RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING. J.H. Donnerschool, locatie De Glind

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING J.H. Donnerschool, locatie De Glind Plaats : De Glind BRIN nummer : 14RB OKE 01 SO Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 15 december 2015 Datum vaststelling : 29 maart 2016

2 Pagina 2 van 14

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING BEVINDINGEN TOEZICHTARRANGEMENT Pagina 3 van 14

4 Pagina 4 van 14

5 1 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs voerde op 15 december 2015 een onderzoek uit op de J.H. Donnerschool (so) locatie De Glind om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs en over de naleving van wet- en regelgeving. De school verzorgt speciaal onderwijs aan jongeren in de leeftijd van 6 tot 13 jaar met ernstige gedragsproblemen. Toezichtkader De inspectie baseert zich bij het onderzoek op het Toezichtkader speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs Dit toezichtkader bevat een waarderingskader voor het speciaal onderwijs en een waarderingskader voor het voortgezet speciaal onderwijs. In haar jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zij onderzoekt. Meer informatie over het jaarwerkplan en het nieuwe toezichtkader voor (voortgezet) speciaal onderwijs is te vinden op Aanleiding Op 6 november 2014 voerde de inspectie een kwaliteitsonderzoek uit, waarbij zij tekortkomingen vaststelde in alle kwaliteitsaspecten. De bevindingen van dat onderzoek staan beschreven in het inspectierapport dat op 2 februari 2015 is vastgesteld. De inspectie beoordeelde de kwaliteit van het onderwijs toen als zwak en intensiveerde haar toezicht. In het kader hiervan voert de inspectie nu een onderzoek uit om na te gaan of de school de eerder vastgestelde tekortkomingen heeft opgeheven. Toezichthistorie Hiervoor voerde de inspectie in 2006, 2007, 2009 en 2014 kwaliteitsonderzoeken uit op deze locatie. Het onderzoek van 2006 was een integraal onderzoek. In 2007 en 2009 onderzocht de inspectie de kwaliteitszorg en de leerlingenzorg. Het onderzoek in 2014 begon met een vierjaarlijks bezoek. In alle onderzoeken was de kwaliteitszorg een verbeterpunt. Onderzoeksopzet Beoordeling van de opbrengsten (indicatoren 1.1 tot en met 1.4 uit het Toezichtkader 2012) vindt nog niet plaats door het ontbreken van een landelijke norm in het (voortgezet) speciaal onderwijs. De inspectie ontwikkelt een Pagina 5 van 14

6 opbrengstennorm, gebaseerd op diverse opbrengstgegevens. Als deze norm er is, zal de inspectie scholen ook beoordelen op hun opbrengsten. Deze rapportage is gebaseerd op: Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die de school aan de inspectie toestuurde en die zicht bieden op de ontwikkelingen van de school. Onderzoek op locatie waarbij de inspectie: dossiers, waaronder ontwikkelingsperspectieven, bestudeerde en beoordeelde; gesprekken voerde met de directie, de commissie voor de begeleiding en een delegatie van de leraren; de onderwijspraktijk observeerde in alle groepen. Aan het eind van het onderzoek besprak de inspectie haar bevindingen met het bevoegd gezag en de afdelingsleider. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften. Daarna volgt een beschouwing waarin de inspectie de tekortkomingen toelicht en de schoolontwikkeling waar mogelijk in samenhang beschrijft. Hoofdstuk 3 bevat het toezichtarrangement. Pagina 6 van 14

7 2 BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren zij bij dit onderzoek heeft betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige Waarderingskader speciaal onderwijs De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de school de desbetreffende indicator heeft gerealiseerd. De inspectie onderzocht daarnaast of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) De normindicatoren zijn gemarkeerd met een asterisk (*). Kwaliteitsaspect 1 De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht Aan het eind van de schoolperiode bereiken de leerlingen een eindniveau dat voldoet aan de landelijke standaarden voor leerresultaten. 1.2 Aan het eind van de schoolperiode bereiken de leerlingen een eindniveau dat voldoet aan de landelijke standaarden voor sociale opbrengsten. 1.3 De gerealiseerde uitstroombestemmingen van de leerlingen liggen ten minste op het niveau van de landelijke standaarden voor opbrengsten. 1.4 De school voldoet aan de landelijke standaard voor bestendiging. Kwaliteitsaspect 2 De school begeleidt de leerlingen aan de hand van hun ontwikkelingsperspectief, zodat zij zich naar hun mogelijkheden ontwikkelen * De school stelt bij plaatsing voor iedere leerling binnen zes weken een ontwikkelingsperspectief vast. Pagina 7 van 14

