RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING. Lingewaal College

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING Lingewaal College Plaats : Gorinchem BRIN-nummer : 01UC OKE 14 VSO Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 28 mei 2013 Datum vaststelling : 29 augustus 2013

2 Pagina 2 van 15

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING BEVINDINGEN TOEZICHTARRANGEMENT Pagina 3 van 15

4 Pagina 4 van 15

5 1 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs voerde op 28 mei 2013 een onderzoek naar kwaliteitsverbetering (OKV) uit op Yulius Onderwijs, locatie het Lingewaal College om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs en over de naleving van wet- en regelgeving. De school verzorgt voortgezet speciaal onderwijs aan jongeren met een cluster-4 indicatie in de leeftijd van twaalf tot twintig jaar op de niveaus vmbotheoretische leerweg en havo. Toezichtkader De inspectie baseert zich bij het onderzoek op het Toezichtkader speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs Dit toezichtkader bevat een waarderingskader voor het speciaal onderwijs en een waarderingskader voor het voortgezet speciaal onderwijs. In haar jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zij onderzoekt. Meer informatie over het jaarwerkplan en het nieuwe toezichtkader voor (voortgezet) speciaal onderwijs is te vinden op Aanleiding Op 31 mei 2012 voerde de inspectie een kwaliteitsonderzoek uit, waarbij zij tekortkomingen vaststelde in de kwaliteitsaspecten: cyclisch proces kwaliteitszorg, systeem van leerlingenzorg, functionaliteit handelingsplanning, onderwijstijd, (ortho)didactisch handelen en actieve en zelfstandige rol leerlingen. De bevindingen van dat onderzoek staan beschreven in het inspectierapport dat op 8 november 2012 is vastgesteld. De inspectie beoordeelde de kwaliteit van het onderwijs toen als zwak en intensiveerde haar toezicht. In september 2012 voerde de inspectie een bestuursgesprek waarin de voortgang in de verbeteracties aan bod kwam. Toen is afgesproken dat de kwaliteit van het onderwijs uiterlijk in de eerste helft van 2013 aan de eisen zou voldoen. De inspectie voert nu een onderzoek uit om na te gaan of de school de eerder vastgestelde tekortkomingen heeft opgeheven. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven is tevens gecontroleerd of de school voldoet aan bepaalde wettelijke voorschriften, waaronder de onderwijstijd. Pagina 5 van 15

6 Onderzoeksopzet De inspectie beoordeelt indicator 8.9. op dit moment niet. Deze luidt: De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit van de samenleving. Binnenkort starten pilotonderzoeken, waarbij de inspectie dit onderdeel van de kwaliteitszorg meeneemt in een bredere beoordeling van de sociale kwaliteit van scholen. Deze rapportage is gebaseerd op: Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die de school aan de inspectie toestuurde en die zicht bieden op de ontwikkelingen van de school. Onderzoek op locatie waarbij de inspectie: dossiers, waaronder ontwikkelingsperspectieven, bestudeerde en beoordeelde; gesprekken voerde met de directie en de commissie voor de begeleiding; gesprekken voerde met leerlingen en een delegatie van de leraren; de onderwijspraktijk observeerde in vier groepen. Aan het eind van het onderzoek besprak de inspectie haar bevindingen met het bevoegd gezag en de directie. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften. Daarna volgt een beschouwing waarin de inspectie de tekortkomingen toelicht en de schoolontwikkeling waar mogelijk in samenhang beschrijft. Hoofdstuk 3 bevat het toezichtarrangement. Pagina 6 van 15

