In deze notitie wordt ingegaan op de verschillende onderdelen van de motie.

Transcriptie

1

2 Effecten veranderende leeftijdsopbouw op het Wmo voorzieningenniveau a. Aanleiding Op 10 november 2015 heeft de raad een motie aangenomen waarin het college wordt verzocht na te gaan hoe de veranderende leeftijdsopbouw gaat doorwerken in de zorgvraag en welke consequenties dit kan hebben voor het voorzieningenniveau met betrekking tot huishoudelijke hulp (schoon en leefbaar huis) en de (voorheen) AWBZ gerelateerde Wmo en hoe hier op geanticipeerd kan worden. In deze notitie wordt ingegaan op de verschillende onderdelen van de motie. b. Prognose aantal gebruikers Wmo maatwerkvoorzieningen In de bijlage treft u de bevolkingsprognose aan voor de jaren 2020, 2015 en Er is per leeftijdsgroep aangegeven wat de absolute en procentuele toename zal zijn. We zien dat met name de leeftijdsgroep 75 + de komende jaren aanzienlijk in omvang zal toenemen. Het klantenbestand van een aantal omvangrijke Wmo maatwerkvoorzieningen is geanalyseerd: ondersteuning thuis, dagbesteding, huishoudelijke ondersteuning, rolstoelen en scootmobielen. Per maatwerkvoorziening is de leeftijdsopbouw van het klantenbestand in beeld gebracht en vervolgens berekend hoe het klantenbestand zich de komende jaren zal ontwikkelen uitgaande van de bevolkingsprognose voor Lelystad. Het gaat hierbij niet om een voorspelling maar om een indicatie van het verwachte aantallen klanten. Dit levert het volgende beeld op: Tabel 1: Procentuele toename van het aantal inwoners/klanten ten opzichte van 2016, gebaseerd op de verwachte bevolkingsgroei tot Aantal inwoners 1 % 2 % 4 % Aantal inwoners 65 en ouder 23 % 78 % 115 % Aantal gebruikers ondersteuning thuis 2 % 5 % 9 % Aantal gebruikers dagbesteding 7 % 19 % 27 % Aantal gebruikers huishoudelijke ondersteuning 13 % 35 % 58 % Aantal gebruikers rolstoelen 8 % 20 % 31 % Aantal gebruikers scootmobielen 11 % 26 % 39 % We zien vooral een grote procentuele toename bij de maatwerkvoorzieningen die relatief veel door ouderen worden gebruikt: huishoudelijke ondersteuning en scootmobielen. Bij de maatwerkvoorziening ondersteuning thuis is de toename beperkt. Deze voorziening wordt vooral gebruikt door inwoners jonger dan 65 jaar. c. Prognose uitgaven Wmo maatwerkvoorzieningen In onderstaande tabel is berekend wat de toename van het klantenbestand betekent voor de uitgaven. Er is hierbij van uitgegaan dat de uitgaven gelijke tred houden met het aantal klanten dat van een voorziening gebruik maakt. 1

