Actieplan Alcoholmatiging Jongeren. Gemeente Hof van Twente. September 2009

Transcriptie

1 Jongeren Gemeente Hof van Twente September

2 Jongeren Gemeente Hof van Twente September Inhoud 1. inleiding 3 2. onderzoeksgegevens uit E-movo onderzoek, Jeugdmonitor, Hofpanel 4 3. juridisch kader alcoholmatigingsbeleid 6 4. maatregelen in het kader van regelgeving, openbare orde en toezicht maatregelen in het kader van volksgezondheid en preventie bijlage: resultaten uit het lokale onderzoek naar drankketen bijlage: evaluatieverslag GRIP (alcohol, drugs en tabak) bronnen 21 Jongeren 2

3 1. inleiding Jongeren drinken steeds vroeger, vaker en meer alcohol. Het alcoholgebruik onder jongeren in Hof van Twente is hoger dan het Twentse gemiddelde. Er is veel bekend over de toename van alcoholgebruik door jongeren en de schadelijke gevolgen die alcoholgebruik op jonge leeftijd heeft. Het beleid van de gemeente Hof van Twente is erop gericht om te komen tot het terugdringen van alcoholgebruik op jonge leeftijd (jonger dan 16 jaar) en het creëren van een breed maatschappelijk draagvlak over de kennis van de schadelijke gevolgen van alcoholgebruik. De gemeente neemt deel aan het regionale project Happy Fris. De in het kader van dat project geformuleerde missie vormt tevens de missie van het lokale alcoholbeleid. Over drie jaar (2012) weet de Twentse bevolking dat alcohol voor je 16 e levensjaar schadelijk is, is men van mening dat het drinken van alcohol voor je 16 e levensjaar niet gewoon is, en werken alle partijen er aan mee dat jongeren (jonger dan 16) niet in de gelegenheid worden gesteld alcohol te bemachtigen en te nuttigen, daarbij gesteund door wettelijke regels en/of afgesloten convenanten. Vanuit het Lokaal Gezondheidsbeleid (-2012) kunnen verder de volgende concrete doelstellingen worden geformuleerd: Het alcoholgebruik onder jongeren neemt af: - daling van het aantal jongeren uit de tweede en vierde klas van het voortgezet onderwijs dat alcohol drinkt van 60% in 2007 naar 52% in 2011, - daling van het aantal jongeren uit de tweede en vierde klas van het voortgezet onderwijs dat binge-drinkt van 47% in 2007 naar 43% in 2011, - er zal inventarisatie van het aantal drinkketen in de gemeente plaatsvinden en actief voorlichting worden gegeven. De gemeenteraad heeft, onder meer door het vaststellen van het Integraal Veiligheidsbeleid ( ) en het Lokaal Gezondheidsbeleid (-2012) en naar aanleiding van de Sportnota () reeds de uitgangspunten voor het lokale alcoholmatigingsbeleid vastgesteld. Verdere uitwerking daarvan treffen we onder meer aan in het Uitvoeringsprogramma Integrale Veiligheid (), het Horecaconvenant () en inkoop van voorlichtingsprogramma s. Nauwe samenwerking met de partners als de politie, horeca, jongerenwerk, Tactus, etc. is daarbij een gegeven. Ter nadere concretisering van de vastgestelde doelstellingen verschijnt dit actieplan. In dit actieplan staan in paragraaf 4 en 5 schematisch de reeds vastgestelde en wenselijke maatregelen en actiepunten geformuleerd. De maatregelen zijn gerubriceerd op basis van de invalshoeken regelgeving/openbare orde/toezicht en volksgezondheid/preventie. Daar waar maatregelen in de gebruikte beleidsstukken zich herhalen, wordt deze slechts een keer genoemd. Wel wordt bij de betreffende maatregel vermeld in welk beleidsstuk het ook is opgenomen. De geformuleerde acties worden waar mogelijk voorzien van een tijdsplanning. De doelstellingen van het actieplan zijn via deze maatregelen en actiepunten te realiseren. Het actieplan begint in paragraaf 2 met de resultaten van een aantal recente lokale en regionale onderzoeken. In paragraaf 3 treft u een beschrijving van het huidige juridische kader rondom het alcoholbeleid. Paragraaf 5 geeft in het kort de resultaten weer van de recente inventarisatie van drankketen. Een evaluatie van het programma GRIP van Tactus completeert dit actieplan. Jongeren 3