8 Kwaliteitsaspect 2 De school begeleidt de leerlingen aan de hand van hun ontwikkelingsperspectief, zodat zij zich naar hun mogelijkheden ontwikkelen * De school gebruikt een samenhangend systeem van (waar mogelijk genormeerde) instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 2.3* De school stelt vast of de leerlingen zich ontwikkelen conform het ontwikkelingsperspectief en maakt naar aanleiding hiervan beredeneerde keuzes. 2.4* De school voert het onderwijs en de ondersteuning planmatig uit. 2.5 De school kent structurele samenwerking met ketenpartners waar noodzakelijke interventies op leerlingenniveau haar eigen kerntaak overschrijden. Kwaliteitsaspect 3 De aangeboden leerstofinhouden bereiden de leerlingen voor op vervolgonderwijs en samenleving * Bij de aangeboden leerinhouden op het gebied van Nederlandse taal en rekenen/wiskunde biedt de school de kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 3.2 Bij de aangeboden leerinhouden op de leergebied overstijgende vormingsgebieden biedt de school de kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 3.3* Het leerstofaanbod van de leerroute sluit aan op de uitstroombestemming. 3.4 De leerinhouden voorzien in een doorgaande lijn. Kwaliteitsaspect 4 De leraren geven de leerlingen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken De school maakt per leerroute een beredeneerde keuze voor de inzet van de beschikbare onderwijstijd. 4.2* De leraren zetten de geplande onderwijstijd doelgericht in. 4.3 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Kwaliteitsaspect 5 Het schoolklimaat wordt gekenmerkt door veiligheid en respectvolle omgangsvormen De ouders tonen zich betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. 5.2* De school heeft een veilige leer- en werksituatie voor zowel de leerlingen als het personeel. Pagina 8 van 14

9 Kwaliteitsaspect 5 Het schoolklimaat wordt gekenmerkt door veiligheid en respectvolle omgangsvormen De leerlingen gaan op een respectvolle manier met elkaar en anderen om. 5.4 De leraren gaan op een respectvolle manier om met de leerlingen. 5.5 De inrichting van het gebouw en de lesruimten getuigen van een veilige en inspirerende leer- en werkomgeving. Kwaliteitsaspect 6 De leraren leggen duidelijk uit, organiseren de onderwijsactiviteiten efficiënt en houden de leerlingen taakbetrokken * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 6.2* De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 6.3* De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Kwaliteitsaspect 7 De leraren stemmen aanbod, instructie, verwerking, onderwijstijd en aanpak af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen De leraren stemmen binnen de leerroute de aangeboden leerinhouden af op de onderwijsbehoeften van leerlingen. 7.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in instructiebehoeften van leerlingen. 7.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op de verschillen in verwerkingsbehoeften van leerlingen. 7.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in behoefte aan leertijd van leerlingen. 7.5* De leraren stemmen hun (ortho)pedagogisch handelen af op (problematisch) gedrag van leerlingen. Kwaliteitsaspect 8 De school zorgt systematisch en planmatig voor behoud en verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 8.2* De school evalueert jaarlijks de leerresultaten van de leerlingen. 8.3 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen op de leergebiedoverstijgende ontwikkelingsgebieden. 8.4 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 8.5 De school evalueert regelmatig de onderwijsondersteuning. Pagina 9 van 14

10 Kwaliteitsaspect 8 De school zorgt systematisch en planmatig voor behoud en verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 8.7 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 8.8 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. 8.9 De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit van de samenleving. Kwaliteitsaspect 9 De voorwaarden voor zorg voor de kwaliteit zijn aanwezig De schoolleiding stuurt de schoolontwikkeling inclusief de kwaliteitszorg aan. 9.2 De kwaliteitszorg is verbonden met de visie op leren en onderwijzen en de leerlingenzorg zoals geformuleerd in het schoolplan. 9.3 De schoolleiding zorgt voor een professionele cultuur. 9.4 Bij de zorg voor kwaliteit zijn personeel, directie, leerlingen, ouders en bestuur betrokken. E. Naleving wet- en regelgeving Voldoende Onvoldoende N.1 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WEC, art. 27 en 22). N.2 Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WEC, art. 27 en 21). N.3 De leraren die het onderwijs verzorgen, zijn daartoe bevoegd (WEC, art. 3). Pagina 10 van 14