3 Tabel 2: Uitgaven maatwerkvoorzieningen op basis van veranderende leeftijdsopbouw (uitgaven 2016 gebaseerd op bedragen opgenomen in het Uitvoeringsplan Wmo 2016) Ondersteuning thuis Dagbesteding Huishoudelijke ondersteuning Rolstoelen Scootmobielen Totaal Procentuele toename uitgaven t.o.v ,5 % 19,8 % 31,9 % De uitgaven voor de genoemde maatwerkvoorzieningen zullen in de komende jaren toenemen van ruim 12 miljoen in 2016 naar ruim 16 miljoen in Dit is een toename van ruim 30% ten opzichte van 2016, ruim 2% per jaar. Bij de prognose van het aantal gebruikers en de uitgaven is alleen gekeken naar de veranderende leeftijdsopbouw. Er zijn daarnaast ook allerlei andere factoren die het gebruik beïnvloeden zoals veranderend beleid (lokaal en landelijk), de hoogte van de eigen bijdragen, de aanwezigheid van alternatieven, ontwikkeling van de kostprijzen etc. Ook dient hierbij vermeld te worden dat ook de rijksbijdrage voor de Wmo jaarlijks wordt bijgesteld. Er wordt o.a. een correctie voor de vergrijzing toegepast. Dit betekent dat een deel van de extra uitgaven in verband met vergrijzing zal worden gecompenseerd door een hogere rijksbijdrage. Maar ook voor de rijksbijdrage geldt dat deze, naast allerlei objectieve criteria, ook afhankelijk is van landelijke besluitvorming keuzes rond het beschikbaar stellen van budgetten t.b.v. verschillende (gemeentelijke) taken. d. Anticiperen op gevolgen veranderende leeftijdsopbouw De vergrijzing zal leiden tot een toenemende vraag naar maatwerkvoorzieningen. Daarnaast zal ook de extramuralisering van grote invloed is op de ondersteuningsvraag. Het gaat hierbij om de ontwikkeling waarbij mensen (langer) zelfstandig blijven wonen en minder (snel) in een instelling worden opgenomen. Er zullen als gevolg hiervan meer mensen met zwaardere problematiek een beroep gaan doen op het ondersteuningsaanbod vanuit de Wmo 1. In de Kadernota Samen Leven, Samen Redzaam is aangegeven hoe we inspelen op deze toenemende ondersteuningsvraag, ervan uitgaande dat de financiële middelen daarvoor beperkt zullen zijn. Een aantal belangrijke maatregelen in dit kader zijn: - De eigen verantwoordelijkheid en de eigen mogelijkheden van de inwoners staan centraal. De Sociaal wijkteams bepalen in overleg met de inwoner welke ondersteuningsbehoefte er is en of/ welke maatwerkvoorzieningen nodig zijn. Er wordt daarbij gewerkt vanuit het stepped care principe de mogelijkheden van de inwoners en zijn netwerk centraal staan. - Er wordt geïnvesteerd in het versterken van de basis zodat er minder of later een beroep hoeft te worden gedaan op maatwerkvoorzieningen. Hierbij kan gedacht worden aan extra inzet vrijwilligers, laagdrempelige activiteiten in de wijk en vrijwilligersvervoer. 1 De gevolgen van deze extramuralisering en andere ontwikkelingen zijn niet meegenomen in deze prognose. 2

4 - De maatwerkvoorzieningen worden op een andere manier ingekocht. Er wordt vooral gewerkt met resultaat- en budgetfinanciering. De leveranciers en professionals krijgen daarmee de verantwoordelijkheid en de ruimte om de maatwerkvoorzieningen passend en flexibele in te vullen. Zij kunnen maatwerk leveren aansluitend bij de ondersteuningsvraag van de klant. Dit levert efficiency winst (en goedkopere maatwerkvoorzieningen) op. Het college stelt elk jaar een uitvoeringsplan voor de Wmo op. Daarin zijn de genoemde maatregelen en de inzet vanuit de Wmo nader geconcretiseerd. Ook zullen we daarin voortaan een actueel doorrekening van de effecten van de veranderende leeftijdsopbouw opnemen. Het Uitvoeringsplan Wmo 2017 is in voorbereiding en zal eind dit jaar (ter informatie) aan de raad worden voorgelegd.. 3

5 Bijlage 1: Bevolkingsprognose en prognose gebruik Wmo maatwerkvoorzieningen Bevolkingsprognose Tabel 1: Bevolkingsprognose tot 2030, aantal inwoners per leeftijdsgroep jonger dan t/m t/m t/m en ouder Totaal Tabel 2: Bevolkingsprognose tot 2030; procentuele toename/afname van het aantal inwoners per leeftijdsgroep ten opzichte van 2016 jonger dan % -5% -6% 18 t/m % -2% -1% 65 t/m % 11% 9% 75 t/m % 101% 137% 85 en ouder 947 2% 14% 54% Totaal % 2% 4% Prognose aantal klanten Wmo maatwerkvoorzieningen Tabel 3: Raming aantal klanten Ondersteuning thuis jonger dan t/m t/m t/m en ouder Totaal Toename t.o.v % 5% 9% Tabel 4: Raming aantal klanten Dagbesteding jonger dan t/m t/m t/m en ouder totaal toename t.o.v % 19% 27% 4

6 Tabel 5: Raming aantal klanten huishoudelijke ondersteuning jonger dan t/m t/m t/m en ouder totaal toename t.o.v % 35% 58% Tabel 6: Raming aantal gebruikers rolstoelen jonger dan t/m t/m t/m en ouder totaal toename t.o.v % 20% 31% Tabel 7: Raming aantal gebruikers scootmobielen jonger dan t/m t/m t/m en ouder Totaal toename t.o.v % 26% 39% 5