4 2. Onderzoeksgegevens uit E-movo onderzoek, Jeugdmonitor, Hofpanel In het najaar van 2007 heeft de GGD Regio Twente, samen met bijna alle andere GGD-en in Gelderland en Overijssel, een grootschalig onderzoek gedaan naar de gezondheidstoestand en leefstijl van jongeren in het voortgezet onderwijs. E-MOVO (Elektronische Monitor en Voorlichting) is een onderzoek dat is gehouden bij leerlingen van de klassen 2 en 4 van het voortgezet onderwijs. Bijna zeventig procent van de jongeren heeft ooit alcohol gedronken. Ruim vijftig procent heeft in de afgelopen vier weken alcohol gedronken. Ten opzichte van 2003 is dit percentage gedaald. Het percentage jongeren dat in de afgelopen vier weken wel eens vijf of meer drankjes met alcohol bij één gelegenheid heeft gedronken ( binge drinken of piekdrinken ) is 39%. Veertig procent van alle jongeren zegt wel eens dronken of aangeschoten te zijn geweest en 17% is dronken of aangeschoten geweest in de afgelopen vier weken. Ten opzichte van 2003 is het percentage jongeren dat de afgelopen dronken of aangeschoten is geweest, gedaald. Als jongeren alcohol drinken is dit meestal thuis met anderen, in een discotheek en bij anderen thuis. Tweeëntwintig procent geeft aan alcohol te drinken op een schoolfeest en 22% drinkt alcohol in een keet/hok of schuur. De afgelopen jaren gaan jongeren steeds vaker indrinken voordat ze uitgaan. Tweeëntwintig procent van de jongeren uit de gemeente Hof van Twente drinkt wel eens alcohol voor het uitgaan. Dit indrinken gebeurt meestal bij vrienden of thuis 1. In november is de Jeugd- en Onderwijs Monitor (JOM) 2 in Hof van Twente online afgenomen. De JOM biedt een samenvatting van informatie over de situatie van de jeugd in de gemeente. Het doel is voornamelijk om beleidsmakers en bestuurders te infomeren over de situatie van de jeugd. De monitor omvat de leeftijdsgroep van 0 tot en met 24 jaar en bestrijkt 17 onderzoeksgebieden, waaronder leefstijl. De monitor is op 24 juni aangeboden aan wethouder Titshof en online beschikbaar op De belangrijkste conclusie kan worden gesteld dat in het in algemeen perspectief goed gaat met de jongeren in Hof van Twente. Voor wat betreft alcohol geeft de JOM het volgende beeld. Van de jarigen drinkt 36% wel eens alcohol, en bij de jarigen is dit 92%. Bij de jarigen drinken iets meer meisjes dan jongens, bij de jarigen is dit omgekeerd. Van de jarigen die drinken geeft 87% aan in de laatste 4 weken minstens 1x alcohol te hebben gedronken, bij de jarigen is dit 92%. Van de jarigen is 28% de afgelopen 4 weken minstens een keer aangeschoten of dronken geweest, bij de jarigen is dat de helft. De meeste jarigen zijn tussen hun 13 e en 15 e begonnen met drinken, 69% begint uiterlijk op 14 jarige leeftijd. De meeste jarigen zijn tussen hun 14 e en 16 e jaar begonnen met drinken, 38% begon uiterlijk op 14 jarige leeftijd. 1 Leerlingen en hun gezondheid, welzijn en leefstijl van de leerlingen in de gemeente Hof van Twente, Resultaten van het E-MOVO onderzoek 2007 onder leerlingen van de tweede en/of vierde klas Januari, GGD Regio Twente, Enschede. 2 Jeugd- en Onderwijs Monitor gemeente Hof van Twente,, Edudat, Rosmalen. Jongeren 4

5 Aan jongeren is ook gevraagd waar zij meestal drinken, de antwoorden staan in onderstaande tabel. leeftijd thuis bij cafe soos drinkkeet op straat categorie vrienden % 12% 14% 4% 21% 3% % 6% 45% 8% 14% 0% Plaatsen waar jongeren drinken Van de ouders van 0-3 jarigen zegt 29% soms of regelmatig aangeschoten of dronken te zijn, bij ouders van 4-11 jarigen is dit 23%. Naar aanleiding van het E-MOVO onderzoek heeft de GGD een nadere analyse verricht naar het alcoholgebruik in Twente. De resultaten hiervan staan vermeld in de notitie Alcoholgebruik door jongeren in de regio Twente (juni ). 3 Naast de al in het kader van het gemeentelijke E-MOVO onderzoek genoemde conclusies valt het alcoholgebruik in de gemeente Hof van Twente ten opzichte van de rest van Twente het volgende op: 1. het alcoholgebruik van jongeren is hoger dan het regionale gemiddelde, 2. het binge-drinken gebeurt vaker dan het regionale gemiddelde, 3. het indrinken in keten gebeurt vaker dan het regionale gemiddelde, 4. het alcoholgebruik in keten en bij schoolfeesten ligt hoger dan het regionale gemiddelde, 5. het alcoholgebruik in discotheken, thuis of op straat ligt onder het regionale gemiddelde. Overigens blijkt uit dit onderzoek dat van de plaatsen waar door jongeren alcohol wordt gebruikt, het gebruik in sportkantines het minst vaak voorkomt. Percentueel ligt dit gebruik in sportkantines echter in Hof van Twente (samen met Twenterand) hoger dan het regionale gemiddelde. De gemeente maakt gebruik van het digitale Hofpanel om de mening van haar inwoners op actuele thema s te peilen. In het Hofpanel van juni 2008 is de mening gepeild rondom het thema alcoholgebruik. Het gebruik van alcohol door jongeren onder de 16 jaar is ook in onze gemeente een probleem. De aanpak van de gemeente richt zich de komende tijd op preventie door zowel ouders als hun kinderen voor te lichten over de schadelijke gevolgen van alcohol op jonge leeftijd. De meeste panelleden (71 procent) vinden deze aanpak goed, maar vinden wel dat ouders allereerst zelf verantwoordelijk zijn voor hun kinderen. Van de panelleden vindt 15 procent het een probleem waar de gemeente zich helemaal niet mee bezig moet houden. Als toelichting hierop geeft men aan dat hiervoor ouders verantwoordelijk zijn. Slechts iets minder dan 1 op de 10 panelleden vindt dat er meer moet gebeuren, zoals controles en handhaving bijvoorbeeld in horecagelegenheden. Jongeren (t/m 24 jaar) hebben een iets afwijkende mening. Zij vinden met name vaker dat alcoholmatiging geen probleem is waar de gemeente zich mee bezig moet houden. 3 Alcoholgebruik door jongeren in de regio Twente, Analyse van de E-MOVO gegevens uit 2003 en 2007,, Niels van den Brink, GGD Regio Twente. Jongeren 5

