Woord vooraf Lerende Vlaming, lerende stad en lerende gemeente

Transcriptie

1 Inhoud Woord vooraf Lerende Vlaming, lerende stad en lerende gemeente 1 Algemeen 1. Uitval in het onderwijs kost meer dan de economische crisis 1 2. Onderzoek 2 3. Waarom investeren niet alle landen in de sociale onderklasse? 4 2. Waarom sociale mix belangrijk is. Lessen uit het PISAonderzoek 1 2. PISA-onderzoek wijst op ongelijke onderwijskansen 1 3. De impact van het schoolsysteem op gelijke onderwijskansen 4 4. Zwakkere en sterkere leerlingen samenhouden of niet? 7 5. Sociale mix en gelijke kansen 9 6. Besluit en discussie 19 Bibliografie 21 2 Gelijke opvoedingskansen van bij de start 1. Opvoedingsondersteuning: een recht voor alle gezinnen 1 1. Van informele naar georganiseerde opvoedingsondersteuning 1 2. Wat verstaan we onder opvoedingsondersteuning? Definitie van opvoedingsondersteuning Voor wie is opvoedingsondersteuning bedoeld? Het doel van opvoedingsondersteuning Uitgangspunten 4 3. Welk beleid wordt gevoerd inzake opvoedingsondersteuning? Het lokaal niveau De opvoedingswinkels Het bovenlokaal niveau Vlaamse coördinatoren opvoedingsondersteuning Provinciale steunpunten opvoedingsondersteuning 17 Afl. 1 april 2010 Inhoud / 1

2 3.6 Forfaitaire tegemoetkomingen Vlaams Expertisecentrum voor Opvoedingsondersteuning De praktijk van opvoedingsondersteuning Informeren, voorlichten en sensibiliseren Signalering, vroegtijdige onderkenning en verwijzing Overige functies van opvoedingsondersteuning Praktisch-pedagogische of instrumentele steun Emotionele steun Sociale samenhang stimuleren, sociale steun en zelfhulp bevorderen Pedagogische advisering en/of licht ambulante/ mobiele ondersteuning Intensievere, laagdrempelige hulp 26 Bibliografie Boekbaby s: taalstimulering en leesbevordering voor de allerkleinsten in je gemeente 1 1. Inleiding: Wat doet Boekbaby s? 1 2. Werkt Boekbaby s? 1 3. De rol van Kind en Gezin 1 4. Twee boekenpakketten voor elk kind 2 5. Ook jouw gemeente kan meedoen met Boekbaby s 2 3 Gelijke onderwijskansen van bij de start 1. De thuistaal van allochtone leerlingen als hefboom voor gelijke onderwijskansen 1 2. Schoolachterstand van allochtone leerlingen 1 3. Mogelijke verklaringen voor verschillen in schoolsucces 3 4. Voortbouwen op de thuistaal om Nederlands te leren 5 5. Krachtlijnen van het Gents thuistaalproject Verhogen van de kleuterparticipatie Talensensibilisering in vier projectscholen en de daaraan verbonden buitenschoolse opvang Onderwijs in eigen taal en cultuur (OETC) voor Turkse leerlingen in twee projectscholen (gemiddeld vier lestijden tot het tweede leerjaar) Ontwikkeling van krachtige leeromgevingen voor interactief taalonderwijs 10 Inhoud / 2 Afl. 1 april 2010

3 5.5 De tijd doorgebracht in contact met Nederlands blijft constant (minimaal 28 lestijden) Ook ouders leren Nederlands met hun kinderen en in samenwerking met de basiseducatie Grondige evaluatie van de resultaten van het project 12 Bibliografie 13 4 Brede school* 5 Brede ontwikkeling 1. Mobiliteit 1 2. Intra muros 1 3. Extra muros 1 4. Intra muros en extra muros versterken elkaar 2 5. Een waaier aan ondersteuningsinitiatieven De Vlaamse overheid De Vlaamse Stichting Verkeerskunde Voetgangersbeweging Mobiel BIVV (Belgisch Instituut voor Verkeersveiligheid) Provincies Specifieke vorming voor begeleiders 6 6 Preventie en interventie 1. Scholen als partner in een integraal lokaal leefbaarheidsen veiligheidsbeleid 1 1. Van focus op criminaliteit tot lokaal integraal veiligheidsbeleid Inleiding Drie beleidsvelden De veiligheidsketen Script voor meer maatschappelijke veiligheid Wat is maatschappelijke veiligheid? Veiligheid en leefbaarheid, een zorg voor school en gemeente 6 2. Sociale weerbaarheid als preventie Bekommernis van FOD Binnenlandse Zaken 7 Afl. 1 april 2010 Inhoud / 3

4 2.2 Rol van de leerkracht i.v.m. sociale weerbaarheid Ervaringsgericht Jongeren school samenleving Sociale weerbaarheid Gepast? Een aan te leren houding Stimulerende leeromgeving met betrokken opvoeders Ondersteund door een krachtig, uitgebalanceerd beleid Raakpunten zoeken Leerkrachten staan model Aanbieders en goede praktijk sociale weerbaarheid Preventie van pesten, cyberpesten en steaming Algemeen schoolklimaat Integrale en geïntegreerde aanpak van overlast door schoolgaande jongeren Preventie van diefstal, inbraak en vandalisme op scholen Alcohol- en drugspreventie Overeenkomsten en overleg met scholen inzake preventie, veiligheid, duurzaamheid Naar een beter begrip van spijbelen 1 1. Enkele cijfergegevens over spijbelen in Vlaanderen 1 2. Maatschappelijke kwetsbaarheid als verklaring Keuze voor een contextgerichte benadering Maatschappelijke kwetsbaarheid Belang van de kwaliteit van de relaties op school 7 3. De ware aard van het spijbelen vanuit het perspectief van jongeren zelf 9 4. Ontsnappingsgedrag en strategieën van leerkrachten De school in de samenleving Naar een genuanceerde kijk op spijbelen als een sociaal probleem 14 Bibliografie Gemeentelijk spijbelbeleid van S tot XXL 1 2. Een diffuse veelheid aan initiatieven en protocols, maar weinig actie rond spijbelen 1 3. Spijbelproblematiek van S tot XXL 5 4. Absoluut schoolverzuim en controle van de leerplicht door de gemeenten 8 5. Een integraal viersporenbeleid op lokale maat Spoor 1: monitoring van het lokale spijbelfenomeen 10 Inhoud / 4 Afl. 1 april 2010