7 2 BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren zij bij dit onderzoek heeft betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige Waarderingskader voortgezet speciaal onderwijs De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de school de desbetreffende indicator heeft gerealiseerd. De inspectie onderzocht daarnaast of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) De normindicatoren zijn gemarkeerd met een asterisk (*). Kwaliteitsaspect 1 De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht Aan het eind van de schoolperiode bereiken de leerlingen een eindniveau dat voldoet aan de landelijke standaarden voor leerresultaten. 1.2 Aan het eind van de schoolperiode bereiken de leerlingen een eindniveau dat voldoet aan de landelijke standaarden voor sociale opbrengsten. 1.3 De gerealiseerde uitstroombestemmingen van de leerlingen liggen ten minste op het niveau van de landelijke standaarden voor opbrengsten. 1.4 De school voldoet aan de landelijke standaard voor bestendiging. Kwaliteitsaspect 2 De school begeleidt de leerlingen aan de hand van hun ontwikkelingsperspectief, zodat zij zich naar hun mogelijkheden ontwikkelen * De school stelt bij plaatsing voor iedere leerling binnen zes weken een ontwikkelingsperspectief vast. 2.2* De school gebruikt een samenhangend systeem van (waar mogelijk genormeerde) instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. Pagina 7 van 15

8 Kwaliteitsaspect 2 De school begeleidt de leerlingen aan de hand van hun ontwikkelingsperspectief, zodat zij zich naar hun mogelijkheden ontwikkelen * De school stelt vast of de leerlingen zich ontwikkelen conform het ontwikkelingsperspectief en maakt naar aanleiding hiervan beredeneerde keuzes. 2.4* De school voert het onderwijs en de ondersteuning planmatig uit. 2.5 De school kent structurele samenwerking met ketenpartners waar noodzakelijke interventies op leerlingenniveau haar eigen kerntaak overschrijden. 2.6 De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen. Kwaliteitsaspect 3 De aangeboden leerstofinhouden bereiden de leerlingen voor op vervolgonderwijs en samenleving * De school hanteert een leerstofaanbod voor de kernvakken van het uitstroomprofiel. 3.2 Bij de aangeboden leerinhouden op de leergebied overstijgende vormingsgebieden biedt de school de kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 3.3* Het leerstofaanbod van de leerroute sluit aan op de uitstroombestemming. 3.4 De leerinhouden voorzien in een doorgaande lijn. 3.5 Stage maakt voor alle opleidingsprofielen onderdeel uit van het onderwijsaanbod van de school. Kwaliteitsaspect 4 De leraren geven de leerlingen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken De school maakt per leerroute een beredeneerde keuze voor de inzet van de beschikbare onderwijstijd. 4.2* De leraren zetten de geplande onderwijstijd doelgericht in. 4.3 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 4.4 Het ongeoorloofd verzuim van leerlingen is beperkt. Kwaliteitsaspect 5 Het schoolklimaat wordt gekenmerkt door veiligheid en respectvolle omgangsvormen De ouders tonen zich betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. Pagina 8 van 15

9 Kwaliteitsaspect 5 Het schoolklimaat wordt gekenmerkt door veiligheid en respectvolle omgangsvormen * De school heeft een veilige leer- en werksituatie voor zowel de leerlingen als het personeel. 5.3 De leerlingen gaan op een respectvolle manier met elkaar en anderen om. 5.4 De leraren gaan op een respectvolle manier om met de leerlingen. 5.5 De inrichting van het gebouw en de lesruimten getuigen van een veilige en inspirerende leer- en werkomgeving. Kwaliteitsaspect 6 De leraren leggen duidelijk uit, organiseren de onderwijsactiviteiten efficiënt en houden de leerlingen taakbetrokken * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 6.2* De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 6.3* De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Kwaliteitsaspect 7 De leraren stemmen aanbod, instructie, verwerking, onderwijstijd en aanpak af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen De leraren stemmen binnen de leerroute de aangeboden leerinhouden af op de onderwijsbehoeften van leerlingen. 7.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in instructiebehoeften van leerlingen. 7.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op de verschillen in verwerkingsbehoeften van leerlingen. 7.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in behoefte aan leertijd van leerlingen. 7.5* De leraren stemmen hun (ortho)pedagogisch handelen af op (problematisch) gedrag van leerlingen. Kwaliteitsaspect 8 De school zorgt systematisch en planmatig voor behoud en verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 8.2* De school evalueert jaarlijks de leerresultaten van de leerlingen. Pagina 9 van 15

