Welkom! Conferentie Directies 8 december 2016 Groot Kievitsdal Baarn

Transcriptie

1 Welkom! Conferentie Directies 8 december 2016 Groot Kievitsdal Baarn

2 Programma u Inloop en ontvangst u Welkom Thema: GEDRAG Inkadering: Noëlle Pameijer Overzicht gedragsmethodieken: Pascal van Tielraden & Linda Sweering PBS: Thecla Radersma Triple P: Jamila Markai u Ronde-tafel-gesprekken 2

3 3

4 Gedrag: inkadering Samenwerkingsverband Passend Onderwijs UNITA: Handelingsgericht werken (HGW) op school; alle leerlingen & Handelingsgericht arrangeren (HGA) in een multidisciplinair overleg (MDO); enkele leerlingen Noëlle Pameijer, traject-begeleider MDO s 4

5 3. MDO (+/- 5%) HGA onderwijs jeugdhulp - arrangement (OJA) 2. Interne ondersteuning (10-15%): HGW leerlingbespreking 1. Basis (boot): goed onderwijs voor alle leerlingen (80 85%): HGW cyclus groep 5

6 HGW in klas HGA in MDO Inzicht (analyse): zijn er nog meer leerlingen met gedragsproblemen in de klas? Hoe is de basis? Gedragsmethodiek nodig? Uitzicht (aanpak): Onderwijsbehoeften samen invullen (alle expertise benutten!) Zijn er meer nog leerlingen die deze aanpak nodig hebben? Ambulante begeleiding cluster 4 (onderwijsarrangement)? Leren van & met andere kinderen (Hattie, 0.50) 66

7 Want dat wat goed is voor is ook goed voor. Essential for Some, Beneficial for All (Hargreaves, 2013) ADHD of heel druk, sociaal onhandig of ASS, ODD of brutaal onderwijsbehoeften zijn vergelijkbaar Van wenselijke aanpassingen haalbaar voor deze leraar met deze klas en deze leerling Wat heeft school nodig: ondersteuningsbehoeften van leerkracht en IB onderwijsarrangement, bijvoorbeeld AB cluster 4 Praten in termen van doelen & onderwijsbehoeften perspectief 77

8 Wie is welkom in jouw school? Joost: heeft ADHD, is hyperactief, heeft ODD, gaat discussies aan, ruzies in pauzes, ouders zijn erg druk, komen niet op besprekingen op school Joris: een energieke enthousiaste jongen, heeft behoefte aan autonomie, een leerkracht nodig die gedragsregels consistent hanteert, korte opdrachten, beweging tussendoor, toezicht pauze, ouders betrokken, werken beiden, hebben een herinnering nodig, dan komen ze op afspraken op school 88

9 Ouders doen er ook toe bij gedrag! Ouderbetrokkenheid (De Vries, 2015) Effecten (Marzano, Hattie, Mitchell): Hoger welbevinden, betere leerprestaties en minder gedragsproblemen kind op school Grotere tevredenheid ouders Leerkrachten meer plezier in hun werk We hebben ouders nodig om onderwijs passend te maken 99

10 Onderwijsondersteunend gedrag 1. Opvoedgedrag van ouders - Op tijd naar bed/op school, gezond eten, verzuim - Beleid TV en computer, lezen, bibliotheek, musea - Achter schoolbeleid staan, leerkracht ondersteunen, bij voorkeur zelfde gedragsregels op school als thuis 2. Betrokkenheid ouders bij school - Belangstelling tonen, leervorderingen volgen, goed gedrag op school waarderen, inzet voor school waarderen, leerkracht complimenteren - Thuis extra oefenen, helpen met huiswerk en werkstuk - Meedenken bij aanpak kind, kennis delen in MDO 3. Verwachtingen ouders (OPP): hoog maar realistisch Ondersteuningsbehoeften: wat hebben ouders nodig om.? Jeugdhulp-arrangement? 1010

11 111

12 8 december 2016 Gedragsinterventies Leerkracht Klas - Team Pascal van Tielraden en Linda Sweering 12 12

13 Doel De leerkracht binnen het systeem van de school versterken in interactie met zijn gevarieerde groep Coaching leerkracht Taakspel Rots en Water De eerste stap Scholing team 13 13