6 Uit inventarisatie van de politie blijkt, dat er in de gemeente ook drinkketen zijn. In sommige gevallen wordt daar alcohol gedronken. Ruim de helft (58 procent) van de panelleden vindt drinkketen getolereerd moeten worden. Jongeren op het platteland gebruiken de (drink)keet als ontmoetingsplek. Ze hebben vooral een sociale functie. Er zijn bovendien weinig andere ontmoetingsplekken voor deze groep. In de toelichting voegt een aantal panelleden daar onder andere aan toe dat de horeca voor de jongeren te duur is en dat ouders toezicht kunnen houden op keten. Een kwart van de panelleden vindt dat de gemeente drinkketen moet verbieden, omdat er geen controle kan plaatsvinden of er alcohol genuttigd wordt en hoeveel. Tenslotte heeft 18 procent van de panelleden een andere mening over drinkketen, bijvoorbeeld dat drinkketen mogen worden toegestaan mits er gecontroleerd wordt, of er een vergunning nodig is, of er een beperkt aantal drinkketen per kern is toegestaan. Jongeren die deel hebben genomen aan deze peiling denken hetzelfde over drinkketen als de rest van de panelleden. 3. Juridisch kader alcoholmatigingsbeleid Inleiding Alcoholmatiging is in eerste instantie een verantwoordelijkheid van de jongeren en hun ouders. Als overheid kun je voorlichten, optreden bij overlast en toezicht houden op wet- en regelgeving. Ook kun je als overheid de horeca- inrichtingen aansporen tot alcoholmatigingsbeleid door geen happy hours toe te staan 4 etc. De maatregelen in het kader van openbare orde en veiligheid en preventie en volksgezondheid, die Hof van Twente reeds neemt en in de toekomst zal nemen, vindt u verderop in dit beleidsdocument opgesomd. Alcoholverstrekkers hebben ook eigen regels opgesteld voor verantwoorde reclame en verkoop van alcoholhoudende dranken. Zo mag alcoholreclame niet gericht zijn op minderjarigen en mag er geen alcoholreclame worden uitgezonden rond programma's waar 25% van de kijkers minderjarig is. Ook hebben zij afgesproken alle reclames voor alcoholhoudende dranken te (laten) toetsen voordat ze worden uitgezonden. Sinds het voorjaar van 2006 worden alle televisiespotjes bovendien voorzien van een slogan. Deze paragraaf geeft een beknopte weergave van het juridisch kader van het gemeentelijke alcoholmatigingsbeleid. Daarbij komen de Drank- en Horecawet aan de orde, de Algemeen Plaatselijke verordening (APV) alsmede het horecaconvenant. Drank- en Horecawet Doelstelling Hoofddoelstelling van de Drank- en Horecawet is de preventie van gezondheidsrisico s en maatschappelijke problemen. Handhaving Het houden van toezicht op deze wet en het opsporen van strafbare feiten is in principe een taak van de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA). De VWA kan boetes uitdelen als blijkt dat een horeca inrichting alcohol verstrekt aan de zogenaamde 16- minners. Daarnaast heeft de gemeente de mogelijkheid om bestuursrechtelijk op te treden tegen overtredingen van de Drank- en Horecawet. Artikel 31 van de Drank- en Horecawet bepaalt dat het college van burgemeester en wethouders bevoegd is om een verleende vergunning in te trekken. Dit intrekken kan ook gebeuren op 4 Dat is bij ons in het horeca convenant d.d. 3 maart afgesproken. Jongeren 6

7 voordracht van de VWA. Behalve intrekken van de vergunning kan de gemeente ook overgaan tot tijdelijke sluiting van een horecalokaliteit. Verder kan de gemeente met bestuursdwang of een last onder dwangsom een overtreding ongedaan (laten) maken. In Hof van Twente is het contact het de politie en de VWA goed. Wanneer de gemeente of de politie meldingen ontvangt dat in een horeca inrichting alcohol wordt geschonken aan minderjarigen, vraagt zij de VWA te controleren. Dit heeft in 2008 geresulteerd in één boete. Voorts kan sprake zijn van illegale verkoop van drank. Bijvoorbeeld in de zogenaamde drinkketen. Uit de keteninventarisatie die in het voorjaar van is gehouden, blijkt dat in Hof van Twente geen sprake is van illegale verkoop en derhalve niet van strijd met de Drank- en Horecawet. Voorschiften en beperkingen bij vergunningverlening In het kader van alcoholmatiging voor jongeren van jaar zal de aandacht vooral gericht moeten zijn op voorschriften bij de verleende drank- en horecavergunning die zien op alcoholmatigingsbeleid. Zo kan bij vergunningverlening aan sportkantines en andere paracommerciële inrichtingen expliciet aandacht aan alcoholmatigingsbeleid worden gegeven. Op grond van het horecaconvenant streeft de gemeente ernaar dit in het bestuursreglement te laten opnemen. Daarnaast worden in het kader van de gemeentelijke subsidieverstrekking aan deze instellingen zo mogelijk afspraken hieromtrent opgenomen in de uitvoeringsovereenkomst. De hieronder geschetste toekomstige ontwikkelingen maken het voor de gemeente meer mogelijk om alcoholmatigingsbeleid te voeren. Zodra de voorgestelde wijzigingen in de Drank- en Horecawet zijn doorgevoerd, zal onderliggend maatregelenplan kunnen worden geactualiseerd met nieuwe maatregelen. Besluitvorming daarover volgt te zijner tijd. Toekomstige ontwikkelingen De ministerraad heeft op 20 februari, op voorstel van minister Klink van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, minister Ter Horst van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en minister Rouvoet voor Jeugd en Gezin, ingestemd met een aantal wijzigingen van de Drank- en Horecawet. Doel van de voorstellen is het alcoholgebruik onder jongeren terug te dringen, verstoring van de openbare orde te voorkomen en administratieve lasten te verminderen. De voorstellen volgen op de parlementaire behandeling van de Hoofdlijnenbrief Alcoholbeleid. De belangrijkste punten van wijziging van de Drank- en Horecawet zijn: Vereenvoudiging van het vergunningstelsel, waardoor vergunninghouders minder vaak een nieuwe vergunning hoeven aan te vragen. Decentralisatie van het toezicht op de naleving van de Drank- en Horecawet. Het is niet meer de Voedsel- en Warenautoriteit die controleert, maar de gemeenten. Het toezicht zal worden verscherpt. Jongeren onder de 16 jaar kunnen nu nog te makkelijk aan drank komen. Gemeenten kunnen het toezicht efficiënter inzetten en vaker toezicht uitoefenen. De mogelijkheid voor gemeenten om prijsacties en sluitingstijden in relatie tot leeftijd (bijvoorbeeld nachtcafés alleen voor 18+) te reguleren. De bevoegdheid van gemeenten om maatregelen te nemen bij supermarkten die drie keer het verbod om alcohol aan jongeren onder de 16 jaar te verkopen, overtreden. Strafbaarstelling van jongeren onder de 16 jaar voor het bij zich hebben van alcoholhoudende drank op de openbare weg. Gemeenten worden verplicht regels op te stellen voor Jongeren 7