10 Kwaliteitsaspect 8 De school zorgt systematisch en planmatig voor behoud en verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen op de leergebiedoverstijgende ontwikkelingsgebieden. 8.4 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 8.5 De school evalueert regelmatig de onderwijsondersteuning. 8.6 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 8.7 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 8.8 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit De school waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en van andere toetsinstrumenten. Kwaliteitsaspect 9 De voorwaarden voor zorg voor de kwaliteit zijn aanwezig De schoolleiding stuurt de schoolontwikkeling inclusief de kwaliteitszorg aan. 9.2 De kwaliteitszorg is verbonden met de visie op leren en onderwijzen en de leerlingenzorg zoals geformuleerd in het schoolplan. 9.3 De schoolleiding zorgt voor een professionele cultuur. 9.4 Bij de zorg voor kwaliteit zijn personeel, directie, leerlingen, ouders en bestuur betrokken. E. Naleving wet- en regelgeving Voldoende Onvoldoende N.1 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WEC, art. 27 en 22). N.2 Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WEC, art. 27 en 21). N.3 De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WEC, art. 11). Pagina 10 van 15

11 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs op Yulius Onderwijs, locatie het Lingewaal College als voldoende. De leerlingenzorg en de kwaliteitszorg zijn volop in ontwikkeling. De inspectie beoordeeltde indicatoren van de leerlingenzorg nu op één na als voldoende. Het onderwijsleerproces is voldoende maar kent een aantal belangrijke tekortkomingen op het gebied van het didactisch handelen, de afstemming en de onderwijstijd. Er is sprake van een cyclische systematiek van kwaliteitszorg waarbij de school nieuwe ontwikkelingen planmatig uitvoert en de huidige kwaliteit evalueert. Om het verandertraject verder af te ronden en een adequate toepassing van nieuwe procedures en instrumenten te versterken, is het van belang dat de borging verbetert. Dit maakt de school enigszins kwetsbaar in haar opdracht om nieuwe ontwikkelingen verder door te voeren en de gerealiseerde kwaliteit te behouden. De inspectie constateerde geen tekortkomingen in de naleving van wettelijke voorschriften. Toelichting Opbrengsten Bij de toekenning van het toezichtarrangement staan in principe de opbrengsten centraal. Door het ontbreken van een landelijke norm tellen de opbrengsten echter voorlopig niet mee voor de beoordeling. Leerlingenzorg De inspectie beoordeelt op één na alle indicatoren als voldoende. De school beschikt voor alle leerlingen over een ontwikkelingsperspectief (OP). Dit OP is opgenomen in het document integratief beeld. De onderbouwing van het uitstroomniveau met de bijbehorende leerroute formuleert de school onvoldoende helder. Daarbij dient zij duidelijk te maken hoe zij rekening houdt met de sociaal-emotionele ontwikkeling. Het OP is door de leraren met de ouders besproken; de handtekening van ouders ontbreekt op het huidige document. Het groepsplan vormt samen met het individueel plan de handelingsplanning voor de leerling. De school beschikt over verschillende instrumenten om de vorderingen en de ontwikkeling van de leerlingen te volgen. Zij beschikt nu over een Pagina 11 van 15