14 Coaching leerkracht co-teaching samen voorbereiden samen lesgeven samen evalueren = ervaringen delen en samen leren SVIB (school video interactie begeleiding) inzicht in interactiepatronen zelfreflectie onder begeleiding MAATWERK 14 14

15 Taakspel Een spel met leerlingen waarbij gewenst gedrag gestimuleerd wordt. De leerkracht leert. Taakgerichtheid vergroten - ongewenst gedrag verminderen Positieve, veilige sfeer creëren Het taakspel zorgt voor: effectief klassenmanagement / structuur positief beïnvloeden van gedrag snel effect 15 15

16 Rots en water Psychofysieke training voor een klas ten behoeve van: groepsdynamiek sociale vaardigheden weerbaarheid communicatievaardigheden verminderen sociale problemen, anti-pest programma 16 16

17 De eerste stap De leerkracht krijgt praktische handvatten om probleemgedrag van een leerling in een vroeg stadium aan te pakken (gr 1 t/m 4) positief gedrag aanleren 30 dagen samenwerking tussen kind, ouders en leerkracht 17 17

18 Scholing team 1. Informatie geven aan het team over gedragsmethodieken. 2. Scholing van een team Gedrag (observeren, interpreteren, handelen) Gedragsstoornissen (o.a. ASS, ADHD, hechting) Communicatie en gesprekstechnieken Oplossingsgericht begeleiden Teambuilding door rots en water. en meer

19 Tot slot Maatwerk. Samenwerken en meedenken. Wat heeft deze leerkracht nodig in deze groep? Wat heeft deze groep nodig met deze leerkracht(en)? 19 19

20 Schoolwide Positive Behaviour Support Goed gedrag kun je leren 8 december 2016, Thecla Radersma 2020

21 Schoolwide PBS is een: Schoolbrede, preventieve aanpak van gedrag, gericht op alle leerlingen Gericht op het aanleren en bekrachtigen van positief gedrag Kapstok waar andere interventies met dezelfde uitgangspunten onder passen PBS is evidence based en ontwikkeld door o.a.: Gerald Patterson, Hill Walker, Rob Horner, Annemieke Golly en Jeff Sprague (U of O) 2121

22 PBS is.. 222

23 Alle processen in de school die van invloed zijn op gedrag, worden doorgelicht en uitgelijnd Hoe staat het met. Effectiviteit van het toezicht Kwaliteit samenwerking binnen het team Klassenmanagement Kwaliteit van de instructie Aandacht voor behoefte aan onderling contact van de leerlingen Ouderbetrokkenheid. 2323

24 SWPBS: de pijlers Vanuit gedeelde waarden schoolbreed werken aan gedrag en leren Preventie staat centraal vanuit een meergelaagd model van ondersteuning Positieve benadering: aanleren en waarderen Data gestuurd werken Partnerschap met ouders en samenwerken met ketenpartners Schoolbreed werken vanuit gedeelde waarden 2424

25 Het SWPBS kader (1): de piramide 2525

26 Bepaal de basiswaarden van de school (3-5) Bijvoorbeeld: Verantwoordelijkheid Respect Veiligheid 2626

27 Formuleer heldere verwachtingen Voor alle locaties: Gangen WC Schoolplein..etc. Maak waarden en verwachtingen visueel: Posters Foto s Werkstukken van leerlingen 2727

28 Visueel maken 2828

29 Gedrag onderwijzen Alleen vertellen wat je wilt zien is niet genoeg 2929

30 Belangrijke basiselementen van PBS Gewenst gedrag wordt bekrachtigd en er is minimale aandacht voor kleine vergissingen. 3030

31 Grenzen stellen Duidelijke correcties en consequenties bij ongewenst gedrag op school en in de klas Consequentie-menu met maatregelen waar kinderen iets van leren 3131

32 Datagestuurd werken Gemiddeld aantal meldingen per maand, per locatie Maart 2009 t/m maart ,00 7,00 6,00 5,00 4,00 Gemiddeld 3,00 2,00 1,00 0,00 Klaslokaal Schoolplein Toiletten Gymlokaal Kleedkamer Gang/hal Anders Teambeslissingen op basis van geregistreerde gegevens 3232