8 paracommerciële instellingen zoals sportverenigingen en culturele centra. Op dit moment heeft niet iedere gemeente dergelijke regels. Handhaving volledig bij gemeenten In het Bestuursakkoord tussen het Kabinet en de VNG is afgesproken dat de Dranken Horecawet dusdanig wordt aangepast dat het toezicht naar gemeenten overgaat. Ter voorbereiding daarvan worden pilots gehouden. Het doel van de pilots is om inzicht te krijgen in de ervaringen en mogelijke knelpunten in het kader van het toezicht op de naleving van de wet zodat een soepele overdracht na de wetswijziging mogelijk wordt. De pilots zijn in januari 2008 van start gegaan. Deze pilots zullen eind stoppen. Echter gelet op het bureaucratische proces zal het beoogde wetsvoorstel niet per 2010 ingaan. Dat is maar goed ook, gelet op de organisatorische en financiële impact op de gemeentelijke begroting van deze wetswijziging. Volgens artikel 2 Financiële verhoudingswet behoort de rijksoverheid de extra uitvoeringskosten van het beoogde wetsvoorstel te vergoeden. Gebleken is dat geen extra geld hiervoor in het gemeentefonds veiligheid wordt gereserveerd. De VNG heeft in februari het kabinet verzocht onderzoek te doen naar de extra kosten. Van belang voor ons is deze ontwikkelingen nauwlettend te volgen en deze eventuele nieuwe handhavingtaak tijdig mee te nemen in de begrotingscyclus alsmede het integrale handhavingsbeleid. Het wetsvoorstel moet nog worden ingediend bij de Tweede Kamer. Wanneer de wetswijzigingen in werking treden is derhalve nog onduidelijk. Van belang is het hierbij te realiseren dat onderliggend maatregelenplan geen statisch beleidsdocument is en derhalve kan / moet worden aangepast aan nieuwe wet- en regelgeving. Algemeen Plaatselijke Verordening Sluitingsuur In de APV van Hof van Twente staat de mogelijkheid opgenomen voor de burgemeester om ontheffing te verlenen van de sluitingstijden voor de horeca. De burgemeester heeft hiervoor beleid vastgesteld. Momenteel kunnen commerciële horeca- inrichtingen voor één doordeweekse dag doorlopend ontheffing vragen om open te zijn tot uur. In het weekend bestaat de mogelijkheid een doorlopende ontheffing tot uur te vragen. Voor niet-commerciële inrichtingen als sportkantines en jeugdsociëteiten geldt dat zij voor één dag in het weekend ontheffing kunnen vragen om tot uur open te zijn. Momenteel wordt onderzocht of deze regeling en ook de procedure nog wel van deze tijd zijn. Onderzocht wordt hoe de administratieve lastendruk kan worden verminderd alsmede de openbare orde en veiligheid gegarandeerd kunnen blijven. Uiteraard zal daarbij met interesse het kabinetsvoorstel worden gevolgd dat aangeeft dat leeftijd en sluitingstijden met elkaar gerelateerd kunnen worden. Het streven is om vanaf 2010 een nieuw beleid sluitingstijden te gaan voeren. Drankgebruik in de openbare ruimte In de APV staat dat het is verboden om op een openbare plaats, die deel uitmaakt van een door het college aangewezen gebied, alcoholhoudende drank te gebruiken of aangebroken flessen, blikjes en dergelijke met alcoholhoudende drank bij zich te hebben met uitzondering van terrassen en locaties waarvoor een tijdelijke ontheffing Drank- en Horecawet geldt. In Hof van Twente zijn alle kernen aangewezen als Jongeren 8

9 gebied waar het verbod geldt. Dit verbod geldt ook voor jeugdigen. In het wetsvoorstel Drank- en Horecawet zit ook een voorstel om ook 16-minners hiervoor strafbaar te stellen. Horecaconvenant Op 3 maart is het geactualiseerde horecaconvenant Hof van Twente ondertekend door bestuursleden van Koninklijke Horeca Nederland, afdeling Hof van Twente, de politie, het OM en de burgemeester. Doel van dit convenant is het veilig uitgaan. Ter bevordering van dat streven zijn voor alle convenantpartners inspanningsverplichtingen opgenomen. Zo is voor de horeca de inspanningsverplichting opgenomen dat zij alcoholmisbruik onder 16-minners dient te voorkomen en daarbij aandacht dienen te besteden aan verantwoord alcoholgebruik. Verder is opgenomen dat de horeca ondernemers geen happy hours of acties organiseert waarbij alcoholische dranken tegen minder dan de helft van de reguliere verkoopprijs worden aangeboden of gratis worden verstrekte. Tot slot is opgenomen dat de horecaondernemer in het geheel geen acties of verkoopbevorderende activiteiten organiseert voor sterk alcoholische dranken. De twee grote discotheken, waar veel jongeren komen, zijn convenantpartner en hebben de verplichting om zich voor bovenstaande in te spannen. In het convenant is tevens voor de gemeente de inspanningsverplichting afgesproken dat zij toeziet op naleving van de paracommerciële bepalingen in de Drank- en Horecawet bij de niet-commerciële horeca zoals sportkantines. Verder streeft de gemeente ernaar dat de niet -commerciële horeca bij het actualiseren van de drank- en horecavergunningen de juiste beperkingen in de vergunning worden opgenomen en dat er een bestuursreglement komt waarbij aandacht is voor alcoholmatigingsbeleid. Jongeren 9

