet meer aardig zal vinden, of dat zij het kind te kort doen. De kinderen kunnen, op deze manier, voortdurend de grenzen van de opvoeder overschrijden. Totdat het te veel wordt en de bom barst. De opvoeder wordt dan echt boos, maar meestal op een voor de kinderen onduidelijk moment: het zogenaamde fluitketel effect. Wij geloven dat dit voor kinderen heel beangstigend is. Want hen is nooit duidelijk verteld waar de grenzen precies liggen en opeens wordt die opvoeder boos. Het kind weet zo niet goed waar het aan toe is. Op t Olefantje gaan we hier als volgt mee om: Eerst waarschuwen we het kind, we maken oogcontact en zeggen welk gedrag er wordt afgekeurd. Wanneer hier niet op wordt gereageerd maken we nogmaals oogcontact, kijken streng en spreken nogmaals duidelijk toe welk gedrag we afkeuren. We geven hierbij een laatste waarschuwing. Mocht dit nog steeds geen resultaat hebben, dan wordt het kind even apart gezet van de groep. Voor de meeste kinderen is deze aanpak voldoende. Tot slot vinden we het belangrijk dat wanneer een kind gestraft is, dit ook weer goed wordt gemaakt. Hiermee laten we zien dat we niet het kind afkeuren, maar een bepaald gedrag. Daarnaast proberen wij een kind, dat vaak negatief gedrag vertoont, te prijzen wanneer het iets goeds doet (postieve beïnvloeding), zodat het zoveel mogelijke positieve signalen krijgt. In de praktijk, blijkt dat dit meestal leidt tot positiever gedrag. Om dezelfde reden kiezen begeleiders er op sommige momenten voor bepaald gedrag te negeren. Wanneer een kind immers op een negatieve manier aandacht vraagt, betekent hierop reageren soms het belonen van het negatieve gedrag. Dit willen we juist voorkomen. Kortom, onze insteek is positief gedrag belonen en negatief gedrag op een consequente manier afkeuren. Er zijn natuurlijk ook situaties waarbij straffen geen resultaat heeft. In zo n geval, moeten wij ons afvragen of een kind wel kan voldoen aan wat wij vragen. Bijvoorbeeld een peuterjongetje dat barst van de energie, kan dit uiten door wild of agressief gedrag te vertonen. De leidsters kunnen wel steeds roepen: Zit eens stil en doe niet zo druk, maar het kind kan niet anders, de energie moet eruit. In bovenstaand geval, zal de leidster proberen een activiteit te verzinnen waarin het kind zich kan uitleven. Straffen heeft op zo n moment niet veel zin. Daarnaast, kan het voorkomen dat een bepaald gedrag wordt genegeerd door de leidsters. Wanneer een kind immers op een negatieve manier aandacht vraagt,

17 betekent hierop reageren soms het belonen van het negatieve gedrag en dit willen we juist voorkomen. Kinderen die bijten Kinderen die bijten, doen dit vaak als uiting van onmacht. Een kind bijt bijvoorbeeld uit jaloezie, een tekort van aandacht of omdat het zich onder druk gezet voelt, soms is het zelfs een onbeholpen manier om juist liefde te tonen. In al deze gevallen is het kind niet in staat zich op een andere manier te uiten. Het blijkt vaak, dat zodra kinderen kunnen praten, het bijten ophoudt. Wanneer een kind regelmatig bijt, zullen we met de ouders overleggen wat de oorzaak zou kunnen zijn. Samen zal worden besloten, wat er aan gedaan kan worden. Bijten is namelijk een gedrag wat we afkeuren en dus zullen bestraffen. Dit straffen zal, in de meeste gevallen, gebeuren zoals we uitleggen bij het kopje agressief gedrag. Tevens is het belangrijk, dat het kind zich realiseert dat het een ander kind pijn doet. De leidster zal het kind dan ook meenemen naar het andere kind die gebeten is en zeggen dat het kind pijn heeft en daarom zo moet huilen. Hierbij wordt ook verteld, dat de bijter dit veroorzaakt heeft en wordt gevraagd of hij het weer goed maakt. Het kind leert zo na te denken over het eigen gedrag en rekening te houden met de ander. Daarnaast proberen we door een kind te laten aaien, het kind een alternatief te geven en hem of haar op die manier om aandacht te laten vragen. Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld slaan, schoppen en haren trekken. Kinderen die stil of teruggetrokken zijn Oorzaken kunnen zowel lichamelijk als emotioneel zijn. Ten eerste zal aan de ouders worden gevraagd of het kind thuis hetzelfde gedrag vertoond of niet. Daarnaast wordt gevraagd, of het kind graag naar t Olefantje komt. Pas wanneer we de oorzaak weten, kunnen we hier goed mee omgaan en het kind helpen. Bij elk kind kan dit een verschillende oorzaak zijn. Ook hier geldt, dat de leidster het kind veel liefde en veiligheid zal bieden, zodat het kind zich gesteund voelt. Kinderen die niet willen eten en/of drinken Ook hier zal worden gevraagd hoe het eetgedrag thuis is. Ons inziens is het vaak zo dat het kind hiermee laat merken, dat het ergens niet mee eens is. Wellicht is er teveel spanning in het gezin? Of is er een machtsstrijd gaande, waarin het kind eten als machtsmiddel gebruikt? Op t Olefantje proberen de leidsters van de maaltijden een gezellige en ontspannen gebeurtenis te maken. De kinderen worden gestimuleerd hun brood eten en melk drinken, maar we maken geen drukte wanneer niet alles op komt.