33 Vragen??? Schiet me gerust even aan of stuur een mail aan: 333

34 34

35 Triple P Positive Parenting Program Jamila Markai schoolmaatschappelijk werker Unita 3535

36 Laagdrempelig Werkt in de praktijk (evidence-based) Aanbod op maat Voor lichte én zware hulp Niveau 1, 2, 3, 4,

37 Basisprincipes voor positief opvoeden 1. Kinderen een veilige en stimulerende omgeving bieden 2. Kinderen laten leren door positieve ondersteuning 3. Aansprekende discipline hanteren 4. Realistische verwachtingen hebben van het kind 5. Als ouder goed voor jezelf zorgen 3737

38 Triple P 3838

39 Triple P 3939

40 Triple P 4040

41 Triple P 4141

42 Triple P 4242

43 Casus Sophie Thuis : - Schreeuwen, grote mond, huilen, vaak boos, mokken, - onredelijk. - Angstig, tussen ouders in slapen. - Negatieve sfeer thuis, - Is internaat plaatsing nodig? School: geen gedragsproblemen, wat stil. 4343

44 Na gesprek ouders met leerkracht: gesprek met SMW (samenwerkingsverband) op school. Hulpvraag in kaart gebracht Best passend aanbod: PPG Sherpa (geïndiceerde hulp thuis). Wachttijd: 6 weken, MOEDER in tranen!! Koek is op! Ter overbrugging: gesprekken Triple P nivo 3 (4 gesprekken) Voorbeeld naar bed gaan: 10 x waarschuwen, 11 e x schreeuwen. 444

45 Nameting: moeder inzicht in interactie ouder-kind reageert meer op gewenst gedrag, reageert directer, overdragen aan vader, ouders in staat om Triple P ook toe te passen op andere opvoedproblemen. Resultaat: sfeer is verbeterd, dochter minder boos, geen PPG meer nodig, moeder is blij dat ze haar dochter weer terug heeft! 4545

46 Positief contact bevorderen tijd en aandacht praten met kinderen genegenheid tonen Gewenst gedrag stimuleren prijzen, complimentjes positieve aandacht boeiende activiteiten 1. Creëren veilige en stimulerende omgeving 2. Leren door positieve ondersteuning 3. Hanteren adequate discipline 4. Realistische verwachtingen 5. Voor jezelf zorgen als ouder Nieuwe vaardigheden en gedrag leren voorbeeldgedrag ouders gebruik spontane leermomenten vragen, vertellen, voordoen beloningssystemen Ongewenst gedrag hanteren duidelijke regels direct aanspreken gepast negeren duidelijke instructies logische consequenties even stil zitten time out 4646

47 Info Triple P

48 SVT-passend onderwijs (Sociale Vaardigheids Training) Kernpunten: Welke doelgroep Waarom is een training buiten de groep het geschikte instrument Welke doelen, wat hopen we te bereiken per leerling Drie pijlers: kind thuis - school 48

49 Doelgroep Waarom een aparte training Kracht van onze SVT: Aandacht voor de ontwikkeling van het individuele kind Samenwerking met ouders en school 49

50 Problemen vertalen in doelen Problemen vertalen in te bereiken doelen (welke vaardigheden) van ouders, school en van het kind zelf? Individueel aan de slag met het kind binnen de groep. Doelen worden vertaald in kleine, concrete leerpunten, oefenpunten voor de kinderen, ouders en leerkrachten. 50

51 51

52 Ronde-tafel-gesprekken 1. Unita info voor nieuwe directeuren Johan Vroegindeweij 2. Gedrag: ervaringen, aanpak, vragen Pascal van Tielraden, Linda Sweering, Thecla Radersma, Jamila Markai, Hanneke Sevink 3. Arrangement Plus / Financiën Hans Harmsen, Ankie van der Wal 4. Gedrag: Good Practices Noëlle Pameijer, Helma de Haan, Annemieke van Weeghel 52

53 Pauze 53

54 Programma (2) Plenair u Geschillen/ Jurisprudentie u Digitaal verzuimregister OCW u Pro-actieve aanpak verzuim u Mededelingen Gezamenlijk drankje u Afsluiten 54