10 4. maatregelen in het kader van regelgeving, openbare orde en toezicht maatregelen vaststellen alcoholmatigingsbeleid waar vastgelegd / nadere actie Integraal veiligheidsbeleid Uitvoeringsprogramma Integrale Veiligheid inhoud van de maatregel actiepunten verantwoordelijke instantie het vaststellen van een opstellen en uitwerken gemeente, politie, alcoholmatigingsbeleid in van dit actieplan Tactus, horeca, Scala, samenwerking met relevante alcoholmatiging onderwijs partners om het gebruik van alcohol, met name onder jongeren, terug te dringen; op termijn te komen tot bewustwording van gevolgen van alcohol onder jongeren en hun opvoeders, verminderen van jongerenoverlast door drankmisbruik en verminderen van overlast na het uitgaan termijn september afspraken met twee grote discotheken inventariseren van drinkketen voorkomen van alcoholmisbruik en bevorderen van verantwoord alcoholgebruik Integraal veiligheidsbeleid Integraal veiligheidsbeleid Uitvoeringsprogramma Integrale Veiligheid Horecaconvenant de twee grote discotheken uit het horecaconvenant halen en met hen aparte afspraken maken door met hen te gaan werken met de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan van Koninklijke Horeca Nederland, zodat er beter maatwerk geleverd kan worden het als pilot uitvoeren van het regionale beleid de verantwoorde keet waarbij de goede keet wordt behouden, de illegale horeca wordt aangepakt en veel voorlichting wordt gegeven Door de horecaondernemers zal voortdurend aandacht worden besteed aan het voorkomen van het schenken van alcohol aan jongeren onder de 16 jaar. De horecaondernemer zal geen alcoholhoudende drank schenken aan gasten als zij duidelijk te veel doorlopend overleg, bij de actualisatie van het horecaconvenant is hier expliciet aandacht aan besteed en zijn maatwerkafspraken gemaakt, bijv. een cursus voor portiers door de politie is in voorbereiding resultaten van voltooide inventarisatie in het kader van de pilot de verantwoorde keet uitwerken en voorstellen doen, er zal op maatwerk gerichte activiteiten (kunnen) gaan plaatsvinden rondom alcoholpreventie en brandveiligheid. gemeente, politie, Koninklijke Horeca Nederland gemeente, politie, Scala gemeente, politie, horeca is op 3 maart opgenomen in het horecaconvenant. de inventarisatie zal leiden tot het beleid de verantwoorde keet dat het college in de tweede helft van zal vaststellen. deze maatregelen vormen inspanningsverplichtingen van de horeca ondernemers, waarvoor zij op 3 maart hebben getekend als onderdeel van het horecaconvenant. Jongeren 10

11 naleving bepalingen nietcommerciële horeca aanspreken minderjarigen bij constatering van overmatig alcoholgebruik Horecaconvenant Horecaconvenant gedronken hebben. De horeca ondernemer zal geen happy hours of acties organiseren waarbij alcoholische dranken tegen minder dan de helft van de reguliere verkoopprijs worden aangeboden of gratis worden verstrekt. De horecaondernemer zal in het geheel geen acties of verkoopbevorderende activiteiten organiseren voor sterk alcoholische dranken de gemeente zal toezien op de naleving van de paracommerciële bepalingen in de Drank- en horecawet bij de nietcommerciële horeca. De gemeente streeft er naar dat de niet commerciële horeca bij actualisering van de vergunningen de juiste beperkingen (zoals geen feesten en partijen van persoonlijke aard) in de vergunning opgenomen wordt en dat er een bestuursreglement komt waarbij aandacht is voor een alcoholmatigingsbeleid. de politie spreekt minderjarigen aan bij constatering van overmatig alcoholgebruik en stelt de ouders in kennis. De politie neemt contact op met de ouders van minderjarigen die terzake van uitgaansoverlast met de politie in aanraking zijn gekomen, eventueel gevolgd door een jeugdzorggesprek. maatregelen bij overtreding Horecaconvenant Handhavingsbeleid als onderdeel van Horecaconvenant de gemeente moet dit nu nog verder oppakken. De paracommerciële instellingen (sportkantines, jeugdsozen) dienen te worden aangeschreven m.b.t. het bestuursreglement. Dit zou door de afdelingen W&O, AZ, V&H kunnen. De afdeling W&O dient betreffende afspraken in de nieuwe subsidieafspraken vast te leggen. doorlopend: let op: er is een wetswijziging aanstaande waarbij niet langer de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) de handhaver is maar de gemeente dit moet gaan doen. Concreet gemeente, politie, betrokken vergunninghouders, de afdeling Algemene zaken zal doorlopend bij actualisatie van de drank- en horecavergunningen aandacht besteden aan alcoholmatigingsbeleid. de afdeling Welzijn en Onderwijs zal in het kader van subsidiëren met de paracommerciële instellingen contact opnemen wat betreft het aandacht schenken aan alcoholmatigingsbeleid in de bestuursreglementen. doorlopende actie van de politie. Jongeren 11 politie gemeente, politie, VWA indien aan de orde.

12 betekent dit dat dit binnen het afdelingsplan van de afdeling V&H prioriteit moet krijgen. deelname traject Alcohalt Alcohalt is bestemd voor de leeftijdscategorie 12- tot en met 16-jarigen. Jongeren die onder invloed van alcohol ordeverstorend gedrag vertonen, worden door de politie opgepakt en naar huis gebracht. Bureau HALT maakt vervolgens de afweging of de jongere bij Tactus een cursus moet volgen. Is dat het geval, dan worden ook de ouders op een preventiebijeenkomst verwacht. traject is in Twente in het kader van Happy Fris in maart gestart. Nog niet duidelijk is hoeveel trajecten in Hof van Twente wenselijk zijn. Trajecten zijn voor gratis, vanaf 2012 is hier structureel budget voor mogelijk. doorlopend het gebruik van alcohol op of aan de openbare weg in de APV strafbaar stellen dit geldt reeds voor de kernen in Hof van Twente via het genomen aanwijzingsbesluit zoals bedoeld in art APV politie is reeds afgehandeld. naleving van de Drank- en Horecawet hierover worden afspraken gemaakt in het handhavingprogramma (HUP) Een en ander is mede afhankelijk van de wijzigingen in de Drank en Horecawet. VWA, gemeente, politie najaar toezicht op het verstrekken van alcoholhoudende dranken aan jeugd onder de 16 jaar deze bevoegdheid ligt nog bij de VWA. Wellicht komt het bij de gemeente te liggen. Hierover dienen handhavingskeuzes te worden gemaakt. Opname in het HUP 2010 is wenselijk. VWA, gemeente doorlopend actualisering beleid ontheffing sluitingsuur actualisering beleid actualisering beleid gemeente, politie vanaf 2010 zal het huidige beleid zijn geactualiseerd. In de tweede helft van worden de verschillende opties daartoe onderzocht. Jongeren 12