11 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie stelt bij dit onderzoek naar kwaliteitsverbetering vast dat de soafdeling van de J.H. Donnerschool overwegend onderwijs geeft van voldoende kwaliteit. Er is sprake van overwegend voldoende basiskwaliteit bij de leerlingenzorg en het onderwijsleerproces. Ook de kwaliteitszorg is sterk verbeterd. Een belangrijke bevinding is dat de school werkt aan verdere optimalisering van het onderwijs. Zij richt zich op bewust opbrengstgericht werken. Positief is ook dat het team enthousiast is over de nieuwe richting die de school inslaat met het opbrengstgericht en plannend werken. Toelichting Leerlingenzorg De leerlingenzorg is overwegend van voldoende niveau. De inspectie beoordeelt vier van de vijf indicatoren als voldoende. De commissie voor de begeleiding (cvb) is interdisciplinair samengesteld en zij adviseert de directeur en het team over de ontwikkelingsperspectieven na een op overeenstemming gericht overleg met de ouders. Daarbij houdt de cvb nauwe contacten met het samenwerkingsverband en met de school van herkomst. Indien er al een ontwikkelingsperspectief ligt van de school van herkomst, gebruikt de cvb de informatie die zij nodig heeft om een eigen ontwikkelingsperspectief op te stellen. Wat betreft de kwaliteit van de ontwikkelingsperspectieven stelt de inspectie vast dat de cvb de uitstroombestemming en het uitstroomniveau vermeldt. Daarbij vermeldt zij ook de verwachting voor wat betreft de uitstroom naar het regulier onderwijs. Bij de uitstroombestemming arbeid zal de cvb duidelijker moeten zijn over de tussentijdse uitstroom naar praktijkonderwijs of de einduitstroom naar het vso met niveau arbeid. De school toont aan dat zij de ontwikkeling van de leerprestaties en de sociale en emotionele ontwikkeling van de leerling systematisch volgt met objectieve instrumenten. De belemmerende factoren van de leerlingen worden niet meegenomen bij de evaluatie en lijken gezien te worden als een statische factor. Zij worden ongewijzigd overgenomen in het nieuwe ontwikkelingsperspectief. De evaluatie is beperkt tot het vaststellen van de nieuwe leerprestaties en een conclusie over het handhaven van het ontwikkelingsperspectief. De cvb maakt geen afzonderlijk evaluatieverslag waarin zij de beslissing voor het behoud of voor de aanpassing van de uitstroombestemming of het uitstroomniveau onderbouwt. Pagina 11 van 14

12 De mate waarin de school zich heeft gehouden aan afspraken om het ontwikkelingsperspectief te realiseren, maakt geen onderdeel uit van de evaluatie. De inspectie beoordeelt de evaluatie van het ontwikkelingsperspectief (indicator 2.3) daarom als onvoldoende. Het onderwijsleerproces De inspectie beoordeelt het leerstofaanbod, het schoolklimaat en het didactisch handelen volledig als voldoende. Dat zijn drie van de vijf kwaliteitsaspecten. De school gebruikt moderne leermethodes zowel voor de cognitieve vakken als voor het stimuleren van de sociale en emotionele ontwikkeling. De leraren houden per vakgebied bij op welk niveau elke leerling presteert. Voor de leerlingen die bovengemiddeld presteren op een vakgebied en voor leerlingen die uitstromen op havo- en vwo-niveau plannen de leraren de extra opdrachten uit de methode. De school doet er goed aan om na te gaan of en om te verantwoorden dat deze extra opdrachten voldoende zijn voor de aansluiting in de vervolgbestemming. Voor een maximale beoordeling van deze indicator (3.3) zal de school in het algemeen in het onderwijskundig beleid expliciet kunnen verantwoorden op welke wijze het leerstofaanbod aansluit op de uitstroombestemming en het uitstroomniveau. De school maakt haar beleid voor de verdeling van de leertijd over de leergebieden en per leergebied over de verschillende leerroutes niet zichtbaar. Zij heeft inzichtelijke leerkaarten voor de leergebieden waarin zij de leerdoelen per leerroute opneemt. Daarbij vermeldt zij ook de geplande leertijd. Voor het leergebied rekenen, bijvoorbeeld, laat zij zien dat zij meer tijd plant voor de intensieve leerroute. Voor de andere leerroutes, verdiept en basis, is de geplande leertijd hetzelfde. Een verantwoording ontbreekt (indicator 4.1). Er is sprake van rust en orde in de school. De leraren gaan respectvol om met de leerlingen en omgekeerd. Ook de onderlinge contacten tussen de leerlingen is respectvol. De leraren geven aan dat zij zich sociaal veilig en gerespecteerd voelen op de school. Zij worden goed ondersteund door de directie en uitgedaagd om hun vak goed uit te oefenen. De leraren kleden de leslokalen aan met uitdagend en ontwikkelingstimulerend materiaal dat het leren ondersteunt. In alle groepen zijn er bijvoorbeeld leesboeken en vaak een gezellig leeshoekje. De leraren gebruiken de digiborden functioneel. Ook de openbare ruimten zijn netjes. Het nieuwe schoolgebouw is goed onderhouden. De inspectie beoordeelt de inrichting van het gebouw als goed (indicator 5.5). Pagina 12 van 14