55 Geschillen & jurisprudentie Procedure OPP Casussen Lessen uit cases geschillen 55

56 Digitaal verzuimregister Johan Vroegindeweij Annemieke van Weeghel 56

57 Verzuimregis ter Primair Onderwijs Waarom sluiten we het primair onderwijs aan op het digitale verzuimregister? 57

58 Context I/II Urgente behoefte aan adequate verzuimcijfers Zowel voor de school als het samenwerkingsverband Scholen kunnen inmiddels op een goede manier geautomatiseerd met DUO uitwisselen Veel PO-scholen werken inmiddels met een geautomatiseerde verzuimregistratie OCW wetgeving in de maak om samenwerkingsverbanden terugkoppeling te geven over verzuimcijfers

59 Context II/II Uit onderzoek van ITS is gebleken dat: Veranderingen in verzuim = veranderende registratievormen De ervaring uit het VO en MBO leert dat door het Verzuimloket het meldgedrag van de scholen sterk verbetert Aanbeveling: Sluit primair onderwijs ook aan! 59 59

60 Doel 1.Uniforme registratie van correcte gegevens 2.Betrouwbare informatie over: I. Het aantal leerlingen dat verzuimt, II. De duur van het verzuim. 3.Inzage in de verzuimcijfers binnen de sector PO 60 60

61 Effecten Gemeenten (RBL): Lastenverlichting door gestandaardiseerde aanlevering van de verzuimmeldingen; Er verandert niets aan de (telefonische) contacten met RBL. Scholen: - Informatievoorziening loopt via eigen softwareleverancier (bijvoorbeeld Parnassys) Informatievoorziening in de toekomst teruggekoppeld naar samenwerkingsverbanden

62 Voordelen voor scholen Wijze van melden is eenvoudig Wijze van registreren sluit aan op registratie van absentie Signaleringsfunctie 62 62

63 Vragen? 63

64 Aansluiting primair onderwijs op verzuimregister Linda de Vries Relatiemanager DUO Mathieu Richelle Projectleider DUO 64

65 Uitgangspunten Verzuimmelding digitaal doorgeven Wijze van melden moet aansluiten bij absentieregistratie School is en blijft verantwoordelijk voor de melding naar gemeente (RBL) 65 65

66 Gebruik Scholen maken gebruik van een leerlingenadministratiesysteem (LAS) In veel gevallen bevat een leerlingenadministratiepakket een absentieregistratiemodule LAS-leveranciers zijn nauw betrokken bij ontwikkeling 66 66

67 Resultaat Een digitale melding via het leerlingenadministratiepakket naar het verzuimregister DUO beheert het verzuimregister DUO geeft de gegevens uit het verzuimregister door aan de gemeente (RBL) 67 67

68 Voordelen voor scholen Wijze van melden is eenvoudig Wijze van registreren sluit aan op registratie van absentie Signaleringsfunctie 68 68

69 Plan van aanpak Ketenproject Gefaseerde implementatie Tranche 1: Vanaf o àlle (V)SO scholen o PO-scholen uit 10 gemeenten Tranche 2: Vanaf o àlle PO-scholen

70 Plan van aanpak Gemeenten en scholen Tranche

71 Helpdesk BRON Telefoon: Mail: 71 71

72 Het wat bij schoolverzuim in het primair onderwijs 7272

73 Wat staat in de leerplichtwet? Iedere jongere is volledig leerplichtig vanaf de 1e schooldag van de maand na de 5e verjaardag tot aan het einde van het schooljaar waarin de jongere 16 jaar wordt

74 Soorten ongeoorloofd verzuim Absoluut verzuim Overig verzuim (Langdurig) relatief verzuim Luxe verzuim 74

75 Absoluut verzuim Jongere is wel leerplichtig maar staat niet ingeschreven in een school Jongere heeft geen vrijstelling van leerplicht 75 75

76 Relatief verzuim Een ingeschreven leerling is ongeoorloofd afwezig. Melden bij >16 uur in 4 weken verzuim, dan melden aan leerplicht (RBL) via DUO Langdurig relatief verzuim (dreigend) > 4 weken: thuiszitter, ook melden bij Unita Via loket@swvunita.nl Overig verzuim 76 76

77 Luxe verzuim Buiten de schoolvakanties, zonder toegekend verlof, op vakantie gaan 77 77

78 Tellen als thuiszitter Langdurig relatief verzuimers (actie school) én absoluut verzuimers (actie Unita)

79 Geoorloofd verzuim Verzuim op basis van een ziekmelding Verzuim op basis van verleend verlof Verzuim op basis van gewichtige omstandigheden 79 79