13 aandacht voor alcoholgebruik bij evenementen in het kader van evenementenvergunningverlening wijst de burgemeester op de verantwoordelijkheid van de organisatie voor de uitvoering van alcoholmatigingsbeleid tijdens het evenement. De burgemeester geeft hiervoor een aantal voorbeelden uitvoeren als onderdeel van het evenementenbeleid, voorstel vanuit Happy Fris. gemeente, organisatoren van evenementen vanaf de tweede helft van besteedt de evenementen - vergunningverlener hier aandacht aan. Jongeren 13

14 5. maatregelen in het kader van volksgezondheid en preventie maatregelen bewustwording van het feit dat drinken onder de 16 zeer schadelijk is monitoren van de ontwikkeling van het alcoholgebruik deelname aan het regionale project Happy Fris uitvoering Genotmiddelen Risicoindicatie Project (GRiP) aanvullende interventies die zich richten op het naleven van de regels over het schenken van alcohol in sportkantines waar vastgelegd / nadere actie n.v.t. Lokaal Gezondheidsbeleid Lokaal Gezondheidsbeleid Lokaal Gezondheidsbeleid Lokaal Gezondheidsbeleid inhoud van de maatregel actiepunten verantwoordelijke instantie uitvoeren van de landelijke, actieve(re) medewerking gemeente, betrokken lokale en regionale bij publiekscampagnes, instellingen voorlichtingscampagnes voor en ondersteuning van lokale door het onderwijs, sportkantines, initiatieven keten en horecagelegenheden het formuleren van doelstellingen van terugdringen van alcoholgebruik, binge-drinken en inventariseren van drinkketen het geven van voorlichting aan jongeren en ouders, beperken van het aantal drinkketen tot een minimum het uitvoeren van een tweejarig project dat zich richt op de actieve voorlichting over de schadelijke gevolgen van het gebruik van alcohol en drugs door jongeren door middel van voorlichtingsbijeenkomsten, groepsgesprekken en individuele gesprekken het ontwikkelen van een programma gericht op met name de sportkantines dat er niet moet worden gedronken wanneer er activiteiten plaatsvinden voor jeugd en jongeren geven van voorlichting Horecaconvenant de gemeente zal zich inspannen om voorlichtingsprojecten o.a. op scholen en keten, waarbij wordt gewezen op de risico s van drank- en drugsgebruik, zoveel mogelijk te continueren bestuderen gegevens Emovo onderzoek en gegevens Jeugdmonitor intensivering van acties, onder meer door uitvoering van dit actieplan, op grond van de verantwoorde keet niet komen tot minimalisering van het aantal keten maar nadruk op gerichte preventieve activiteiten. project loopt, bedrag van pm beschikbaar voor de periode ontwikkelen van stimuleren good practices, hiervoor echter (nog) geen budget beschikbaar; dit kan structureel vanaf 2012 na de herziening van de subsidiesystematiek. uitvoering van GRIP door Tactus, gerichte activiteiten door Scala in het kader van het jeugden jongerenwerk. Jongeren 14 termijn gemeente, politie, Tactus 2011 gemeente, politie, Tactus gemeente, politie, Tactus, Scala, onderwijs, gemeente, politie, Tactus, sportverenigingen gemeente, scholen, Tactus, Scala doorlopend loopt reeds, intensivering met onmiddellijke ingang loopt reeds, zie bijgevoegde evaluatie mogelijk vanaf 2012 loopt reeds

15 leren uitgaan voor jongeren en hun ouders voorlichting aan ouders preventie binnen het voortgezet onderwijs vergroten risicobewustzijn bij zwangere vrouwen, verslaafde ouders en hun kinderen inzet jeugd- en jongerenwerk zorgcoördinatie en hulpaanbod bij probleemsituaties samenwerking Tactus, huisartsen en ziekenhuizen rondom jonge kinderen en alcoholtoxicatie Uitvoeringsprogramma Integrale Veiligheid Convenant veiligheid in en om de school op een ludieke manier aandacht besteden aan wat jongeren tegenkomen wanneer ze uitgaan en hen weerbaar maken voor eventuele uitdagingen in samenwerking met het voortgezet onderwijs organiseren van een informatiebijeenkomst In het schoolreglement wordt een paragraaf opgenomen met een verbod op het gebruik of bezit van alcohol in of om de school afspraken maken met verloskundigen en JGZverpleegkundigen over het aanspreken op mogelijk drinkgedrag, gerichte voorlichtingscursussen (vroeg-)signalering van alcoholgebruik door jongerenwerkers en motiveren om hulp te zoeken, organisatie voorlichtingsavonden integrale benadering van probleemsituaties op basis van een kind-een plan, ook in geval van huiselijk geweld afspraken maken met betrokkenen rondom een protocol jonge kinderen en alcoholtoxicatie inkoop of uitvoering van gerichte activiteit(en), hiervoor is vooralsnog geen budget beschikbaar inkoop of uitvoering van gerichte activiteit(en), hiervoor is vooralsnog geen budget beschikbaar uitvoering door opname in de diverse reglementen vormen nadrukkelijk onderdeel van de taken binnen het op te zetten CJG, rondom prenatale voorlichting worden cursussen ingekocht bij de GGD is reeds onderdeel van de prestatieafspraken met Scala vindt nu reeds plaats, krijgt een nadrukkelijke plaats binnen het op te zetten CJG; vanuit Hofpodium is gebleken dat inzet vanuit het CJG rondom alcoholmatiging wenselijk is wenselijkheid bespreken met betrokkenen en GGD gemeente, politie, Tactus, Horeca gemeente, Tactus, (voortgezet) onderwijs mogelijk vanaf 2012 mogelijk vanaf 2012 scholen vanaf gemeente, JGZ, GGD gemeente, Scala, Tactus, overige organisaties rondom jongerenwerk in de gemeente Tactus, huisartsen, ziekenhuizen, GGD vanaf start CJG eind doorlopend doorlopend vanaf start CJG eind doorlopend 2010 Jongeren 15