18 Kinderen die niet slapen De slaapbehoefte bij baby s is meestal groot en als een baby niet of weinig slaapt wordt eerst gekeken of er wellicht teveel prikkels zijn. Misschien is veel lawaai op de groep? De leidster zal een speentje/knuffeltje geven en veel jonge baby s worden gewiegd in de schommelmand zodat het inslapen makkelijker is. We proberen kinderen wel zoveel mogelijk aan te leren, dat ze gaan slapen in de slaapkamer. Vanaf ongeveer vijf maanden gaat het kind in elk geval naar de slaapkamer, anders zal hij te gehecht raken aan de schommelmand. Op t Olefantje merken we, dat kinderen die als baby bij ons zijn gekomen gewend zijn om in een groep te slapen. Ook op latere leeftijd blijft dit eigenlijk altijd goed gaan. Kinderen die later komen kunnen wel problemen krijgen wanneer ze voor het eerst in een groep slapen. Vaak is dit na een aantal keer over. Bij de dreumes- en de peutergroep zit er tevens een leidster bij de slapers en zij zal zorgen dat het kind zich veilig voelt als dit nodig is. De leidster zal bijvoorbeeld naast het kind zitten en een doek voor het bed hangen als het kind te veel geprikkeld wordt door wat het ziet. Er worden signalen afgegeven dat slapen prettig is. Kinderen die jaloers zijn Vaak worden kinderen jaloers als er een broertje of zusje geboren wordt. Deze gevoelens kunnen in hevigheid verschillen van een beetje dwars liggen, tot agressief gedrag naar andere kinderen. Het jaloerse kind voelt zich als het ware onttroond en is in verwarring omtrent de liefde van de ouders. Aandacht en liefde moeten opeens worden gedeeld met de nieuwe baby. In eerste instantie ligt de taak bij de ouders het kind extra te bevestigen in deze verwarrende tijd. Pas wanneer na verloop van tijd blijkt, dat het tweede kind geen bedreiging vormt voor de ouderlijke liefde, zal de jaloezie verdwijnen. Op t Olefantje zal de leidster rekening houden met dit gegeven en het kind extra aandacht en veel bevestiging geven. Tevens blijkt uit de praktijk dat het in deze periode juist goed is dat het kind gewoon naar het dagverblijf blijft komen, waar geen concurrentie van het broertje of zusje is. Als het goed is, is uit bovenstaande gebleken dat we bij t Olefantje veel bezig zijn het totale welbevinden van de kinderen te stimuleren. Er is pas sprake van een harmonieuze groep wannneer ieder afzonderlijk kind tevreden is. Onze eerste zorg is dan ook gericht dat ieder kind zich goed voelt. Daarnaast worden de kinderen natuurlijk ook vaak als groep aangesproken, bijvoorbeeld bij eetmomenten, knutselactiviteiten of naar buiten gaan. Maar de tijd wordt zeker genomen wanneer het kind aangeeft dat het aandacht wilt, zodat het leert en vertrouwen heeft dat op individuele behoeften wordt gereageerd.