12 methodeonafhankelijk instrument om de sociaal-emotionele ontwikkeling systematisch te volgen; de analyse van deze resultaten hebben nog niet geleid tot het opstellen van doelen op groepsniveau of individueel niveau. De competentie(week)kaarten zijn eveneens een belangrijk hulpmiddel om de sociaal-emotionele ontwikkeling in beeld te krijgen. De planning van het onderwijs voor de individuele leerling via het systeem van leerlingenzorg is onvoldoende ondersteunend voor het onderwijs in de groepen (indicator 2.4). Het lijken nog gescheiden werelden: de (groeps)plannen zijn net ingevuld, maar bieden te weinig concrete doelen voor leerlingen. In de praktijk is de vertaling van deze doelen niet terug te zien. De wijze waarop de school de middelen en activiteiten inzet om de doelen van de leerroutes te realiseren, staat niet beschreven in een planningsdocument (groepsplan of weekplanning). De overgang van volgend naar plannend onderwijs moet de school nog maken. Onderwijsleerproces De kwaliteit van het primaire proces is op de meeste indicatoren voldoende, maar kent ook een aantal belangrijke tekortkomingen. Deze tekortkomingen liggen vooral bij de onderwijstijd, het (ortho)didactisch handelen en het differentiëren in leerinhouden. De onvoldoendes in het primaire proces komen voort uit het wisselende beeld dat de inspectie kreeg. Dit wisselende beeld vertaalt zich in de kwaliteit van het lesgeven, het orthopedagogisch handelen en het klassenmanagement. Het Lingewaal College beschikt over een volledig leerstofaanbod voor de leerroutes vmbo theoretische leerweg en havo. Het leerstofaanbod sluit voldoende aan op het uitstroomperspectief en voorziet in een doorgaande lijn. De school gebruikt de onderwijstijd niet efficiënt. Wisselingen van de lessen duren lang en de lessen beginnen niet altijd op tijd. Daarnaast zijn er veel organisatorische zaken die de lessen verstoren zoals onder andere de schoolboeken pakken, iets opzoeken op internet en het afstemmen van de leerkracht met de schoolcoach waar leerlingen naartoe gaan als ze een time-out krijgen. De school zet de onderwijstijd wel doelgericht in. De lessen verlopen conform het rooster en de leraar stelt het doel van de les vast in een lesvoorbereidingsformulier. De school kan zich nog onvoldoende verantwoorden over de beredeneerde keuze voor de inzet van de beschikbare onderwijstijd per leerroute (indicator 4.1). Pagina 12 van 15

13 Het schoolklimaat beoordeelt de inspectie als voldoende. De school heeft inzicht in de beleving van de sociale veiligheid van leraren en leerlingen. Het schoolklimaat kenmerkt zich door een respectvolle omgang van leraren met leerlingen en tussen leerlingen onderling. De inrichting van het gebouw is functioneel en sfeervol. Het (ortho)pedagogisch handelen van leraren is ondanks verschillen tussen leraren van voldoende basiskwaliteit. Het (ortho)didactisch handelen daarentegen kent onvoldoendes. De wijze waarop de leraren uitleggen, laat ongewenste verschillen zien tussen leraren. Teamleden volgden een scholing over het Direct Activerend Instructiemodel, maar dit is in de onderwijspraktijk nog te weinig geïmplementeerd voor een positief oordeel op indicator 6.1. Leraren kunnen meer rendement uit hun instructie halen wanneer zij het model ook toepassen op kleinere groepen of op individuele leerlingen. Tevens constateert de inspectie dat de taakgerichte werksfeer in de bijgewoonde lessen zeer wisselend was. De inspectie zag tijdens de klassenobservaties lessen waar leerlingen taakgericht aan het werk waren maar ook een aantal lessen waarin leerlingen zich moeilijk konden concentreren vanwege onrust in de klas en een onvoldoende efficiënt klassenmanagement. Indicator 6.2 beoordeelt de inspectie daarom ook met een onvoldoende. Rekening houdend met de doelgroep ziet de inspectie dat leerlingen voldoende betrokkenheid tonen voor de lessen. De school stemt de instructie en verwerking af op de onderwijsbehoeften van leerlingen door de leerstof op een ander moment extra aan te bieden en eventueel individuele begeleiding in te zetten. De differentiatie in leerinhouden binnen de verschillende leerroutes en het beredeneerd inzetten van de onderwijstijd is onvoldoende zichtbaar in de planning van de leraren en tijdens de bijwoning van de lessen. Kwaliteitszorg en de voorwaarden kwaliteitszorg Het systeem van kwaliteitszorg beoordeelt de inspectie op zes van de negen indicatoren als voldoende. De tekortkomingen liggen op de jaarlijkse evaluatie van de resultaten van de leerlingen op de leergebiedoverstijgende ontwikkelingsgebieden, de borging van de kwaliteit van het onderwijsleerproces en de verantwoording aan de belanghebben den over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. De voorwaarden voor kwaliteitszorg beoordeelt de inspectie als voldoende. De inspectie constateert dat er zowel op stichtingsniveau als op de school planmatig gewerkt is aan verbetering van de onderwijskwaliteit. Het strategisch Pagina 13 van 15