16 6. bijlage: resultaten uit het lokale onderzoek naar drankketen Hof van Twente heeft, in het kader van integrale veiligheid en alcoholmatigingsbeleid, ervoor gekozen om de keten in haar gemeente te inventariseren en ze vervolgens te bezoeken. Hierdoor kan gericht beleid worden ontwikkeld. De inventarisatie is gebeurd op basis van gegevens van de politie, de gemeentelijke afdeling Bouw- en woningtoezicht en het jongerenwerk. Uit de rapportage van de keetbezoeken kan worden opgemerkt dat er geen buitensporigheden zijn aangetroffen tijdens de bezoeken. Voorts kan worden geconcludeerd dat alle keten in Hof van Twente kunnen worden aangemerkt als een huiskamer/buurtkeet en dat derhalve geen één keet strijdig is met de Drank- en Horecawet. Opvallend is dat 9 van de 12 bezochte keten in Markelo zijn gesitueerd en waarvan er 1 in het Markelose centrum is gelegen. Voorts zijn twee bezochte keten gelegen in Goor, beiden in een woonwijk. Eén (bij ons bekende en bezochte ) keet is gelegen in Bentelo. De keten gelegen in de woonwijk leveren geen overlastklachten op bij gemeente en politie. Van de 12 keten zijn 6 keten waar de bezoekersamenstelling bestaat uit jarigen. De overige keten kennen een ouder publiek. Alcoholpreventie activiteiten zullen voornamelijk op deze keten worden gericht. Van de 12 keten zijn er 9 keten in een schuurvorm, 1 keet is een oude schaftkeet, en 2 keten zijn aangetroffen in de vorm van oude stacaravans. Van de 12 keten kennen 3 keten sluitingstijden. Die keten zijn open tot uur op zaterdagavond. Over dit onderzoek zal binnenkort een separate beleidsnotitie, de verantwoorde keet, verschijnen. Jongeren 16

17 7. bijlage: evaluatieverslag GRIP (alcohol, drugs en tabak) Datum: februari Auteur: Peter Lorkeers, jeugdhulpverlener Tactus Tijdsvak evaluatie: september 2008 februari Inleiding 5 In de periode voor september 2008 is er door Tactus ad hoc ingezet op voorlichting voor jongeren en ouders. Nadat dit niet voldoende bleek en onder andere gemeente, politie en jongerenwerk nog steeds zich ernstige zorgen maakten over het middelengebruik van jongeren in de gemeente Hof van Twente heeft de gemeente per september 2008 geld beschikbaar gesteld voor een structurele inzet (in eerste instantie voor september 2008 tot september 2010) op het gebied van middelengebruik onder risicojongeren in deze gemeente. In het GRIP project is elk half jaar ingeruimd voor een evaluatie. Dit om de gedane inzet te toetsen en waar nodig bij te stellen. Tevens geldt dit als verantwoording voor de gemeente. In augustus 2008 is er een planning gemaakt voor de in te zetten activiteiten tot maart. Aan de hand van deze planning zal er stapsgewijs geëvalueerd worden. De grote lijn De samenwerking met politie, gemeente en jongerenwerk loopt goed. De inzet van het GRIP project in Hof van Twente lijkt dan ook zeer succesvol. Er zijn in het eerste half jaar professionals getraind en er is blijven contact ontstaan met zowel ouders als jongeren. In dit contact is er weinig uitval en men geeft aan dat men dit contact zinvol vindt. Ook de weg naar de reguliere hulpverlening is gevonden (inmiddels 2 jongeren). De indruk bij Tactus is dat het politieonderzoek veel impact heeft gehad en dat dit veel jongeren heeft aangezet tot nadenken en gedragsverandering. Verder is de indruk dat de gemeente adequaat heeft gehandeld door Tactus structureel in te schakelen omdat het middelengebruik onder jongeren in Goor fors te noemen is. Activiteiten Projectcoordinatie Nadat de inzet van Tactus voor de zomervakantie van 2008 grondig was geëvalueerd, is er een planning gemaakt voor het eerste halfjaar (september 2008 tot maart ). Oktober 2008 vormde daarin de aftrap va de activiteiten die op de jongeren gericht waren. In overleg met de politie Hof van Twente is er echter besloten hiermee te wachten totdat het politieonderzoek naar middelengebruik en dealen in Hof van Twente zou zijn afgerond. Het ging hier namelijk grotendeels om dezelfde groep jongeren. Dit had als gevolg dat pas in begin januari deze activiteiten zijn gestart. Voordeel hiervan was dat er een lichtelijk justitiële druk gold voor deze jongeren. Dat wil zeggen dat Tactus een vrijwillig traject aanbood dat vooruit liep op de te volgen TOM zitting. In dit vrijwillige traject konden de jongeren hun goede wil tonen wat een positief signaal kon zijn tijdens de TOM zitting. Er is voor gekozen om eerst in te steken op de doelgroep 18 min, waar een Lof formulier van is opgemaakt. Dat waren 18 jongeren. Er is besloten om in een later stadium te starten met de groep 18 plus, dit vanwege de tijd die men nog nodig heeft voor de administratieve afhandeling bij justitie en de capaciteit bij Tactus. 5 Lorkeers, P. Evaluatieverslag GRIP, februari Jongeren 17