80 Meer lezen of weten

81 Dank voor uw aandacht! 81 81

82 82

83 Verzuim in beeld zicht krijgen op ziekteverzuim en te laat komen met een Verzuimprotocol Thecla Radersma schoolmaatschappelijk werker Stichting Elan en Unita 8383

84 Aanleiding opstellen protocol Bij toeval ontdekken dat : - ziekteverzuim van een leerling omvangrijker is dan gedacht - een leerling wel ziek is geweest, maar door omstandigheden is dit in die klas niet systematisch bijgehouden - er in een klas een patroon is van te laat komen van verschillende leerlingen 8484

85 Inspiratie Wat werkt? Ziekteverzuim en te laat komen systematisch monitoren Snel interveniëren als ziekteverzuim of te laat komen zorgelijk is Samenwerken met ouders om ziekteverzuim terug te brengen of effect op leerontwikkeling op te vangen 8585

86 Systematische monitoring vraagt om Iemand binnen de school die voor deze taak verantwoordelijk is (verzuimcoördinator) Schoolbreed data verzamelen Beleid in de school hoe zorgelijke trends in de data over verzuim worden opgevolgd 8686

87 Zorgelijke trends?? Registreren van verzuim gebeurt niet consequent In een klas ontstaat een cultuur van te laat komen Er zijn aandachtspunten bij een individuele leerling In al deze gevallen zorgt de verzuimcoördinator dat het probleem wordt gesignaleerd, dat er een probleemoplossend actieplan wordt bedacht, uitgevoerd en geëvalueerd. 8787

88 Criteria bovengemiddeld ziekteverzuim Langdurig verzuim: meer dan 10 dagen achtereen Frequent verzuim: - 16 losse uren / 2 weken - voor de derde maal in drie maanden - gedurende twee maanden steeds losse dagen, met een totaal van 4 dagen - gedurende drie maanden steeds losse dagen, met een totaal van 5 dagen dan volgt.. 888

89 Verzuimgesprek Deelnemers: ouder(s), leerling, leerkracht, verzuimcoördinator Doel: verhelderen wat maakt dat verzuim bovengemiddeld is: reden verzuim, klachten? Wat vindt de huisarts ervan? Spelen schoolfactoren een rol? Hoe verder? Oorzaak opsporen en verhelpen (huisarts, jeugdarts) Bij chronisch probleem: jeugdarts kan adviseren over aanpassingen op school. Volgen hoe het verder gaat. 8989

90 Criteria bovengemiddeld te laat komen NB: criteria RBL: 10 x te laat: ouders krijgen brief 12 x te laat: RBL meldt bij DUO Vaker dan 7x te laat Dan volgt. 9090

91 Verzuimgesprek Deelnemers: ouder(s), leerling, leerkracht, verzuimcoördinator Doel: verhelderen wat maakt dat het moeilijk is om op tijd te komen? reden te laat? Spelen schoolfactoren een rol? Is de organisatie van de start van de dag een probleem? Andere factoren in het gezin of van het kind? Hoe verder? Mogelijke acties: Afspraken maken, in ZAT bespreken, ouder naar CJG verwijzen, ondersteuning van het gezin organiseren, leerplicht informeren Volgen hoe het verder gaat. 9191

92 Geïnteresseerd?? Nji: Publicatie Snel terug naar school is veel beter (handreiking schoolziekteverzuim) Mail naar: 9292

93 93

94 Mededelingen Evaluatieonderzoek Unita SOP ondersteuning nodig? OPP voor kleuters ZAT Voortgangsrapportage Passend Onderwijs Nieuwe stukken op website (GD, MDO, TLV): Doubleren of doorstromen: wat is zinvol in Primair Onderwijs? Informatie MDO voor ouders Informatie MDO voor leerkrachten Voorbereiding MDO door leerling Checklist onderwijsondersteunend gedrag ouders Visualiseren van de situatie rondom de leerling in cirkels 94

95 Afsluiting Hartelijk dank voor uw deelname!! NIEUWSBRIEF UNITA: opgeven team kan via 95