13 De inspectie beoordeelt het didactisch handelen in zijn geheel als voldoende. Zij merkt wel op dat de leraren meer gericht het leren met inzicht kunnen stimuleren door vaker aandacht te schenken aan verbanden en aan het waarom achter een regel. Er is ook weinig interactie tussen de leerlingen. De leraren passen nauwelijks vormen van samenwerkend leren toe tijdens taal- en rekenactiviteiten. De afstemming van het onderwijs op de onderwijsbehoeften en pedagogische behoeften van individuele leerlingen is verbeterd, maar kan nog beter. In sommige groepen zitten leerlingen met verschillende uitstroomniveaus. De leraren bieden in die groepen de instructie en het aanbod aan in niveaugroepen. In dat opzicht is er sprake van afstemming binnen de groep. De leraren gaan niet zo ver dat zij ook binnen een niveaugroep aanvullende of extra leerinhouden aanbieden aan leerlingen die dat nodig hebben voor de aansluiting in het uitstroomniveau (indicator 7.1). De leraren plannen voor alle leerlingen binnen een groep evenveel tijd voor de leergebieden ongeacht hun behoefte aan leertijd (indicator 7.4). Kwaliteitszorg De school werkt in verschillende opzichten aan een systematisch onderwijskundig beleid. Positief is dat zij een begin heeft gemaakt met de analyse van de leerlingenpopulatie, met de meting en evaluatie van de leerprestaties op schoolniveau. Bij de evaluatie van de leerprestaties gaat zij uit van eigen streefdoelen. Dat is goed, maar de inspectie stelt vast dat het streefdoel dat de school nu hanteert gebaseerd is op de leerprestaties van afgelopen jaren. Uit de analyse van de leerlingenpopulatie van de school blijkt dat er sprake is van een leerlingenpopulatie waarvan hogere leerresultaten verwacht mogen worden dan het streefdoel waar de school in de analyse vanuit gaat. Zo bezien kan de school kritisch nagaan in hoeverre het gehanteerde streefdoel ambitieus genoeg is. De school heeft nog niet de gewoonte om de behaalde resultaten en de bevindingen van de zelfmeting in de schoolgids, het schoolplan en het jaarverslag te vermelden (indicator 8.8). De school vermeldt dat de evaluatie van de ondersteuning (indicator 8.5) en de borging (indicator 8.7) nog in ontwikkeling zijn. De analyse van de leerlingenpopulatie is informatief. De school moet nog de stap maken dat zij uit de bevindingen van deze analyse consequenties trekt voor het onderwijskundig beleid (indicator 8.1). Pagina 13 van 14

14 3 TOEZICHTARRANGEMENT Kwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan J.H. Donnerschool, afdeling speciaal onderwijs, locatie De Glind het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Het basistoezicht bestaat uit een jaarlijkse risicoanalyse en eventueel een themaonderzoek of een vierjaarlijks bezoek. Naleving Er zijn geen tekortkomingen in de naleving van wettelijke voorschriften vastgesteld. Pagina 14 van 14