18 GRIP gesprekken Een GRIP gesprek is een gesprek tussen een jeugdhulpverlener van Tactus, de jongere en zijn ouders. Het dient om een risico-inschatting te maken en op basis daarvan het vervolg te baseren. Op 12 en 14 januari zijn er 16 GRIP gesprekken gepland. Twee jongeren zijn uit het GRIP traject gevallen omdat beide jongens in hechtenis verkeerden. Twee andere jongeren zijn niet op komen dagen tijdens deze gesprekken. My mind Er zijn 5 jongeren uitgenodigd voor de My Mind. De My Mind is een groep waarin jongeren in vier bijeenkomsten van 1,5 uur worden aangezet tot het nadenken over het eigen middelengebruik. Uiteindelijk zijn er 2 jongeren aangesloten bij de bijeenkomsten. De andere jongeren zijn zonder af te melden weggebleven. Met deze jongeren is contact opgenomen en de bal is bij hen neergelegd. D.w.z. dat in de Tom zitting meegenomen zal worden dat deze jongeren geen gebruik hebben gemaakt van het vrijwillige aanbod van Tactus. Oudercursus Eind februari heeft de laatste van de 3 ouderbijeenkomsten plaatsgevonden. Tien ouders hebben gebruik gemaakt van deze mogelijkheid. Wat opvalt is dat er zeer veel behoefte is onder ouders te praten over hun zorgen m.b.t. het middelengebruik van zoon/dochter. Er worden veel consultatievragen gesteld. Het contact met andere ouders die in hetzelfde schuitje zitten wordt als erg positief ervaren, al is men wel gereserveerd met het bespreken van netelige situaties. Mogelijk is een vervolg in kleinere groepjes of een op een wenselijk. Individuele gesprekken met jongeren Er wordt met 8 jongeren individuele gesprekken gevoerd. Met 6 jongeren is er viermaal gesproken, met 1 jongeren driemaal en met 1 jongeren is er een gesprek geweest. Over het algemeen kan men zeggen dat alle jongeren een pro-actieve opstelling hebben en dat zij zelf over het algemeen de gesprekken ook zeer zinvol vinden. Er is afstemming gezocht met ouders en waar aanwezig ook met andere betrokken hulpverleners, zoals Bureau Jeugdzorg, William Schrikkerstichting, voogden en jeugdreclasseerders. De inschatting van Tactus is dat vrijwel alle jongeren een aanzienlijk risico lopen t.a.v. middelengebruik en dat verdere begeleiding wenselijk is, hoewel de intensiteit per jongere kan verschillen. Inmiddels volgen twee van deze jongeren een intake traject bij de afdeling behandeling en begeleiding van Tactus. Individuele gesprekken met ouders Er zijn slechts een klein aantal gesprekken gepland met alleen ouders. Hoewel voor en na de oudercursus en tijdens de GRIP gesprekken er wel ruimte is om individuele vragen te stellen. Ook is er wel contact voor of na een individueel gesprek met een jongere. Mogelijk volgt er een spin-off na eindigen van de oudercursus. We hopen dan in het tweede half jaar op meer individuele contacten met ouders omdat we merken dat hier wel veel behoefte aan is. Deskundigheidsbevordering professionals (training) Er hebben inmiddels voor 2 politieteams deskundigheidsbevorderingen plaatsgevonden. Dit is goed ontvangen als is de cursustijd wat kort om echt goed inhoudelijk in te gaan op het signaleren en begeleiden van middelengebruik onder jongeren. Begin maart staat de deskundigheidsbevordering gepland voor het jongerenwerk in Hof van Twente. Jongeren 18

19 Laagdrempelige activiteiten In het eerste half jaar zijn er nog geen laagdrempelige activiteiten uitgevoerd. Dit zijn activiteiten waar vooral het contact maken (education en entertainment) voorop staat. Er is voor gekozen om deze activiteiten nog even uit te stellen vanwege het gevoelige karakter van het politieonderzoek. Het ligt wel in de planning om deze activiteiten in de periode vanaf maart mee te nemen. Graag willen we hier ook aansluiten bij de kernen buiten Goor. PR en communicatie Ook vanwege het bovenstaande argument hebben we er bewust voor gekozen om niet te starten met een grote PR campagne. Zo langzamerhand is deze gevoeligheid wat verdwenen en hebben we dan ook eind februari een artikel geplaatst in het Hofweekblad en zijn we uitgenodigd in de studio van Hofstreek FM. Er staat hier een vervolg voor gepland. Daarnaast hebben we ludieke horen-zien-zwijgen aapjes laten maken met een sticker erop Ben jij ook zo n na-aper? De praktijk leert dat zulke creatieve ingangen uiterst geschikt zijn om een ingang te vinden bij ouders en jongeren. Contacten met intermediairs In 11 gevallen is er contact geweest met intermediairs van de jongeren. We hebben het hier dan over jeugdreclasseerders, voogden, BJZO medewerkers. Daarnaast is er regelmatig contact geweest met politie, gemeente en jongerenwerk en zijn we ook een aantal malen kort ingegaan op individuele jongeren. Komende periode In de komende periode, d.w.z. maart tot en met september, willen we: - graag het contact wat we in de afgelopen maand hebben opgebouwd, met zowel jongeren, ouders als professionals bestendigen. Waar mogelijk is zullen we verwijzen naar de reguliere hulpverlening (behandeling en begeleiding) van Tactus, - vanuit bestaande contacten volgens de sneeuwbalmethode in contact komen met andere risicolopende jongeren en/of ouders en natuurlijk professionals, - meer individuele contacten aangaan met ouders. Daar is ons inziens veel behoefte aan, - een traject opzetten voor de groep 18+ van het politieonderzoek. Dat zijn ook circa 16 jongeren, - op een aantal plaatsen fun met een boodschap uitvoeren om ook buiten Goor op een laagdrempelige manier in contact te komen met risicojongeren, - de samenwerking blijven zoeken met het jongerenwerk, - doorgaan op de huidige voet omdat dit goed blijkt aan te slaan. Jongeren 19

20 8. bronnen Integraal veiligheidsbeleid Hof van Twente Uitvoeringsprogramma Integrale Veiligheid Hof van Twente Horecaconvenant Hof van Twente Lokaal Gezondheidsbeleid Hof van Twente Convenant veiligheid in en om de school Hof van Twente, 25 juni Projectplan Happy Fris?! Integrale aanpak jeugd en alcohol in Twente, regio Twente, 2007 Beleidsdocument de verantwoorde keet Hof van Twente, augustus Leerlingen en hun gezondheid, welzijn en leefstijl van de leerlingen in de gemeente Hof van Twente, Resultaten van het E-MOVO onderzoek 2007 onder leerlingen van de tweede en/of vierde klas Januari, GGD Regio Twente, Enschede. Jeugd- en Onderwijs Monitor gemeente Hof van Twente,, Edudat, Rosmalen. Alcoholgebruik door jongeren in de regio Twente, Analyse van de E-MOVO gegevens uit 2003 en 2007,, Niels van den Brink, GGD Regio Twente. Uitslag 1e Hofpanel, juni 2008 Lorkeers, P. Evaluatieverslag GRIP, februari Jongeren 20