5 5.2 Spoor 2: structurele preventie door de scholen en CLB s Spoor 3: aanpak van individuele spijbelaars Spoor 4: structurele ondersteuning vanuit het flankerend onderwijsbeleid van de gemeente Besluit: hoe pakt de gemeente een integraal spijbelbeleid aan? 18 7 Buiten de leerplicht 1. De lerende gemeente: van leren naar werken 1 1. Bruggen bouwen tussen onderwijs en arbeidsmarkt 1 2. De Vlaamse competentieagenda Geïnformeerde studie- en beroepskeuze Meer en beter werkplekleren Versterken van EVC Stimuleren van competentiebeleid Versterken van de sectorale invalshoek 6 3. Van beroepscompetentieprofiel tot ervaringsbewijs Beroepscompetentieprofielen Ervaringsbewijzen Beroepscompetentieprofiel en ervaringsbewijs in de praktijk Hovenier onderhoud parken en tuinen (SERV-beroepencluster Aanleg parken en tuinen) De Vlaamse kwalificatiestructuur Een raamwerkstructuur met acht niveaus (zie overzicht) VKS moet de procedures voor Eerder Verworven Competenties (EVC) coherent maken Verwerven van kwalificaties stimuleren, vooral bij kansengroepen (Leer)loopbaan ondersteunen Inpassing van ervarings- en andere competentiebewijzen in de VKS Goede praktijk (specifiek gericht op jongeren) 19 Bibliografie Naar een lerende samenleving 1 1. Volwasseneneducatie 1 2. Europese en Vlaamse ambities inzake levenslang en levensbreed leren 2 3. Organisatie van het volwassenenonderwijs in Vlaanderen De onderwijsniveaus Consortia volwassenenonderwijs als netwerk 6 Afl. 1 april 2010 Inhoud / 5

6 4. Ontwikkelingen in het volwassenenonderwijs 7 5. Levenslang leren voor iedereen? 9 6. De gemeente als brugpartner Overzicht opleidingsaanbod 12 8 Organisatie van flankerend onderwijsbeleid 1. Lokaal flankerend onderwijsbeleid, van S tot XXL: hoe begint u eraan in uw gemeente? 1 1. Situering 1 2. Wetgeving met impact op het flankerend onderwijsbeleid Decreet betreffende het flankerend onderwijsbeleid op lokaal niveau (2007) GOK-decreet ( ) Wet betreffende de leerplicht (1983) Sociale voordelen (2001) Gemeentelijke overleg- en adviesstructuren (2007) 3 3. De hand aan de ploeg: hoe begint u eraan? Eerste vraag: wie regisseert? Eén of meer politieke verantwoordelijken? Welk type regie wilt u voeren? 5 4. Een overlegstructuur Sturen door overleg en advies Tips bij de samenstelling van uw overlegstructuur Werking van uw overlegstructuur Wie zorgt voor de werkwijze, het voorzitterschap en de procedures? Welke thema s komen aan bod in het onderwijsoverleg? Het Lokaal Overlegplatform Naar praktische werkafspraken Werken met informeel overleg? Beleidsplanning en onderwijsplan Van versnipperde initiatieven naar coördinatie en geïntegreerd beleid Het onderwijsplan Een planningsproces in vijf stappen Stap 1: foto Stap 2: omgevingsanalyse Stap 3: visie en missie Stap 4: concrete planning Stap 5: eindfase van het planningsproces 18 Inhoud / 6 Afl. 1 april 2010

7 5.4 Beleidsindicatoren Vereisten voor een onderwijsplan in geval van subsidie-aanvraag De praktijk: tien beleidssporen als houvast Ondersteunen van kansarme leerlingen en ouders Focus op risicojongeren Schoolteams en -beleid ondersteunen Stimulerende leeromgeving organiseren Veilige schoolomgeving en duurzame mobiliteit Keuzes t.a.v. sociale en andere voordelen Sociaal onderwijsbeleid Wegwijs in leer- en studietrajecten Levenslang en levensbreed leren stimuleren Aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt Subsidies en projectaanvragen Voorwaarden voor subsidiëring door het ministerie van Onderwijs en Vorming Voorwaarden voor de aangevraagde projecten 25 9 De gemeente als actor* 10 Bijlagen Bijlage 1 Opleidingsaanbod basiseducatie en secundair volwassenenonderwijs 1 Het opleidingsaanbod Basiseducatie 1 Het opleidingsaanbod secundair volwassenenonderwijs 1 Het opleidingsaanbod hoger beroepsonderwijs 24 De onderdelen aangeduid met een * maken nog geen deel uit van deze publicatie maar zullen in een aanvulling worden toegevoegd. Afl. 1 april 2010 Inhoud / 7