14 beleidsplan en de kaderbrief van Stichting Yulius vormen het uitgangspunt voor het locatieplan van de school. Stichting Yulius gebruikt de landelijke kwaliteitsnorm speciaal onderwijs (lkso) als kader voor het kwaliteitsbeleid. Daarnaast heeft Stichting Yulius een bovenschools kwaliteitskader ontwikkeld dat als instrument dient voor het afnemen van interne audits. Dit kader is mede gebaseerd op het waarderingskader van de inspectie. Bij het Lingewaal College is in april 2013 zo n interne audit uitgevoerd. De resultaten van die audit geven de school goed zicht op de kwaliteit van haar onderwijsleerproces en de leerlingenzorg. De resultaten uit de evaluaties vormen het uitgangspunt voor het komende locatieplan. De school werkt hierdoor cyclisch aan de kwaliteitszorg en maakt daarbij gebruik van kwaliteitszorginstrumenten en verschillende kijkwijzers om het onderwijsleerproces en de leerlingenzorg te evalueren. Jaarlijks registreert de school de uitstroomgegevens van leerlingen. Daarmee voldoet de school aan de minimale criteria die de inspectie voor het schooljaar stelt voor indicator 8.2. In verwacht de inspectie dat de school eigen normen definieert op basis waarvan zij in staat is een analyse te plegen op gerealiseerde uitstroombestemmingen en de daaraan gekoppelde eindniveaus. De school heeft onvoldoende zicht op de opbrengsten voor de leergebiedoverstijgende ontwikkelingsgebieden. Zij beschikt over een valide leerlingvolgsysteem voor de sociaal-emotionele ontwikkeling maar stelt ook hiervoor geen eigen schoolstandaarden vast. Dit zorgt ervoor dat indicator 8.3 onvoldoende is. De school werkt met een kwaliteitshandboek en daarnaast voert zij structureel gerichte klassenobservaties uit. Toch beoordeelt de inspectie de borging van de kwaliteit van het onderwijsleerproces als onvoldoende. De school investeert in het optimaliseren van de kwaliteit van het didactisch handelen en deze ontwikkeling is nog in volle gang. Op dit moment is er ook nog geen sprake van borging. De inspectie constateert verschillen tussen de wijze waarop leraren lesgeven, het klassenmanagement uitvoeren en het (orthopedagogisch) handelen van leraren en onderwijsassistenten. De school verantwoordt zich onvoldoende aan belanghebbenden over de eigen onderwijskwaliteit; in het bijzonder naar de ouders (indicator 8.8). Geschikte instrumenten hiervoor zijn een actiever en actueler gebruik van de website van de school, nieuwsbrieven en de schoolgids. Pagina 14 van 15

15 3 TOEZICHTARRANGEMENT Kwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan Yulius Onderwijs, locatie h et Lingewaal College het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Het basistoezicht bestaat uit een jaarlijkse risicoanalyse en eventueel een themaonderzoek of een vierjaarlijks onderzoek. Naleving De inspectie constateerde geen tekortkomingen in de naleving van wet- en regelgeving. Pagina 15 van 15