19 Eigen inbreng in de opvoeding In de opvoeding speelt het overbrengen van normen en waarden altijd een rol. Het is onvermijdelijk dat je eigen opvoeding een rol speelt in de manier waarop je kinderen nu opvoedt. Hiervoor heeft u kunnen lezen hoe we bepaalde normen en waarden (zoals je mag een ander geen pijn doen ) overdragen naar de kinderen. Naast de vraag wat is het meest belangrijk wat we de kinderen moeten bieden?, is er nog een belangrijke vraag. Namelijk: Hoe kunnen we hier voor zorgen? Bij het stellen van deze vraag kwamen de volgende punten duidelijk naar voren. Als leidsters moet je goed in je vel zitten Om te zorgen dat je als leidster goed in je vel zit moet je uitgerust zijn. De leidster moet goed voor zichzelf zorgen en haar gezondheid serieus nemen. Daarbij moet er de ruimte zijn, om jezelf te zijn en open te zijn. Als je jezelf bent gaat het werk en het contact met ouders en collega s makkelijker. Als leidster moet je van kinderen houden De leidsters van t Olefantje willen een aandachtige en open houding hebben en er daadwerkelijk zijn voor de kinderen. De kinderen moeten een beroep op de leidsters kunnen doen wanneer ze dit nodig hebben en niet alleen wanneer het de leidsters uitkomt. Bovendien is t Olefantje een plek waar we vrij zijn van vooroordelen en het kind zullen accepteren zoals het is. De kinderen zijn hier zelf een goede graadmeter. Komen ze graag naar ons toe? Kinderen zijn als spiegels, ze confronteren ons met onszelf. Als leidster moet je goed om kunnen gaan met je collega s Om een goede sfeer te kunnen creëren op het kinderdagverblijf moet je ook goed met je collega s omgaan. De leidster moet flexibel zijn, een ander de ruimte geven, iets voor elkaar over hebben, niet jaloers zijn en kritiek zowel kunnen geven als ontvangen. Ook hier is sprake dezelfde liefde, ruimte en structuur die we bij onze visie noemen naar de kinderen toe. We willen verbonden met en betrokken op elkaar zijn omdat we voor dezelfde taak staan. Ook naar de ouders toe willen de leidsters zo eerlijk mogelijk en open contact onderhouden.

20 Het gebouw en de inrichting moeten aan een aantal voorwaarden voldoen Bij het creëren van een goede sfeer is ook de ruimte en inrichting hiervan belangrijk. Bij t Olefantje zijn we van mening dat de ruimte schoon en huiselijk moet zijn. Dus niet alleen speelgoed, maar ook met textiel zoals lappen en kussens en andere sfeermakers. Smaken verschillen, dus wat mooi is, daar kan over gediscussieerd worden, maar de inrichting moet niet te druk zijn. De aankleding van de ruimte is een gedeelde taak en beslissingen worden samen met de leidsters genomen. Het schoonhouden van speelgoed, meubilair en de keuken is daarbij ook een taak van de leidsters. De vloeren, wanden, ramen etc. worden dagelijks door een werkster schoongehouden. Tevens is het belangrijk, dat de groepsruimte contact heeft met de wereld buiten de eigen groep. Er moet door de kinderen naar buiten kunnen worden gekeken. Natuurlijk moeten ook alle ruimtes veilig zijn voor de kinderen. De ruimtes zijn afgesteld op het aantal kinderen dat er verblijft.

21 Veiligheid Bij het inrichten van onze groepsruimtes is veel aandacht besteed aan (brand)veiligheid. Zowel de binnen- als buitenruimtes zijn kindvriendelijk ingericht. Om een gezonde en veilige omgeving voor het kind te garanderen, hebben wij risico-inventarisaties gemaakt die jaarlijks vernieuwd worden en worden gecontroleerd door de GG&GD. Ook werken wij met verschillende protocollen, zoals een protocol voor het wassen van de handen, of bijvoorbeeld een gezondheidsreglement. Op de groepen zijn hiervan kopieën aanwezig, die u kunt inzien. Op de groep worden de leidsters altijd ondersteund door een stagiaire. Werkzaamheden van stagiaires worden uiteraard altijd onder begeleiding van een van de leidsters uitgevoerd. Onze stagiaires lopen stage in het kader van de opleiding tot pedagogisch werker niveau 3 of 4. Als de groepsbezetting het toe laat, kan het voorkomen dat er slechts een leidster op een groep aanwezig is. Ondersteuning wordt dan vormgegeven door Kim of Andrea, die op kantoor aanwezig zijn. Hiervoor geldt hetzelfde als er drie leidsters op een groep staan, maar er twee van hen met pauze gaan. Een aantal keer per jaar houden wij (brand)oefeningen, om goed voorbereid te zijn op calamiteiten. Onder calamiteiten kan bijvoorbeeld verstaan worden: brand of een ongeval of ziekte van uw kind waarvoor er een acuut doktersbezoek noodzakelijk wordt geacht. In geval van calamiteiten kan er altijd iemand opgeroepen worden, om ervoor te zorgen dat goede opvang gewaarborgd blijft op het gebied van continuïteit, veiligheid, hygiëne en gezondheid. Deze zogenoemde achterwacht, kunnen we oproepen van ons kinderdagverblijf aan de Weerdsingel. In principe zal dit Ole Bruggink of Susanne Nieveen zijn, maar ook een andere collega (bijv. van onze BSO aan de Nieuwegracht) zal in geval van nood kunnen komen helpen. Dit betekent, dat er altijd binnen afzienbare tijd een extra iemand aanwezig kan zijn op de plek waar de opvang op dat moment plaats vindt. Ook zullen wij, zodra er hulp gearriveerd is, de betreffende ouders zo spoedig mogelijk informeren. De leidsters op ons kinderdagverblijf hebben een EHBO cursus gevolgd die speciaal gericht is op kinderen, waardoor zij goed weten hoe zij eerste hulp kunnen bieden bij ongevallen.